Mục tiêu của chương trình là biến Trung Quốc thành đối thủ lớn trong sản xuất công nghệ cao, nơi đang bị các nước phát triển như Mỹ thống trị. Cho tới nay, Trung Quốc chủ yếu dựa vào sản xuất và xuất khẩu hàng hóa cơ bản như quần áo, giầy dép, thiết bị điện tử để dẫn dắt tăng trưởng. Quốc gia này đang cạnh tranh với các nước đang phát triển khác như Mexico, Brazil, Nam Phi… Để tránh bẫy thu nhập thấp, Trung Quốc cần chuyển dịch sang các ngành công nghiệp công nghệ cao. Đó chính là lúc chiến lược “Made in China” ra đời.

“Made in China 2025” liên quan đến các khoản trợ cấp của chính phủ, đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu, sáng tạo và đặt ra bài toán cho sản xuất tại địa phương. Kế hoạch cũng căn cứ vào các chính sách trước đó của chính phủ trong khuyến khích hoặc yêu cầu doanh nghiệp nước ngoài muốn tiếp cận thị trường trong nước phải thành lập liên doanh hoặc chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp nội địa.

Doanh nghiệp nào hưởng lợi?

Theo phân tích của Nikkei dựa trên dữ liệu thu thập được từ công ty xếp hạng tín dụng Fitch Ratings, những tổ chức hàng đầu được nhận ưu đãi của chính phủ chủ yếu là các doanh nghiệp công nghệ liên quan mật thiết với “Made in China 2025”. 

Chẳng hạn, SAIC Motor - nhà sản xuất xe hơi lớn nhất nước - năm 2021 nhận ưu đãi 4,03 tỷ NDT (598 triệu USD), nhiều hơn 31% so với năm trước đó. Ba hãng ô tô khác đều có mặt trong Top 10 bao gồm BYD, Great Wall Motor và Anhui Jianghuai Automobile Group (JAC). Điều đó cho thấy ưu tiên của Bắc Kinh trong nuôi dưỡng hoạt động sản xuất xe hơi sử dụng năng lượng mới trong quá trình chuyển dịch sang điện khí hóa.

BYD, gần đây vượt Tesla trở thành nhà sản xuất ô tô điện lớn nhất thế giới theo doanh số, nhận được hơn 10 khoản trợ cấp, trong đó có 2 khoản lớn đến từ “các quỹ phát triển công nghiệp”. Great Wall chuyên sản xuất SUV cũng ghi nhận các khoản ưu đãi tăng 73% so với năm 2020. JAC, chủ yếu sản xuất xe thương mại, nhận hơn 20 khoản trợ cấp. 

Xếp thứ 11 trong danh sách được trợ cấp nhiều nhất là Contemporary Amperex Technology, nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới. Chongqing Changan Automobiles và Guangzhou Automobile Group nằm trong top 20.

Các doanh nghiệp sản xuất chip và màn hình cũng nhận được ưu đãi. SMIC – biểu tượng số 1 của bán dẫn Trung Quốc và BOE – công ty đứng đầu về sản xuất màn hình trong nước đã quen mặt với Top 10, nhà mạng China Mobile đứng thứ 9 và China Telecom đứng thứ 19 trong năm 2021.

Áp lực tài chính của địa phương

Theo Fitch Ratings, tổng số tiền trợ cấp của chính phủ năm 2021 là 217,02 tỷ NDT, giảm 3,2% so với năm 2020, đánh dấu lần sụt giảm đầu tiên kể từ năm 2009. Song các chuyên gia tin rằng không có thay đổi trong chính sách ủng hộ các hãng công nghệ của Trung Quốc.

Nó cũng có thể do phương thức thu thập số liệu. Theo Nikkei, có những trường hợp tiền đã được rót nhưng chỉ nằm trong sổ sách cho đến khi được hiện thực hóa, cũng có khi ngân sách địa phương eo hẹp nên không thể thực hiện nghĩa vụ tài chính. Dù chiến lược được Bắc Kinh vạch ra nhưng một phần lớn ngân sách lại do địa phương chi trả. Bong bóng bất động sản đã lấy đi khoản thu nhập quý giá đến từ việc bán quyền sử dụng đất, trong khi chính sách zero-Covid nghiêm ngặt yêu cầu phân bổ nguồn vốn ít ỏi cho xét nghiệm virus và quy trình liên quan. 

Chẳng hạn, công ty sản xuất màn hình LCD CPT Technology Group và hãng sản xuất tấm nền Visionox Technology tiết lộ không nhận được đầy đủ trợ cấp như cam kết. CPT lẽ ra nhận được 2,64 tỷ NDT chia đều cho bốn đợt nhưng chỉ được nhận đủ năm đầu tiên, còn Visionox phải bút toán giảm hơn 20 triệu NDT trợ cấp chính phủ, đồng nghĩa các khoản phải thu đó gần như không thể thu hồi được. 

Theo Shinichi Seki, nhà kinh tế học cao cấp tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản, trong các năm tới, chính quyền địa phương sẽ phân biệt đối xử rõ ràng hơn khi rót tiền trợ cấp. Zhang Hongyong đến từ Viện Nghiên cứu Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản cũng dự báo những thay đổi trong phân bổ trợ cấp của chính quyền do thiếu hụt nguồn tiền. Ông cho rằng không còn phong cách trao tay lãng phí nữa mà tiền trợ cấp sẽ gắn liền với mức độ chi cho R&D.

Tuy nhiên, vào giữa tháng 6, Quốc vụ viện Trung Quốc hướng dẫn chính quyền địa phương duy trì các ưu tiên ngân sách, ngay cả trong điều kiện tài chính hạn chế hiện tại, nhấn mạnh có những chữ cần “củng cố sức mạnh đích đáng”. Cùng với giáo dục, bảo hiểm y tế và xây dựng hạ tầng, “nghiên cứu, phát triển khoa học và công nghệ” cũng được nhắc đến, ám chỉ trợ cấp cho các doanh nghiệp công nghệ vẫn tiếp diễn. 

“Made in China 2025” là gì?

“Made in China” tiết lộ vào tháng 5/2015 với mục tiêu chuyển đổi Trung Quốc “từ gã khổng lồ sản xuất sang cường quốc sản xuất thế giới” vào năm 2049 - đúng dịp kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. 

Chính phủ toàn cầu hỗ trợ tài chính để tiếp sức ngành công nghệ vì nhiều lý do khác nhau. Trung Quốc cũng không ngoại lệ, đặc biệt khi chính sách này liên quan trực tiếp đến mục tiêu dài hạn của Chủ tịch nước Tập Cận Bình trong việc tạo ra “nhà nước xã hội chủ nghĩa thịnh vượng và hiện đại” năm 2049.

Kế hoạch nhấn mạnh 10 lĩnh vực cần củng cố, từ công nghệ thông tin, robot, xe hơi sử dụng năng lượng mới cho đến công nghệ sinh học, máy móc nông nghiệp, thiết bị vũ trụ, hàng hải, đường sắt. Nó cam kết khuyến khích đổi mới thông qua kết hợp các cách tiếp cận theo định hướng thị trường và quy định của chính phủ.

Mục tiêu của chương trình là biến Trung Quốc thành đối thủ lớn trong sản xuất công nghệ cao, nơi đang bị các nước phát triển như Mỹ thống trị. Cho tới nay, Trung Quốc chủ yếu dựa vào sản xuất và xuất khẩu hàng hóa cơ bản như quần áo, giầy dép, thiết bị điện tử để dẫn dắt tăng trưởng. Quốc gia này đang cạnh tranh với các nước đang phát triển khác như Mexico, Brazil, Nam Phi… Để tránh bẫy thu nhập thấp, Trung Quốc cần chuyển dịch sang các ngành công nghiệp công nghệ cao. Đó chính là lúc chiến lược “Made in China” ra đời.

“Made in China 2025” liên quan đến các khoản trợ cấp của chính phủ, đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu, sáng tạo và đặt ra bài toán cho sản xuất tại địa phương. Kế hoạch cũng căn cứ vào các chính sách trước đó của chính phủ trong khuyến khích hoặc yêu cầu doanh nghiệp nước ngoài muốn tiếp cận thị trường trong nước phải thành lập liên doanh hoặc chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp nội địa.

Doanh nghiệp nào hưởng lợi?

Theo phân tích của Nikkei dựa trên dữ liệu thu thập được từ công ty xếp hạng tín dụng Fitch Ratings, những tổ chức hàng đầu được nhận ưu đãi của chính phủ chủ yếu là các doanh nghiệp công nghệ liên quan mật thiết với “Made in China 2025”. 

Chẳng hạn, SAIC Motor - nhà sản xuất xe hơi lớn nhất nước - năm 2021 nhận ưu đãi 4,03 tỷ NDT (598 triệu USD), nhiều hơn 31% so với năm trước đó. Ba hãng ô tô khác đều có mặt trong Top 10 bao gồm BYD, Great Wall Motor và Anhui Jianghuai Automobile Group (JAC). Điều đó cho thấy ưu tiên của Bắc Kinh trong nuôi dưỡng hoạt động sản xuất xe hơi sử dụng năng lượng mới trong quá trình chuyển dịch sang điện khí hóa.

BYD, gần đây vượt Tesla trở thành nhà sản xuất ô tô điện lớn nhất thế giới theo doanh số, nhận được hơn 10 khoản trợ cấp, trong đó có 2 khoản lớn đến từ “các quỹ phát triển công nghiệp”. Great Wall chuyên sản xuất SUV cũng ghi nhận các khoản ưu đãi tăng 73% so với năm 2020. JAC, chủ yếu sản xuất xe thương mại, nhận hơn 20 khoản trợ cấp. 

Xếp thứ 11 trong danh sách được trợ cấp nhiều nhất là Contemporary Amperex Technology, nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới. Chongqing Changan Automobiles và Guangzhou Automobile Group nằm trong top 20.

Các doanh nghiệp sản xuất chip và màn hình cũng nhận được ưu đãi. SMIC – biểu tượng số 1 của bán dẫn Trung Quốc và BOE – công ty đứng đầu về sản xuất màn hình trong nước đã quen mặt với Top 10, nhà mạng China Mobile đứng thứ 9 và China Telecom đứng thứ 19 trong năm 2021.

Áp lực tài chính của địa phương

Theo Fitch Ratings, tổng số tiền trợ cấp của chính phủ năm 2021 là 217,02 tỷ NDT, giảm 3,2% so với năm 2020, đánh dấu lần sụt giảm đầu tiên kể từ năm 2009. Song các chuyên gia tin rằng không có thay đổi trong chính sách ủng hộ các hãng công nghệ của Trung Quốc.

Nó cũng có thể do phương thức thu thập số liệu. Theo Nikkei, có những trường hợp tiền đã được rót nhưng chỉ nằm trong sổ sách cho đến khi được hiện thực hóa, cũng có khi ngân sách địa phương eo hẹp nên không thể thực hiện nghĩa vụ tài chính. Dù chiến lược được Bắc Kinh vạch ra nhưng một phần lớn ngân sách lại do địa phương chi trả. Bong bóng bất động sản đã lấy đi khoản thu nhập quý giá đến từ việc bán quyền sử dụng đất, trong khi chính sách zero-Covid nghiêm ngặt yêu cầu phân bổ nguồn vốn ít ỏi cho xét nghiệm virus và quy trình liên quan. 

Chẳng hạn, công ty sản xuất màn hình LCD CPT Technology Group và hãng sản xuất tấm nền Visionox Technology tiết lộ không nhận được đầy đủ trợ cấp như cam kết. CPT lẽ ra nhận được 2,64 tỷ NDT chia đều cho bốn đợt nhưng chỉ được nhận đủ năm đầu tiên, còn Visionox phải bút toán giảm hơn 20 triệu NDT trợ cấp chính phủ, đồng nghĩa các khoản phải thu đó gần như không thể thu hồi được. 

Theo Shinichi Seki, nhà kinh tế học cao cấp tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản, trong các năm tới, chính quyền địa phương sẽ phân biệt đối xử rõ ràng hơn khi rót tiền trợ cấp. Zhang Hongyong đến từ Viện Nghiên cứu Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản cũng dự báo những thay đổi trong phân bổ trợ cấp của chính quyền do thiếu hụt nguồn tiền. Ông cho rằng không còn phong cách trao tay lãng phí nữa mà tiền trợ cấp sẽ gắn liền với mức độ chi cho R&D.

Tuy nhiên, vào giữa tháng 6, Quốc vụ viện Trung Quốc hướng dẫn chính quyền địa phương duy trì các ưu tiên ngân sách, ngay cả trong điều kiện tài chính hạn chế hiện tại, nhấn mạnh có những chữ cần “củng cố sức mạnh đích đáng”. Cùng với giáo dục, bảo hiểm y tế và xây dựng hạ tầng, “nghiên cứu, phát triển khoa học và công nghệ” cũng được nhắc đến, ám chỉ trợ cấp cho các doanh nghiệp công nghệ vẫn tiếp diễn. 

Sở Y tế: CDC Hà Nội không đặt mua kit test của Việt Á, có một vài bộ là được tài trợ

Trưa 20/12, Sở Y tế Hà Nội có thông tin chính thức liên quan đến vụ việc y tế các địa phương “thông đồng” cùng công ty Việt Á “thổi giá” bộ kit test xét nghiệm Covid-19.

WHO cho biết, Tổ chức này có cơ chế tiền kiểm (PQ) để đánh giá tính an toàn, chất lượng và hiệu quả của các sản phẩm y tế thiết yếu bao gồm chẩn đoán in vitro (chẩn đoán trong ống nghiệm), thuốc, vắc xin, thiết bị dùng trong tiêm chủng, thiết bị trong dây chuyền lạnh,…

Mục tiêu của cơ chế là đảm bảo các sản phẩm y tế thiết yếu sẽ đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu về chất lượng, an toàn và hiệu quả nhằm tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn lực y tế và cải thiện sức khỏe.

Quy trình tiền kiểm cho mỗi dòng sản phẩm được đánh giá một cách minh bạch, khoa học, bao gồm các bước xem xét hồ sơ, thử nghiệm sản phẩm, đánh giá công năng và kiểm tra công tác tổ chức nghiên cứu của cơ sở sản xuất. Từ kết quả đánh giá này, Liên hợp quốc và các cơ sở cung ứng sẽ sử dụng trong quyết định mua bán sản phẩm y tế.

WHO cũng đã phát triển quy trình của danh sách sử dụng khẩn cấp (EUL) để tận dụng sự sẵn có của các sản phẩm y tế cần được sử dụng trong tình huống khẩn cấp y tế công cộng. Quy trình này hỗ trợ các cơ sở cung ứng và các quốc gia thành viên đưa ra quyết định phù hợp khi sử dụng một sản phẩm cụ thể, dựa trên các dữ liệu tối thiểu về chất lượng, an toàn và công năng có sẵn.

“Ngày 30/1/2020, Tổng Giám đốc WHO tuyên bố sự bùng phát Covid-19 là tình trạng khẩn cấp y tế công cộng và đến ngày 11/3/2020, Covid-19 được coi là một đại dịch. Việc đảm bảo chất lượng, an toàn và công năng của các sản phẩm chẩn đoán trong ống nghiệm là phần quan trọng trong chiến lược tổng thể để kiểm soát đại dịch”, thông cáo nêu rõ.

Theo đó, danh sách sử dụng khẩn cấp của WHO được mở cho chẩn đoán in vitro Covid-19 vào ngày 28/2/2020. WHO công bố các báo cáo công khai cho cả sản phẩm được phê duyệt thông qua quy trình EUL và các sản phẩm không đủ điều kiện cung ứng tại trang web.

Tính đến ngày 20/12/2021, đã có 28 sản phẩm chẩn đoán trong ống nghiệm Covid-19 được chấp thuận thông qua quy trình EUL của WHO.

46 sản phẩm khác không đáp ứng được các hồ sơ cần thiết về an toàn, công năng hoặc hệ thống quản lý chất lượng. Trong danh sách WHO đưa ra, có sản phẩm LightPower iVASARS-CoV-2 1stRT-rPCR Kit của công ty Việt Á.

Theo WHO, sản phẩm này đã nộp hồ sơ cho chẩn đoán in vitro Covid-19 của WHO EUL với mã hồ sơ đăng ký EUL là “EUL 0524-210-00”. “Hồ sơ sản phẩm đã được đánh giá và không đáp ứng được các hồ sơ cần thiết về an toàn, công năng”, WHO nhấn mạnh và cho biết đã đăng tải báo cáo công khai EUL về hồ sơ sản phẩm nói trên.

Trước đó, hồi cuối tháng 4/2020, Bộ Khoa học & Công nghệ từng gửi thông cáo báo chí về việc bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất đã được WHO chấp thuận theo Quy trình Danh sách Sử dụng Khẩn cấp (EUL) và cấp mã số EUL 0524-210-00 (thực tế, theo thông cáo của WHO thì “EUL 0524-210-00” chỉ là mã hồ sơ đăng ký).

Bộ Khoa học & Công nghệ cũng từng cho biết Bộ Y tế và Chăm sóc Xã hội Vương quốc Anh đã cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn châu Âu (CE) và cấp giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) cho bộ sản phẩm xét nghiệm này. Nhờ giấy chứng nhận trên, bộ kit xét nghiệm Covid-19 do Việt Nam sản xuất có thể được bán tự do ở tất cả các quốc gia thành viên của Khu vực kinh tế châu Âu bao gồm Vương quốc Anh.

Hải Anh

Sở Y tế: CDC Hà Nội không đặt mua kit test của Việt Á, có một vài bộ là được tài trợ

Trưa 20/12, Sở Y tế Hà Nội có thông tin chính thức liên quan đến vụ việc y tế các địa phương “thông đồng” cùng công ty Việt Á “thổi giá” bộ kit test xét nghiệm Covid-19.

 Đợt chuyển SIM 11 số về 10 số này được thực hiện với đầu số 0169 của Viettel, 0186.3 của Vietnamobile và 0199.3 của Gmobile.