“Đó là thiếu sót của chúng ta, là vấn đề trách nhiệm, tầm nhìn”, bà Phạm Khánh Phong Lan, Đại biểu Quốc hội, Trưởng ban An toàn thực phẩm TP.HCM chia sẻ với VietNamNetkhi biết thông tin về ca tử vong do ngộ độc botulinum. 

Bà Lan cho rằng, từ vụ ngộ độc botulinum trong pate chay (năm 2020), nhu cầu về thuốc giải độc BAT đã được đặt ra nhưng đến nay, ngành y tế vẫn cứ "loay hoay". Bà cùng nhiều chuyên gia đã liên tục có ý kiến về việc cần có dự trữ thuốc hiếm cấp quốc gia nhằm ứng phó trong tình huống phát sinh ca ngộ độc.

Không chỉ với thuốc giải độc botulinum, nhiều thuốc/huyết thanh giải độc khác có giá thành rẻ cũng rơi vào cảnh khan hiếm, bấp bênh. 

“Giống như nhà nước dự trù gạo để khi thiên tai thảm họa xảy ra sẽ xuất gạo cứu dân, thuốc hiếm cũng cần dự trù để có thể huy động ngay. Việc này cần vai trò điều phối của quản lý nhà nước”, bà Lan nói. 

Theo Thạc sĩ, dược sĩ Đỗ Văn Dũng, Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược, Sở Y tế TP.HCM, việc thiếu thuốc hiếm đã xảy ra trong nhiều năm.

Các loại thuốc hiếm được dùng trong tình huống đặc biệt, ít gặp, không có hiệu quả trong kinh doanh nên các công ty dược không nhập về. Do đó, khi xảy ra sự cố như ngộ độc botulinum, các bệnh viện trên cả nước đều khó khăn. 

Để giải quyết, Sở Y tế TP.HCM đã nhiều lần đề xuất cần giao cho một đơn vị kinh doanh nào đó đảm nhận công việc trên với quan điểm phục vụ là chính. Tuy nhiên, ông Dũng cũng xác nhận việc này rất khó trong nền kinh tế thị trường.

Ngoài ra, Sở Y tế TP.HCM còn đề xuất cần dựa trên nhu cầu của nhiều đơn vị để mua số lượng thuốc lớn thì các công ty mới quan tâm nhập khẩu. Việc cấp phép nhập khẩu và số đăng ký cho thuốc hiếm phải nhanh, đáp ứng kịp thời nhu cầu điều trị.

“Theo quan điểm của chúng tôi, thuốc hiếm phải lưu trữ quốc gia, nguồn tiền từ ngân sách, sẵn sàng điều phối đến nơi có yêu cầu để cứu bệnh nhân tốt nhất”, ông Dũng chia sẻ. 

Theo chỉ đạo của Bộ Y tế, Sở Y tế TP.HCM tổng hợp nhu cầu thuốc hiếm của các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối của khu vực phía Nam. Danh mục này đã được gửi về Bộ Y tế, chờ các kế hoạch tiếp theo. 

Trước đó, Sở Y tế TP.HCM đã tích cực kết nối, làm việc với các cơ quan liên quan và tiếp nhận 6 lọ thuốc giải độc botulinum do WHO tài trợ. Ngay sau đó, thuốc được phân về các bệnh viện: Nhân dân Gia Định (1 lọ), Chợ Rẫy (2 lọ), Nhi đồng 2 (3 lọ). Sở Y tế hiện theo sát diễn tiến của các bệnh nhân nghi ngộ độc botulinum trên địa bàn. 

Trước đó, Tiến sĩ, bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng đơn vị Chống độc, Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ, không phải cứ có thuốc giải độc BAT thì bệnh nhân sẽ được cứu. Hiệu quả cứu chữa phụ thuộc vào việc truyền thuốc đúng lúc, kịp thời và lượng độc tố bệnh nhân nhiễm phải.

Thời gian truyền thuốc tốt nhất là ngay khi bắt đầu có các triệu chứng của yếu liệt cơ. Thuốc sẽ giúp trung hòa chất độc.

Trong trường hợp không có thuốc giải, độc tố tiếp tục tấn công vào hệ thống thần kinh khiến dẫn truyền không còn, các cơ không điều khiển được và gây liệt. Khi liệt cơ hô hấp, bệnh nhân sẽ suy hô hấp, tử vong nếu không được điều trị hỗ trợ. 

Những ngày qua, khi không có thuốc giải độc BAT, 2 trường hợp ngộ độc botulinum ở Bệnh viện Chợ Rẫy được điều trị cầm cự bằng thở máy. 

Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Phạm Thanh Việt, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Chợ Rẫy, thuốc giải độc tố botulinum cần được dự trữ với tính chất dự phòng quốc gia. Đây là loại thuốc hiếm, đắt tiền, ít khi cần dùng. 

"Khi nhập một số lượng thuốc hiếm phải chấp nhận các nguy cơ như thuốc hết hạn phải tiêu hủy. Tôi cho rằng không nên nói đến chuyện thuốc đắt bao nhiêu tiền vì chỉ cần cứu được một mạng người, chúng ta đã 'lời' rất lớn. Mạng người lớn hơn nhiều”, ông nhấn mạnh.

Theo nguồn tin từ Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), các bệnh nhân ngộ độc botulinumtại đây sẽ không được truyền thuốc giải độc do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hỗ trợ. Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiếp nhận 2 lọ giải độc BAT vào 21h đêm qua.

Lý do là bệnh nhân đã qua thời gian truyền thuốc hiệu quả nhất. Hai người bệnh (18 tuổi và 26 tuổi) cầm cự hơn 10 ngày bằng thở máy trong tình trạng liệt cơ gần như hoàn toàn. 

Trong khi đó, người đàn ông 45 tuổi ngộ độc botulinum ở Bệnh viện Nhân dân Gia Định tử vong tối qua, 24/5, sau 10 ngày chờ đợi thuốc giải. Kết quả xét nghiệm cho thấy ông nhiễm độc tố botilinum type A. Vào 20h cùng ngày, bệnh viện tiếp nhận 1 lọ thuốc giải nhưng không kịp truyền cho bệnh nhân. 

“Đó là thiếu sót của chúng ta, là vấn đề trách nhiệm, tầm nhìn”, bà Phạm Khánh Phong Lan, Đại biểu Quốc hội, Trưởng ban An toàn thực phẩm TP.HCM chia sẻ với VietNamNetkhi biết thông tin về ca tử vong do ngộ độc botulinum. 

Bà Lan cho rằng, từ vụ ngộ độc botulinum trong pate chay (năm 2020), nhu cầu về thuốc giải độc BAT đã được đặt ra nhưng đến nay, ngành y tế vẫn cứ "loay hoay". Bà cùng nhiều chuyên gia đã liên tục có ý kiến về việc cần có dự trữ thuốc hiếm cấp quốc gia nhằm ứng phó trong tình huống phát sinh ca ngộ độc.

Không chỉ với thuốc giải độc botulinum, nhiều thuốc/huyết thanh giải độc khác có giá thành rẻ cũng rơi vào cảnh khan hiếm, bấp bênh. 

“Giống như nhà nước dự trù gạo để khi thiên tai thảm họa xảy ra sẽ xuất gạo cứu dân, thuốc hiếm cũng cần dự trù để có thể huy động ngay. Việc này cần vai trò điều phối của quản lý nhà nước”, bà Lan nói. 

Theo Thạc sĩ, dược sĩ Đỗ Văn Dũng, Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược, Sở Y tế TP.HCM, việc thiếu thuốc hiếm đã xảy ra trong nhiều năm.

Các loại thuốc hiếm được dùng trong tình huống đặc biệt, ít gặp, không có hiệu quả trong kinh doanh nên các công ty dược không nhập về. Do đó, khi xảy ra sự cố như ngộ độc botulinum, các bệnh viện trên cả nước đều khó khăn. 

Để giải quyết, Sở Y tế TP.HCM đã nhiều lần đề xuất cần giao cho một đơn vị kinh doanh nào đó đảm nhận công việc trên với quan điểm phục vụ là chính. Tuy nhiên, ông Dũng cũng xác nhận việc này rất khó trong nền kinh tế thị trường.

Ngoài ra, Sở Y tế TP.HCM còn đề xuất cần dựa trên nhu cầu của nhiều đơn vị để mua số lượng thuốc lớn thì các công ty mới quan tâm nhập khẩu. Việc cấp phép nhập khẩu và số đăng ký cho thuốc hiếm phải nhanh, đáp ứng kịp thời nhu cầu điều trị.

“Theo quan điểm của chúng tôi, thuốc hiếm phải lưu trữ quốc gia, nguồn tiền từ ngân sách, sẵn sàng điều phối đến nơi có yêu cầu để cứu bệnh nhân tốt nhất”, ông Dũng chia sẻ. 

Theo chỉ đạo của Bộ Y tế, Sở Y tế TP.HCM tổng hợp nhu cầu thuốc hiếm của các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối của khu vực phía Nam. Danh mục này đã được gửi về Bộ Y tế, chờ các kế hoạch tiếp theo. 

Trước đó, Sở Y tế TP.HCM đã tích cực kết nối, làm việc với các cơ quan liên quan và tiếp nhận 6 lọ thuốc giải độc botulinum do WHO tài trợ. Ngay sau đó, thuốc được phân về các bệnh viện: Nhân dân Gia Định (1 lọ), Chợ Rẫy (2 lọ), Nhi đồng 2 (3 lọ). Sở Y tế hiện theo sát diễn tiến của các bệnh nhân nghi ngộ độc botulinum trên địa bàn. 

Trước đó, Tiến sĩ, bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng đơn vị Chống độc, Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ, không phải cứ có thuốc giải độc BAT thì bệnh nhân sẽ được cứu. Hiệu quả cứu chữa phụ thuộc vào việc truyền thuốc đúng lúc, kịp thời và lượng độc tố bệnh nhân nhiễm phải.

Thời gian truyền thuốc tốt nhất là ngay khi bắt đầu có các triệu chứng của yếu liệt cơ. Thuốc sẽ giúp trung hòa chất độc.

Trong trường hợp không có thuốc giải, độc tố tiếp tục tấn công vào hệ thống thần kinh khiến dẫn truyền không còn, các cơ không điều khiển được và gây liệt. Khi liệt cơ hô hấp, bệnh nhân sẽ suy hô hấp, tử vong nếu không được điều trị hỗ trợ. 

Những ngày qua, khi không có thuốc giải độc BAT, 2 trường hợp ngộ độc botulinum ở Bệnh viện Chợ Rẫy được điều trị cầm cự bằng thở máy. 

Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Phạm Thanh Việt, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Chợ Rẫy, thuốc giải độc tố botulinum cần được dự trữ với tính chất dự phòng quốc gia. Đây là loại thuốc hiếm, đắt tiền, ít khi cần dùng. 

"Khi nhập một số lượng thuốc hiếm phải chấp nhận các nguy cơ như thuốc hết hạn phải tiêu hủy. Tôi cho rằng không nên nói đến chuyện thuốc đắt bao nhiêu tiền vì chỉ cần cứu được một mạng người, chúng ta đã 'lời' rất lớn. Mạng người lớn hơn nhiều”, ông nhấn mạnh.

Sở Y tế TP.HCM khẳng định trong tháng 6, Bệnh viện Nhi đồng 2 sẽ thực hiện ca ghép gan mới cùng với Bệnh viện Đại học Y Dược TP. 

Thông tin này được công bố trong bối cảnh một số phụ huynh có con bị suy gan giai đoạn cuối ở phía Nam phải đưa con ra Hà Nội ghép gan, như phản ánh của VietNamNetngày 22/5.

Ngay sau đó, Bệnh viện Nhi đồng 2 đã lên tiếng phản hồi, nêu ra 3 lý do khiến việc ghép tạng bị chậm và có thời điểm phải tạm hoãn. Các lý do gồm bệnh viện xây dựng 2 phòng mổ mới cho ghép tạng để tránh ảnh hưởng đến phẫu thuật tim và sọ não; cử bác sĩ đi đào tạo về lấy tạng ở nước ngoài để tự chủ hoạt động ghép tạng; nguồn tạng khan hiếm và quy trình chuyên môn phức tạp khi thực hiệ ghép…

Hiện nay, khoảng 70-80 trẻ suy gan giai đoạn cuối đang chờ ghép tại Bệnh viện Nhi đồng 2. Nếu không được ghép gan kịp thời, mỗi tháng, trung bình có 2 trẻ tử vong. 

Bệnh viện Nhi đồng 2 là trung tâm nhi khoa duy nhất ở phía Nam thực hiện ghép tạng với sự hỗ trợ từ các chuyên gia Vương quốc Bỉ và sự cố vấn của Giáo sư Trần Đông A. Giáo sư Đông A cũng là người đặt nền móng về ghép tạng cho trẻ em ở Việt Nam.

Tại bệnh viện này, ca ghép thận đầu tiên được thực hiện vào tháng 6/2004, ca ghép gan đầu tiên là tháng 12/2005. Bệnh nhân được ghép gan là bé N.N.X.Q, 23 tháng tuổi, bị teo đường mật bẩm sinh. Hiện tại, em Q. đã trưởng thành và có cuộc sống khỏe mạnh. 

Từ năm 2005 đến năm 2019, bệnh viện ghép gan cho 13 trường hợp. Riêng giai đoạn từ năm 2020 đến nay là 12 ca. 

Theo Sở Y tế TP.HCM, một trong những vấn đề khó khăn của ghép tạng là nguồn tạng hiến cho trẻ em quá khan hiếm. Luật Hiến, lấy, ghép mô và bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác quy định: “Người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống, sau khi chết và hiến xác.”

Do đó, đối tượng trẻ em chết não hiện không được đưa vào nguồn hiến tạng. Sở Y tế TP.HCM mong muốn sớm có điều chỉnh trong luật định để tạo điều kiện thuận lợi cho quy trình ghép tạng. 

Bệnh viện thông báo hoãn ghép tạng, cha mẹ lo lắng tìm đường sống cho con

Ngày 24/5, Sở Y tế TP.HCM đã yêu cầu Ban giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) phải tuân thủ quy định nhưng không làm gián đoạn ghép gancho trẻ em có chỉ định ghép. 

Theo đó, bệnh viện này đang khẩn trương xây dựng lại Đề án ghép tạng trẻ em để trình Bộ Y tế thẩm định và thông qua. Bệnh viện sẽ vẫn tiếp tục thực hiện quy trình ghép tạng với sự hỗ trợ của các chuyên gia thuộc Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM và Bệnh viện Chợ Rẫy. Đây là 2 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế trên địa bàn TP.HCM. 

Các bác sĩ của 2 bệnh viện sẽ hỗ trợ ở khâu tạng hiến từ người lớn, bác sĩ nhi thực hiện quy trình ghép gan, ghép thận cho trẻ em như thời gian qua.

Sở Y tế TP.HCM khẳng định trong tháng 6, Bệnh viện Nhi đồng 2 sẽ thực hiện ca ghép gan mới cùng với Bệnh viện Đại học Y Dược TP. 

Thông tin này được công bố trong bối cảnh một số phụ huynh có con bị suy gan giai đoạn cuối ở phía Nam phải đưa con ra Hà Nội ghép gan, như phản ánh của VietNamNetngày 22/5.

Ngay sau đó, Bệnh viện Nhi đồng 2 đã lên tiếng phản hồi, nêu ra 3 lý do khiến việc ghép tạng bị chậm và có thời điểm phải tạm hoãn. Các lý do gồm bệnh viện xây dựng 2 phòng mổ mới cho ghép tạng để tránh ảnh hưởng đến phẫu thuật tim và sọ não; cử bác sĩ đi đào tạo về lấy tạng ở nước ngoài để tự chủ hoạt động ghép tạng; nguồn tạng khan hiếm và quy trình chuyên môn phức tạp khi thực hiệ ghép…

Hiện nay, khoảng 70-80 trẻ suy gan giai đoạn cuối đang chờ ghép tại Bệnh viện Nhi đồng 2. Nếu không được ghép gan kịp thời, mỗi tháng, trung bình có 2 trẻ tử vong. 

Bệnh viện Nhi đồng 2 là trung tâm nhi khoa duy nhất ở phía Nam thực hiện ghép tạng với sự hỗ trợ từ các chuyên gia Vương quốc Bỉ và sự cố vấn của Giáo sư Trần Đông A. Giáo sư Đông A cũng là người đặt nền móng về ghép tạng cho trẻ em ở Việt Nam.

Tại bệnh viện này, ca ghép thận đầu tiên được thực hiện vào tháng 6/2004, ca ghép gan đầu tiên là tháng 12/2005. Bệnh nhân được ghép gan là bé N.N.X.Q, 23 tháng tuổi, bị teo đường mật bẩm sinh. Hiện tại, em Q. đã trưởng thành và có cuộc sống khỏe mạnh. 

Từ năm 2005 đến năm 2019, bệnh viện ghép gan cho 13 trường hợp. Riêng giai đoạn từ năm 2020 đến nay là 12 ca. 

Theo Sở Y tế TP.HCM, một trong những vấn đề khó khăn của ghép tạng là nguồn tạng hiến cho trẻ em quá khan hiếm. Luật Hiến, lấy, ghép mô và bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác quy định: “Người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống, sau khi chết và hiến xác.”

Do đó, đối tượng trẻ em chết não hiện không được đưa vào nguồn hiến tạng. Sở Y tế TP.HCM mong muốn sớm có điều chỉnh trong luật định để tạo điều kiện thuận lợi cho quy trình ghép tạng. 

Bệnh viện thông báo hoãn ghép tạng, cha mẹ lo lắng tìm đường sống cho con