Người dùng không cam kết phải đưa lên tất cả câu chuyện có thật lên TikTok. Đó một phần là lý do tin giả có đất sống trên nền tảng. Ảnh minh họa.

Dakota Fink không cố tình nói dối.

Tháng 5/2021, người mẫu 23 tuổi ở Los Angeles (Mỹ) nảy ra ý định quay video trên TikTok nhằm mục đích cho vui: Cô bóc lớp mặt nạ có màu da trước máy quay và đặt phụ đề là phụ nữ phải lột da sau kỳ kinh nguyệt.

Video bất ngờ được thích 4,4 triệu lần và có hơn 220.000 lượt chia sẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng coi đó là trò đùa.

Một số người chia sẻ video một cách nghiêm túc, nói rằng họ chưa bao giờ nhận ra những khó khăn đi kèm với chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Không có gì đáng ngạc nhiên khi họ chủ yếu là nam giới.

Không ít phụ nữ hùa theo trò đùa này và nói rằng đây là số phận mà chỉ số ít nữ giới tránh được nhờ may mắn.

“Tôi nhận được rất nhiều tin nhắn trên Instagram từ những phụ nữ trưởng thành nói rằng: ‘Điều này chưa bao giờ xảy ra với tôi. Gia đình bạn có ai cũng bị như vậy không?’. Điều đó khiến tôi bị sốc”, Fink nói.

Đây là minh chứng cho thấy nhiều người có xu hướng tin những gì họ nhìn thấy trên TikTok một cách dễ dàng, theo VICE.

Video “phụ nữ bị lột da sau khi trải qua kỳ kinh nguyệt” của Dakota Fink thu hút lượt xem khủng dù chỉ là lời nói đùa. Ảnh: @dakotaalee.

Chưa được chú ý

Sự cả tin trong nội dung video dạng ngắn là hiện tượng chưa được chú ý trên mạng xã hội.

Một số người dùng so sánh mức độ sẵn sàng tin vào bất cứ điều gì họ thấy trên TikTok với sự cả tin của cha mẹ họ đối với nội dung trên Facebook.

Bên cạnh những người lan truyền thông tin sai sự thật về hiệu quả của vaccine Covid-19, thường xuyên có những câu chuyện tốt đến mức khó tin, bởi vì chúng không hề có thật. Đó là video nạn nhân của cơn bão Aida chạm trán với con cá sấu trong nhà cô (tin giả) hoặc sự tồn tại của deepfake Tom Cruise (thực tế, một diễn viên sử dụng công nghệ deepfake để trông giống nam tài tử Mission Impossible hơn, đủ thuyết phục để lừa mọi người trước khi chính anh thừa nhận mình là kẻ mạo danh).

Một phần, đó là vấn đề rộng lớn hơn, cũng chính là nhược điểm của mạng xã hội: loại bỏ những người cho chúng ta biết điều gì đáng và không đáng đưa tin.

“Sau khi phương tiện truyền thông truyền thống không còn cung cấp chức năng bảo vệ luôn đi kèm với một số loại kiểm tra chất lượng báo chí, chúng ta với tư cách là người dùng, hoàn toàn đơn độc giữa nguồn cung cấp thông tin vô tận trong lòng bàn tay”, Marcus Bösch, nhà nghiên về mạng xã hội tại HAW-Hamburg (Đức), nói.

Nguồn cung cấp trên TikTok là vô tận. Ít nhất 1,6 triệu video mỗi ngày được đăng lên nền tảng chỉ riêng ở Vương quốc Anh, với 5 triệu video được tải lên mỗi giờ trên toàn thế giới. Cả hai con số này đều có từ năm 2020 và khi ứng dụng phát triển, thống kê có thể tăng vọt.

“Chúng ta đang tiêu thụ quá nhiều nội dung một cách nhanh chóng theo cách rất riêng tư và gần gũi khiến bản thân liên tục phải lựa chọn các bên. Và nếu chúng ta quyết định lắng nghe một người, sẽ có một nền tảng tin tưởng nhanh chóng nhưng nhất thời”, Bösch cho biết.

từ video TikTok với âm thanh được điều chỉnh để Tổng thống Mỹ Joe Biden xuất hiện ở sự kiện để hát ca khúc thiếu nhi “Baby Shark” (trái).từ video TikTok hiển thị câu chuyện giả mạo củaCNN về biến đổi khí hậu. Ảnh: TikTok/The New York Times.

Do nội dung và thiết kế dạng ngắn của TikTok, được tinh chỉnh để khiến người dùng xem nhiều nội dung nhất có thể trong khoảng thời gian ngắn, một số chuyên gia truyền thông xã hội cho rằng chúng ta không còn suy nghĩ cẩn thận về những gì đang xem.

Động cơ khuyến khích người sáng tạo xuất bản nội dung trung thực cũng thấp hơn.

Tom Divon, nhà nghiên cứu về TikTok tại Đại học Do Thái Jerusalem (Israel), cho biết: “Lý do các video TikTok dễ dàng được tin tưởng như vậy không chỉ do bản thân nền tảng mà còn liên quan đến sự phát triển của nền kinh tế chú ý”.

“Trên TikTok, xu hướng tiêu thụ thông tin ở dạng nhỏ được thúc đẩy bởi trang ‘Dành cho bạn’ của nền tảng. Việc tuân thủ sự thật trong video của mỗi người không phải lúc nào cũng đảm bảo đạt được mức độ lan truyền mong muốn”, ông nói.

Về bản chất, câu chuyện càng kỳ quặc càng có nhiều khả năng trở nên viral.

Không nên tin 100%

Con người đang ngày càng sử dụng TikTok như một nền tảng giáo dục. Bản thân ứng dụng này giới thiệu sáng kiến ​​#LearnonTikTok, trong khi TikTok được cho là đang thay thế Google trở thành điểm đến đầu tiên của Gen Z khi thắc mắc điều gì về thế giới.

“TikTok là nền tảng lớn đến nỗi mặc dù có thể ngớ ngẩn, mọi người vẫn không ngừng học hỏi những điều mới từ đó”, Fink nói.

Điều đáng chú ý là người dùng của nền tảng này cho rằng họ hoài nghi về nội dung mà mình gặp phải, ngay cả khi bị đánh lừa.

Một nghiên cứu vào tháng 9/2022 của Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters tại Đại học Oxford cho thấy chỉ 20% người dùng ở Vương quốc Anh và Mỹ cho biết họ tin tưởng những tin tức bản thân gặp trên TikTok, so với 53% (Anh) và 49% (Mỹ) tin tức họ gặp ngoài nền tảng.

Tuy nhiên, mặc dù khẳng định rất ý thức về việc bị lừa, họ vẫn tiếp tục sử dụng thông tin từ TikTok và coi đó là hợp pháp.

Người dùng hoàn toàn đơn độc giữa nguồn cung cấp thông tin vô tận của TikTok, mà trong đó chứa nhiều tin giả. Ảnh: Shutterstock.

Bösch tin rằng điều đó có thể do cách chúng ta được dạy về kiến ​​thức truyền thông trong lịch sử.

“Từ lâu, khán giả được định hướng để tin rằng ‘chỉ những gì chúng ta nhìn thấy tận mắt’ hoặc ‘đưa hình ảnh đây không thì chuyện không có thật’. Nhưng họ cần phải biết rằng điều này không nhất thiết phải đúng trong kỷ nguyên mới của phương tiện tổng hợp, trong đó một hoặc nhiều phần của tệp video, hình ảnh hoặc âm thanh đã bị cắt, ghép, dàn dựng”, ông nói.

Jess Maddox, trợ lý giáo sư tại Đại học Alabama (Mỹ), đồng thời là chuyên gia về văn hóa Internet, cho biết thuật toán và thiết kế của TikTok củng cố niềm tin.

“Rất nhiều thông tin sai lệch lan truyền trên TikTok, một phần do thiết kế của ứng dụng, một phần do văn hóa. Người dùng dường như có mức độ tin tưởng cao hơn đối với nền tảng vì trang ‘Dành cho bạn’ và thuật toán chính xác đến đáng sợ của nó”, bà nói.

Divon đồng tình với quan điểm này. Ông nói: “Việc cá nhân hóa nội dung bằng thuật toán của TikTok có tác động đáng kể đến cách người dùng cảm nhận các video họ xem trên nền tảng này. Người dùng nhận ra rằng các video họ xem được điều chỉnh theo sở thích và niềm tin cá nhân. Điều này có thể góp phần tạo nên cảm giác liên kết và độ tin cậy. Do đó, nó có thể nâng cao mức độ sẵn sàng chấp nhận và chia sẻ thông tin mà họ gặp trên nền tảng”.

Maddox cũng tin rằng cách trình bày thông tin trên TikTok khiến nó trở nên đáng tin cậy hơn đối với người dùng.

“Việc quay video qua camera trước làm tăng sự thân mật. Đây là điều khiến những người có ảnh hưởng và người tạo nội dung thành công. Nó khiến người dùng cảm thấy như thể họ đang trò chuyện trực tiếp với một người bạn, trái ngược với một người lạ. Và liệu một người bạn có nói dối bạn không?”.

Thực tế là có. Họ sẽ làm như vậy, đặc biệt nếu điều đó có nghĩa là kiếm được tiền từ lượt xem. Vì vậy, làm thế nào để giải quyết?

Fink có một số ý tưởng: “Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là mọi người không nên tin vào mọi thứ, đặc biệt là trên mạng xã hội. Đừng để nền tảng phổ biến đánh lừa bạn quá nhiều”.

Theo Zing

Nguyên nhân chủ yếu là do sức mạnh công nghệ hiện đại, nhiều bộ phim hài Tết được tự sản xuất và phát hành trên mạng xã hội để thu hút lượng khán giả.

Điều đáng nói, nhiều bộ phim hài Tết bị cho là không trong sáng, nhạy cảm vẫn có sự tham gia của những người có danh tiếng trong làng hài miền Bắc như Quang Tèo, Chiến Thắng, Hiệp Gà...

Những cảnh mát mẻ trong phim hài Tết.

'Hài Tết giống như một bộ phim khiêu dâm'

Đó là nhận xét, bình luận của đa phần khán giả khi xem bộ phim hài "Bản nhiều vợ" do Dương Ngọc Bảo làm đạo diễn.

Tuy mới chỉ chiếu được vài tập, "Bản nhiều vợ" đã gặp phải nhiều ý kiến trái chiều từ phía người xem. "Phim này nhảm quá", "Phim hài Tết bây giờ cứ phải gắn với ăn mặc hở hang, dung tục hay sao?", "Phim lố lăng quá"...là những lời bình luận bày tỏ ý kiến của khán giả.

Phim "Bản nhiều vợ" có nội dung xoay quanh câu chuyện về một bản làng sống tách biệt trong rừng có tên "Bản Tình". Bản làng này có báu vật là chiếc sọ người bằng kim cương khiến tên trùm sò tham lam độc ác (NSND Trần Nhượng đóng) nhòm ngó.

Tên trùm xấu xa này đã quyết định cử 4 cô con gái xinh đẹp, có ngoại hình nóng bỏng tới quyến rũ các chàng trai trong bản gồm Ma Sình, Ma Phủ, Ma Lầy (do Quang Tèo, Chiến Thắng, Hiệp Gà đóng).

Nhiều bộ phim hài Tết hiện tại bị đánh giá là dung tục, ăn mặc quá hở hang.

Bộ phim có nhiều cảnh quay được cho là không trong sáng, tục tĩu, có phần lố lăng. 4 diễn viên nữ ăn mặc hớ hênh, thiếu vải gây phản cảm.

Phim cũng có nhiều cảnh được khán giả nhận xét không khác gì những cảnh nóng trong phim 18+ như cảnh diễn viên hài Chiến Thắng bế vợ lên giường. Cảnh diễn viên hài Quang Tèo "sờ soạng" một thiếu nữ cũng khiến nhiều người "nóng mắt".

Người trong cuộc nói gì?

Đa số ý kiến khán giả khi xem phim đều thắc mắc không hiểu vì sao nhiều danh hài có tiếng như Quang Tèo, Chiến Thắng...lại chấp nhận đóng những vai diễn này. Nhiều người cũng đồn đoán có lẽ cát-xê của diễn viên khi tham gia đóng những bộ phim này không phải là ít.

Dương Ngọc Bảo - đạo diễn một loạt phim như "Tỷ phú đè đại gia", "Bản nhiều vợ" cho hay, những phim anh làm đạo diễn chỉ là những tác phẩm hài để giải trí, không có gì "đao to búa lớn".

Những gương mặt nổi tiếng làng hài miền Bắc góp mặt thường xuyên trong phim hài Tết.

Cụ thể nam đạo diễn cho hay, phim "Bản nhiều vợ" có tính chất siêu tưởng tượng, hài hước.

"Bộ phim cũng không hở hang gì cả cũng không nói đến một địa điểm riêng tư cụ thể nào cả. Đó chỉ là một bộ phim hài tưởng tượng để giải trí, chứ không phải để "dạy học".

Những nhân vật nữ của tôi chỉ mặc bikini tắm suối, chẳng có gì hở hang cả. Đó cũng tương tự việc nhiều hoa hậu mặc bikini phát sóng trên truyền hình", nam đạo diễn trần tình khi phim bị nhận xét dung tục.

Anh cũng cho hay, ý kiến phim hài do mình đạo diễn có tình "khiêu dâm, gợi dục" là khán giả tự nghĩ ra.

"Không có nghệ sĩ thành danh nào lại đi diễn một bộ phim có những cảnh như vậy. Tôi nghĩ, điều này chỉ là khán giả tự nghĩ ra. Ví dụ phân cảnh anh Chiến Thắng bế vợ lên giường là một cảnh hết sức bình thường. Tôi không buồn mà còn thấy vui vì càng nhiều người đánh giá thì bộ phim ngày càng được chú ý", nam đạo diễn chia sẻ.

Nhiều cảnh quay bị cho là không trong sáng.

Liên hệ với Hiệp Gà - người cũng có một vai chính trong phim hài "Bản nhiều vợ", anh cho hay việc khán giả nhận xét bộ phim ra sao là ý kiến chủ quan của mỗi người. Anh cũng không quan tâm lắm lời nhận xét của mọi người vì khán giả có quyền phản hồi tốt hay xấu là việc của họ.

"Tôi chỉ thấy mình là diễn viên, mình làm tốt vai trò của mình là được. Hơn nữa, không phải bộ phim nào làm ra cũng được mọi người ủng hộ. Tôi nhận lời tham gia đóng phim vì tôi là diễn viên nên tôi đi đóng phim lấy tiền, đơn giản vậy thôi", Hiệp Gà bày tỏ.

Trước ý kiến trái chiều của khán giả, NSND Trần Nhượng cho biết: "Khi nhận lời tham gia phim ‘Bản nhiều vợ’, tôi chỉ đảm nhiệm 1 vai diễn rất nhỏ, thậm chí khi đến hiện trường quay tôi mới cầm kịch bản của nhân vật mình thủ vai. Tôi cũng chỉ biết sẽ làm tốt nhân vật của mình chứ cũng chưa xem nội dung những phần khác nên không biết khán giả có ý kiến trái chiều như thế nào".

Ông cũng thừa nhận, gần đây phim hài Tết xuất hiện quá tràn lan, bị đánh giá là hài nhảm nhiều. Tuy nhiên, là người nghệ sĩ, ông chỉ nhận lời đóng vai nếu phù hợp và không quá phản cảm. Nghệ sĩ Trần Nhượng cho hay, chính khán giả sẽ là người đào thải những bộ phim hài nhảm. Từ đó, nhà sản xuất sẽ phải làm ra những bộ phim chất lượng hơn.

Về phần mình, nghệ sĩ hài Quang Tèo cho biết, cảnh phim khán giả cho là anh sàm sỡ bạn nữ nhưng thực ra không phải. Khi đó, ngoài việc bạn diễn vẫn mặc trang phục bình thường còn anh đứng cách xa, nhờ sử dụng góc quay và kỹ thuật dựng để mang đến nội dung cần truyền tải. 

Băng Tâm

Chiến Thắng, Trà My bị chó cắn, đinh đâm khi đóng hài Tết

Dù bị những tai nạn nghề diễn như chó cắn, đinh đâm vào chân nhưng nghệ sĩ Chiến Thắng, Trà My vẫn nhảy điên cuồng cho hết cảnh quay.