5 điểm mù trong kinh doanh nhà hàng được chia thành năm phần, mỗi phần nói về một lĩnh vực cốt lõi có thể giết chết một doanh nghiệp nếu người cầm cương không nhận ra những điểm mù trong kinh doanh. 

1. Lòng hiếu khách (Nếu khách hàng muốn ăn trứng bác)

2. Hiểu rõ những con số của bạn

3. Quy tắc 95:5: Năm phần trăm của bạn là gì? 

4. Nhìn thấy cơ hội, nắm bắt cơ hội 

5. Thể hiện khả năng lãnh đạo

Mỗi chương kết thúc với mục có tên gọi là Bài học của Tilman – một bản tóm tắt nhanh gọn, dễ tham khảo về các điểm chính đã được trình bày. Đây là một cách hữu ích để ghi nhớ lại các khái niệm chính.

Khi nói đến kinh doanh, điều quan trọng nhất là phải luôn duy trì tính thực tế của sản phẩm, cũng như khả năng cạnh tranh. Tilman Fertitta nhắn nhủ rất chân thành với mỗi độc giả - mỗi người chủ doanh nghiệp hoặc sắp hiện thực hóa một ý tưởng kinh doanh nào đó: “Hãy thành thật với bản thân về tất cả những điều bạn không biết và bạn có thể làm gì để cải thiện nó”.

Bắt đầu với Lòng hiếu kháchqua ví dụ cụ thể về lời đề nghị ăn món trứng bác vô cùng đơn giản của một vị khách vào thời điểm… oái ăm. Bây giờ là 11:02 trưa. Có thể bạn đang dự một cuộc họp quan trọng hoặc vừa từ sân bay đến khi bước vào một nhà hàng và muốn dùng món trứng bác thì đây là những câu trả lời có thể nhận được: 

“Xin lỗi, chúng tôi đã ngừng phục vụ bữa sáng lúc 11 giờ.” 

“Chúng tôi chỉ phục vụ trứng vào bữa sáng.”

 “Thưa anh, giá như anh đến đây sớm hơn 15 phút sẽ được phục vụ món trứng bác…”.

Đáp số chung là: Chúng tôi không thể đáp ứng yêu cầu của bạn!

Có thể khách hàng phải tranh cãi với nhân viên về việc chỉ cần ném một vài quả trứng vào chảo. Hay nhún vai và thỏa hiệp yêu cầu xem thực đơn bữa trưa. Hoặc có thể đi ra ngoài và cố gắng tìm nơi khác để ăn.

Về lý thuyết kinh doanh, theo tác giả cuốn sách hãy áp dụng một giả định cho câu chuyện món trứng bác. Giả định tốt nhất là nhà bếp để dành một vài quả trứng hay món ăn sáng phục vụ các khách đến trễ. Nhà bếp cũng có thể làm sẵn một số món bánh nhanh đi kèm với món trứng bác. Hãy ghi nhớ: lòng hiếu khách là điều thiết yếu trong tất cả các loại hình kinh doanh

Với lối hành văn bộc trực và hài hước, Tilman Fertitta đã dẫn dắt độc giả từng bước khai sáng những “điểm mù”. Chẳng hạn như: Đừng bao giờ nói không với khách hàng. Ngoài việc đánh mất một khách hàng vui vẻ, còn rất nhiều lý do khác để bạn không bao giờ nói KHÔNG với khách hàng. Nếu bạn không thể nói Có, hãy đưa ra các lựa chọn thay thế.

Quy tắc 95: 5là một khái niệm vô cùng thú vị của cuốn sách này. Tác giả giải thích rằng: hầu hết các doanh nghiệp thành công ở mức vừa phải đều làm tốt khoảng 95% công việc. Năm phần trăm còn lại giúp xác định liệu doanh nghiệp có vượt trội hơn những đối thủ cạnh tranh khác hay không? Có thể nói 5% là yếu tố thúc đẩy sự khác biệt thực sự, điểm giới hạn mà khi được giải quyết đúng cách và nhất quán, sẽ đưa nhà hàng bạn vượt qua mức 95% đó. Đáng buồn là khi 5% đó không được quan tâm, mọi việc có thể trở nên nghiêm trọng…

Điều thú vị là Tilman Fertitta không “nói suông”, mỗi bài học ông đúc kết đều từ những giọt mồ hôi nước mắt và trải nghiệm của bản thân. Ông đề cao vai trò của việc đào tạo nhân viên: “Trong bộ phận nhà hàng, tôi nói với những quản lý cấp cao: đừng bao giờ cho rằng bạn là người vô cùng quan trọng hoặc bận đến mức không thể đào tạo người dọn bàn hoặc hỗ trợ đào tạo một đầu bếp. Đừng đùn đẩy việc đó cho những quản lý tiền sảnh hoặc bếp”.

5 điểm mù trong kinh doanh nhà hàngdành cho doanh nhân và lãnh đạo ở mọi cấp độ, không chỉ áp dụng được trong nhà hàng mà còn cho quản lý ngành dịch vụ nói chung. Cuốn sách cung cấp sự khôn ngoan khó kiếm được từ một chủ nhà hàng thành công nhất thế giới. Ngắn hơn hầu hết các cuốn sách về kinh doanh khác và "gãi đúng chỗ ngứa" của người làm kinh doanh dịch vụ. Đặc biệt là chỉ ra lỗi sai trong cách vận hành kinh doanh rất rõ ràng và thực tế cùng với bài học của chính Tilman để giải quyết vấn đề. 

Theo ông Nam, gần 10 năm trước, có rất nhiều người hỏi mua cây mai vàng Yên Tử về để chơi Tết, khiến giá mỗi cây ngày đó lên tới mấy chỉ vàng. Việc này cũng gây ra cơn sốt khai thác mai vàng Yên Tử, khiến loài cây này có nguy cơ tuyệt chủng.

Nhìn ra được cơ hội làm giàu, ông Nam bỏ ra vài trăm triệu để mua những gốc cây phôi về để hồi sinh và nhân giống.

"Thời gian đầu chưa có kinh nghiệm nên cây phôi chết nhiều, vốn liếng cũng từ đây tiêu tán, nếu bỏ ngang thì coi như mất cả. Tôi đánh liều chăm thêm vài lần nữa, đến năm 2017 thì thành công", ông Nam tâm sự.

Ngoài ghép cành, ươm giống, ông Nam còn chăm cây trong nhà kính. Những hôm thời tiết rét đậm còn phải chong đèn sợi đốt để giữ nhiệt, tránh chết cây.

Hiện tại, trên khoảnh vườn rộng gần 6.000m2, ông Nam đang sở hữu khoảng 2.000 gốc mai vàng Yên Tử với đầy đủ kích cỡ từ nhỏ đến cổ thụ. Trong đó có hơn 60 gốc có giá trị gần 200 triệu đồng/cây.

Thời điểm cận tết Nguyên đán Giáp Thìn năm nay, vườn của ông Nam có khoảng 400 cây ra hoa, đủ tiêu chuẩn để đưa vào chậu đem đi bán.

Mai vàng Yên Tử có giá thấp nhất là 4 triệu đồng/cây cao gần 2m. Những cây tầm trung giá dao động từ 30 đến 40 triệu đồng/cây.

"Mai vàng Yên Tử đặc biệt hơn những loài mai khác vì bông nở to, cánh dày, số lượng hoa trên một cành rất nhiều và thời gian nở lâu nên được nhiều người ưa chuộng. Cách đây nửa tháng tôi đã xuất đi được 4 cây có giá từ 50 đến 70 triệu cho một số người đặt từ trước", ông Nam cho biết.

Cũng theo ông Nam, thời điểm này, mỗi ngày đều có khách từ các địa phương lân cận tìm tới ngắm cây và mua. Khách trong tỉnh cũng tới để hỏi thuê cây chưng trong nhà những ngày Tết.

Theo ông Lê Quốc Ruyến, Trưởng phòng Kinh tế TX Đông Triều, địa phương hiện có 400ha trồng hoa, cây cảnh, trong đó có hơn 10ha mai vàng Yên Tử. Thời gian tới, loài hoa này sẽ là một trong những cây đặc trưng của địa phương, đem lại giá trị kinh tế cao cho người dân bản địa.

Cây đào hơn 100 tuổi thế bạt phong chinh phục bao người thành Vinh

Cả nước đã vỡ òa vì sung sướng và hạnh phúc: Việt Nam vô địch! Tuy nhiên, trong thâm tâm, tôi cũng như nhiều người đều nhận thấy, trên sân Mỹ Đình hôm đó, thần may mắn đã mỉm cười với chúng ta.

Cảm giác tương tự đã không xuất hiện khi hơn 10 năm sau, năm 2019, cả hai đội bóng đá nam và nữ đều trở thành nhà vô địch SEA Games. Nhìn cách các tuyển thủ nước mình, đặc biệt là cầu thủ nam, chơi bóng, ai ai cũng nhận thấy rằng ta đã thắng vì đẳng cấp hơn. Mà ta đẳng cấp hơn là vì đã chuyên nghiệp hơn. Từ việc tổ chức các trường đào tạo bóng đá trẻ đến thuê huấn luyện viên giỏi, tuyển chọn và ký hợp đồng với các cầu thủ, tất cả đều được chuyên nghiệp hóa.

Chuyên nghiệp hóa xảy ra không chỉ với bóng đá mà còn với rất nhiều thiết chế khác của nước ta. Lấy Ngân hàng Nhà nước làm ví dụ, các chức năng của một ngân hàng trung ương đã được thực hiện ngày một chuyên nghiệp, hiệu quả hơn. Nhờ đó, lạm phát của Việt Nam luôn được kiềm chế ở mức thấp, giá trị VNĐ được giữ ở mức phù hợp trong hàng chục năm trời. Điều tương tự chúng ta cũng có thể nói về quản trị doanh nghiệp, quản lý thị trường chứng khoán, các quản trị thiết chế công khác... Sự chuyên nghiệp hóa tuy đang xảy ra không đồng đều giữa các ngành, các cấp và thiết chế khác nhau, nhưng vẫn là một xu thế ngày càng rõ, khi đất nước hội nhập càng sâu với thế giới.

Xét về bản chất, nếu những đổi mới được chúng ta tiến hành trong hơn 30 năm qua chủ yếu theo hướng tự do hóa, thì những đổi mới ngày hôm nay đang theo hướng chuyên nghiệp hóa. Phải chăng, chuyên nghiệp hóa chính là nội dung cơ bản, linh hồn của Đổi mới?

Những đổi mới theo hướng tự do hóa đã mang lại sự phát triển khá ngoạn mục cho đất nước. Từ một quốc gia thiếu đói, Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo và nông sản hàng đầu thế giới. Từ một nước nghèo, Việt Nam đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình với tỷ lệ người nghèo theo chuẩn quốc tế năm 2019 chỉ còn khoảng 4%. Trong hàng chục năm, GDP luôn ở mức trên dưới 7%, cao nhất nhì khu vực.

Tuy nhiên, tự do hóa chỉ tạo ra khuyến khích như khuyến khích làm giàu, khuyến khích làm việc nhiều hơn, chăm chỉ hơn để trở nên giàu có. Và các khuyến khích này có vẻ cũng đã được khai thác cơ bản đến giới hạn của chúng. Chuyên nghiệp hóa mới tạo ra đẳng cấp và hiệu quả cao.

Cải cách theo hướng tự do hóa không dễ khi di sản chúng ta thừa kế là một nền quản trị tập trung, quan liêu, bao cấp. Tuy nhiên, cải cách theo hướng chuyên nghiệp hóa sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Tự do hóa đơn giản là trước đây chưa "cho phép" thì sau này "cho phép"; trước đây "cho phép" ít hơn, sau này "cho phép" nhiều hơn. Trước đây ta không cho phép bán nông sản dư thừa ra thị trường thì sau này có; trước không cho phép thành lập doanh nghiệp, sau này cấp phép; trước đây chưa cho hoạt động ngoại thương, sau này đồng ý... Còn chuyên nghiệp hóa phải có sự hiểu biết, có kỹ năng và phẩm chất.

Chuyên nghiệp hóa bắt đầu từ sự phân công lao động rạch ròi, hợp lý và khoa học giữa các thiết chế tạo nên hệ thống chính trị của chúng ta. Quan trọng là phải xóa bỏ được sự chồng chéo, trùng lắp giữa các thiết chế với nhau và giữa Trung ương với địa phương.

Chuyên nghiệp hóa còn bắt đầu từ việc minh định rạch ròi các loại hình lao động trong hệ thống. Làm chính khách không lẫn lộn với làm quan chức điều hành. Làm công chức không lẫn lộn với làm chính trị. Một công chức giỏi không nhất thiết phải trở thành chính khách giỏi. Đây là hai loại hình lao động khác nhau, đòi hỏi những năng lực khác nhau. Việc luân chuyển cán bộ là cần thiết, nhưng chỉ phù hợp cho các quan chức chính trị. Các nhà chuyên môn phải ngày càng chuyên sâu nên rất khó có thể luân chuyển. Sự lẫn lộn giữa hành pháp chính trị và hành chính công vụ, giữa các tổ chức xã hội và các tổ chức hành chính có thể làm cho hệ thống của chúng ta ít có thiết chế nào hoạt động thật sự chuyên nghiệp và hiệu quả.

Chuyên nghiệp hóa còn thể hiện ở kỹ năng nghề nghiệp. Ai làm nghề gì phải giỏi nghề đó. Làm chính khách phải giỏi hoạch định và thúc đẩy chính sách; làm công chức phải giỏi thực thi chính sách và pháp luật; làm viên chức phải giỏi chuyên môn, nghiệp vụ; làm doanh nhân tất nhiên phải giỏi kinh doanh...

Phẩm hạnh và giá trị của con người phải được đánh giá trước hết bằng phẩm chất và năng lực nghề nghiệp của họ. Không nên coi việc làm quan to hơn mới là "thành đạt" hơn. Đề cao việc phấn đấu từ viên chức lên công chức, từ công chức lên chính khách sẽ tạo ra sự khuyến khích không hợp lý, làm cho trong lĩnh vực công rất ít ai có thể thạo nghề.

Chuyên nghiệp hóa cũng thể hiện ở thái độ đối với nghề nghiệp. Làm nghề gì yêu nghề đó. Mỗi người, mỗi ngày đều phấn đấu liên tục để không ngừng hoàn thiện kỹ năng nghề nghiệp của mình, từ việc nấu ăn, lái xe, đến cả quản lý doanh nghiệp, tổ chức, điều hành đất nước.

Tất cả mọi việc đều có thể ngày hôm sau làm tốt hơn hôm trước, đều có thể nâng từ kỹ thuật lên thành nghệ thuật. Đây chính là cách cư xử của người Nhật, cũng chính là chìa khóa thành công của đất nước Nhật Bản.

Đại hội lần thứ XIII của Đảng, nếu được coi là Đại hội của Đổi mới với tư duy chuyên nghiệp hóa mạnh mẽ hơn nữa, sẽ tạo nên sự phát triển đột phá cho đất nước.

Nguyễn Sĩ Dũng