Tính theo thị phần sản lượng, năm 2018, Việt Nam là một trong các nước có tỷ lệ sản phẩm thuốc gốc thấp nhất tại châu Á, ở mức thấp hơn 4%. So sánh thị phần dược phẩm phát minh với các quốc gia trong khu vực như Thái Lan (8%) và Singapore (14%), mức độ tiếp cận dược phẩm phát minh của Việt Nam còn tương đối thấp.

Ngoài ra, đang có sự chuyển động trong sản xuất thuốc khi các công ty đã đầu tư sản xuất những sản phẩm chất lượng, có khả năng cạnh tranh cao. Đó là sản phẩm có thử tương đương sinh học, sản phẩm gia công chuyển giao công nghệ. 

Bên cạnh đó, tỷ lệ đầu tư cho nghiên cứu và phát triển cũng đã có xu hướng gia tăng với 28,2% công ty có mức đầu tư 5-10% và 8,6% công ty đã có tỷ lệ chi cho nghiên cứu, phát triển sản phẩm trên 10%.

Là nền kinh tế đang phát triển, Việt Nam có cơ hội xây dựng một ngành dược phẩm nội địa bền vững thông qua các hỗ trợ từ các tập đoàn dược phẩm đa quốc gia.  

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 bùng phát đã bộc lộ những điểm cần cải tiến của hệ thống y tế Việt Nam, trong đó có ngành công nghiệp dược. Dù đã nỗ lực rất nhiều song ngành dược trong nước chưa đáp ứng hết được những đòi hỏi từ thực tiễn chống dịch trong giai đoạn cấp bách. Vì thế, vấn đề cấp thiết hơn bao giờ hết là phải đổi mới sáng tạo. 

Những khó khăn, thách thức từ thực tế cần giải quyết bằng đổi mới sáng tạo.

Diễn đàn đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam

Tại Việt Nam, phát triển lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tập trung vào đổi mới sáng tạo đóng vai trò rất quan trọng trong việc củng cố các thành tựu và cải thiện hệ thống y tế của Việt Nam nhằm giải quyết tốt hơn những thách thức của ngày mai.

Vì thế, Pharma Group quyết định tổ chức diễn đàn "Đổi mới Sáng tạo trong lĩnh vực Y tế" tại Việt Nam. Diễn đàn này hướng tới các xu thế chăm sóc sức khỏe, đổi mới, nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam và trên thế giới.

Các công nghệ trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đang phát triển mạnh mẽ và ngày càng mang lại nhiều giá trị cho xã hội. Trí tuệ nhân tạo (AI), Blockchain và IoMT (The Internet of Medical Things) đang cùng nhau tạo ra một tác động đáng kể đến ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe. Trọng tâm khi đó sẽ là bệnh nhân để có kết quả điều trị tốt hơn với chi phí thấp hơn với các trải nghiệm tiện ích được gia tăng.

Tại diễn đàn rất nhiều vấn đề "nóng" sẽ được đưa ra bàn luận cũng như được cập nhật như việc nghiên cứu và phát triển thuốc, cải thiện sức khỏe qua các giải pháp AI, nền tảng chăm sóc sức khỏe từ xa, giải pháp tiềm năng lĩnh vực chăm sóc sức khỏe kỹ thuật số… 

Diễn đàn sẽ diễn được tổ chức vào sáng thứ Hai, ngày 21/11, để có cơ hội tham gia diễn đàn hãy truy cập theo đường link https://voi.org.vn/hif/.

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, khi nguồn nước bị bẩn, ô nhiễm do các chất thải từ cống rãnh, bùn đất, xác động vật chết… lẫn vào sẽ khiến vi khuẩn, virus và ký sinh trùng có điều kiện sinh sôi, bùng phát, dẫn đến lan truyền mầm bệnh.

Các bệnh dễ mắc phải bao gồm: Bệnh về da (mẩn ngứa, mụn nhọt, nấm chân tay, nước ăn chân, ghẻ lở, viêm da, viêm nang lông…); các bệnh về đường ruột và đường tiêu hóa (tiêu chảy, tả, thương hàn); các bệnh về mắt (đau mắt đỏ, mắt hột); bệnh phụ khoa do tắm nước bẩn…

Bác sĩ Võ Thanh Hải, chuyên khoa Nội tổng quát chia sẻ thêm, nước là nhân tố thiết yếu đối với sự sinh tồn của con người. Khi nguồn nước bị nhiễm bẩn có thể gây nhiều bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.

Cụ thể, các bệnh đường tiêu hóa (thường gặp là tả, lỵ, thương hàn, tiêu chảy, viêm gan A, bại liệt...) thường xảy ra do người khỏe ăn hoặc uống phải những thực phẩm, nước uống bị nhiễm vi khuẩn có trong phân người.

Các bệnh lây truyền trên đều có thể ngăn ngừa được, nếu chúng ta thực hiện các biện pháp phòng bệnh đơn giản, như rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn, sau khi đại tiện hoặc sau khi tiếp xúc với người bệnh; thực hiện ăn chín, uống sôi; sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, sử dụng và bảo quản tốt các nguồn nước sạch, giữ môi trường sạch sẽ…

Kế đến là bệnh do giun sán (như giun đũa, giun tóc, giun móc, giun kim), thường lây truyền do trứng giun của người bệnh theo phân ra ngoài rồi lại vào hệ tiêu hóa của người khỏe qua thức ăn, nước uống nhiễm bẩn hoặc chui qua da người vào cơ thể và gây bệnh.

Để phòng bệnh giun sán, bác sĩ khuyên người dân không nên ăn gỏi cá, không ăn các loại gia súc bị bệnh chết, không đi chân đất hay để trẻ nhỏ mặc quần thủng đũng. Đặc biệt, cần chú ý tẩy giun, sán định kỳ và theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Viêm gan A cũng là bệnh lây truyền qua phân có trong nước và thức ăn ô nhiễm. Nước bẩn cũng là điều kiện để gây ra các bệnh do muỗi truyền, như sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản... 

Ngoài ra, việc ngâm mình liên tục trong nước ô nhiễm cũng khiến công nhân hay người dân tiềm ẩn các nguy cơ gặp phải bệnh về mắt, bệnh ngoài da hay bệnh phụ khoa. Bác sĩ Hải phân tích, đa phần các bệnh nêu trên có thể truyền từ người bệnh sang người lành qua nước.

Vì thế, bác sĩ khuyến cáo cần sử dụng các biện pháp bảo hộ như quần áo chống ngấm nước, dùng dụng cụ vớt rác... khi tiếp xúc nguồn nước ô nhiễm lâu, cần phải nhanh chóng tắm rửa vệ sinh sạch sẽ.

Do đó, để phòng tránh các bệnh này cần có đủ nước sạch để sử dụng hằng ngày. Đồng thời thực hiện vệ sinh cá nhân tốt, khi tắm rửa hay giặt giũ phải dùng xà phòng và nước sạch, không dùng chung quần áo với người bệnh và không mặc quần áo khi còn ẩm.

Các bác sĩ khuyến cáo, mỗi cá nhân phải nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, không vứt rác, đổ chất thải bừa bãi ra thiên nhiên, ao hồ, sử dụng nguồn nước sạch. 

Cần chú ý hơn khi lựa chọn nguồn thực phẩm, rau quả tươi và đảm bảo chất lượng, không có thuốc trừ sâu, xử lý kỹ để loại trừ trứng giun sán cùng các chất ô nhiễm, đồng thời thực hiện ăn chín, uống sôi...

Cụ thể, chị D. đã trải qua 5 lần đại phẫu thẩm mỹ và hơn 10 lần tiểu phẫu như: căng da, tiêm filler, chỉnh sửa mũi và mí mắt.

Năm 2021, chị D. quyết định nâng ngực và tạo hình thành bụng. Đến năm 2022, chị tiếp tục vào TPHCM để đặt túi nâng cấp vòng ba. Tuy nhiên, do biến chứng nhiễm trùng, chị buộc phải tháo túi nâng.

Theo ThS.BS Nguyễn Minh Nghĩa, Phụ trách khoa Phẫu thuật thẩm mỹ, Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai (Hà Nội), mặc dù gặp sự cố với vòng 3, chị D. vẫn tiếp tục thực hiện các phương pháp làm đẹp khác như: căng da, tiêm filler, sửa mắt, mí, mũi...

Gần đây nhất, chị D. thực hiện đặt túi tiêm filler vào hõm mông để có vòng 3 tròn đầy hơn.

"Người phụ nữ này đã chi rất nhiều tiền để làm đẹp, thậm chí đã phải đối mặt với biến chứng nhưng vẫn "nghiện" phẫu thuật thẩm mỹ vì luôn cảm thấy bản thân chưa hoàn hảo.

Mỗi lần gặp bác sĩ, chị luôn hỏi: Tôi còn chỗ nào cần chỉnh sửa để đẹp hơn không?

Trường hợp của chị D. là một dấu hiệu điển hình của tình trạng "nghiện" phẫu thuật thẩm mỹ, khi không ngừng thực hiện nhiều thủ thuật cùng lúc và liên tục", BS Nghĩa cho hay.

Tương tự, chị N.M.T., 34 tuổi, sống tại Hà Nội, cũng rơi vào vòng xoáy của những cuộc phẫu thuật thẩm mỹ không hồi kết.

Chị T. đã trải qua 5 lần phẫu thuật nâng ngực trong gần 3 năm chỉ vì sự tự ti với vòng một của mình.

Lần phẫu thuật ngực đầu tiên để treo sa trễ và đặt túi ngực, nhưng chị T. không hài lòng với kết quả và liên tục quay lại phẫu thuật để sửa chữa.

Tuy nhiên, sau mỗi lần sửa, vòng một của chị vẫn không đạt được sự hoàn hảo như mong muốn, thậm chí còn bị méo mó, lệch lạc.

"Ở lần can thiệp thứ năm, chúng tôi đã phải chọn phương pháp đặt túi dưới cơ, kết hợp với cấy mỡ để tránh lộ túi. Tuy nhiên, dù đã trải qua nhiều lần phẫu thuật, chị T. vẫn chưa thực sự cảm thấy thỏa mãn với kết quả", BS Nghĩa thông tin.

Cảnh báo nguy cơ từ tình trạng nghiện phẫu thuật thẩm mỹ

Theo BS Nghĩa, nhu cầu làm đẹp bằng phẫu thuật thẩm mỹ là hoàn toàn chính đáng và ngày càng gia tăng.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là nhiều người có xu hướng kỳ vọng quá nhiều, thậm chí là phi thực tế, vào kết quả của các ca phẫu thuật.

Khi không đạt được mong muốn, họ tiếp tục tìm đến dao kéo với hy vọng làm đẹp hơn nữa. Điều này không chỉ gây ra nhiều biến chứng, mà còn khiến họ ngày càng rơi vào tình trạng tự ti, lo âu.

Thực tế cho thấy, những người nghiện phẫu thuật thẩm mỹ không bao giờ cảm thấy hài lòng với bản thân, dù đã chi hàng tỷ đồng và trải qua nhiều ca phẫu thuật đau đớn.

BS Nghĩa nhận định, phẫu thuật thẩm mỹ có thể mang lại sự thay đổi lớn, nhưng không thể giải quyết tất cả các vấn đề tâm lý hay giúp con người đạt đến sự hoàn hảo tuyệt đối.

Việc làm đẹp thông minh phải dựa trên sự cân nhắc kỹ lưỡng và lựa chọn những phương pháp phù hợp, an toàn.

Bên cạnh đó, người dân cần hiểu rõ về quy trình, phương pháp, và những rủi ro có thể gặp phải. Đặc biệt, không nên vội vàng thực hiện nhiều dịch vụ cùng lúc mà cần có lộ trình cụ thể và được tư vấn kỹ lưỡng từ các bác sĩ có chuyên môn.

BS Nghĩa cũng nhấn mạnh, các phòng khám thẩm mỹ chỉ được phép thực hiện các tiểu phẫu nhỏ. Đối với các ca phẫu thuật lớn như: nâng ngực, hút mỡ, hay đặt túi mông, khách hàng bắt buộc phải thực hiện tại bệnh viện để đảm bảo an toàn.

Chỉ những cơ sở y tế đạt chuẩn và có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm mới có thể đảm bảo quá trình phẫu thuật diễn ra suôn sẻ và hạn chế tối đa biến chứng.

Thống kê trong năm qua, số phòng khám tham gia vào Trung tâm Kiểm chuẩn xét nghiệm y học, Đại học Y dược TPHCM đã tăng hơn 14%, còn việc sản xuất các chương trình ngoại kiểm của Trung tâm tăng 30%. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng tham gia vào công tác đào tạo để gia tăng các hệ thống xét nghiệm đạt chuẩn.

Tiến sĩ Lê Văn Chương, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm chuẩn xét nghiệm y học, Đại học Y dược TPHCM chia sẻ, đến nay, Trung tâm đã xây dựng 22 chương trình nội địa hóa về ngoại kiểm, nhằm lắp đầy các khoảng trống, giảm giá thành, dễ tiếp cận cho các đơn vị vừa và nhỏ.

Trước đây, lĩnh vực di truyền và giải phẫu bệnh không có những nhà cung cấp ngoại kiểm trong nước, dẫn đến các đơn vị phải đi nước ngoài. Đến nay, Trung tâm cũng đã thực hiện được việc này. Các chương trình của Trung tâm từ chỗ rất khiêm tốn đã vươn lên tiệm cận với quốc tế.

Trung tâm đã cung cấp 24 khóa học cả về quản lý kiểm chuẩn xét nghiệm lẫn chuyên ngành xét nghiệm. Song song đó, đơn vị đã tổ chức hội thảo đánh giá mức chất lượng phòng xét nghiệm theo tiêu chí chất lượng của Bộ Y tế, cho đại biểu thuộc 18 Sở Y tế.

Hoạt động này nhằm hỗ trợ các Sở có thêm đánh giá viên, đánh giá việc xét nghiệm tại các phòng khám ở địa phương, trong bối cảnh lực lượng này còn mỏng.

Đến năm 2024, có 705 phòng xét nghiệm tham gia chương trình ngoại kiểm của Trung tâm Kiểm chuẩn xét nghiệm Đại học Y Dược TPHCM, với 2.712 chương trình đăng ký, hơn 35.300 xét nghiệm đăng ký ngoại kiểm và hơn 4.100 thiết bị đăng ký.

Nhiều tồn tại để hướng đến công tác liên thông xét nghiệm toàn quốc

Chia sẻ kết quả đánh giá mức chất lượng xét nghiệm theo khu vực, ông Chương cho biết, trong 41 đơn vị tham gia, khu vực Đông Nam Bộ có nhiều đơn vị đạt mức 4 nhất. Đa số các cơ sở tại khu vực Duyên hải miền Trung đạt mức 2-3. Có một đơn vị ở Tây Nguyên bị đánh giá mức 1, và chưa có đơn vị nào đạt được mức cao nhất (mức 5). 

Về nghiên cứu và công bố khoa học, Trung tâm có 2 sáng kiến cải tiến, đề xuất 1 đề tài cấp Bộ và nghiệm thu nhiều đề tài cấp cơ sở.

Năm 2025, việc đăng ký chương trình ngoại kiểm của Trung tâm sẽ qua trang web mới, tiến tới phân tích tiện lợi, hiệu quả hơn cho các đơn vị. Bên cạnh đó, còn có hoạt động hiệu chuẩn trang thiết bị cho các phòng xét nghiệm, theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025.

Trung tâm cũng hướng đến làm việc với 3 tỉnh còn lại chưa được nơi này hỗ trợ về công tác xét nghiệm, là Phú Yên, Bình Định và Quảng Nam.

Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn những tồn tại để hướng đến công tác liên thông xét nghiệm toàn quốc trong năm 2025.

Thứ nhất, còn nhiều đơn vị hạng 1 chưa được đánh giá xếp mức. Thứ hai, phần lớn các Sở Y tế chưa thực hiện đánh giá và công bố xếp mức chất lượng cho các đơn vị quản lý. Thứ ba, công tác mua sắm, đấu thầu còn chậm dẫn đến thiếu hóa chất, vật tư tiêu hao xét nghiệm.

Thứ tư, thiếu các đơn vị chuyên môn thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn trang thiết bị, phòng xét nghiệm. Thứ năm, công tác quản lý chất lượng xét nghiệm tại các khoa đặc thù còn nhiều bất cập.

Di chuyển nhịp nhàng của tinh trùng

Khả năng sinh sản thành công phụ thuộc vào cách tinh trùng di chuyển qua chất lỏng, nhưng cho đến nay, rất khó nghiên cứu các chi tiết của chuyển động này.

Nhưng bằng cách phân tích chuyển động của tinh trùng, các nhà nghiên cứu từ các trường Đại học York, Birmingham, Oxford và Kyoto đã có thể đi tới một công thức toán học khá đơn giản, không cần đến mô phỏng máy tính phức tạp và tốn kém hiện đang phải sử dụng để tìm hiểu sự di chuyển của tinh trùng.

Các nhà nghiên cứu thấy rằng đuôi tinh trùng tạo ra một nhịp điệu đặc trưng đẩy tinh trùng về phía trước, trong khi đầu bị kéo về đằng sau và sang hai bên.

TS Hermes Gadêlha thuộc Khoa Toán Đại học York cho biết: "Để quan sát cách tinh trùng tiến về phía trước qua chất lỏng, hiện phải sử dụng các kỹ thuật hiển vi phức tạp với độ chính xác cao bởi cấu trúc của chất lỏng rất phức tạp, dữ liệu rất khó hiểu và khó sử dụng và có tới 55 triệu tinh trùng được tìm thấy trong một mẫu nhất định.

"Do đó, chúng tôi muốn tạo ra một công thức toán học sẽ đơn giản hóa cách giải quyết vấn đề này và giúp dự đoán số lượng lớn tinh trùng đang bơi một cách dễ dàng hơn. Điều này sẽ giúp chúng ta hiểu tại sao một số tinh trùng thành công và những tinh trùng khác thất bại."

TS Gadêlha nói: "Đúng là việc tinh trùng tìm đến với trứng là một bí ẩn, nhưng cơ thể con người có một hệ thống tinh vi để đảm bảo các tế bào phù hợp phải đến được với nhau.

"Bạn có thể cho rằng những chuyển động “giật cục” của tinh trùng sẽ có tác động rất ngẫu nhiên đến dòng chất lỏng xung quanh nó, khiến các tế bào tinh trùng đang phải “chen chúc” nhau càng khó di chuyển qua đó.

Nhưng các tinh trùng đã “khuấy đảo” chất lỏng xung quanh rất nhịp nhàng để đạt được chuyển động, không quá khác với cách mà từ trường được hình thành xung quanh nam châm. Vì vậy, mặc dù sự kéo chất lỏng khiến tinh trùng rất khó di chuyển về phía trước nhưng lại đảm bảo rằng chỉ một số ít “chiến binh” được chọn mới có thể tiến lên”.

Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ tạo ra một mô hình dự đoán trên số lượng tinh trùng lớn hơn.

Họ cũng tin rằng điều này sẽ có ý nghĩa cho việc đổi mới cách điều trị vô sinh nam.

Vô sinh nam

Nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở nam giới là chất lượng tinh dịch kém, chất lỏng chứa tinh trùng được xuất ra trong khi quan hệ tình dục.

Những lý do của tinh dịch bất thường bao gồm:

- Thiếu tinh trùng

- Tinh trùng không di chuyển đúng cách

- Tinh trùng bất thường

Nhiều trường hợp tinh dịch bất thường không rõ lý do.

Có mối liên quan giữa nhiệt độ tăng của bìu và giảm chất lượng tinh dịch, nhưng không chắc chắn liệu việc mặc đồ lót rộng rãi có cải thiện khả năng sinh sản hay không.

Ông Ngô Văn Thanh (60 tuổi, trú thị trấn Ea Đrăng, huyện Ea H'leo) cho biết, ông xem quảng cáo về Nha khoa Tâm Trí Smile trên mạng xã hội Facebook nên đã đến cơ sở này để làm 4 răng giả.

Qua trao đổi với phòng khám, ông Thanh quyết định trồng 4 răng giả, cắm 4 trụ với giá 47 triệu đồng. Sau khi trừ bảo hiểm y tế, ông phải thanh toán tổng cộng 37 triệu đồng.

Sau đó, ông có làm hợp đồng ký kết với Nha khoa Tâm Trí Smile vào ngày 17/6 và đóng trước 30 triệu đồng để làm răng.

Trao đổi với PV Dân trí, ông Thanh chia sẻ: "Tôi được phòng khám cắm 4 trụ vào răng và hẹn ngày tái khám. Tuy nhiên, đầu tháng 11, tôi đến thì phòng khám đã đóng cửa, không hoạt động. Tôi hỏi thì nhân viên cho biết đã trả mặt bằng, khiến tôi rất lo lắng".

"Mỗi lần từ huyện lên thành phố làm răng, tôi phải di chuyển hơn 100km rất vất vả nhưng nay không biết phải như thế nào mới được làm xong răng theo cam kết", ông Thanh bức xúc.

Cũng theo ông Thanh, do rất nóng ruột nên ông đã hỏi nhiều lần và được nhân viên của Nha khoa Tâm Trí Smile cho địa chỉ, hướng dẫn xuống cơ sở nha khoa ở TPHCM để thăm khám.

Nghe vậy, ông Thanh bắt xe khách từ Đắk Lắk xuống TPHCM và nhận được câu trả lời rằng hai phòng khám không liên quan gì đến nhau, và đề nghị ông làm việc lại với Nha khoa Tâm Trí Smile.

"Tôi thấy phòng khám không có trách nhiệm với khách hàng như 'đem con bỏ chợ', khiến mấy tuần nay tôi đau răng, rất khó khăn trong ăn uống. Tôi mong cơ quan chức năng vào cuộc xử lý để yêu cầu đơn vị này làm răng cho tôi, nếu không phải hoàn lại tiền để tôi đi nơi khác làm răng", ông Thanh lên tiếng.

Qua điện thoại, chủ của phòng khám Nha khoa Tâm Trí Smile thừa nhận, phòng khám đã đóng cửa, trả mặt bằng và không còn hoạt động.

Đồng thời, người này cho rằng với những khách hàng đã ký hợp đồng làm răng sẽ bàn giao lại cho một cơ sở khác để tiếp tục thực hiện.

Liên quan vụ việc, một lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk cho biết, nếu chủ phòng khám nha khoa không thực hiện khám chữa bệnh theo hợp đồng, gây ảnh hưởng quyền lợi, khách hàng có thể gửi đơn thư đến Thanh tra Sở Y tế để được giải quyết.

Cũng theo lãnh đạo Sở Y tế Đắk Lắk, việc khách hàng và đại diện phòng khám nha khoa làm hợp đồng khám chữa bệnh liên quan đến trách nhiệm dân sự.

Do đó, khi cơ sở nha khoa bị đóng cửa, chủ cơ sở phải có trách nhiệm đưa khách hàng đến các cơ sở uy tín để điều trị tiếp theo phác đồ nhằm tiếp tục hợp đồng, đảm bảo quyền lợi cho khách hàng.