Bị bắt vì đặt camera quay lén trong ổ điện khách sạn

Hiệu ứng lan tỏa của giải thưởng cũng giúp công chúng trong khu vực, chẳng hạn ở Campuchia hay Philippines, biết đến nghiên cứu. Dần dần, không chỉ các doanh nghiệp hay tổ chức, mà ngay cả học sinh cũng đã nhận thức được vấn đề để từ đó cùng nhìn về tương lai và tìm cách tái phân bổ các nguồn lực để giải quyết thách thức của chính địa phương họ. Nếu không có VinFuture, tôi không nghĩ nghiên cứu đã lan tỏa rộng rãi như vậy và bản thân cũng khó có thể nhận được lời mời cộng tác từ nhiều quốc gia như Campuchia, Việt Nam hay Philippines.

- Giáo sư có thể chia sẻ cụ thể một số dự án mà ông đã tham gia kể từ khi nhận Giải thưởng VinFuture cũng như hiệu quả thực tế của dự án đó?  

Trước đây, tốc độ triển khai dự án ở các quốc gia đang phát triển là khá chậm. Tôi đã nghiên cứu về vấn đề này khoảng 20 năm và phải mất một thời gian dài mới thấy được hiệu quả. Phần lớn mọi người muốn áp dụng ở cấp độ hộ gia đình nên nếu muốn tạo ra tác động mang tính cộng đồng sẽ đòi hỏi thời gian.

Sau VinFuture, tiến trình đã được đẩy nhanh hơn, quy mô ứng dụng cũng mở rộng hơn. Tôi đã gửi một số thiết bị lọc nước sang Campuchia để thử nghiệm ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Dự án đó đã thành công. 

Tại Philippines, chúng tôi đã xác định được một số địa điểm có thể triển khai công nghệ này bằng cách phân tích chi tiết về chất lượng nước. Chile hay Nam Mỹ cũng đang chứng kiến sự phổ cập công nghệ này ở quy mô lớn. 

Vừa mới tuần trước, cùng với một doanh nhân Ấn Độ, một nhóm sinh viên đã bày tỏ mong muốn áp dụng công nghệ này vào thực tiễn. Doanh nhân này đã liên lạc với tôi từ khoảng 5 - 6 tháng trước. Hiện, nhóm cũng đang kết nối với Bộ Khoa học và Công nghệ Philippines để triển khai công nghệ cho người dân nước này.

Công nghệ trong tay người có khát vọng mới “làm nên chuyện”

- Trong khoa học hiện đại, ngày càng có nhiều cuộc thảo luận về tác động thực tế, tính ứng dụng, khả năng thương mại hóa và phối hợp liên ngành của các nghiên cứu. Quan điểm của Giáo sư về vấn đề này như thế nào?

VinFuture vinh danh những nghiên cứu đột phá giúp tạo ra sự thay đổi tích cực cho cuộc sống của hàng triệu người. Cá nhân tôi đánh giá rất cao tiêu chí khác biệt này của giải thưởng. 

Theo tôi, những sáng kiến không có tác động thực tế thì không có giá trị thực tế. Nếu tri thức không tạo ra tác động và của cải, nếu những phát kiến không có giá trị kinh tế mà chỉ mang tính lý thuyết thì chúng ta không thể tận dụng được sức mạnh của tri thức và khó có thể giúp xã hội trở nên tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, tôi cũng cần làm rõ rằng không phải lúc nào tác động cũng xảy ra ngay lập tức.

Bên cạnh đó, sự đổi mới, đặc biệt là những đổi mới làm thay đổi cuộc sống, phải mang tính đa ngành. Công nghệ tự thân không giải quyết được vấn đề. Công nghệ cần phải nằm trong tay những cá nhân xuất chúng và có khát vọng tốt đẹp mới làm nên chuyện. 

Trong lĩnh vực liên quan tới nước sạch cũng vậy. Tôi là một nhà hóa học, nhưng trong suốt cuộc đời mình, tôi còn giống như một kỹ sư cơ khí, doanh nhân, nhà kinh tế học. Việc đóng nhiều vai trò như vậy là cần thiết và chúng ta cần kết hợp liên ngành nếu muốn tạo ra ảnh hưởng sâu rộng. 

- Lễ trao giải VinFuture lần thứ 3 vào tháng 12 đang đến gần. Giáo sư có đề cử ứng viên nào cho mùa giải năm nay không và ông dự đoán ra sao về các công trình thắng giải?    

Tất nhiên, tôi đã gửi đi đề cử của mình, và tôi cũng vận động một số người nộp đề cử cho Giải thưởng. Song với tôi, Hội đồng Giải thưởng VinFuture quy tụ những đại diện rất uyên bác, danh tiếng được quốc tế công nhận, vì vậy tôi tin vào quyết định của họ. Thực tế, Giải thưởng Chính VinFuture lần thứ nhất và hai đều đã được trao cho các nhóm nhà khoa học xứng đáng nhất.

Trong thế giới hiện nay, thách thức lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt là biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và bất bình đẳng. Đối với vấn đề bất bình đẳng, dù là trong giáo dục, thu nhập hay lương thực... cách duy nhất để giải quyết là sử dụng công nghệ. May mắn là các nhà khoa học trên khắp thế giới đều đang cống hiến hết mình cho sứ mệnh này. Và họ cần được công nhận.

Với những người làm khoa học, sự công nhận chính là nguồn cổ vũ to lớn nhất và cũng là phần thưởng cao quý nhất. Đó là lý do vì sao những giải thưởng tầm vóc toàn cầu như VinFuture được cộng đồng khoa học toàn cầu đón nhận và đánh giá cao. 

- Xin cảm ơn Giáo sư!

Thế Định

Độc giả Mai Kiều cho rằng các nhà trường cần xây dựng và ban hành bộ quy tắc ứng xử dành cho giáo viên và nội quy đối với học sinh. Bên cạnh đó, cần xác định các thầy cô giáo, đặc biệt ở các cấp tiểu học, THCS, ngoài việc truyền bá kiến thức còn cần giáo dục nhân cách cho học sinh. Chính thầy cô cũng phải có nhận thức, suy nghĩ và hành xử xứng đáng với một nghề cao quý để trở thành tấm gương khiến học trò kính trọng, phụ huynh nể phục. 

Trong khi đó, độc giả Đặng Hữu Đức cho rằng trẻ em là “tấm gương phản chiếu” gia đình và một phần xã hội các em tiếp xúc. Do đó, khi thấy những hành vi sai, cần phải có sự chấn chỉnh, xử phạt nghiêm túc, cứng rắn. Điều này sẽ cần tới sự phối hợp của gia đình, nhà trường và các tổ chức xã hội để tìm ra phương pháp giáo dục hiệu quả, giúp trẻ nhận thức được điều tốt – xấu, đúng – sai.

Trong câu chuyện của cô giáo tại Tuyên Quang, độc giả Nguyễn Thương cho rằng sự cô độc của giáo viên trên chính bục giảng tại ngôi trường mình đang giảng dạy chính là nguồn cơn của những hành xử phản giáo dục mà học trò dành cho cô.

“Thật đau đớn, đó là một khối u đang rất cần ngành giáo dục phải phẫu thuật cắt bỏ”.

Một độc giả khác cho rằng, trong các trường học giờ đây cần có đội ngũ an ninh chuyên bao quát, phát hiện bạo lực hoặc các vấn đề mất an ninh trong trường học để ứng cứu kịp thời. Thậm chí, các nhà trường cần lắp hệ thống nút chuông giải cứu ở mỗi lớp học (giống như nút ấn báo hỏa hoạn tại các tòa nhà) để học sinh hoặc bất kỳ ai gặp nguy cũng có thể bấm để gọi đội an ninh đến.

“Đã đến lúc cần nâng mức độ giám sát an ninh trường học lên cao hơn để các thầy trò có môi trường học an toàn, nhân văn”, độc giả này bày tỏ.

Độc giả Đức Luyện lại cho rằng, để xây dựng môi trường giáo dục trong lành, việc quan trọng nhất phải đặt vấn đề giáo dục đạo đức lên hàng đầu.

Trước tiên, đội ngũ giáo viên phải thật sự chuẩn mực về tư cách đạo đức, từ lời ăn tiếng nói, phong cách ăn mặc, cách cư xử trong cuộc sống đời thường. Bởi thực tế, lâu nay một số giáo viên vẫn còn sống buông thả, ăn mặc chưa đúng chuẩn mực nhà giáo, để lại ấn tượng xấu trong suy nghĩ của phụ huynh, học sinh nên chưa thực sự được học sinh tôn kính.

Về phía phụ huynh, cần phải nhận thức đúng pháp luật để phối hợp nhà trường trong dạy bảo con em mình. “Thực tế vẫn còn một phần nhỏ phụ huynh xem thường giáo viên, chưa phối hợp trong giáo dục con em mình; luôn chỉ trích lỗi nhỏ của giáo viên, hùa theo con em mình phán xét thầy cô”, độc giả này bày tỏ.

Về phía học sinh, độc giả cho rằng, cần phải rèn đạo đức thông qua các tiết sinh hoạt chủ nhiệm, chào cờ kết hợp gia đình để giáo dục. Các nhà trường cần nghiêm khắc xử lý và đuổi học những học sinh vi phạm nghiêm trọng, chuyển những học sinh này vào sinh hoạt lớp chậm tiến bộ hay chuyển sang trường giáo dưỡng chuyên biệt.

Nhiều cán bộ, giáo viên chia sẻ là đã rất sốc trước thông tin này. Ông Nguyễn Quang Tuấn, chuyên viên Phòng GD-ĐT huyện Kỳ Sơn (Nghệ An), chia sẻ, bản thân nguyên là Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Mường Lống, được điều động làm việc tại phòng GD-ĐT từ tháng 5/2021.

Thời gian biệt phái đã gần 3 năm, ông Tuấn rất buồn khi nghe thông tin không được hưởng tiền trợ cấp hàng tháng như trước đây.

“UBND huyện chưa có văn bản để truy thu số tiền chi sai. Tỉnh Nghệ An đang yêu cầu truy thu nhưng chưa nói rõ là những khoản nào cụ thể. Chúng tôi mới nghe là tạm dừng chi tiền trợ cấp cho giáo viên biệt phái đã rất buồn. Khi nghe tin bị truy thu số tiền đã hưởng 8-9 triệu đồng/tháng trong gần 3 năm qua, nhà giáo chúng tôi như người đi trên dây. Ai cũng rất chán nản” – ông Tuấn bộc bạch.

Nếu phải thực hiện theo kết luận của UBND tỉnh Nghệ An, nguồn thu nhập của các cán bộ, giáo viên này bị giảm rất nhiều. Ông Tuấn ví dụ mức lương của hiệu trưởng ở Mường Lống là 16 triệu đồng/tháng. Trường hợp không được nhận tiền phụ cấp, lương chỉ còn từ 8 – 9 triệu đồng/tháng.

Theo ông Tuấn, mức thu nhập so với trước chênh lệch quá lớn, thiệt thòi cho giáo viên nằm trong diện biệt phái về phòng GD-ĐT. Toàn huyện Kỳ Sơn có 8 người công tác biệt phái ở phòng GD-ĐT, trong đó, có 7 hiệu trưởng và 1 hiệu phó. Số tiền nếu phải truy thu lên đến gần 2 tỷ đồng ở địa phương này.

Quyền Trưởng Phòng GD-ĐT huyện Kỳ Sơn (Nghệ An), ông Phạm Viết Phúc, cho biết, trước thông tin ngừng trợ cấp cho giáo viên biệt phái về phòng, UBND huyện Kỳ Sơn đã có văn đề xuất với tỉnh Nghệ An hỗ trợ các giáo viên.

“Thực tế, khi cán bộ ra tăng cường ở phòng GD-ĐT sẽ mất hết các quyền lợi ở nhà trường, không còn được hưởng trợ cấp biên giới. Cán bộ ra làm ở phòng GD-ĐT công việc nhiều hơn, không được nghỉ 3 tháng hè. Tiền đã chi tiêu từ nhiều năm qua, bây giờ lấy đâu để trả lại? Không ít người gia đình rất hoàn cảnh và có người đề xuất xin được trở lại trường” – ông Phúc thông tin.

Ngoài ra, Phòng GD-ĐT huyện Kỳ Sơn đề nghị, không thực hiện việc truy thu các chế độ phụ cấp với nhà giáo biệt phái làm các nhiệm chuyên môn ở phòng GD-ĐT. Việc làm này sẽ giúp giáo viên biệt phái yên tâm công tác, góp phần ổn định và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức.

Như đã thông tin, từ năm 2012, để bố trí đủ công chức cho các Phòng GD-ĐT, UBND tỉnh Nghệ An đã thực hiện chủ trương đưa cán bộ, giáo viên tại các trường học về phòng GD-ĐT công tác. Thời điểm này, đa số các giáo viên đang giữ chức vụ hiệu trưởng, hiệu phó ở các trường học. 

Nhằm chi trả cho hàng trăm giáo viên trên 19 huyện, thành thị được biệt phái trên, nhiều năm liền, địa phương đã thực hiện theo hướng dẫn công văn số 6612 của UBND tỉnh Nghệ An.

Thế nhưng, đến năm 2018, Sở Tài chính Nghệ An có văn bản cho rằng, việc chi trả chế độ phụ cấp ưu đãi cho hàng trăm cán bộ, giáo viên này là không đúng với tinh thần trong Quyết định số 42 của Thủ tướng Chính phủ về bảo lưu chế độ phụ cấp ưu đãi đối với nhà giáo được điều động công tác quản lý giáo dục.

Sở Tài chính Nghệ An cho rằng, công văn số 6612 không phải là văn bản quy phạm pháp luật do UBND tỉnh Nghệ An ban hành mà chỉ mang tính chất hướng dẫn. Việc UBND cấp huyện, thành, thị căn cứ văn bản trên để ban hành quyết định điều động, biệt phái viên chức về công tác tại phòng GD-ĐT, chi trả chế độ phụ cấp ưu đãi, phụ cấp thâm niên nghề là không đúng quy định.

Do vậy, ngày 9/2/2018, Sở Tài chính Nghệ An đã có văn bản kiến nghị UBND tỉnh Nghệ An hủy hoặc bãi bỏ công văn số 6612. Đồng thời chỉ đạo UBND cấp huyện, thị dừng chi trả các khoản nêu trên đối với giáo viên được điều động, biệt phái.

Thế nhưng, sau đó hầu hết các huyện, thị ở Nghệ An vẫn tiếp tục chi trả phụ cấp ưu đãi cho những viên chức biệt phái. Gần đây, ngày 12/1/2023, UBND tỉnh Nghệ An ban hành văn bản số 263 về việc kiểm tra, xử lý vi phạm trong việc biệt phái, hưởng chế độ phụ cấp giáo viên.

Tổng số tiền các loại phụ cấp đã chi trả không đúng cho 281 giáo viên trên ở Nghệ An là hơn 10 tỷ đồng. Đơn cử, huyện Kỳ Sơn số tiền gần 2 tỷ đồng; Thanh Chương hơn 1 tỷ đồng, Quỳ Châu trên 1,1 tỷ đồng, Tương Dương hơn 970 triệu đồng...

Thua kiện 6 giáo viên, huyện xin kinh phí để bồi thường

Nâng cao chất lượng giáo dục đại học

Đảm bảo chất lượng đào tạo quốc tế với chi phí dễ chịu hơn so với du học, hay còn được ví như “du học tại chỗ", giáo dục xuyên quốc gia không chỉ tạo điều kiện học tập rộng mở hơn cho sinh viên, mà còn góp phần thúc đẩy các tiến trình quốc tế hóa giáo dục, học tập và đào tạo trong nước.

Với sinh viên, việc tham gia vào các chương trình TNE đòi hỏi năng lực học tập quốc tế. Điều này có nghĩa, người học cần đảm bảo năng lực đầu vào với những chương trình học tập chất lượng ngay tại địa phương, trước khi thực sự tham gia vào TNE. Nhu cầu đăng kí theo học TNE tăng, sinh viên cần đáp ứng nhiều tiêu chuẩn cao trước khi tham gia TNE… đặt ra yêu cầu về chất lượng giảng dạy tại các địa phương, từ đó góp phần đổi mới tích cực trong công tác dạy và học thông thường.

Chương trình giáo dục xuyên quốc gia chỉ có thể được triển khai khi các đơn vị đào tạo trong nước “bắt tay” với các tổ chức giáo dục quốc tế uy tín. Thông qua tiến trình kiểm định chất lượng giảng dạy chặt chẽ, người dạy được trau dồi kĩ năng, các đơn vị giáo dục Việt cũng có cơ hội tích luỹ kinh nghiệm, nâng cao chương trình giảng dạy. Và đối tượng hưởng lợi từ sự thay đổi đó chính là người học và những thế hệ sau này. Theo bà Donna McGowan, để đong đếm về hiệu quả, những tác động tích cực của TNE lên người học, nguồn lực địa phương hay năng lực giáo dục địa phương cần thêm 5 -10 năm nữa. 

Nhìn về cơ hội cải cách giáo dục trong tương lai, với quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Anh quốc, bà Donna đánh giá: “Kể từ năm 2019, thoả thuận hợp tác song phương giữa hai quốc gia và giữa Hội đồng Anh với Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và đang tạo ra những khung chương trình toàn diện hơn cho TNE; trong đó việc kiểm định chất lượng là chủ đề được đặt lên hàng đầu. Việc kiểm định chất lượng hứa hẹn thu hút nhiều quan hệ đối tác quốc tế hơn nữa”. 

Bên cạnh các khung chương trình đang được lên kế hoạch triển khai, hiện Hội đồng Anh đã phối hợp Cục Quản lý Chất lượng (thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo) thực hiện đối sánh hệ thống quản lý, nhằm nâng cao hệ thống đảm bảo chất lượng và kiểm định theo tiêu chuẩn quốc tế. Tư vấn chuyên môn cho hoạt động này được thực hiện bởi Tổ chức Kiểm định Đại học Vương quốc Anh (QAA). Hiện việc thí điểm tự đánh giá đã được hoàn thành tại 5 trường đại học Việt Nam.

Bích Đào