Trong lúc lâm bệnh nặng, thi thoảng, nghệ sĩ Hán Văn Tình vẫn ôn lại chuyện cũ, cái thời mà anh làm thơ tặng bạn, vừa đọc vừa khóc trước lớp chỉ để mong các bạn đừng cười, chấp nhận một người thiệt thòi đủ thứ từ hình dáng đến gia cảnh. 2 câu thơ như sau: "Các bạn nhìn em các bạn cười, em nhìn các bạn lệ tuôn rơi". Hán Văn Tình bảo, chỉ vì ngoại hình xấu xí, tóc thì trọc lốc nhưng lại muốn học diễn viên nên thường bị nhạo báng, duy chỉ có NSND Lê Tiến Thọ lúc đó đang giảng dạy trường Sân khấu chấp nhận nhận anh vì "xấu cũng có cái hay của xấu".

Nghệ sĩ Hán Văn Tình.

Lạc quan, không để nước mắt rơi nhiều mỗi khi ai hỏi thăm tới bệnh tật của mình. Hán Văn Tình đã nuốt nước mắt vào trong như thế, như cách đây nhiều năm, bởi, cuộc đời anh là một chuỗi ngày kém may mắn.

Hán Văn Tình từng tâm sự rằng, có những day dứt mà anh không thể nào tha thứ cho mình được, đó là lần bố anh mất. Lúc đó, anh đang diễn ở ở Lập Thạch – Vĩnh Phúc thì nhận được điện thoại của người thân báo bố anh qua đời. Dù lúc đó lòng như lửa đốt, nỗi buồn vây kín nhưng nhìn hàng dài ánh mắt khán giả đang ngóng chờ mình ngồi phía dưới, anh đành nuốt nước mắt vào trong để diễn. Cười nói, nhảy nhót trên sân khấu nhưng khán giả đâu biết những giọt nước mắt đang trực trào nơi khóe mắt của anh.

Lần khác, chú ruột mất, nghệ sĩ Hán Văn Tình cũng không có mặt, anh phải tiếp đón các nhà tài trợ đã tài trợ cho Nhà hát Tuồng nơi anh công tác nhân kỷ niệm 55 thành lập. "Đời tôi bất hiếu 2 lần. Chú cũng như cha. Lúc chú mất tôi không có mặt, chỉ về phúng viếng được tí là phải đi ngay, lúc đưa chú tôi về nơi an nghỉ cuối cùng, tôi cũng đành không có mặt. Với vai trò là trưởng đoàn tổ chức biểu diễn, cũng là diễn viên được khán giả ‘nhớ mặt biết tên’ nên tôi đã vận động được rất nhiều tài trợ về cho Nhà hát Tuồng. Đúng dịp Nhà hát kỷ niệm 55 ngày thành lập, tôi phải tiếp rất nhiều nhà đầu tư vì có tôi, họ mới đến. Mời họ đến đây mà mình không tiếp được họ, họ giận không hỗ trợ cho Nhà hát thì chết. Tuồng đang khó khăn quá rồi. Mình thì không sao vì cũng có tiếng, nhưng còn các thế hệ trẻ, họ hàng ngày được mong lên sân khấu", NSƯT Hán Văn Tình từng chia sẻ.

Nghệ sĩ Hán Văn Tình trên sân khấu.

Cha, chú mất đều không thể có mặt kịp thời, Hán Văn Tình ví đời mình chẳng khác nào Kép tư bền, chỉ biết mua vui cho khán giả, còn nỗi buồn sâu thẳm của mình, chỉ có mình mình gặm nhấm mà thôi.

Xuất thân trong một gia đình thuần nông nghèo khó ở Phú Thọ, việc Hán Văn Tình theo nghệ thuật là cả một sự kiện lớn với gia đình, không phải họ tự hào mà bởi họ sợ, sợ không thể cho anh theo học được vì nghèo. Ngày Hán Văn Tình quyết tâm theo học Sân khấu, gia đình học hàng đã “tổng động viên” được cho anh một cái xe đạp cũ. Chiếc xe đó theo anh mấy chục năm trời, từ lúc đi học cho tới khi đi làm, mãi sau này, khi có điều kiện hơn một chút, anh đã mang xe mượn đó trả lại cho gia đình. Nó như một kỷ niệm về một thời khốn khó của anh và nhắc nhớ anh rằng phải sống thật tốt với những kỳ vọng của người thân.

Cuộc sống khó khăn của một diễn viên Tuồng nên Hán Văn Tình cũng không thể có nhà riêng, anh và gia đình ở trong phòng nhỏ, đã cũ của Nhà hát phân cho. Nhưng rồi con mỗi ngày mỗi lớn, cần có không gian riêng, anh vay mượn bạn bè mua một mảnh đất vườn nhỏ nhỏ ở Từ Liêm. Rồi nhiều người nói anh đại gia, nhà có vườn rau xanh mướt cả ao cá nữa. Nhưng nào ngờ, mảnh đất không có sổ đỏ, chỉ là đất vườn, chưa được phép xây dựng. Hán Văn Tình cũng chỉ làm tạm bợ để ở cho qua ngày.

Đây có lẽ là nỗi buồn Hán Văn Tình mang theo khi anh nằm sâu dưới lòng đất. "Cuộc đời tôi, đổi nhà đến lần thứ 4 rồi mà vẫn chưa có được căn nhà tử tế cho vợ con, vẫn chỉ là căn nhà cấp 4 loay hoay chắp vá thêm thắt", Hán Văn Tình ngậm ngùi chia sẻ lúc sinh thời. Có lần anh tâm sự rằng, nếu bệnh tật không đến, với sự chịu khó của mình, anh cũng cố lo được cho vợ con. Nhưng...

Hán Văn Tình ra đi để lại tiếc thương cho gia đình, khán giả. Nỗi buồn mang theo khi chưa lo được cho vợ con nhưng anh khi còn sống, cũng tin rằng, người vợ đảm đang tảo tần sớm hôm của mình ở lại sẽ chăm sóc được bản thân và lo cho các con anh được yên bề gia thất. Mong rằng ở thế giới bên kia, Hán Văn Tình sẽ không phải buồn đau như ở cõi tạm này nữa.

T.Lê

Một lần, mưa gió to, tầm tã, chị Vinh lại nhận được cuộc gọi. Dù viện báo chị có thể đến sau 2 ngày nữa nhưng biết bệnh nhân đang lo lắng, biết đâu có chuyện xảy ra trong lúc chờ máu, vì thế, chị vượt vất vả, lên đường ngay. Đến nơi, người chị ướt rũ nhưng "hạnh phúc lạ kỳ".

Đến nay, chị Vinh đã hiến máu hơn 30 lần. Riêng năm 2024, chị có 3 lần hiến máu hòa hợp phenotype theo huy động của Viện Huyết học.

Giải thích về nhóm máu hòa hợp phenotype, Tiến sĩ Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, cho hay ở những bệnh nhân càng truyền máu nhiều lần thì khả năng tiếp xúc với kháng nguyên lạ càng nhiều và nguy cơ sinh kháng thể bất thường ở những bệnh nhân này càng cao.

Khi đó, truyền máu hòa hợp hệ nhóm máu ABO và Rh là chưa đủ để đảm bảo an toàn cho người bệnh mà phải truyền máu hòa hợp các kháng nguyên của các hệ thống nhóm máu khác (hay còn gọi là truyền máu hòa hợp phenotype).

Trung tâm Thalassemia thuộc Viện Huyết học hiện quản lý, điều trị khoảng 3.000 bệnh nhân. Khoảng 30% trong đó đã được truyền máu hòa hợp phenotype, giúp người bệnh hạn chế đến mức thấp nhất các tai biến truyền máu do bất đồng nhóm máu hồng cầu giữa người cho và người nhận. Bên cạnh đó, truyền máu hòa hợp nhóm máu hệ hồng cầu còn giúp hạn chế việc sinh kháng thể bất thường hệ hồng cầu; hạn chế việc điều trị thải sắt đối với nhóm bệnh nhân thalassemia cần truyền máu thường xuyên.

Chị Vinh là một trong 20 người nhóm máu hòa hợp phenotype và nhóm máu hiếm tiêu biểu năm 2024 được khen thưởng tại chương trình tri ân, tôn vinh do Viện Huyết học tổ chức ngày 23/11. 

Máu là chế phẩm quan trọng và không thể thay thế đối của người cần truyền máu. Với người bệnh có nhóm máu hiếm, loại “thuốc” đặc biệt này lại càng quý giá hơn. Theo quy ước của Hội Truyền máu quốc tế, nhóm máu có tỷ lệ dưới 0,1% trong quần thể được coi là hiếm và dưới 0,01% được coi là rất hiếm. Việt Nam, những người có nhóm máu Rh(D) âm là nhóm máu hiếm.

Theo Tiến sĩ Quế, nhiều năm nay, viện đã tiến hành xét nghiệm, xác định các kháng nguyên nhóm máu ngoài hệ ABO và Rh cho một số người hiến máu tình nguyện thường xuyên.

Danh sách những người có nhóm máu hiếm Rh(D) âm hay người hiến máu hòa hợp phenotype (đã được xác định một số kháng nguyên nhóm máu) đều được lưu trữ trên phần mềm của viện. Nhờ đó, khi có bệnh nhân cần, viện có thể gọi người hiến máu phù hợp theo danh sách để kịp thời kêu gọi hiến máu, điều trị cho người bệnh.

Lãnh đạo Viện Huyết học cho biết năm nay, cơ sở y tế đã tiếp nhận dự trù gần 240 đơn vị máu nhóm hiếm và 2.458 đơn vị máu hòa hợp phenotype từ các cơ sở điều trị. Lượng máu phù hợp dự trữ sẵn trong kho chỉ đáp ứng được 56%, số còn lại viện phải tìm kiếm và huy động trực tiếp từ người hiến máu. Với sự hỗ trợ của người hiến máu, đa số các dự trù đều đã được đáp ứng đầy đủ, kịp thời. 

Chuyên gia chỉ ra, vitamin K2 không chỉ hỗ trợ sự hấp thụ canxi vào xương mà còn giúp phòng ngừa sự lắng đọng canxi trong các mạch máu, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Vitamin K2 khi kết hợp cùng vitamin D3 sẽ hỗ trợ hấp thụ tối đa canxi tới xương và giúp trẻ phát triển chiều cao, phòng ngừa loãng xương. 

Với hơn 20 năm nghiên cứu chuyên sâu cùng các nghiên cứu giá trị được đăng tải trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín, GS. Leon Schurgers đã có những đóng góp lớn trong việc xác định cách thức vitamin K2 hoạt động trong cơ thể cùng vai trò của vi chất này. 

Điển hình như một số nghiên cứu: “Vitamin K như một chất bổ sung chế độ ăn uống có tác động đến sức khỏe con người: Bằng chứng hiện tại về các bệnh liên quan đến tuổi tác” - chỉ ra vai trò của vitamin K2 trong việc kích hoạt osteocalcin, qua đó giúp tăng cường sức mạnh của xương và ngăn ngừa các bệnh lý về xương như loãng xương; “Vai trò của Protein Gla Matrix trong tế bào hủy xương: Ức chế sự biệt hóa tế bào xương và tiêu xương” - nghiên cứu việc vitamin K2 kích hoạt protein osteocalcin, giúp canxi dễ dàng được tích lũy vào xương, từ đó giúp cải thiện mật độ xương và ngăn ngừa loãng xương; 

Nghiên cứu “Lượng menaquinone hấp thụ vào cơ thể có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành”, cho thấy rằng người tiêu thụ lượng Vitamin K2 (menaquinone) cao có nguy cơ thấp hơn đối với bệnh mạch vành và tử vong liên quan đến tim mạch; “Lượng menaquinone cao trong chế độ ăn uống có liên quan đến việc giảm vôi hóa động mạch vành” - nghiên cứu chỉ ra việc tiêu thụ Vitamin K2 ở mức cao có liên quan đến việc giảm thiểu vôi hóa động mạch và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

GS. Schurgers cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức về dưỡng chất này, khi thực trạng thiếu hụt vitamin K2 ngày càng phổ biến ở nhiều quốc gia. Vitamin K2 đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe xương và tim mạch, đặc biệt ở những nhóm người dễ bị ảnh hưởng như trẻ nhỏ và người cao tuổi. Việt Nam, với dân số đông và tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến thiếu hụt canxi, tim mạch và loãng xương vẫn ở mức cao cần đặc biệt quan tâm đến dưỡng chất này.

Phương Dung