Nhận định, soi kèo Lyngby vs Copenhagen, 0h00 ngày 23/7: Ca khúc khải hoàn

Sau một thời gian, người chồng không nhớ được tên mọi người trong gia đình. Hằng ngày, ông ca thán vợ con không cho ăn cơm, dù vừa ăn cách đó 1 giờ. 

Ngoài sa sút trí tuệ, chồng bà Chiên còn mất định hướng không gian, thời gian. Nhiều đêm, cả gia đình đang ngủ, ông dậy bật đèn đọc sách, xem tivi. Người thân luôn phải theo sát vì khi ra ngoài chơi, ông không nhớ đường về. Bác sĩ tư vấn bệnh này không chữa được, chỉ uống thuốc làm chậm quá trình lão hóa.

Mẹ của chị Ngọc Anh (Hoàng Mai, Hà Nội) cũng bị sa sút trí tuệ cách đây 3 năm, có dấu hiệu quên. Khi tình trạng nặng, bà hay đổ lỗi con cháu lấy trộm đồ. Gia đình đưa bà đi khám, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị Alzheimer.

Ở tuổi 80, bà cụ đọc thơ, hát hò suốt ngày như đứa trẻ mới lớn. Hằng ngày, bà xưng em với tất cả mọi người, liên tục đòi về với bố mẹ.

Thạc sĩ, bác sĩ Bùi Văn San - Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) - cho biết sa sút trí tuệ là nhóm bệnh suy giảm trí nhớ ảnh hưởng đến đời sống hằng ngày, trong đó mất trí nhớ là triệu chứng đặc trưng.

Theo bác sĩ San, triệu chứng của bệnh gồm thay đổi nhận thức, mất trí nhớ, khó giao tiếp, thị giác giảm, khó lập kế hoạch tổ chức, vận động, nhầm lẫn và mất phương hướng (dễ lạc đường).

Một số trường hợp có triệu chứng hoang tưởng, ảo giác, trầm cảm, lo âu hoặc thay đổi tính cách, ghen tuông, ăn mặc cẩu thả, có xu hướng thu mình hoặc kích động về đêm. Thậm chí, bệnh nhân la hét suốt đêm, hành vi phức tạp.

Bác sĩ San lưu ý, trong cuộc sống, bạn có thể quên chìa khóa, đồ dùng nhưng hành động này chỉ thoáng qua. Đối với người sa sút trí tuệ, tình trạng này ngày càng nặng. 

Bệnh chưa có thuốc đặc trị và chủ yếu được khuyên dự phòng. Chúng ta duy trì thói quen sống lành mạnh, tăng cường tham gia các hoạt động xã hội, tìm người chăm sóc, hỗ trợ và cần có chiến lược trong chăm sóc người bệnh.

Trên thế giới có 50 triệu người bị sa sút trí tuệ, cứ 3 giây lại phát hiện 1 ca mới. Ở Việt Nam, có khoảng 500.000 người bị nhóm bệnh trên. Số lượng bệnh nhân đang tăng rất nhanh và có thể lên đến 1,2 triệu người vào năm 2030, trong đó phổ biến nhất là bệnh Alzheimer. 

Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân không được tiếp cận, chẩn đoán và điều trị sớm nên thường đến bệnh viện ở giai đoạn muộn, người bệnh không chăm sóc được bản thân, gây ra gánh nặng lớn cho bản thân, gia đình và xã hội.

Vì vậy, từ năm 2022, Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch quốc gia về phòng chống bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần, trong đó, đề cập mục tiêu là 30% người mắc sa sút trí tuệ được sàng lọc và phát hiện.

Trong cộng đồng, để phòng ngừa tốt bệnh sa sút trí tuệ, người dân nên thực hiện bỏ thuốc lá, hạn chế bia rượu, khám sức khỏe định kỳ. Người trên 65 tuổi cần kiểm soát tốt các bệnh lý nền sẵn có như đái tháo đường, rối loạn lipid, tăng huyết áp, các bệnh mạn tính khác, tập thể dục thường xuyên, duy trì cuộc sống hoạt động thể lực phù hợp với lứa tuổi.

VAR là bước đột phá trong việc phát triển bóng đá thế giới. Ngay từ lần đầu tiên áp dụng chính thức từ World Cup 2018 tại Nga, VAR đã nhận những đánh giá cao của giới chuyên môn cũng như các nhà hoạch định chính sách.

Tại AFF Cup 2020, đại diện các nền bóng đá khu vực Đông Nam Á đã có những trao đổi, với sự tham gia của Chủ tịch FIFA Gianni Infantino. Đây là tâm tư của nhiều nền bóng đá, làm sao có hệ thống VAR để áp dụng vào giải đấu của mình, góp phần giảm thiểu sai sót của trọng tài. 

VAR là công cụ để đội ngũ trọng tài đưa ra phán quyết chính xác hơn. Tuy nhiên để có VAR, cần rất nhiều yếu tố, tài chính cũng như đào tạo con người để thích ứng với công nghệ đều rất quan trọng", Chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn nói về VAR sắp được áp dụng ở V-League.

Người đứng đầu VFF chia sẻ khi ông tham quan tại Nhật Bản, thấy rằng việc thực hiện VAR cần rất nhiều công đoạn, cần thời gian và rất phức tạp. Ngoài vấn đề quy trình đào tạo nguồn nhân lực, trang thiết bị, còn là kêu gọi xã hội hóa để tự triển khai VAR chứ không chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ của FIFA. 

“Thực tế cho thấy dù có VAR thì các trọng tài vẫn có thể sai sót. Vì thế, vấn đề con người là quan trọng nhất. Vừa rồi FIFA đã tổ chức các đợt tập huấn, thực hành, kiểm tra rất khắt khe với những tiêu chí cao để chọn nhân sự phù hợp, đáp ứng yêu cầu với công nghệ mới này. Một điều chắc chắn là VAR sẽ góp phần nâng cao chất lượng cho V-League.

Hiện nay, trong khu vực có một số nước cũng đang áp dụng VAR như Thái Lan…các nước khác cũng đang chuẩn bị. Khi đưa VAR vào hoạt động, các giải bóng đá nội sẽ được nâng tầm chất lượng, đảm bảo tính công bằng và hình ảnh giải đấu cũng được nâng lên hơn”, ông Trần Quốc Tuấn nhấn mạnh.

Trong khi đó, Chủ tịch VPF Trần Anh Tú cho biết 2 vấn đề nhân sự và trang thiết bị là khó khăn lớn nhất. VFF và VPF đang có sự phối hợp chặt chẽ nhằm sử dụng công nghệ VAR theo đúng tiêu chuẩn FIFA.

"Chúng ta đã có xác nhận đạt tiêu chuẩn áp dụng VAR của FIFA từ cuối tháng 6, thay vì tháng 9 hoặc tháng 10 theo tiến độ đặt ra ban đầu",ông Trần Anh Tú cho biết.

Dự kiến, VAR sẽ được áp dụng ngay tại vòng 3 giai đoạn 2 Night Wolf V-League 2023. Các trận đấu áp dụng VAR không có những đội đua vô địch hay trụ hạng.