Nhận định, soi kèo Rio Ave vs Braga, 03h30 ngày 3/3: Ca khúc khải hoàn

Học bổng này là sáng kiến của ENZ nhằm khuyến khích các học sinh tài năng của Việt Nam khám phá nền giáo dục chất lượng tại New Zealand. Cho đến nay, Việt Nam vẫn là quốc gia duy nhất được chính phủ New Zealand trao học bổng này.

Đại sứ New Zealand tại Việt Nam, bà Tredene Dobson, nhận định chương trình học bổng NZSS là một phần quan trọng trong hợp tác giáo dục giữa New Zealand và Việt Nam.

“Những học sinh nhận được học bổng đến New Zealand đều đạt được thành tích vượt trội. Chúng tôi mong đợi các học sinh nhận học bổng này không chỉ đạt thành tích cao trong học tập mà còn phát huy vai trò trong lớp học cũng như cộng đồng địa phương", bà Tredene Dobson cho biết.

Thay vì viết bài luận như trong các chương trình học bổng thông thường, NZSS yêu cầu ứng viên gửi một video clip ngắn thể hiện bản thân theo một cách sống động và trực quan nhất, bên cạnh bảng điểm học tập và chứng chỉ tiếng Anh. 

Chương trình học bổng NZSS sẽ chính thức nhận hồ sơ từ ngày 5/1 đến hết ngày 5/4/2023.

NSND Thanh Tòng thuộc thế hệ thứ 3 của đại gia đình cải lương tuồng cổ Minh Tơ nổi tiếng ở miền Nam. Không chỉ nổi danh ở tài diễn xuất, ông còn là đạo diễn của nhiều vở trứ danh.

Nhắc đến ông, người ta liền nhớ đến những vở cải lương nổi tiếng như Dưới cờ Tây Sơn,Câu thơ yên ngựa, Bão táp Nguyên Phong, Tô Hiến Thành xử án, Hoàng hậu khôngngôi, Đời cô Lựu, Lôi Vũ, Tô Ánh Nguyệt…

Trưa 22/9, giới nghệ sĩ lẫn người hâm mộ đều bàng hoàng khi hay tin NSND Thanh Tòng qua đời vì bệnh. Ông hưởng dương 68 tuổi. Các nghệ sĩ cải lương đềudành cho cố nghệ sĩ sự kính trọng và yêu mến bởi tình yêu của ông với nghệ thuật nước nhà.

Bạch Long: 'Anh Thanh Tòng từng yêu con gái ông chủ ngân hàng'

NSƯT Thành Lộc và Bạch Long là anh em nhà cô cậu với NSND Thanh Tòng. Không chỉ là anh em, nghệ sĩ cải lương đình đám còn là thầy của Bạch Long. Năm 17 tuổi, anh trai Thành Lộc đã theo anh họ học nghề và được ông đào tạo, giao cho những vai diễn nổi danh trong các vở Phù Đổng Thiên Vương, Bão táp nguyên phong, Trần Quốc Toản ra quân, Quách Hòe...

Không chỉ học tài năng của bậc đàn anh, Bạch Long còn quý mến sự chuẩn mực trong đạo đức của NSND Thanh Tòng. “Anh không ăn chơi trác táng, không bài bạc, rượu chè lại rất chung thủy. Tôi kính nể anh ở tâm yêu nghề, sống chết với nghệ thuật”, nghệ sĩ Bạch Long nói.

Bạch Long (ảnh trái) gọi NSND Thanh Tòng bằng thầy. Ông là người giúp anh trai Thành Lộc rạng danh ở lĩnh vực cải lương. Ảnh: Nguyễn Thành.

Anh kể lại,ngày xưa Thanh Tòng có bạn gái, là con của chủ ngân hàng giàu có nức tiếng ở Sài Gòn. “Cô này lại yêu cầu anh Tòng bỏ nghề hát và hứa sẽ nuôi anh. Nhưng anh nói với cô, anh có thể bỏ em chứ không bỏ nghề. Vì cái nghề này nuôi sống cảdòng họ, và cũng nhờ nó mà cô mới biết đến nghệ sĩ Thanh Tòng. Từ đó, tôi học được tính sĩ diện của nghệ sĩ, rất xứng đáng để noi theo.

Rồi sau này anh Tòng có vợ đẹp, con ngoan và nhà cao cửa rộng nhờ tài năng ca hát chứ không sống lệ thuộc vào ai. Anh đi lên bằng 2 bàn tay trắng, điều mà không phải aicũng làm được”, nghệ sĩ cải lương Bạch Long nói.

Bạch Longcũng cho biết thêm trong dòng họ, Thanh Tòng là anh cả nhưng ngoài máu mủ, họ còn là thầy trò. Bởi thế, khi nghe tin “sư phụ” qua đời, nghệ sĩ Bạch Long đau và tiếc. “Anh vẫn còn cống hiến cho sân khấu nghệ thuật nước nhà, anh là thống soái của bộ môn Hồ Quảng. Công sức và tài năng của anh vẫn còn nên đây là mấtmát không gì bù đắp được”, Bạch Long ngậm ngùi nói.

NSƯT Kim Tử Long: 'Con cháu sẽ không để cải lương mất gốc'

Nghệ sĩ cải lương Kim Tử Long không giấu được bàng hoàng khi đón nhận hung tin. Anh bảo, sáng nay người nhà thông báo sức khỏe cậu Năm yếu, nhưng anh ngỡ cậu mệt thôi, không tin sẽ ra đi nhanh như thế. Nhưng sau đó Quế Trân gọi điện báo ba cô đã mất lúc 11h.

“Tôi đi hát cho đoàn cải lương Minh Tơ những năm 1988, 1989. Không chỉ riêng tôi, mà tất cả những ai từng đứng trên sân khấu tuồng cổ đều dành cho NSND Thanh Tòng sự kính trọng. Đây là mất mát quá lớn bởi cậu Năm là cây đại thụ cải lương của sân khấutuồng cổ”, anh nói.

NSƯT Kim Tử Long làm việc chung với NSND Thanh Tòng nhiều lần. Vợ anh còn là cháu ruột của cố nghệ sĩ. Ảnh: Nguyễn Bá  Ngọc.

Cũng theo Kim Tử Long, bộ môn nghệ thuật cải lương như mất đi kho tàng vì hiện nay trong tay NSND Thanh Tòng “còn rất rất nhiều những vở diễn hay mà chỉ có ông mới biến hóa thành những vở cải lương tuồng cổ cho những thế hệ sau noi theo và học hỏi”.

Cháu ruột của NSND Thanh Tòng là nghệ sĩ cải lương Trinh Trinh là vợ của NSƯT Kim Tử Long hiện nay nên anh rất gần gũi với nghệ sĩ quá cố. “Gia đình cậu Năm rất tôn ti trật tự, ông được con cháu kính phục. Mỗi khi có việc, ông gọi từng người nhắc nhở, dạy bảo và truyền đạt kinh nghiệm. Ông đều khuyên con cái đi theo con đường gia đình của để lại”, anh nói thêm.

Vợ Kim Tử Long rất được NSND Thanh Tòng yêu thương và kỳ vọng tiếp nối con đường sự nghiệp mà gia đình 5 đời để lại cho chị. Kim Tử Long khẳng định: “Chỉ mong cậu thanh thản ở cõi Phật. Các con cháu sẽ cố gắng giữ được ngọn lửa của nghệ thuật cải lương tuồng cổ, không để mất gốc”.

Bình Tinh: Bác Năm chống đỡ cho đàn con cháu

Bình Tinh, hậu duệ chân truyền và đoàn cải lương Huỳnh Long cũng không giấu vẻ xót xa khi nghe tin buồn.

Cô nói: “Gia đình tuồng cổ Minh Tơ và Huỳnh Long như một nên tôi gần gũi với bác Năm từ nhỏ. Ngày bé mẹ tôi dạy cho chị Quế Trân thì bác Năm dạy cho tôi và bạn bè. Cậu ruột tôi làm rể bên gia đình bác nên mối quan hệ rất thân tình”.

Bình Tinh là hậu duệ của đoàn Huỳnh Long nên được cố nghệ sĩ yêu mến và thương như con cháu. Ảnh: Nguyễn Bá Ngọc.

Vừa rồi, con gái nuôi NSƯT Kim Tử Long tham gia cuộc thi Sao nối ngôi, cô nhờ con gái NSND Thanh Tòng là Quế Trân gọi điện để xin hát trích đoạn Quỳnh Nga quận chúa, ông đồng ý ngay. Nhưng khi Bình Tinh ngỏ lời trả tiền thì bị ông mắng và bảo ông thưởng cho cô.

“Mọi người trong nghề đều biết bác Năm bệnh nhưng không nghĩ ông đi quá đột ngột thế này. Với chúng tôi, bác Năm là vị tướng soái của cải lương tuồng cổ. Bác như cây đại thụ, chống đỡ mọi thứ để chúng tôi có nơi nương tựa. Giờ bác mất rồi không biết thế nào”, cô xót xa.

Theo Zing

Trong chuyện tình cảm, Huy Lee luôn là người chủ động “tấn công” với những “chiêu” kéo gần khoảng cách thú vị. Một lần Hà Phương đi học về khuya, Huy Lee ngỏ lời cho cô nàng ngủ nhờ một đêm.

Hà Phương hài hước nhắc lại: “Lúc đó em nghĩ anh này có chơi với anh họ mình chắc cũng tử tế nên em chỉ qua ngủ nhờ thôi. Anh ấy bảo phòng to lắm. Nhưng lúc qua em lại thấy cái phòng bé bằng đúng nhà vệ sinh của mình ở quê. Hai đứa coi phim ma, uống được 2 ngụm rượu vang rồi đi ngủ.

Em nằm sát trong tường, để con gấu to chèn ở giữa còn anh nằm ngoài cùng. 3h sáng tỉnh dậy, em hốt hoảng thấy mình đang gối đầu lên tay anh, ôm anh ngủ. Còn con gấu thì bay ra tít ngoài cửa. Em khóc quá trời luôn dù hai đứa chỉ ngủ thôi chứ không có gì”. 

Sau "đêm định mệnh", anh chàng “án binh bất động” khiến Hà Phương cũng sốt ruột. Mãi đến khi Huy Lee nhận ra đối phương đang có rất nhiều “vệ tinh” thì mới thổ lộ tình cảm. Và sau hơn một năm yêu nhau ngọt ngào, cả hai bắt đầu có những lục đục tình cảm. Đó là khi Huy Lee phát sinh mối quan hệ thân thiết với người con gái khác.

Sự việc bại lộ, Hà Phương quyết định chia tay nhưng lại phát hiện mình có thai. Trong khi bạn trai vui mừng gọi về báo cho mẹ ngay thì Hà Phương lại khó khăn hơn trong việc đối mặt với gia đình. 

“Em khóc suốt một tháng, ngày nào cũng khóc từ sáng đến tối. Lúc yêu anh Huy, nhà em cũng không thích. Em gọi báo cho mẹ trước và hai mẹ con cùng khóc. Khi bố biết, bố tăng xông luôn. Một tháng trời bố không nói chuyện với em dù trước đó bố rất yêu con gái. Sau đó, anh Huy đưa gia đình xuống hỏi cưới em", nàng hotgirl chia sẻ.

Thời điểm kết hôn, Huy Lee tạm gác lại đam mê nghệ thuật để về quê vợ, bỏ vốn đầu tư lĩnh vực xi măng, sắt thép. Bắt đầu một lĩnh vực chưa bao giờ làm và phải từ bỏ công việc yêu thích khiến Huy Lee cảm thấy khó khăn. Tính nết của anh cũng thay đổi. Thêm nữa, việc Hà Phương mới sinh con, có chút trầm cảm khiến vợ chồng liên tục cãi vã. Cả hai quyết định ly thân khi em bé chỉ mới 5 tháng tuổi. Sau đó Huy Lee trở lại Hà Nội, bắt đầu lại với đam mê âm nhạc. 

Ly thân 6 tháng, vợ chồng Huy Lee lại hàn gắn rất tình cờ. Hà Phương tiết lộ: “Lần đó anh Huy bí đề tài nên nhờ em sang hát một bài để đăng lên kênh. Em sang thì lại thấy anh bày chai rượu vang ở đó. Ăn uống hát hò xong, anh kéo em vào phòng. Sau hôm đó cả hai vẫn ở riêng, nhưng khi đăng clip chồng đàn vợ hát lên thì mọi người hưởng ứng rất nhiều. Bọn em cũng có cái để nói chuyện lại với nhau rồi bắt đầu quay lại từ đó”. 

Đi qua những sóng gió, cuối cùng hai người lại trở về bên nhau. Tuy nhiên, trong hôn nhân cả hai vẫn không tránh khỏi những lúc chưa hài lòng về đối phương.

Hà Phương không ngại ngần “tố” chồng vô tâm, không bao giờ giải quyết vấn đề vợ chồng đến cùng mà chỉ im lặng. Không những vậy, trong mắt bà xã, Huy Lee là người thiếu sự lãng mạn, cũng không tâm sự chia sẻ với vợ.

Huy Lee bày tỏ, anh cảm thấy phát cáu khi vợ càm ràm nhiều, chưa tinh tế trong việc lắng nghe, đặt câu hỏi với chồng. 

Trước vấn đề của cặp vợ chồng, MC Ngọc Tuyên khuyên nhủ: “Anh và Huy giống nhau là cùng làm nghệ thuật và cùng lấy vợ trẻ. Vợ đã hi sinh nguyên tuổi thanh xuân cho mình thì mình phải có trách nhiệm, yêu thương, quan tâm vợ con nhiều hơn nữa. Và đặc biệt tâm lý rất quan trọng, em phải hiểu vợ cần gì, muốn gì”. 

Những chia sẻ của MC khiến  dâng trào cảm xúc, không kìm được nước mắt. Nhận ra những lỗi sai của mình, Huy Lee vội vàng ôm vợ nói lời xin lỗi. Anh bày tỏ: “Anh sẽ quan tâm em nhiều hơn, hơn những gì mà em tưởng tượng. Anh sẽ cố gắng chu toàn. Anh không mong mọi thứ phải hoàn hảo nhưng sẽ làm tốt nhất trong khả năng của anh".

Những lời chia sẻ của vợ chồng trẻ khiến khán giả xúc động. Hai MC mong rằng chặng đường phía trước của Huy Lee và Hà Phương sẽ luôn đầy ắp tiếng cười.  

Hôn nhân 'chia xa rồi đoàn tụ' của vợ chồng ở miền Tây

Người phụ nữ hiện đã 32 tuổi nói: “Ở tuổi đó, đây là “vấn đề người lớn” đáng lo ngại. Tôi 16 tuổi và vẫn chưa bắt đầu có kinh. Các bác sĩ đã kiểm tra thêm một chút và họ nói với tôi rằng tôi không có tử cung. Rõ ràng đó là một cú sốc, vừa khó hiểu vừa đáng sợ.

Đó có lẽ là thời điểm tồi tệ nhất để phát hiện ra điều gì đó tệ hại thế này, bạn đang tuổi teen và dù sao vẫn còn đang phải đối mặt với nhiều vấn đề khác liên quan đến hormone. Bạn bị đặt vào việc phải suy nghĩ xem không có gia đình sẽ như thế nào, trong khi đó là điều cuối cùng nên xuất hiện trong tâm trí một đứa trẻ tuổi teen, lẽ ra bạn chưa nên lo lắng về điều đó”. 

Kitty luôn biết mình sẽ phải nhờ đến người mang thai hộ, nhưng cô cũng thú nhận rằng khi đó hoàn toàn không hiểu chút gì về quá trình này và sợ rằng mình sẽ không bao giờ có được một đứa con. 

Kitty, người đã kết hôn với James, 31 tuổi, một giám đốc bán hàng, nói:

"Chồng tôi nói rằng khi anh ấy 20 tuổi, anh ấy thà có tôi, không có con, còn hơn là có con với người khác. Khi chúng tôi kết hôn, mọi người thường bị ám ảnh bởi câu nói cổ điển “khi nào bạn sẽ có con?”. Đó là một cuộc trò chuyện khó xử và khó chịu đối với tôi vào thời điểm đó.

Chúng tôi đã quen với việc nói “tôi không có tử cung và chúng tôi sẽ cần người mang thai hộ”. Chỉ có thể nói với mọi người như vậy, nghe cho có vẻ như bạn đã có kế hoạch - nhưng chúng tôi thực sự không có kế hoạch gì”.

Cặp đôi đã quyết định xem xét quy trình một cách chính xác vào năm 2018 sau khi nghiên cứu sâu rộng và tham dự một sự kiện của Surrogacy UK, sự kiện này giúp các bậc cha mẹ tương lai và người đại diện kết nối. Chính tại đó họ đã gặp Jemma Black, 34 tuổi.

Tình bạn nảy nở, Jemma nói với vợ chồng Kitty rằng cô sẵn sàng giúp họ mang thai.

Jemma nói: “Họ thật là một cặp đôi tuyệt vời, ai sắp trở thành con của họ sẽ vô cùng may mắn.

Tôi đã gặp họ ở rất nhiều nơi trên mạng xã hội và chúng tôi trở thành những người bạn tốt của nhau. Khi mang thai được khoảng 35 tuần, tôi bắt đầu nghĩ rằng: “Ôi trời, mình thực sự có thể giúp được họ”. Chính họ đã khiến tôi muốn giúp họ nhanh chóng như vậy bởi vì chúng tôi có mối liên hệ tự nhiên. Không ai từ hai phía có ý định này khi chúng tôi lần đầu tiên trò chuyện với nhau. Nhưng khi cô ấy đề nghị, chúng tôi đã là bạn”.

Phôi của Kitty được thụ tinh với tinh trùng của James, và sáu ngày sau khi được cấy vào Jemma, đã có kết quả thử thai dương tính.

Kitty thốt lên: “Tôi thực sự không thể tin được. Chồng tôi đã bị sốc tuyệt đối, tôi khóc không ra nước mắt và anh ấy chỉ ngồi đó nói: “Anh nghĩ mình sắp ngất rồi”. Chúng tôi rất vui, rất - rất hạnh phúc.

Cặp đôi hỗ trợ Jemma trong suốt thai kỳ - kể cả trong thời gian cô ấy thèm ăn jalapenos. Kitty cho biết: “Jemma bị ốm nghén khá nặng nên cuối tuần chúng tôi sẽ xuống đưa con cô ấy đi chơi công viên hoặc đi ăn trưa chủ nhật.

Chúng tôi gặp Jemma và gia đình cô ấy vài tuần một lần. Giai đoạn giãn cách xã hội, tôi gửi cho cô ấy tin nhắn mỗi ngày. Chúng tôi đã ở đó từng bước trên đường của Jemma, cô ấy không bao giờ phải đưa ra bất kỳ quyết định nào về con mà không có chúng tôi bên cạnh”. 

Ngày dự sinh đến gần, Jemma quyết định sinh con dưới nước tại nhà của cô, ở Birmingham, nhưng được cảnh báo rằng cô mang thai lớn, có thể có biến chứng. Cặp đôi vẫn tiếp tục kế hoạch, và Kitty ngồi cạnh Jemma trong bể sinh.

Thật may mọi thứ diễn ra hoàn hảo, đó là sự ra đời bình tĩnh nhất, tuyệt vời nhất. Tôi rất vui vì chúng tôi đã lắng nghe và tin tưởng Jemma”. 

Bé Jasper ra đời ngày 4/10 vừa qua, nặng 4 kg. Giờ khi Jasper đã được một tháng tuổi, Kitty vẫn cảm thấy khó tin mình đã là một người mẹ:

“Tôi sốc trong 24 giờ đầu tiên, chúng tôi biết thằng bé là thật. Thằng bé giống hệt tôi, tôi chưa sẵn sàng cho điều đó. Bạn không thể chuẩn bị cho cảm giác đó khi bạn đã mong muốn quá lâu và giờ mới có được. Thằng bé là một viên kim cương.

James nói rằng anh ấy chưa sẵn sàng cho việc tôi sẽ yêu con nhiều như thế nào. Tôi nghĩ anh ấy đã chấp nhận sự thật rằng chúng tôi sẽ nhờ người mang thai hộ, nhưng chúng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ thành công”.

Mẹ đơn thân 65 tuổi nỗ lực lấy bằng luật sư

Sandra Creamer (đến từ Australia) trở thành luật sư dù tuổi đã cao. Bà mẹ đơn thân từng trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống để chăm sóc gia đình.

Đây là cây bồ đề được chiết từ cây bồ đề Vĩ Đại Cát Tường (Jaya -Sri -Maha -Bodhi) ở thánh tích Maha-vihara, cố đô Anura-dha-pura, quốc đảo Sri Lanka. 

Cây bồ đề này có tuổi thọ cao nhất thế giới hiện nay (khoảng 2.300 năm tuổi) và được coi là báu vật của quốc đảo Sri Lanka. Năm 247 (trước công nguyên), vua A Dục đã cho chiết một nhánh phía nam của cây bồ đề thiêng ở Bodh Gaya - Ấn Độ (nơi Đức Phật thành đạo) và phái công chúa Sangha - Mitta đem sang tặng cho quốc đảo Sri Lanka. 

Được sự chấp thuận của Chính phủ Sri Lanka, chùa Boma-luwa, thánh tích Maha-vihara tặng chùa Bái Đính nhánh cây bồ đề thiêng được chiết từ cây bồ đề Vĩ Đại Cát Tường.

Nhờ sự giúp đỡ của Đại sứ quán Sri Lanka tại Hà Nội và Đại sứ quán Việt Nam tại Sri Lanka, từ ngày 21-25/3, chư tăng và phật tử chùa Bái Đính đã hành hương về miền đất Phật Sri Lanka để rước nhánh cây bồ đề thiêng ở cố đô Anura-dha-pura, quốc đảo Sri Lanka về Việt Nam và trồng tại chùa Bái Đính, tỉnh Ninh Bình. 

Việc tổ chức lễ rước cây bồ đề thiêng từ Sri Lanka về Việt Nam và trồng tại chùa Bái Đính không chỉ là một sự kiện tôn vinh giá trị tâm linh và văn hóa của dân tộc Việt Nam mà còn là sự kiện thể hiện sự hợp tác và giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia Việt Nam và Sri Lanka.

Thầy Minh Niệm: Nhiều người loay hoay trốn khổ đau, thành 'mồi ngon' của trầm cảm

Qua nhiều biến cố lịch sử, thích ứng với điều kiện địa lý, môi trường thiên nhiên, người dân nơi đây đã xây dựng nên tính cách và bản sắc văn hóa riêng của mình. Đến hôm nay, đồng thời với tiếp thu cái mới, những giá trị văn hóa đó vẫn còn được bảo lưu và gìn giữ cả về diện mạo lẫn cốt cách bên trong.

Hát trống quân là hình thức hát dân ca giao duyên, đối đáp trai gái, nhân dân địa phương thường gọi là hát “ ghẹo”, là loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian, có từ rất lâu đời và đã trở thành một món ăn tinh thần phổ biến của bao lớp thế hệ người dân vùng Tây Đô.

Vào những dịp nhàn rỗi sau vụ mùa thu hoạch, bà con nông dân thường tổ chức hát trống quân ở trong làng. Các đám hát chọn những địa điểm rộng rãi, thuận lợi như bãi đất trống dưới bóng cây đa đầu làng, hay sân đình, sân chùa... Những đêm trăng sáng, trong làng có thể tổ chức nhiều đám hát cùng lúc. Đám trai các làng lân cận có thể đến tham gia.

Bà Trịnh Thị Ngơ, nay đã ngoài 90 tuổi, sống tại làng Xuân Giai, xã Vĩnh Tiến - là nghệ nhân hát trống quân nổi tiếng một thời. Cụ "mê" hát trống quân từ khi mới mười hai, mười ba tuổi. Lớn lên cái "nghiệp hát" theo bà đi khắp làng trên xóm dưới. Nay l­ưng bà đã còng, mắt không còn tinh, làn da nhăn nheo theo năm tháng, như­ng vẫn hằn in trong tâm khảm bà, như mới ngày hôm qua, những lời trống quân vẫn được thể hiện bằng một chất giọng tha thiết và đầy đam mê - cái giọng của một thời mà theo bà đã làm đắm say biết bao nhiêu đám trai làng.

Hát trống quân là hình thức hát dân ca giao duyên, đối đáp trai gái

Trong những đêm trăng tháng tám tròn sáng vằng vặc, các cô thôn nữ tuổi tròn mười tám đôi mươi, bàn tay thoăn thoắt bên chiếc xa quay kéo sợi, vừa thiết tha với những điệu trống quân lúc trầm, lúc bổng vang vẳng trong không gian. Cánh trai làng bên tập trung kín cổng sân đình thỏa sức thể hiện tài ứng đối của mình, để rồi có thể qua đó, những mong tìm được ý trung nhân của mình.

Lúc nhàn rỗi, trai gái trong làng rủ nhau đi gặt lúa, làm thuê cho các làng bên. Tối đến, khi công việc xong xuôi, họ lại tổ chức hát giao lưu với đám trai gái trong làng. Hai bên trai thanh, gái tú hát đối nhau qua khung cửa, không thấy mặt người, chỉ biết nhau qua tiếng hát, thế mà say hát đến khuya mới về.

Hát trống quân rất phổ biến trong đời sống của người dân vùng Tây Đô xưa, gần như làng nào cũng có đám hát, trong đó, phải kể đến những làng có đám hát nổi tiếng như: làng Xuân Giai (xã Vĩnh Tiến), làng Bèo (xã Vĩnh Long), làng Quan Hoàng (xã Vĩnh Long)...

Trong những dịp làng có lễ hội, các làng kết chạ thường tổ chức những đội hát trống quân đến hát thi với nhau. Những làn điệu trống quân, đã trở thành phương tiện vô hình nhưng hữu hiệu để gắn kết tình cảm cộng đồng làng xã.

Trống được sử dụng trong hát trống quân thường là trống đất, không cần cầu kỳ, trước khi hát, người ta đào một chiếc hố hình cái trống có đường kính 50cm, độ sâu 80 cm. Trên mặt hố đặt một tấm gỗ bịt miệng làm mặt trống (hoặc bằng mo cau khô). Hai đầu hố đóng hai cọc để cột dây đàn. Tiếp theo chọn những thân cây mây (hoặc dây kim tiền thảo) có độ dài 2 - 3m dùng để cố định hai đầu cọc. Dùng một miếng gỗ hình chữ T chống lên miếng gỗ đặt mặt hố, một đầu dựng lên để căng dây. Khi hát người ta gõ vào đầu dây ở phía cọc, dây bật vào tấm gỗ mà kêu thành tiếng. Khi đối đáp, bên nào hát dứt câu thì đánh vào trống để làm nhịp lưu không, vừa để thúc giục phe bên kia hát đáp lại vừa để cho đối phương có thời gian suy nghĩ.

Làn điệu của trống quân khá đơn giản, niêm luật cũng không khắt khe như hát quan họ, được thể hiện trên thơ lục bát. Chủ đề của lời hát trống quân không bị giới hạn, mà nó bao trùm nhiều khía cạnh, nhiều lĩnh vực trong đời sống và phụ thuộc vào tài ứng tác, bẻ vần của người hát. Tuy nhiên, tình yêu vẫn là chủ đề nổi bật nhất trong hát trống quân. Bên cạnh tình yêu, nội dung lời ca còn đề cập đến những chủ đề ca ngợi thiên nhiên, đất nước cũng như cuộc sống lao động của con người, thể hiện tâm tư, tình cảm của người dân lao động. Qua lời hát đó, bao nỗi nhọc nhằn vất vả của cuộc sống được vơi đi, nhiều tình yêu đẹp đã nảy nở và đơm hoa kết trái:

Ới anh đi đường Cái Quan

Dừng chân đứng lại em than đôi lời

Em than cái chuyện đang trưa

Em cấy ruộng dưới em bừa ruộng trên

Em cất một tiếng hát lên

Để anh chết mệt ở bên cái bừa.

Hay

Bây giờ em gặp anh đây

Miền Đông muốn hỏi miền Tây mấy lời

Rằng trong tác hợp duyên trời

Đôi ta kỳ ngộ mấy lời tâm giao.[

Ở một cung bậc cao hơn, tình yêu lứa đôi đã chuyển hóa thành tình yêu quê hương, làng xóm, được thể hiện qua lối hát đối đáp giữa nam và nữ, với những làn điệu vừa mộc mạc, chất phác nhưng cũng rất đổi tha thiết, yêu thương.

Nữ xướng:

Ở đâu trên chợ dưới sông

Thuyền bè buôn bán chở cồng vào ra

Ở đâu có đường Cái hoa

Ở đâu có miếu mà ba tổng thờ

Ở đâu có thành kinh đô

Ở đâu mà có một hồ cây sen

Hoa lấy làm chè Hương Liên

Để cho du khách mang tiền đến mua

Ở đâu lắm gái thanh tân

Ở đâu lắm kẻ xa gần vãng lai

Ở đâu lắm gái nữ hài

Ở đâu lắm kẻ tài trai anh hùng

Ở đâu trên đền dưới sông

Vua ban bốn chữ sắc rồng sơn son.

Nam đáp:

Làng Giáng trên chợ dưới sông

Thuyền bè buôn bán chở cồng vào ra

Xuân Giai có đường Cái hoa

Phương Giai có miếu mà ba tổng thờ

Tây Giai có thành kinh đô

Mỹ Xuyên làng có một hồ cây sen

Phù Lưu lắm gái thanh tân

Quan Hoàng lắm kẻ xa gần vãng lai

Phú Lĩnh lắm gái nữ hài

Thổ Phụ lắm kẻ tài trai anh hùng

Phú Lĩnh trên đình dưới sông

Vua ban bốn chữ sắc rồng sơn son.

Sau Cách mạng tháng 8/1945, niềm lạc quan, tin tưởng vào sự đổi thay của cách mạng, của chế độ mới được thể hiện rõ trong từng câu hát:

Nữ xướng: Gặp anh em hỏi mấy lời

Anh ơi! Có biết cuộc đời ra sao?

Chủ nghĩa cộng sản thế nao?

Nhờ anh phân giải thấp cao em tường

Cớ sao khắp giới Đông Dương

Công nông liên tiếp tự cường đứng lên.

Nam đáp:

Em hỏi thì anh trả lời

Em ơi có biết cuộc đời cho không

Chủ nghĩa cộng sản đại đồng

Làm cho thiên hạ thoát vòng ngựa trâu

Kết đoàn tranh đấu cùng nhau

Dù nghèo, dù khổ cơ cầu sự sinh.

Kết thúc cuộc hát, trước khi giã bạn, các chàng trai cô gái thường hát những lời gửi gắm, thề nguyền hẹn ước:

Trăm năm ghi tạc đá vàng

Lòng anh đã quyết lấy nàng nàng ơi

Dù đi góc bể chân trời

Yêu nhau giữ lấy những lời vàng son

Dù cho sông cạn đá mòn

Con tằm lên thác vẫn còn vương tơ.

Hát trống quân là một di sản văn hóa quý báu của người dân Tây Đô, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, hiện nay di sản này đang có nguy cơ bị mai một. Những người biết thực hành loại hình nghệ thuật này đều ở độ tuổi trên 80. Để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống trong khu vực di sản, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã tổ chức nhiều đợt khảo sát nghiên cứu và sưu tầm, biên tập hàng ngàn lời hát trống quân. Tuy nhiên, về lâu dài, để bảo tồn và phát huy hiệu quả loại hình nghệ thuật này, cần có những kế hoạch cụ thể và kịp thời từ các cấp các ngành, mà trước hết là trách nhiệm của chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý văn hóa và nhân dân địa phương cùng phối hợp tái hiện loại hình diễn xướng này./.

Theo Nguyễn Văn Long (Trung tâm Bảo tồn DS TNH)