“Làm gì mà lóng ngóng thế, tránh ra mẹ làm cho!" "Làm thế trông bánh xấulắm, để bố làm hộ cho!”. Đấy là những câu nói trùng lặp nhiều nhất của khôngít bậc phụ huynh trong buổi trải nghiệm tự gói bánh chưng mà chúng tôi đã tổchức cho mẹ và các con mới đây.

Chúng tôi đã mong muốn các con tự tay gói còn mẹ ở bên cạnh hướng dẫn, thếnhưng, đa số phụ huynh chỉ để con chạm tay được vào một lúc là giành lại để góihầu hết thời gian khi họ thấy con lóng ngóng, vụng về vãi cả gạo và thịt rangoài, cắt và xếp la méo mó không đẹp.

Lẽ ra các con tham gia có nhiều cơ hội thỏa sức trải nghiệm và sáng tạo nhiềuhơn. Còn khi ở nhà, cũng không ít cha mẹ khi thấy con lóng ngóng gặp khó khănthì họ nghĩ rằng con mỏng manh, yếu đuối, cần được yêu chiều, bảo bọc thì cũngthường xuyên làm thay cho con, làm hộ con cho nhanh, cho đúng và cho đẹp.

Hành động giết chết các tố chất của con?

Lúc còn là học sinh lớp một, Thúy vẫn nhớ những buổi tối cùng trang sách tậpviết chữ theo đường nét, làm em lóng ngóng vất vả toát cả mồ hôi. Cha nhìn Thúyvất vả mà chữ không đẹp nên thường viết giúp để mai đến lớp được điểm cao. CònTùng, mỗi khi đi ra ngoài và có người khác hỏi thăm: “cháu tên gì, cháu mấytuổi?”là mẹ cậu trả lời hộ: “Cháu tên là Sơn Tùng, cháu 3 tuổi bác ạ”.

Hình ảnh có tính chất minh họa

Còn những lúc bé Gia Huy chơi với chúng bạn, cha mẹ cậu cũng thường xuyên canthiệt để giành phần hơn cho con, hay lúc vấp ngã thì người bà cũng luôn nhào đếnnâng cháu dậy và đánh chừa mặt đất đã làm đau cháu bà. 

Tất cả những hành độngđấy đều đi ra từ tình yêu thương của cha mẹ dành cho người con trai, con gái củamình và chính họ cảm thấy khi làm việc gì đó hộ con thì đó là cách để thể hiệntình yêu của mình với con. Họ luôn tưởng rằng như thế là thương yêu con, việcnày là giúp được con, tốt cho con nhưng sự thật có đúng là như vậy hay không?

Quan điểm của chúng tôi cho rằng, sự quan tâm khi mà thiếu đi sự hiểu biếtthì sẽ tạo ra những nguy hại tiêu cực vô cùng! Để rồi tình yêu vô ý gây nên tội.

Sự can thiệp, làm thay, làm hộ và áp đặt của cha mẹ làm các con mất đi sự tựdo, tự tin và xa hơn nữa là sự tự do của ước mơ và sáng tạo cũng bị “giam lỏng”.Cha mẹ cứ làm hộ con và nghĩ mình đang giúp con, nhưng thực ra lại đang vô ý đãlấy mất của con cơ hội phát triển và học hỏi các kỹ năng cuộc sống, tước điquyền tự do cần có của trẻ và sự hài lòng khi được trải nghiệm. Hành động này đãgiết chết các tố chất tốt cần rèn luyện của con và sinh ra một loạt các thóiquen xấu.

Khi Thúy được cha viết chữ hộ kèm theo lời dặn dò không được nói bố viết haylàm bài tập hộ, thì khi đến lớp cô giáo hỏi ai viết, thế là Thúy nói “em viết”và lúc đó cô học thêm cả tính nói dối. Sơn Tùng thì mỗi lần có ai hỏi thì biếtmẹ sẽ trả lời và chỉ cần nghe mẹ nói, đến giờ mẹ Tùng phát hiện ra con trai mìnhcó vẻ ngại nói và lười nói, cô nhớ đến những lần đã hay trả lời hộ con mỗi khicó ai đó hỏi về con.

Còn Gia Huy đã bốn tuổi rồi mà mỗi lần ngã thì con nằm im khóc lóc, mắt nhòeđi dáo dác tìm người dỗ dành. Hôm trước, khi các bạn hàng xóm sang chơi, Huy cứgiành lại đồ chơi từ tay bạn, các bạn hét lên: “Bác bảo em Huy ý, em ấy cứ lấyđồ không cho cháu chơi!”, hoặc là nói với Huy: “Em ra chỗ khác đi...”.

Vài lần không giành lại được từ các anh thì Huy đi ra kéo tay mẹ vào, nếu cóba thì kéo ba vào và để ba mẹ bênh vực đòi lại hộ. Cha mẹ càng giúp con thì càngkhiến con yếu ớt và kém khả năng thích nghi, hòa hợp với cuộc sống.

Khi xen vào làm giúp con, thì sự quan tâm đấy của cha mẹ đồng thời cũng đangmang đến cho tiềm thức của con một thông điệp rằng: “Con không có khả nănglàm việc đó” “Con thật kém cỏi” -để rồi không ít gia đình đang vô tình biếntrẻ thành những chú “gà công nghiệp”: không cần làm gì vẫn có ăn, có mặc, đượcchơi và chỉ cần lấy lý do con học thêm để không làm gì cả. Có phải làm gì đâu,tất cả đã có cha mẹ lo rồi mà, việc của con chỉ mỗi việc là học và làm theo lờibố mẹ. Để rồi quá nhiều đứa trẻ giỏi đâu không thấy, chỉ toàn gặp vấn nạn mấtcân bằng phát triển khi thiếu hụt kỹ năng sống, không biết giải quyết vấn đề,quá thụ động, khi gặp những việc tương tự cũng chờ mẹ hoặc chờ người khác đếngiúp.

Đã bao giờ cha mẹ cho con tự do?

Ngày xưa, tuổi thơ thế hệ tôi và các bạn có nhiều cơ hội để thoải mái tự trảinghiệm các trò chơi với không gian thoáng đãng, rộng lớn như: bắt cá, trèo cây,đánh khăng, đánh đáo, ô ăn quan, nặn đất làm pháo, làm lều cây...Nhưng giờ đây ởthế hệ con trẻ, những lợi thế cho sự phát triển tự nhiên đó không còn, môitrường của con bị bê tông hóa, bị điện tử hóa đang dần lấy đi cơ hội tự trảinghiệm của các con.

Chúng đang quá thiếu sân chơi hỗ trợ cho sự phát triển của con, thậm chí cáccon học hành nhiều quá, chơi thì chỉ biết đến thiết bị công “Cha mẹ cứ làm hộcon và nghĩ mình đang giúp con, nhưng thực ra lại đang vô ý đã lấy mất của concơ hội phát triển và học hỏi các kỹ năng cuộc sống, tước đi quyền tự do cần cócủa trẻ và sự hài lòng khi được trải nghiệm.” nghệ thì con lại càng thiếu cơ hộitự trải nghiệm để phát triển toàn diện.

Khi cơ hội tự trải nghiệm đã hiếm hoi, thì nay chúng lại bị bức tử bởi chínhcha mẹ của mình: Từ các trò chơi để trải nghiệm, khám phá các em còn không đượctự do các hoạt động khác như ăn uống, học hành, các quyết định lớn hơn thì chamẹ càng can thiệp thô bạo hơn. Đã bao giờ các bố mẹ nghĩ xem con trẻ của mình cóthực sự được tự do? Thật sự là KHÔNG, con trẻ đang thiếu tự do một cách trầmtrọng.

Các bậc phụ huynh luôn thường có rất nhiều lý do để xâm phạm vào sự tự do,quyền riêng tư của trẻ: Từ việc ăn, mặc, ở, đi học, giao lưu bạn bè, hay tất cảmọi việc của con trẻ. Sự can thiệt và làm hộ con không phải là công việc vàtrách nhiệm của cha mẹ. Trách nhiệm quan trọng nhất của quý vị là hướng dẫn trẻtự làm, tự quyết, tự xử lý khi xảy ra sự cố và tự rút kinh nghiệm để tiến bộ.Con trẻ thật sự muốn gì?

Hôm qua đã có phụ huynh lo lắng khi trẻ sử dụng kéo để cắt lá dong gói bánh,họ đã lo lắng và nói rằng: “Lỡ con cắt vào tay thì sao?” Chúng tôi đã trả lời vịphụ huynh đó: “Cũng không sao cả, không may thì cũng chỉ chỉ xây xước thôi,không nghiêm trọng". Người lớn cũng thế, có ai chẳng một vài lần bị đứt tay,nhưng nhờ đó chúng ta học cách sử dụng dao kéo một cách khéo léo hơn. Đây chínhlà cách chúng ta học để biết thế nào là nóng để không sờ vào nước nóng, thế nàolà đau để không nghịch dại, và quả đúng là chúng ta chỉ cắt phải tay một lần.

Cuộc đời con là của con....

Hãy để con sống và trưởng thành, việc quan trọng của cha mẹ là làm sao hiểucon nhiều hơn để tin tưởng con nhiều hơn.

Trẻ em ở độ tuổi từ 0 đến 12 có trí tuệ thẩm thấu, khả năng học hỏi rất caotừ những gì đang diễn ra xung quanh, chúng như một miếng bọt biển có thể thấmhút mọi thứ từ môi trường xung quanh của mình. Tự do trải nghiệm là nhu cầu rấtlớn của trẻ 0 đến 12 tuổi để phát triển và những chơi là một hình thức học tậpmà mỗi con trẻ được kết hợp tâm trí, cơ thể và tinh thần.

Theo quan sát về những câu trẻ ba tuổi thường nói bên cạnh các từ: “bố” “mẹ”“không” còn thêm những câu: “Con có thể tự làm được” “Để con tự làm”. Contrẻ muốn và cần được tự mình giải quyết nhiệm vụ của mình, các con không cần sựbao bọc quá mức đâu, tự do trải nghiệm là nhu cầu lớn nhất của con trẻ.

Không ít phụ huynh khi thấy con làm chậm và nóng ruột, thiếu kiên nhẫn đã tìmcách làm thay cho nhanh, nhưng họ đã không hiểu rằng, trẻ con tay chân ngắn hơnchúng ta, làm và bước chậm hơn chúng ta. Khi đang ở độ tuổi con quý vị hiện giờ,lúc đó quý vị muốn gì và tốc độ cơ thể, sự khéo léo và khả năng giải quyết vấnđề của quý vị đang như thế nào?

Khi là người thân của con, là mẹ, là cha hay là ông bà thì hãy tôn trọng sựphát triển và cho con kiên nhẫn với bàn tay lóng ngóng bé xíu đang lớn lên từngngày qua những lần trải nghiệm chạm rãi. Nếu thật sự thương yêu con, thay vì làmhộ, thay vì bế để nhanh hơn, quý vị hãy kiên nhẫn chậm lại và cho con tự mìnhlàm lấy. Lúc đầu làm việc gì, con cũng sẽ vụng về, lóng ngóng, nhưng dần dần consẽ tự làm được, các con cần thời gian làm quen để hình thành kỹ năng và ra đờisống tốt. Đó mới là tình yêu thương thật sự mà con trẻ cần.

***

Điều tốt nhất mà cha mẹ có thể làm cho con cái của mình là cho phép con có cơhội tự làm việc của con, cho phép con được mạnh mẽ, cho phép con có cơ hội trảinghiệm cuộc sống theo cách riêng của con. Có được như vậy là cha mẹ đã cho concơ hội được là người tốt hơn, cơ hội để con tin tưởng hơn vào chính bản thânmình. Tin tưởng vào con cũng là tin tưởng vào chính mình, tin tưởng để con cónhiều cơ hội tự trải nghiệm là đôi cánh cha mẹ chắp cho con bay vào tương lai đócha mẹ ạ. Còn nếu cứ mãi nhìn con với lăng kính:“Để chúng làm thì lâu quá!”“Sao con lóng ngóng thế!” “Để con tự làm thì nhìn xấu quá!”thì tình yêu ấysẽ mãi vô ý gây nên điều hại cho thế hệ tương lai của chính con em mình.

Hãy đừng cho con những tình yêu mù quáng, mà hãy học cách làm bậc cha mẹthông thái để từ đó trẻ được trải nghiệm và trưởng từ những trải nghiệm đó, đượctự do lớn lên và yêu tự do từ điều con nhận được.

Chúng ta tạm kép lại với hai câu nói nổi tiếng: “Món quà lớn nhất mà bạncó thể trao tặng cho con trẻ của mình là đôi cánh của sự tự lập". Và “Không gì có thể khai mở bộ não của một đứa trẻ bằng việc chơi".

Văn Khoa - Linh An

Kế hoạch du học ngay khi con chào đời

Với quyết tâm cho con được học tập ở môi trường thật tốt, từ khi chuẩn bị sinh con vợ chồng tôi đã lên kế hoạch để con được đi học ở nước ngoài sớm nhất có thể.

Năm 2009, tôi sinh con trai đầu lòng, cuối năm đó vợ chồng tôi làm xong hồ sơ xin đi Úc cho cả gia đình. Sang đầu năm 2010, chồng tôi nhận được thư mời sang làm việc của một công ty bên Mỹ, thế là chúng tôi lại chuyển hết hồ sơ để làm thủ tục sang Mỹ.

Con trai chị Q. (áo xanh nhạt) trong giờ thể dục ở trường hiện nay

Sau hơn hai năm chờ đợi mòn mỏi, hồ xin đi Mỹ của chúng tôi chính thức bị từ chối. Thời điểm ấy, công việc IT (freelancer) của chồng tôi gặp một số khó khăn như số lượng việc giảm xuống, tiền thù lao giảm, … Bản thân tôi cũng vừa mới chuyển việc sang công ty mới đang trong thời gian thử việc lương còn thấp. Tiền tiết kiệm chúng tôi đã chi gần hết cho các thủ tục sang Mỹ và thất bại rồi.

Mặc dù rất thất buồn và thất vọng nhưng vợ chồng tôi lập tức nghiên cứu phương án khác để cho con được du học càng sớm càng tốt. Chúng tôi đã lên mạng tìm kiếm thông tin, hỏi những người thân quen, vào các diễn đàn trên mạng xã hội xem có ý tưởng nào không.

Khi biết được tâm sự của tôi, một người bạn đang làm việc tại Malaysia (Malay) đã tư vấn cho tôi về cuộc sống, môi trường học tập và văn hóa của đất nước này. Cũng may cho chúng tôi, công việc của chồng tôi có ưu điểm là không phụ thuộc vào vị trí địa lý. Hơn nữa chúng tôi đã tìm hiểu, tính toán trước và thấy rằng công việc của chồng có thể đảm bảo khả năng tài chính cho cả nhà khi sang Malay.

Vừa có hướng đi mới khả quan, một mặt chồng tôi làm hồ sơ xin nhận việc vào các công ty quốc tế có chi nhánh tại Malay. Mặt khác, tôi vừa đi làm vừa lo làm thủ tục xin sang Malay theo diện working visa.

Chỉ sau hơn hai tháng, mọi thủ tục của chúng tôi đã làm xong. Tôi xin nghỉ việc trong sự tiếc nuối vì đó là công việc rất phù hợp mà bấy lâu tôi mong muốn. Tuy nhiên vì nghĩ tới tương lai của con, vì kế hoạch dài hạn của cả gia đình tôi vẫn từ bỏ.

Năm 2013, ngay khi đặt chân vào Malay, không kịp hân hoan vì lần đầu được ra nước ngoài hay có thời gian ngắm nhìn cảnh vật mới lạ của nước bạn, việc đầu tiên tôi nghĩ tới và phải làm ngay là tìm một chỗ trú ngụ cho cả gia đình. Chúng tôi bắt taxi về thành phố có chi nhánh công ty mới nhận chồng tôi vào làm và bắt đầu hỏi han về việc thuê nhà ở.

Chất lượng và giá thuê nhà ở Malay khiến chúng tôi rất bất ngờ. Vợ chồng tôi thuê căn nhà gần 80m2 có hai phòng ngủ chỉ với 6 triệu VNĐ một tháng. Thế là ngay trong ngày đầu tiên, gia đình tôi đã tạm “ổn định” tại nơi đất khách quê người.

Cuộc sống ở Malay

Chúng tôi xin cho con vào học một trường quốc tế vì gia đình tôi không có quốc tịch Malay và con tôi chưa biết nói tiếng Anh. Nếu như giá thuê nhà hoặc mua thức ăn ở đây được xếp vào diện rẻ so với ở Việt Nam, thì tiền học phí cho con lại rất đắt. Song bù lại, chỉ sau một ngày tới trường mới, con trai tôi đã tỏ thái độ yêu thích lớp học.

Quả thật, lúc trước chúng tôi không hề đặt mục tiêu đưa con Malay. Song khi đã sang và sinh sống, cả gia đình tôi rất yêu thích và mong muốn được ở lại. Nhưng một lần nữa, chúng tôi lại thất vọng vì không tìm được cách để được nhập quốc tịch Malay. Như vậy là con tôi cũng sẽ chỉ được tạm thời học tập ở đây, điều đó làm chúng tôi không yên tâm.

Mỗi ngày nhìn con vui vẻ, tự tin giao tiếp với tất cả mọi người đến từ nhiều nơi trên thế giới, tôi lại thêm quyết tâm tìm bằng được cách nào đó để con được học tập tại môi trường con yêu thích.

Năm 2014, chồng tôi nhận được lời mời của một công ty tại Mỹ nhưng nếu nhận thì phải sang Costa Rica làm việc. Tôi tìm hiểu và biết rằng, dù có sang Costa Rica thì chúng tôi cũng vẫn trong tình trạng không được nhập quốc tịch như ở Malay, con tôi vẫn phải học trường quốc tế đắt đỏ. Đồng thời hầu như không có cơ hội để từ đó chuyển sang Mỹ. Thế là chúng tôi vẫn tiếp tục ở lại Malay và tìm cơ hội mới.

Trong khi tôi ở nhà làm nội trợ vì không tìm được việc làm phù hợp thì công việc của chồng tôi khá thuận lợi. Công ty cử chồng tôi sang Anh để theo khóa huấn luyện lên Leader. Cũng vào lúc này, tôi quyết định sẽ sang Mỹ theo con đường du học. Chỉ có cách như vậy, chúng tôi mới được ở cùng nhau, con trai tôi sẽ được học tập và sống trong môi trường mà con muốn. (Sau hơn một năm ở Malay, con đã nói thành thạo tiếng Anh, tự tin giao tiếp và bày tỏ tâm tư tình cảm của mình).

Cuộc phiêu lưu vẫn chưa dừng lại

Năm 2014,  tôi rời Malay về Việt Nam để làm thủ tục sang Mỹ. Cũng phải mất gần nửa năm tôi mới làm xong thủ tục và xin được visa. Sang Mỹ được gần một tháng gia đình tôi mới được đoàn tụ. Bởi tôi là người được cấp visa du học còn chồng và con thuộc diện “ăn theo”. Có thể nói đây là thời gian khó khăn nhất, vì lần đầu tiên gia đình tôi xa nhau lâu đến vậy, tôi ở Mỹ cũng phải thuê nhà tốn kém mà chồng và con tôi ở Malay cũng phải thuê nhà.

Nhiều bạn bè và người thân đã khuyên tôi nghĩ lại, đừng nên đánh đổi cuộc sống ổn định, cơ hội thăng tiến công việc với cuộc phiêu lưu chưa biết kết quả chắc chắn. Ngoài ra, cuộc phiêu lưu đã tiêu tốn hết cả tiền nong dành dụm của hai vợ chồng. Cứ có bao nhiêu tiền là lại đổ vào các chuyến đi, trong khi thu nhập của gia đình giảm do chỉ có một người đi làm. Mỗi lần đến miền đất mới chúng tôi phải làm lại từ đầu, từ thuê nhà, mua sắm đồ đạc đến làm quen với văn hóa, …

Hiện tôi đang học chuyên ngành Marketing mà mình yêu thích tại trường ĐH ở Seattle, Washington và chỉ còn hơn một năm nữa là ra trường, con trai tôi học ở một trường tiểu học công lập tại địa phương. Chồng tôi làm lập trình viên cho một công ty tin học đa quốc gia. Ngoài chi phí cho việc học của tôi và tiền thuê nhà, chúng tôi nhận được trợ cấp của chính phủ Mỹ cho mọi sinh hoạt khác: học phí của con, dịch vụ y tế, … thậm chí cả quần áo, thức ăn chúng tôi cũng xin được trợ cấp.

Dù cuộc phiêu lưu chưa dừng lại vì chúng tôi vẫn chưa có quốc tịch Mỹ, nhưng nhìn lại chặng đường đã qua, điều làm tôi hài lòng nhất là sự trưởng thành từng ngày của con trai. Từ một cậu bé nhút nhát, ghét đến trường học, sẵn sàng đánh bạn để giành đồ chơi, bây giờ con tôi đã rất tự tin trong cuộc sống, yêu lớp học và luôn cư xử lịch sự. Tôi nói vậy không có ý phân biệt, chỉ là chia sẻ một trong nhiều lựa chọn để cho con được lớn lên với những đức tính tốt đẹp sẵn có.

(TheoMinh Minh/khám phá)

XEM THÊM: