Sau 7 ngày, điều trị ít tác dụng

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai cho biết, vàng da sơ sinh xảy ra ở hầu hết trẻ do tăng bilirubin trong máu.

Nếu nhẹ sẽ là vàng da sinh lý, khi chỉ số bilirubin cao vọt lên là vàng da bệnh lý, tuy nhiên ranh giới rất mong manh, khó phát hiện do trẻ không có những dấu hiệu đặc hiệu, vẫn bú, ngủ bình thường.

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng

Với vàng da bệnh lý, thường xuất hiện ở trẻ sinh non, trẻ đẻ ngạt và các trường hợp bất đồng nhóm máu mẹ - con (ví dụ mẹ nhóm O, con nhóm A, B...) nhưng bị hoà vào nhau do quá trình co bóp sẽ làm vàng da nặng hơn và sớm hơn, có thể ngay 1-2 ngày đầu.

Theo PGS Dũng, ở trẻ sinh đủ tháng, có khoảng 25% phải chiếu đèn tối thiểu 24 giờ đầu sau sinh. Nếu để sau 7 ngày, khi da bé dày hơn, việc chiếu đèn ít tác dụng, do đó cần phát hiện sớm.

Khi trẻ có các biểu hiện lâm sàng điển hình như kích thích, giãy giụa, tăng trương cơ lực, ngủ li bì, kém phản xạ... khi đó chất bilirubin đã thấm nhiều vào não làm hại não, có thể khiến trẻ hôn mê, co giật dẫn đến hội chứng vàng da nhân não.

PGS Dũng cho biết, những trường hợp này điều trị rất khó khăn và ít hiệu quả. Các bác sĩ sẽ phải thay truyền máu liên tục để đẩy lượng bilirubin ra ngoài. Đây là phương pháp rất tốn kém nhưng trẻ vẫn có nguy cơ cao mắc các di chứng về thần kinh hết sức nghiêm trọng không thể phục hồi như viêm não, điếc, chậm phát triển về trí tuệ và vận động.

Ngoài ra hiện nay cũng đã có một số nghiên cứu chỉ ra mối tương quan giữa vàng da bệnh lý với bệnh tự kỷ.

Cách phát hiện vàng da

PGS Dũng cho hay, ở Nhật Bản, để đề phòng vàng da bệnh lý, dù em bé đẻ thường, đủ tháng vẫn được giữ tại bệnh viện đến ngày thứ 5 để theo dõi, một số nơi cho về nhà lúc 3 ngày nhưng luôn thông báo cho bác sĩ gia đình tại khu vực hàng ngày đến thăm khám.

Để phát hiện sớm vàng da bệnh lý trước 7 ngày đầu, PGS Dũng khuyến cáo cha mẹ cần theo dõi sát màu da của con dưới ánh sáng mặt trời, không nên quan sát dưới ánh đèn neon hoặc đèn thường vì sẽ khó phát hiện.

Trường hợp trẻ sơ sinh đang phải chiếu đèn tại khoa Nhi, BV Bạch Mai để điều trị bệnh vàng da

Kế đó quan sát từ trên xuống dưới theo thứ tự trán – ngực – bụng – đùi – cẳng chân. Đầu tiên dùng ngón tay trỏ, ấn nhẹ lên lớp da trán để mạch máu giãn ra, giữ vài giây rồi bỏ ra và quan sát.

Nếu trán không vàng, không cần phải kiểm tra tiếp. Nếu trán vàng, tiếp tục kiểm tra vị trí trên xương ức. Cha mẹ dùng tay đè nhẹ rồi nhấc ra, quan sát.

Nếu trẻ chỉ vàng từ trán đến ngực thì không cần đưa đi khám, chỉ cần theo dõi ở nhà. Nếu trẻ vàng da đến bụng, đùi, cẳng chân thì bắt buộc phải đưa đến các BV Nhi hoặc chuyên khoa nhi để kiểm tra, ngay cả khi trẻ vẫn chơi, bú bình thường. Tại đây các bác sĩ sẽ đánh giá sâu hơn qua khám lâm sàng và xét nghiệm định lượng bilirubin/máu.

Thời gian vàng để điều trị hiệu quả cho trẻ mắc bệnh vàng da chỉ trong 7 ngày đầu sau sinh bằng biện pháp chiếu đèn hoặc phối hợp truyền dịch.

Khi chiếu đèn, chất bilirubin sẽ tự trung hoà dần. Với những trường hợp nặng có thể phải chiếu cả lưng và chiếu liên tục 24/24h, những trường hợp nhẹ chỉ cần 4 tiếng sẽ hết.

Bé 7 tuổi bị liệt tứ chi sau mắc viêm não Nhật Bản

Dù tích cực can thiệp bằng thở máy, dùng thuốc chống viêm, chống phù song bệnh nhi vẫn bị liệt cơ hô hấp, liệt tứ chi.

Ví dụ, chuyên khoa Dinh dưỡng có 1 bệnh là béo phì; chuyên khoa Cơ xương khớp có 7 bệnh: đau vai gáy, hội chứng cánh tay cổ, đau thắt lưng, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp gối, thoái hóa cột sống và loãng xương (không gãy xương); chuyên khoa Tim mạch có 4 bệnh: Tăng huyết áp, giãn tĩnh mạch chi dưới, suy tĩnh mạch và động mạch chi dưới mạn tính...

Trao đổi với VietNamNetngày 2/1, một lãnh đạo Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết để xây dựng Thông tư này đã tham khảo danh mục của nhiều nước phát triển trên thế giới. Thông thường, danh mục này chỉ khoảng 20-30 bệnh và  không bao gồm các trường hợp cấp cứu hoặc yêu cầu cần thực hiện các kỹ thuật, thủ thuật, phẫu thuật trên người bệnh mà là các bệnh mãn tính, tái khám, theo dõi sau phẫu thuật, can thiệp...

"Đây là danh mục 50 bệnh đợt 1 ban hành trong năm 2023. Căn cứ vào tình hình triển khai trên thực tế và nhu cầu của người dân và cơ sở khám chữa bệnh, Bộ Y tế có thể sẽ điều chỉnh, bổ sung các bệnh mới vào danh mục này trong những năm tiếp theo", vị lãnh đạo cho biết.

Theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) vừa có hiệu lực từ ngày 1/1, khám chữa bệnh từ xa là hình thức khám chữa bệnh không trực tiếp tiếp xúc giữa người hành nghề và người bệnh mà thực hiện thông qua thiết bị, công nghệ thông tin.

Bộ Y tế chính thức triển khai đề án khám, chữa bệnh từ xa từ năm 2020, hướng đến mục tiêu mọi người dân đều được quản lý, tư vấn, khám chữa bệnh, hỗ trợ chuyên môn của các bác sĩ từ tuyến xã đến tuyến Trung ương; người dân được sử dụng dịch vụ y tế có chất lượng của tuyến trên ngay tại cơ sở y tế tuyến dưới. Đây cũng là một trong những giải pháp chuyển đổi sốmà ngành Y tế thực hiện. 

Theo Cục Quản lý Dược, trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 và ứng phó linh hoạt trong điều trị bệnh nhân Covid-19, Bộ Y tế đang tiếp tục xem xét, phê duyệt các thuốc và phác đồ điều trị nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu phòng, chống dịch Covid-19 cho nhân dân.

Molupiravir là một trong những thuốc điều trị Covid-19 đang được Bộ Y tế phát cho người dân. Ảnh: Giao Linh

Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, đồng thời đảm bảo việc cung ứng đủ thuốc chất lượng, an toàn, hiệu quả phục vụ cho hoạt động khám chữa bệnh, Cục Quản lý Dược đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trên địa bàn triển khai thực hiện các nội dung tại công văn số 9374/QLD-CL ngày 13/8//2021 của Cục Quản lý Dược về việc tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng thuốc trên thị trường trong giai đoạn dịch Covid-19.

Chú trọng hoạt động kiểm tra hậu kiểm, lấy mẫu, kiểm tra giám sát chất lượng thuốc sử dụng điều trị cho bệnh nhân Covid-19 tại các cơ sở sản xuất, phân phối và cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn.

Các đơn vị gồm Viện kiểm nghiệm thuốc Trung ương, Viện kiểm nghiệm thuốc TP. HCM xây dựng kế hoạch, tăng cường việc lấy mẫu, kiểm tra chất lượng thuốc lưu hành trên thị trường, chú trọng việc lấy mẫu đối với các thuốc thuộc danh mục thuốc điều trị Covid-19 bao gồm các thuốc chứa hoạt chất Molnupiravir, Favipiravir, Remdesivir,... sử dụng trong các chương trình nghiên cứu, thử thuốc trên lâm sàng trong điều trị Covid-19 theo các phác đồ của Bộ Y tế phê duyệt.

Minh Thư