Môn học lựa chọn theo nguyện vọng

Trong Chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục địa lý được thực hiện liên tục ở cả ba cấp học thông qua các môn Tự nhiên và Xã hội (ở lớp 1, lớp 2, lớp 3), Lịch sử và Địa lý (từ lớp 4 đến lớp 9), Địa lý (ở trung học phổ thông).

Ở cấp THPT môn Địa lý là một trong các môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Đây là môn học vừa thuộc lĩnh vực khoa học xã hội (Địa lý kinh tế – xã hội) vừa thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên (Địa lý tự nhiên).

Môn Địa lý giúp học sinh nắm được những đặc điểm tổng quát của khoa học Địa lý, các ngành nghề có liên quan đến địa lý, khả năng ứng dụng kiến thức địa lý trong đời sống; đồng thời, củng cố và mở rộng nền tảng tri thức, kỹ năng phổ thông cốt lõi đã được hình thành ở giai đoạn giáo dục cơ bản, tạo cơ sở vững chắc giúp học sinh tiếp tục theo học các ngành thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn và tạo điều kiện thuận lợi để người học có định hướng đúng trong việc lựa chọn một số ngành nghề liên quan.

Môn địa lý một trong các môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh.

Chương trình môn Địa lý cụ thể hóa mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, tiếp tục phát triển ở học sinh những phẩm chất, năng lực đã được hình thành trong giai đoạn giáo dục cơ bản; phát triển và hoàn thiện các năng lực môn học thông qua việc trang bị những kiến thức về địa lý đại cương, địa lý kinh tế - xã hội thế giới, địa lý Việt Nam và phương pháp giáo dục đề cao hoạt động chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh.

Vì vậy, môn học yêu cầu học sinh phải đạt được các phẩm chất về hình thành và phát triển cụ thể hơn một số khía cạnh của các phẩm chất đã quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể.

Và đạt được 5 yêu cầu về năng lực thành phần gắn với chuyên môn Địa lý. Cụ thể, như năng lực nhận thức theo quan điểm không gian; Năng lực giải thích các hiện tượng và quá trình địa lý; Năng lực sử dụng các công cụ của Địa lý học và tổ chức học tập thực địa; Năng lực thu thập, xử lí và viết báo cáo truyền đạt thông tin địa lý; Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn.

Các năng lực này được phát triển từ thấp đến cao và được biểu hiện chi tiết ở các lớp 10, 11, 12.

50% chương trình là  thực hành

Chương trình môn Địa lý chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực,  xác định rõ các phẩm chất và năng lực cần đạt; xem các năng lực cần thiết đó như là điểm xuất phát, cơ sở để lựa chọn các kiến thức cần dạy học trong chương trình.

Chương trình coi trọng thực hành địa lý. Thực hành sẽ là một nội dung quan trọng của môn học và là công cụ thiết thực, hiệu quả để phát triển năng lực học sinh.

Tăng cường phần thực hành trong chương trình cả về thời lượng (chiếm 50% thời gian thực học của chương trình) lẫn các hình thức.  Các nội dung thực hành cũng được đa dạng hoá nhằm trực tiếp phát triển các năng lực chuyên môn của Địa lý.

Ban soạn thảo chương trình môn Địa lý cho biết, chương trình môn Địa lý sẽ kế thừa và phát huy ưu điểm của những chương trình đã có, tiếp thu kinh nghiệm phát triển chương trình môn học của các nước có nền giáo dục tiên tiến, tiếp cận với những thành tựu của khoa học Địa lý; phù hợp với thực tiễn xã hội, giáo dục, điều kiện và khả năng học tập của học sinh ở các vùng, miền khác nhau.

Chương trình đề cao việc tích hợp và coi trọng tất cả các mức độ và loại hình tích hợp khác nhau: Tích hợp kiến thức giữa địa lý tự nhiên, địa lý dân cư, xã hội và địa lý kinh tế trong môn học; Lồng ghép/liên hệ các nội dung liên quan (như giáo dục dân số, môi trường, di sản, an toàn giao thông...) vào nội dung địa lý; Vận dụng kiến thức các môn học khác (Vật lý, Hoá học, Sinh học, Lịch sử...) trong việc làm sáng rõ các kiến thức địa lý; hội tụ kiến thức nhiều môn học khác để xây dựng thành các chủ đề có tính tích hợp cao (như phát triển kinh tế biển đảo, biến đổi khí hậu toàn cầu, đô thị hoá ở trên thế giới, văn minh lúa nước ở Đông Nam Á; di sản và bảo vệ, phát huy giá trị di sản trong thời kì công nghiệp hoá)...

Trên cơ sở bảo đảm định hướng, yêu cầu cần đạt và những nội dung giáo dục cốt lõi thống nhất trong cả nước, chương trình dành thời lượng nhất định để các trường hướng dẫn học sinh thực hành tìm hiểu địa lý địa phương phù hợp với điều kiện của mình.

Thiết kế liền mạch các nội dụng trong THPT

Chương trình môn Địa lý được thiết kế theo ba mạch: đại cương, thế giới, Việt Nam từ lớp 10 đến lớp 12 gồm cả kiến thức về địa lý tự nhiên và địa lý kinh tế - xã hội; phát triển, mở rộng và nâng cao nội dung địa lý đã học ở cấp trung học cơ sở.

Nội dung cốt lõi của chương trình đảm bảo tính cơ bản, cập nhật, thực tiễn, khả thi; hệ thống kiến thức đảm bảo tinh gọn, cơ bản và cập nhật được các tri thức khoa học, hiện đại của Địa lý học, các vấn đề về phát triển của môi trường và kinh tế - xã hội trên thế giới, từng khu vực cũng như ở Việt Nam và địa phương.

Ngoài nội dung giáo dục cốt lõi (70 tiết/lớp/năm), trong mỗi năm học, những học sinh có thiên hướng khoa học xã hội và nhân văn được chọn học một số chuyên đề (35 tiết/lớp/năm) nhằm thực hiện yêu cầu phân hoá sâu.

Các chuyên đề của chương trình môn Địa lý chủ yếu thuộc về ba nhóm: Nâng cao kiến thức; Phát triển, hoàn thiện kỹ năng địa lý; Phương pháp nghiên cứu, học tập địa lý.

Mục tiêu này cũng hướng tới việc đáp ứng yêu cầu ổn định lâu dài trong điều kiện khoa học - công nghệ và xã hội liên tục phát triển, thường xuyên đặt ra những yêu cầu mới cho giáo dục.

Chú trọng tiếp cận năng lực

Chương trình môn Địa lý sẽ chú trọng đổi mới phương pháp giáo dục theo định hướng tiếp cận năng lực, đề cao hoạt động chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên thông qua các hình thức và phương pháp dạy học tiên tiến như thảo luận, seminar, trình diễn, đóng vai, viết báo cáo, dự án,…

Chương trình tăng cường các hình thức dạy học gắn với thực tiễn địa phương, hợp tác nhóm. Tích cực thực hiện hoạt động trải nghiệm trong dạy học trên lớp và ngoài lớp; mở rộng việc dạy học ngoài thiên nhiên, ngoài môi trường lớp học; gắn bài học địa lý với thực tiễn địa phương, đất nước; khuyến khích việc vận dụng kiến thức vào việc giải quyết các vấn đề về môi trường, kinh tế - xã hội tại địa phương.

Việc đánh giá có thể sử dụng nhiều hình thức và công cụ đánh giá khác nhau như hình thức tự luận và trắc nghiệm khách quan, kiểm tra miệng và kiểm tra viết, bài lý thuyết và bài thực hành,...; các phương pháp quan sát, đánh giá sản phẩm học tập của học sinh (bài làm, bài tập, bài thực hành, bài báo cáo, sản phẩm của hoạt động dự án,...).

Học sinh phải dụng cụ học

Theo Ban soạn thảo, để học môn Địa lý học sinh cần có các phương tiện dạy học địa lý như: bản đồ (bản đồ giáo khoa, Atlat Địa lý Việt Nam, tập bản đồ); tranh ảnh (các sự vật, hiện tượng địa lý tự nhiên và địa lý kinh tế - xã hội); mô hình (quả địa cầu, mô hình vận động quay của Trái Đất); các dụng cụ (dụng cụ quan trắc thời tiết, dụng cụ đo vẽ địa hình); băng đĩa, video clip; tài liệu, tư liệu (niên giám thống kê, số liệu kinh tế - xã hội các nước và lãnh thổ trên thế giới, tư liệu kinh tế - xã hội Việt Nam và các nước trên thế giới); thiết bị công nghệ thông tin và truyền thông (internet với đường truyền tốc độ cao, máy tính, máy chiếu, màn hình,... kết nối)...

Ngoài ra, để sử dụng có hiệu quả các phương tiện dạy học địa lý, trong quá trình dạy học giáo viên cần tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện để học sinh biết tìm tòi, khám phá, khai thác và chiếm lĩnh kiến thức từ các phương tiện dạy học địa lý; qua đó, học sinh vừa có được kiến thức, vừa được rèn luyện các kĩ năng địa lý và biết cách thức vận dụng kiến thức địa lý vào thực tiễn.

Trên đây là những nét tóm lược về chương trình môn Địa lý. Dự thảo chương trình môn học này sẽ được Bộ GD-ĐT giới thiệu trong tháng 1 để nhận các ý kiến đóng góp.

Lê Huyền

Chương trình môn học phổ thông: Những thông tin mới nhất

VietNamNet giới thiệu những nội dung cơ bản của dự thảo chương trình các môn học phổ thông mới đang được Ban Phát triển chương trình (Bộ GD-ĐT) gấp rút hoàn thiện.

Kia Carrens vừa được Thaco giới thiệu ra thị trường với 7 phiên bản và có tới 3 tuỳ chọn động cơ. Mẫu xe được lắp ráp trong nước và thay thế cho mẫu xe tiền nhiệm là Kia Rondo. Tuy nhiên, Carrens lại được hãng phát triển theo xu hướng SUV nhiều hơn. Thaco đồng thời thay đổi định vị dòng xe và đưa vào dải sản phẩm SUV ở thị trường Việt Nam. Điều này đáp ứng được thị hiếu của nhiều người tiêu dùng khi lựa chọn xe gầm cao đang là xu hướng.

Kia Carrens sở hữu nhiều trang bị công nghệ an toàn hiện đại, thông minh với hệ thống phanh đĩa 4 bánh; hệ thống chống bó cứng phanh (ABS); cân bằng điện tử (ESC); hỗ trợ khởi hành ngang dốc (HAC); hỗ trợ đổ đèo (DBC) và cảm biến áp suất lốp (TPMS). Xe trang bị cảm biến cảnh báo va chạm phía trước và phía sau hỗ trợ tối đa an toàn khi xử lý đỗ xe trong khi camera phía sau cho hiển thị hình ảnh sắc nét vùng an toàn, giúp người lái kiểm soát tốt khi lùi xe.

Ngoài 2 động cơ xăng 1.5 và 1.4, Kia Carrens có thêm tuỳ chọn động cơ dầu (diesel) 1.5L và là mẫu xe duy nhất trong phân khúc có tuỳ chọn động cơ dầu. 

Carrens có mức giá bán cao nhất trong phân khúc với giá bán từ 619 – 859 triệu đồng. Đây là mẫu xe có dải giá trải dài và cũng là mẫu xe có nhiều lựa chọn nhất phân khúc. Xét về ngoại hình, Carrens nổi bật và có nhiều hơi hướng SUV nhất theo đúng định hướng của hãng. Điều này có thể giúp Carens dễ tiếp cận và đáp ứng thị hiếu khách hàng hơn, trong bối cảnh người dùng Việt chuộng một chiếc xe SUV mà vẫn rộng rãi như MPV.

Trước đó, Liên doanh ô tô Hyundai Thành Công Việt Nam gia nhập vào phân khúc MPV 7 chỗ với mẫu xe Hyundai Stargazer với giá bán từ 575 - 685 triệu đồng. Hiện mẫu MPV cỡ nhỏ được nhập khẩu từ Indonesia, nhưng từ năm sau mẫu xe sẽ được sản xuất tại Việt Nam.

Hyundai Stargazer được phân phối tại Việt Nam trang bị động cơ xăng hút khí tự nhiên, cỗ máy Smartstream G 1.5L mới, công suất 115 mã lực tại 6.300 vòng/phút, mô-men xoắn cực đại 144 Nm tại 4.500 vòng/phút. Xe dẫn động cầu trước thông qua hộp số iVT; đồng thời trang bị hệ thống an toàn thông minh SmartSense.

Sự xuất hiện của những nhân tố mới tiếp tục hâm nóng phân khúc MPV cỡ nhỏ ở thị trường Việt Nam. Các tân binh như Carrens hay Stargazer sẽ phải đương đầu cạnh tranh cùng các mẫu xe Mitsubishi Xpander với mức giá 555 - 688 triệu đồng; Toyota Veloz giá 648 - 688 triệu đồng, Suzuki Ertiga từ 539 - 678 triệu đồng, nhất là chiếc xe bán chạy nhất phân khúc là Xpander.

Các Bộ ngành cần phối hợp hiệu quả với doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vượt qua thách thức, phát huy mặt mạnh, hạn chế điểm yếu, tiến cùng, theo kịp và vươn lên, tăng tốc phát triển.

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, xây dựng đề án về quản lý Nhà nước với doanh nghiệp Nhà nước, theo hướng tách bạch chức năng chủ sở hữu và chức năng quản lý Nhà nước.

Các địa phương phải tích cực vào cuộc, phát huy, nhân lên các mô hình tốt; đóng góp vào việc xây dựng thể chế, xây dựng đội ngũ cán bộ, xây dựng cơ chế giám sát để bảo đảm hoạt động lành mạnh, hiệu quả của các doanh nghiệp Nhà nước.

Phân tích về sứ mệnh của doanh nghiệp Nhà nước, Thủ tướng nêu rõ, kinh tế Nhà nước đóng vai trò chủ đạo thì sứ mệnh của doanh nghiệp Nhà nước là phải phát huy vai trò tiên phong, đầu tàu, gương mẫu, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, là lực lượng quan trọng, nòng cốt, vị trí then chốt, thúc đẩy, dẫn dắt phát triển kinh tế.

Bên cạnh những kết quả đạt được trong năm 2023, Thủ tướng đánh giá vẫn có một số doanh nghiệp Nhà nước thua lỗ, một số tập đoàn, tổng công ty chưa đạt chỉ tiêu kế hoạch sản xuất kinh doanh, một số tập đoàn, tổng công ty có lợi nhuận âm, trong đó có doanh nghiệp có quy mô lớn, vai trò quan trọng.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Nhà nước, nhất là các tập đoàn, tổng công ty mặc dù rất nỗ lực triển khai các dự án đầu tư mới nhưng vẫn chưa tương xứng với nguồn lực được giao nắm giữ; hiệu quả đầu tư chưa như kỳ vọng, đầu tư ra nước ngoài gặp khó khăn, một số dự án có vốn đầu tư lớn không thành công, tiềm ẩn rủi ro, một số dự án lỗ lũy kế lớn trong nhiều năm, phương thức tái cơ cấu chưa hiệu quả.

Theo Thủ tướng, một số doanh nghiệp để xảy ra sai phạm, tham nhũng, tiêu cực, phải xử lý; doanh nghiệp Nhà nước chưa thể hiện được vai trò dẫn dắt.

Thủ tướng nhấn mạnh cần rút kinh nghiệm, chỉ ra nguyên nhân của những điểm chưa được, xử lý nghiêm những người làm sai, vi phạm nhưng không vì thế mà chùn bước; phải nhạy cảm về chính trị, nhạy bén về kinh tế, sâu sắc về khoa học công nghệ, xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái bằng tất cả tư duy, kinh nghiệm sẵn có cộng với kinh nghiệm của thế giới.

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt của doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế; doanh nghiệp Nhà nước cần là lực lượng tiên phong, dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng.

Cùng đó, tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Nhà nước theo hướng nâng cao chất lượng.

Cụ thể, theo Thủ tướng, là nghiên cứu, hợp tác triển khai một số dự án năng lượng, công nghệ mới theo xu hướng dịch chuyển trên thế giới, tập trung làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng), đồng thời đẩy mạnh các động lực mới về tăng trưởng liên quan chuyển đổi số, xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ, ứng phó biến đổi khí hậu.

Thủ tướng cũng lưu ý đánh giá thực trạng doanh nghiệp, các dự án đầu tư, tăng cường đầu tư nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, đổi mới mô hình quản trị theo hướng hiện đại, phù hợp thông lệ quốc tế. Đặc biệt, cần sắp xếp tinh gọn bộ máy, tiếp tục cơ cấu lại các đơn vị thành viên, thoái vốn tại các đơn vị yếu kém, thua lỗ, không hiệu quả, duy trì nắm giữ, tăng vốn tại doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phù hợp với ngành nghề chính.ranh.

Nhấn mạnh chiến lược đúng đắn sẽ giúp vượt qua thách thức, Thủ tướng cho rằng cần tái cấu trúc quản trị, cụ thể là tái cấu trúc bộ máy hoạt động tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tái cấu trúc lực lượng lao động theo hướng nâng cao chất lượng, giảm số lượng; tái cấu trúc về vốn, bảo đảm an toàn, phát triển vốn, tập trung cho đầu tư phát triển; tái cấu trúc về sản xuất, kinh doanh theo hướng bám sát thị trường, tôn trọng quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh.

"Điều tôi mong muốn nhất, thông điệp tôi muốn truyền tải là doanh nghiệp Nhà nước phải đóng vai trò tiên phong, dẫn dắt trong đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, các ngành mới nổi. Trên cơ sở đó đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng và liên kết với các tập đoàn, tổng công ty nước nước ngoài, tập đoàn tư nhân để tạo ra chuỗi giá trị, không làm ăn riêng lẻ trong bối cảnh hội nhập hiện nay", Thủ tướng nói.