“Tối qua đi đâu mà không học bài...?'

Sâu muồng là ấu trùng của loài sâu trên cây muồng, có màu xanh như lá cây. Ở vùng miền Trung - Tây Nguyên, cây muồng thường được trồng để cây tiêu bám vào, còn loài sâu này chỉ ăn lá muồng nên nông dân không phun thuốc trừ sâu, chờ đến khi chúng đóng kén thì thu hoạch.

Cũng giống như nhộng tằm, bạn có thể chiên, xào, lăn bột, luộc hay thậm chí ăn sống. Sâu muồng có vị bùi béo đặc trưng của các loại ấu trùng sâu, thường người dân đợi cho loài sâu này đóng kén rồi mới thu hoạch, chế biến làm thức ăn

Sâu chít - đặc sản vùng cao Tây Bắc

Sâu chít - loại công trùng xuất hiện trong thân những cây chít mọc trên rừng, được xem là đặc sản ở vùng cao Tây Bắc. Loại sâu này có thể dùng để chế biến thành các món ăn có vị bùi ngậy, thơm ngon hoặc dùng ngâm trong rượu có tác dụng bổ thận tráng dương, tăng cường sinh lực cho đàn ông và làm đẹp da phụ nữ...

Mùa sâu chít thường kéo dài khoảng 4 tháng, từ tháng 11 năm trước đến cuối tháng 2 năm sau. Hiện nay, nhiều tiểu thương lặn lội lên vùng cao Tây Bắc thu gom số lượng lớn chuyển về tiêu thụ tại các tỉnh dưới xuôi, thậm chí là vào cả TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Dân Việt

Trên thị trường 1kg sâu chít thường có giá từ 800.000 – 1.000.0000 đồng/kg. Sâu chít có thể chế biến thành nhiều món, trong đó ngon nhất là món sâu chít xào lá chanh. Vị bùi, béo ngậy và ngọt của món sâu này chinh phục bất cứ thực khách nào dù là khó tính đến đâu.

Sâu măng - món ngon khó cưỡng ở Thanh Hóa

Những con sâu bóng nhẫy, ngọ nguậy nhìn rùng mình qua bàn tay chế biến của người phụ nữ H'Mông đã trở thành món ăn đặc sản vào mùa lạnh đối với người Mường Lát (Thanh Hóa) và bất cứ du khách nào có dịp ghé qua mảnh đất này.

Tháng Chín, tháng Mười (dương lịch) là bắt đầu vào mùa “săn” sâu măng. Khi cây măng nứa đã cao quá đầu người cũng là lúc những con sâu trưởng thành vào độ béo nhất. Món ăn "kỳ dị", có vẻ rất đơn giản nhưng có giá đắt đỏ, dao động từ 300-500 nghìn đồng/kg.

Đuông dừa - đặc sản miền Tây

Đuông dừa là một loài ấu trùng của bọ cánh cứng, được sử dụng để làm nhiều món đặc sản trong ẩm thực Việt Nam. Đuông dừa luôn được giới sành ăn đánh giá cao về độ giòn, vị béo ngậy, thơm lừng độc đáo.

Đuông dừa trưởng thành tùy loại sẽ có kích thước bằng ngón tay trỏ hoặc thậm chí bằng ngón chân cái người lớn, dài chừng 3cm đến 5cm, toàn thân có màu trắng (đuông chà là) hoặc vàng nhạt (đuông dừa).

Thịt đuông dừa được chế biến thành các món nướng, chiên, xào tỏi, hấp lá chanh nhưng phổ biến nhất phải kể đến đuông dừa tắm mắm. Những người “nghiện” món ăn này cho rằng, cái thú của việc thưởng thức đuông dừa là khi nước trong con đuông dừa tràn ra, đầy vị béo, sau đó thấm vào khoang miệng, vòm họng, khiến những ai đã can đảm ăn thử sẽ bị hấp dẫn lạ lùng. Tuy nhiên, để ngăn chặn việc đuông dừa phá hoại cây cối, thu hẹp diện tích trồng dừa thì bắt đầu từ năm 2016, tỉnh Bến Tre đã có lệnh cấm kinh doanh loài côn trùng này.

Sùng đất

Không chỉ được xem là đặc sản ngon khó cưỡng, sùng đất còn được người Cơ Tu (Quảng Nam) xem là loại "xuân dược" nghìn năm tráng kiện, là vị thuốc mà đàn ông Cơ Tu tin dùng để duy trì khả năng phòng the của mình.

Thông thường, sùng đất trưởng thành vào mùa mưa, độ giữa tháng 8 cho đến hết tháng 12 (âm lịch). Cứ mỗi độ đến mùa sùng đất, người dân Quảng Nam lại tranh thủ "hái lộc" từ con vật trời cho này. Chúng thường sống ở các bãi bồi ven sông hoặc tại các vùng đất pha cát và nhiều lá mục, nơi có đất ẩm thấp ở trung du, miền núi...

Nhìn bề ngoài, sùng đất dễ khiến ta có cảm giác rùng mình. Nhưng khi thưởng thức hương vị của nó, nhiều người mới gật gù mà tấm tắc khen ngon. Có vô vàn món ngon được chế biến từ sùng đất như luộc, rang hay băm nhỏ đúc bánh xèo,... Nhưng dậy mùi và giữ được hương vị vốn có của sùng nhất vẫn phải kể đến món sùng nướng muối ớt.

Hiện thương lái đang thu mua loại côn trùng này với giá 200.000 đồng/kg.

Cách làm bún chả đơn giản tại nhà

Bún chả là một gợi ý tuyệt vời nếu bạn muốn thay đổi thực đơn của gia đình. Bún chả có cách làm khá đơn giản và nguyên liệu dễ kiếm. Cùng tham khảo cách làm bún chả đơn giản tại nhà bạn nhé!

Chương trình có sự tham gia của ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), bà Nguyễn Minh Huệ - Giám đốc Nhà Xuất Bản Công Thương, ông Nguyễn Cảnh Bình - Chủ tịch Alpha Books, ông Đinh Quang Hoàng - Giám đốc điều hành nền tảng xuất bản điện tử Waka và được dẫn dắt bởi ông Nguyễn Anh Tú - Giám đốc NXB ĐH Kinh tế Quốc dân.

Phát triển công nghệ trong lĩnh vực sách là vấn đề mũi nhọn

Tại sự kiện, các diễn giả xoay quay vấn đề chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản như: Sự cấp thiết của chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản; Thực trang ngành xuất bản số tại Việt Nam; Những cơ hội, thách thức của ngành xuất bản trong thời kỳ mới; Những yếu tố để khai thác hiệu quả “mảnh đất màu mỡ” trong lĩnh vực xuất bản điện tử; Các biện pháp để để chuyển đổi số thành công… cũng như vai trò của các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc chuyển đổi số ngành xuất bản đã được các diễn giả trao đổi, thảo luận.

Theo đó, các chuyên gia nhận định chuyển đổi số hiện là xu thế phát triển của mọi ngành nghề, trong đó có ngành xuất bản. Đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, xuất bản điện tử, phát triển công nghệ trong lĩnh vực sách là vấn đề mũi nhọn được quan tâm, trao đổi của các lãnh đạo cùng các đơn vị xuất bản, phát hành. 

Ông Nguyễn Nguyên cho biết, có 4 giai đoạn chính trong quá trình chuyển đổi số. Giai đoạn đầu tiên là số hóa các dữ liệu. Quá trình này được thực hiện từ khá sớm trong các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp xuất bản nói riêng. Ngay từ năm 1995, lĩnh vực xuất bản đã thực hiện công tác số hóa này và đã được thực hiện đến nay và ngày càng hiện đại, quy mô hơn và số lượng dữ liệu số hóa thì ngày càng nhiều hơn. Một số đơn vị thì hiện nay đã hoàn toàn số hóa được toàn bộ kho sách của mình. 

Thứ hai là việc triển khai các ứng dụng, các nền tảng và một số hoạt động đơn giản hoặc hoạt động có tính lặp đi lặp lại nhiều, ví dụ như hoạt động hành chính, hoạt động kế toán. Các nhà xuất bản đã từng bước, từ những ứng dụng những nền tảng đầu tiên. 

Thứ ba là ứng dụng các nền tảng vào quy trình trong xuất bản, từ khâu quản lý, đến khâu biên tập, phát hành, phát triển thị trường, truyền thông... Đó là quá trình ứng dụng hiện nay các nhà xuất bản khác nhau thực hiện cũng rất khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung quá trình diễn ra còn tương đối chậm và dường như phía các đơn vị liên kết lại làm tốt hơn phía các nhà xuất bản. 

Thứ tư là quá trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào trong các hoạt động của quy trình. Việc này còn rất hạn chế, đặc biệt là ứng dụng vào trong quy trình biên tập thì hiện nay cũng chưa có nhiều. Một số đơn vị cũng đang triển khai với những bước ban đầu. 

"Cú hích" trong chuyển đổi số

Người đứng đầu Cục Xuất bản, In và Phát hành cho hay sản phẩm chính mà chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản sẽ tạo ra bao gồm: tạo sự đa dạng các sản phẩm, đa dạng hóa các hình thức sản phẩm xuất bản; tạo sự đa dạng hóa các mô thức của hoạt động xuất bản, từ câu chuyện tự xuất bản, tự phát hành, tương tác người đọc, đến câu chuyện nhà xuất bản số; câu chuyện liên quan đến các công ty biên tập; tạo ra một thị trường xuất bản mở, xuất bản sẽ tiến tới câu chuyện không biên giới hoặc làm mờ biên giới. Quá trình tự xuất bản, quá trình phát hành sách diễn ra trên một nền tảng số và xuyên quốc gia và biên giới địa lý không còn là vấn đề lớn nữa. 

Trong điều kiện bùng nổ của thiết bị thông minh như hiện nay, việc sử dụng ebook, audio book… sẽ ngày càng phổ biến. Chuyển đổi số trở thành điều kiện bắt buộc trong ngành xuất bản. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, chuyển đổi số đã trở thành “cú hích”, là cơ hội lớn mở ra giai đoạn mới cho hoạt động xuất bản. 

Ông Nguyễn Cảnh Bình cho hay, muốn hay không chúng ta đã bị đẩy vào con đường chuyển đổi số. “Chúng ta không còn cần hỏi có nên chuyển đổi số hay không trong lĩnh vực xuất bản mà là chuyển đổi như thế nào?", ông Bình nói.

Giám đốc Nhà Xuất Bản Công Thương Nguyễn Minh Huệ chia sẻ, xuất bản số, tức là chuyển đổi từ phương thức xuất bản truyền thống sang việc xuất bản sách trên các nền tảng công nghệ số. Đây là trong bối cảnh số hóa toàn cầu, chuyển đổi số đó là một nhu cầu tất yếu và nó rất cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.  Do vậy, mỗi nhà xuất bản cần xây dựng một định hướng, chiến lược, bước đi phù hợp để vừa có thể bắt nhịp nhu cầu của cơ chế thị trường, vừa vận dụng các nền tảng công nghệ số một cách tốt nhất; không ngừng nâng cao chất lượng các xuất bản phẩm để hướng tới các đối tượng bạn đọc mà nhà xuất bản của mình đang hướng tới.

“Văn hoá đọc sách được coi là một hoạt động cực kỳ quan trọng để xây dựng thành văn hoá doanh nghiệp đặc trưng. Do đó, chuyển đổi số ngành xuất bản có vai trò đóng góp to lớn trong việc phát triển văn hóa đọc trong doanh nghiệp”, ông Nguyễn Nguyên nhận định.

 Tình Lê

Khi vợ chồng anh T. đi kiểm tra, bác sĩ cho biết họ mang gene bệnh di truyền lặn. Các bé đều tử vong nhanh do rối loạn chu trình chuyển hóa urê. Anh luôn mong ước mình có thể sinh được một đứa con như người bình thường khác nhưng nhiều năm liền luôn lo lắng. Thậm chí, hai vợ chồng từng nghĩ đây là căn bệnh “vô phương cứu chữa”.

Đến năm 2023, vợ chồng anh T. tìm tới Bệnh viện Bưu điện để đăng ký khám hỗ trợ sinh sản. Các bác sĩ đã tư vấn việc làm IVF kết hợp xét nghiệm sàng lọc tiền làm tổ trên phôi để chọn phôi khỏe, không mang bệnh. Sau nhiều nỗ lực, tháng 6 vừa qua, vợ chồng anh đã chào đón bé trai khỏe mạnh.

Vợ chồng chị T.T.S. và anh N.V.H. (quê Hải Phòng) đều có sức khỏe tốt. Lần mang thai đầu, chị S. được bác sĩ thông báo thai nhi có thể tích hộp sọ nhỏ hơn tuổi thai nhưng não hoàn toàn bình thường. Vợ chồng chị vẫn quyết sinh. Tuy nhiên, khi con lớn, trí tuệ không phát triển. Sau này, chị S. mới biết con mang dị tật đầu nhỏ hay còn gọi hội chứng teo não. Khi biết bệnh của con, chị S. cảm thấy trời đất như sập xuống. Bé trai đã 14 tuổi nhưng trí tuệ như đứa trẻ mới lên 6.

Lần thứ hai mang thai, chị S. cũng phát hiện thai có bất thường hộp sọ bé nên buộc phải đình chỉ thai khi 31 tuần tuổi. Sau những mất mát, hai vợ chồng chị S. đã bắt đầu đi khám các trung tâm gene về bệnh di truyền. 

Hội chứng teo não là một rối loạn thần kinh hiếm gặp. Trẻ mắc dị tật này có đầu nhỏ hơn bình thường. Nguyên nhân do bố mẹ có gene lặn và con nhận hai gene từ hai người trở thành đứa trẻ mang bệnh, hậu quả nặng nề. Đứa trẻ chậm phát triển tinh thần, vận động và hiện nay không có phương pháp đặc trị. 

Theo các bác sĩ, để sinh con khỏe mạnh vợ chồng chị cần làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) và làm giải trình tự gene để sàng lọc dị tật.

Năm 2022, vợ chồng chị S. đến Bệnh viện Bưu điện làm IVF, được 6 phôi. Kết quả xét nghiệm gene chỉ được 1 phôi khỏe mạnh. Bác sĩ đã chuyển phôi duy nhất này và may mắn vợ chồng chị S. đã chào đón được bé gái khỏe mạnh.

Theo Giáo sư, bác sĩ Trần Vân Khánh, Trung tâm Nghiên cứu Gene - Protein, Trường Đại học Y Hà Nội, nhiều người mang gene bệnh và không biết điều đó. Họ có một đột biến trên gene di truyền lặn, không biểu hiện triệu chứng, người khỏe mạnh bình thường. Nếu cả hai vợ chồng đều mang gene này thì có nguy có di truyền gene bệnh cho con. Việc phát hiện gene di truyền là cơ sở quan trọng để bác sĩ tư vấn cho các cặp vợ chồng lựa chọn các biện pháp sinh sản phù hợp.

Hiện có một số nhóm bệnh di truyền phổ biến như bệnh Thalassemia, thiếu máu hồng cầu hình liềm, máu khó đông, loạn dưỡng cơ như teo cơ tủy, loạn dưỡng cơ Duchene… có thể sàng lọc qua giải trình tự gene.

Mỗi năm, Việt Nam có 41.000 trẻ em sinh ra bị mắc các dị tật bẩm sinh chào đời, trong đó 80% trẻ mắc bệnh di truyền có bố mẹ khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh. Riêng bệnh Thalassemia có tới 14 triệu người Việt mang gene và mỗi năm có 8.000 trẻ sơ sinh mắc bệnh này, 2.000 bé thể nặng phải điều trị suốt đời.

Đa phần bệnh lý di truyền ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng sống của trẻ. Khoảng 50% trẻ không sống quá 5 tuổi. Vì vậy, việc sàng lọc các bất thường di truyền là cách tốt nhất để sinh con khỏe mạnh.

Co giật giữa đêm phải đi cấp cứu sau khi ăn rau xào với bọ xít

Chia sẻ về kinh nghiệm trong lĩnh vực Licensing, ông Tạ Mạnh Hoàng, Tổng Giám đốc Sconnect Việt Nam cho hay: “Những bước đầu tiên rất khó khăn khi chúng tôi vừa đi vừa học vì ngành còn khá mới, chưa có tiêu chuẩn. Nhưng nhận thấy những tiềm năng của ngành, học hỏi từ các 'ông lớn' như Disney, chúng tôi cố gắng tạo giá trị trên thực tế”. 

Dù nắm trong tay những tiềm năng và thế mạnh nhất định, song Licensing tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Lý do đầu tiên là Licensing mới xuất hiện tại thị trường khoảng 10 năm, còn quá “non trẻ” so với lịch sử hơn 150 năm của ngành. Do đó, nhận thức tại thị trường về ngành chưa lớn, độ phủ sóng chưa cao. 

Nhiều doanh nghiệp chọn cách làm hời hợt, "ăn xổi" kiểu như làm nhanh một thiết kế nhân vật đại diện, rồi kỳ vọng nó sống từ thế hệ này sang thế hệ khác… Cách làm này không sai, nhưng nó chỉ là bề nổi và thực sự không khai thác hết được lợi thế của nhân vật. Cần đầu tư một cách xứng đáng về các câu chuyện nội dung, đảm bảo tần suất và thông điệp nhất quán.

Hạn chế nữa là nhiều doanh nghiệp tập trung sản xuất và phát triển sản phẩm sở hữu trí tuệ nhưng chưa nắm bắt được các cơ hội và tiềm năng để phát triển cấp quyền nhân vật. Minh chứng là số doanh nghiệp lựa chọn mua quyền sử dụng nhân vật IP tại Việt Nam chưa nhiều. Hơn nữa, họ vẫn đối mặt với những thách thức liên quan tới bản quyền và sự cạnh tranh nhất định từ các tên tuổi lớn trên thị trường quốc tế. 

Thiên Di

(Ảnh: Hoài Hương)