Thời gian gần đây, trước sự bùng nổ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, các làng nghề tận dụng tiềm năng, lợi thế để khắc phục khó khăn, xây dựng chiến lược phát triển riêng phù hợp tình hình thực tế, bảo đảm hoạt động sản xuất, kinh doanh không bị gián đoạn, tạo việc làm, thu nhập ổn định cho lao động địa phương.

Với nghề may comple nổi tiếng, ông Nguyễn Văn Dậu, thôn Chính Vân (xã Vân Từ) chia sẻ: Thời gian gần đây, đi đôi với đầu tư máy móc hiện đại vào sản xuất, nhiều hộ trong làng nghề linh hoạt tìm kiếm thị trường thông qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Những hình ảnh, video về quá trình may đo, tạo dựng... được người dân tích cực giới thiệu, quảng bá trên Facebook, Zalo, thu hút đông đảo khách hàng.

Đặc biệt, ông Dậu cho biết, việc mở kênh bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội được giới trẻ của làng nghề sử dụng phổ biến, đem lại giá trị cao. Hiện, sản lượng bán hàng thông qua mạng xã hội và thương mại điện tử bắt đầu tăng, chiếm khoảng 30% tổng sản lượng tiêu thụ sản phẩm của làng nghề.

Không đứng ngoài “cuộc chiến” tìm kiếm thị trường, làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ thuộc xã Tân Dân cũng đang tích cực đổi mới hình thức, phương thức bán hàng, đặc biệt là áp dụng công nghệ số, chuyển đổi số từ quản lý điều hành đến hoạt động sản xuất và bán hàng.

Chủ cơ sở đồ gỗ mỹ nghệ Nguyễn Minh Công ở xã Tân Dân cho hay, cơ sở chuyên sản xuất sản phẩm từ gỗ (giường, tủ, bàn ghế...), có đặc tính nặng, khó vận chuyển nên việc giới thiệu sản phẩm trực tuyến sẽ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí vận chuyển so với hình thức trưng bày, giới thiệu sản phẩm.

"Từ không gian mạng, chúng tôi có thể cập nhật hình ảnh, mẫu sản phẩm mới, thông tin về chất liệu gỗ, kiểu dáng, kích cỡ... kết hợp giao hàng tận nơi, nhờ đó, giá thành sản phẩm giảm, mang lại lợi ích cho cả người mua và người bán", ông Công nói.

Về cơ duyên phát triển bán hàng qua các nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, anh Vũ Văn Đình (ở thôn Thượng, xã Chuyên Mỹ) chia sẻ: Trước đây việc bán hàng qua các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội… không mấy hiệu quả do kỹ năng bán hàng kiểu này của các cơ sở làng nghề chưa thạo và kén khách.

Sau ảnh hưởng của dịch Covid-19, sản phẩm làng nghề khó xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và khó tới các tỉnh, thành phố như trước; việc vận chuyển nguyên liệu, tiêu thụ sản phẩm trong nước cũng gặp nhiều khó khăn.

Trước tình hình đó, theo anh Đình, để sản xuất, kinh doanh không bị đứt gãy, nhiều hộ gia đình trong làng nghề linh hoạt tìm kiếm thị trường thông qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Nhờ "lối ra" này, sản phẩm mộc mỹ nghệ, khảm trai… xuất bán ra thị trường khá đều.

"Đáp án" từ chuyển đổi số

Toàn huyện Phú Xuyên hiện có 154/154 làng, cụm dân cư có nghề (chiếm 100%); 78 làng nghề được duy trì, phát triển mạnh; 43 làng nghề đã được UBND thành phố Hà Nội công nhận làng nghề truyền thống. Tiêu biểu là các làng nghề khảm trai, mây giang đan, đồ mộc, nông sản, thực phẩm, dệt may, cơ khí, tơ lưới, da giày…

Đứng thứ 3/30 quận, huyện của Thủ đô về số làng có nghề, sản phẩm làng nghề của Phú Xuyên có mẫu mã đa dạng, đậm nét văn hóa riêng, tạo được thị trường rộng lớn, giải quyết việc làm cho trên 80% số lao động địa phương và vùng lân cận.

Tuy nhiên, theo Bí thư Đảng ủy xã Vân Từ Nguyễn Thanh Xuân, thực tế cho thấy, việc áp dụng nền tảng kinh tế số vào sản xuất, phát triển chuỗi giá trị tại các làng nghề trên địa bàn Phú Xuyên vẫn đang ở bước sơ khai.

Quá trình chuyển đổi số chỉ diễn ra tại số ít làng nghề và dừng lại ở việc quảng bá, giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm qua các kênh phân phối online. Số cơ sở sản xuất ứng dụng công nghệ và thương mại điện tử trong kinh doanh còn khiêm tốn.

Nguyên nhân cơ bản do đa số hộ sản xuất trong làng nghề là nông dân, trình độ tiếp cận thị trường chưa cao, ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm sản xuất...

Đồng quan điểm, Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên Lê Văn Bính cho hay: Việc nắm bắt thông tin thị trường, công tác kết nối giao thương với các siêu thị, doanh nghiệp xuất - nhập khẩu của các làng nghề chưa nhạy bén; việc đầu tư sản xuất công nghệ cao đòi hỏi nguồn kinh phí lớn trong khi hầu hết làng nghề thiếu vốn.

Do đó, Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên cho rằng, thời gian tới, để chuyển đổi số phát huy hiệu quả, mang lại giá trị thiết thực cho các làng nghề truyền thống trên địa bàn, Phú Xuyên tiếp tục phối hợp với các sở, ngành liên quan thực hiện hiệu quả chương trình đào tạo nghề cho lao động nông thôn, chú trọng hướng dẫn làng nghề ứng dụng công nghệ trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm; hướng dẫn người dân kiến thức về thương mại điện tử, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng hiệu quả sản xuất trong làng nghề.

Trước những khó khăn trên, UBND huyện Phú Xuyên đã xây dựng sàn thương mại điện tử quy tụ sản phẩm làng nghề tiêu biểu của huyện về một đầu mối.

Qua đó, khách hàng thay vì tìm kiếm sản phẩm của làng nghề Phú Xuyên qua nhiều kênh khác nhau thì nay chỉ cần truy cập vào sàn thương mại điện tử của huyện là có đầy đủ và việc giao thương, kết nối, quảng bá thương hiệu sản phẩm cũng được thuận lợi hơn.

"Tới đây, trong khuôn khổ Lễ hội vinh danh làng nghề huyện Phú Xuyên lần thứ IV (tổ chức từ ngày 26 đến 29-10), sàn thương mại điện tử huyện Phú Xuyên sẽ được khai trương, kỳ vọng mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi số ở các làng nghề...", Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên Nguyễn Trọng Vĩnh thông tin thêm.

 TheoBạch Thanh(Báo Hà nội mới)

Nhà mạng lớn đề xuất cho đăng ký online, nhưng có kiểm soát

Mới đây Bộ TT&TT đề nghị các nhà mạng có biện pháp mạnh nhằm xử lý dứt điểm tình trạng SIM rác. Chia sẻ với VietNamNet về vấn đề này, các nhà mạng khẳng định đã tuân thủ trong việc ngừng phát triển thuê bao tại hệ thống kênh đại lý. Bên cạnh đó, các nhà mạng đã thực hiện việc dừng toàn bộ các hoạt động phát triển thuê bao theo hình thức online. 

Theo khảo sát của VietNamNet, với những động thái quyết liệt của Bộ TT&TT và các nhà mạng, thị trường đã có những thay đổi mạnh mẽ. Số đại lý bán SIM kích hoạt sẵn đã giảm rất mạnh.

Nếu như trước đây, khách hàng có thể vào bất cứ đại lý nào có thể mua SIM kích hoạt sẵn thì giờ đây nhiều đại lý đã không còn bán SIM này nữa. Đặc biệt, tâm lý người dùng cũng đã thay đổi và họ chuyển sang sử dụng căn cước công dân để đăng ký SIM của mình. Tuy nhiên, với những biện pháp tức thời để “cắt” nhanh căn bệnh SIM rác đang gây nhiều hệ lụy xã hội thì bài toán quản lý dài hơi cũng cần tính đến để vừa tạo điều kiện cho nhà mạng phát triển thuê bao, vừa tạo thuận lợi cho người dân sử dụng dịch vụ.

Theo thống kê hiện vẫn còn cả chục triệu SIM nằm trên kênh phân phối và các đại lý rất có thể sẽ tìm cơ hội nào đó để "bơm" SIM rác ra ngoài thị trường gây nhiễu loạn xã hội. Vì vậy, việc siết chặt các biện pháp quản lý là cần thiết để bắt buộc các SIM này phải có thông tin người thật, sử dụng thật. 

Chia sẻ với VietNamNetvề vấn đề này, đại diện Viettel Telecom cho rằng có thể cho các nhà mạng sử dụng hình thức đăng ký thuê bao online. Tuy nhiên, các nhà mạng phải đảm bảo những điều kiện như phải kết nối để đối soát với cơ sở dữ liệu dân cư cùa Bộ Công an khi khách hàng đăng ký thuê bao mới. Bên cạnh đó, nhà mạng phải sử dụng giải pháp eKYC để xác thực người dùng. Nếu cần thiết, Bộ TT&TT có thể yêu cầu nhà mạng phải tiến hành thêm bước nữa là sử dụng video call để kiểm tra có đúng người chính chủ đăng ký SIM hay không.

“Nếu các nhà mạng tiến hành 3 bước trên sẽ đảm bảo được người dùng đăng ký SIM chính chủ có kiểm soát chặt chẽ, tránh được tình trạng sử dụng giấy tờ giả để đăng ký SIM như đã xảy ra trong thời gian vừa qua”, đại diện Viettel Telecom nói.

Ông Bùi Sơn Nam, Phó tổng giám đốc MobiFone cũng khẳng định, chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ nên việc sử dụng hình thức cho khách hàng đăng ký thông tin cá nhân online khi kích hoạt thuê bao mới là xu hướng đang diễn ra trên thế giới. Các dịch vụ như đăng ký ví điện tử, cấp đổi hộ chiếu... cũng đã được thực hiện qua hình thức online. 

Đồng tình với quan điểm trên, đại diện VinaPhone cũng khẳng định, nếu hình thức đăng ký thông tin cá nhân online cho thuê bao kích hoạt mới đảm bảo 3 yếu tố là kết nối đối soát với cơ sở dữ liệu dân cư của Bộ Công an, có eKYC để xác thực và sử dụng videocall để kiểm tra sẽ đảm bảo chặt chẽ hơn cả hình thức đến cửa hàng của nhà mạng đăng ký như hiện nay.

Qua hình thức đăng ký online, khách hàng có thể mua SIM ở bất kỳ đâu như qua các đại lý, qua nền tảng thương mại điện tử... Tuy nhiên, để tránh việc có thể có cá nhân lợi dụng hình thức này để bán ra ngoài thị trường thì Bộ TT&TT có thể hạn chế cho mỗi người có căn cước công dân chỉ được đăng ký không quá 3 SIM qua hình thức online. 

“Việc lợi dụng hình thức đăng ký online để bán SIM rác có thể xảy ra. Nhưng với việc siết số lượng SIM được kích hoạt qua hình thức online sẽ giải được bài toán này, bởi các đại lý muốn có nguồn hàng thì 1 căn cước công dân họ phải kích hoạt cả trăm đến cả nghìn SIM mới bõ công làm. Bên cạnh đó, việc kết nối thông tin người đăng ký được đối soát với cơ sở dữ liệu dân cư, videocall, xác thực eKYC là sở cứ vững chắc để có thể xử lý người đăng ký thuê bao nếu SIM được dùng vào việc phi pháp”, đại diện VinaPhone nói. 

Nhà mạng ảo chờ kênh đăng ký online 

Chia sẻ với VietNamNet về vấn đề này, 3 nhà mạng ảo là ITEL, ASIM, VNSKY khẳng định họ đã tuân thủ các yêu cầu của Bộ TT&TT để giải quyết vấn nạn SIM rác. Tuy nhiên, việc thực thi này cũng dẫn đến một thực tế là các mạng ảo không còn bất kỳ kênh nào để phát triển thuê bao do đã ngừng việc hợp tác phát triển thuê bao qua kênh đại lý và dừng kênh đăng ký online.

Thêm vào đó, ngay sau khi Bộ TT&TT đưa ra danh sách các chuỗi phân phối uy tín, các chuỗi phân phối này đã nâng giá hoa hồng phát triển thuê bao, thậm chí có chuỗi đã tăng giá tới 3 lần. 

Các mạng di động ảo cho rằng, kênh bán hàng, cung cấp dịch vụ qua hình thức trực tuyến đang là xu hướng tất yếu trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, là xu thế chuyển đổi số sâu rộng trong tất cả các ngành, các lĩnh vực của xã hội. Với khả năng tiếp cận khách hàng nhanh chóng, chính xác và tiết kiệm các khâu trung gian, việc phát triển thuê bao theo hình thức trực tuyến rất phù hợp với mục tiêu tối ưu hóa chi phí mà các nhà mạng ảo theo đuổi.

Trước những khó khăn kể trên, 4 nhà mạng ảo đã đề nghị Bộ TT&TT xem xét cho phép tất cả các nhà mạng được thử nghiệm việc triển khai phát triển thuê bao, cung cấp dịch vụ viễn thông qua hình thức trực tuyến trên nguyên tắc tuân thủ tuyệt đối các quy định về quản lý thông tin thuê bao.

Đại diện ITEL cho rằng nếu cho phép các nhà mạng được thử nghiệm đăng ký thông tin cá nhân theo hình thức online kèm điều kiện có kiểm soát chặt chẽ như phải có kết nối và đối soát với cơ sở dữ liệu dân cư của Bộ Công an, có eKYC và videocall để xác thực người dùng, kèm thêm điều kiện không cho đăng ký quá 3 SIM/căn cước công dân, sẽ kiểm soát chặt chẽ việc SIM rác bung ra thị trường như trước đây.

“Chúng tôi cũng đã tính toán đến yếu tố số lượng SIM đăng ký qua hình thức online, nếu chỉ cho đăng ký 1 SIM thì hơi cực đoan. Vì vậy, số lượng 3 SIM như đề xuất của VinaPhone là hợp lý cho cả nhà mạng và người dùng”, đại diện ITEL nói. 

Đại diện ASIM cũng khẳng định các điều kiện cho thí điểm đăng ký online có kiểm soát như trên là cần thiết, nhưng cũng tránh gây phiền hà cho khách hàng nếu đưa ra quy định bắt buộc phải dùng videocall tới 2 lần. 

Đồng tình với quan điểm trên của các nhà mạng, đại diện VNSKY khẳng định họ đã tuân thủ các yêu cầu cầu của Bộ TT&TT để giải quyết vấn nạn SIM rác. Tuy nhiên, hiện các nhà mạng ảo đang ở tình thế cực kỳ khó khăn và gần như đóng băng các hoạt động kinh doanh của mình. Vì vậy, giải pháp cho các nhà mạng thí điểm được đăng ký thông tin cá nhân online là giải pháp cần được xem xét sớm, giúp cho các nhà mạng và khách hàng thuận lợi hơn.

Chia sẻ với VietNamNet về vấn đề này, ông Nguyễn Thành Phúc, Cục trưởng Cục Viễn thông cho biết: “Quan điểm của chúng tôi là ủng hộ hình thức đăng ký online. Tuy nhiên, Bộ TT&TT sẽ làm việc với các nhà mạng để bàn cách đưa ra các biện pháp, tránh tình trạng lợi dụng để hợp thức hóa và "bơm" thêm SIM rác ra ngoài thị trường gây ảnh hưởng đến xã hội”.

Theo nhận định từ VVOB (Tổ chức phi chính phủ của Bỉ, đơn vị thực hiện dự án BAMI), mặc dù tỷ lệ trẻ mầm non được đến trường ở Việt Nam ở mức cao, nhưng giáo dục mầm non vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức trong vấn đề đảm bảo chất lượng. Đặc biệt là việc thiếu sự thoải mái và tham gia của một số trẻ trong các hoạt động lớp học. Điều này sẽ hạn chế việc học tập và sự phát triển toàn diện của trẻ ở các lĩnh vực phát triển. 

Từ khi bắt đầu triển khai đến nay, dự án BAMI đã đến với 82 trường mầm non trên địa bàn 9 huyện miền núi khó khăn, đa dân tộc của tỉnh Quảng Nam - vùng dự án được đánh giá là có nhiều những rào cản về mặt học tập đối với trẻ như: rào cản về giới, rào cản ngôn ngữ, rào cản môi trường, sự đa dạng văn hóa xã hội…

Đây là nguyên nhân chính tạo nên các hạn chế trong tiếp cận giáo dục của trẻ mầm non, thậm chí ngay trong các hoạt động giáo dục trên lớp, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa, miền núi có nhiều dân tộc thiểu số cùng sinh sống.

Đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Nam tham gia buổi hội thảo trực tuyến

Tại Hội thảo trực tuyến “Chia sẻ sáng kiến giảm thiểu các rào cản có ảnh hưởng đến việc học của trẻ mầm non tỉnh Quảng Nam” tháng 9/2021, Ông Hà Thanh Quốc - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Nam - Trưởng ban Quản lý dự án BAMI nhận định, đây không phải là vấn đề của riêng Quảng Nam, mà là vấn đề chung của ngành giáo dục mầm non cả nước.

Vì vậy, việc nhìn nhận đúng và phá vỡ các rào cản trong giáo dục mầm non cần được triển khai rộng khắp và ngày càng đi vào chiều sâu trong tương lai, không chỉ ở riêng Quảng Nam mà còn các tỉnh bạn. Gỡ bỏ được các rào cản là góp phần vào việc nâng cao chất lượng giáo dục và “không để cho trẻ em nào bị bỏ lại phía sau”.

Giáo viên là “hạt nhân” của sự thay đổi

Hướng tới xây dựng “ngôi trường hạnh phúc”, các giáo viên mầm non được xác định là “hạt nhân” của mọi sự thay đổi. Những thay đổi này sẽ được lan tỏa và tác động trực tiếp tới trẻ, tới gia đình trẻ thông qua hoạt động giáo dục trên lớp và hoạt động tương tác ngoài lớp học. Các ghi nhận tại hội thảo cho thấy, đội ngũ giáo viên mầm non tại Quảng Nam là những người trực tiếp triển khai nhiều mô hình, ý tưởng hay và được đánh giá là có hiệu quả.

Đơn cử, Cô Trịnh Thị Anh - giáo viên Trường mẫu giáo Họa Mi, huyện Hiệp Đức đã chia sẻ về chuyên đề “Biện pháp nâng cao hiệu quả chuyên đề học thông qua chơi” với nhiều ý tưởng sáng tạo như: hoạt động tìm hiểu nhu cầu và khả năng của trẻ thông qua tương tác chất lượng, xây dựng các góc mở để trẻ khám phá và thể nghiệm, phát triển các kỹ năng quan sát, lắng nghe của giáo viên…

Theo cô Trịnh Thị Anh, đây là các giải pháp xóa bỏ rào cản “thiếu cảm giác thoải mái và sự tham gia của trẻ” trong các hoạt động học tập trên lớp. Việc triển khai các giải pháp này đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm” và theo phương châm “trẻ chơi mà học, học bằng chơi”.

Tìm hiểu nhu cầu, sở thích của trẻ qua xây dựng sơ đồ tư duy cùng trẻ

Một mô hình khác là “Xây dựng môi trường giàu ngôn ngữ thông qua việc tổ chức hoạt động kể chuyện sáng tạo cho trẻ” cũng được cô Nguyễn Thị Hiền - Phó Hiệu trưởng mẫu giáo Cà Di, huyện Nam Giang và các đồng nghiệp thực hiện từ năm 2017 đến nay.

Chia sẻ trong hội thảo, cô Hiền nói: “Đây là mô hình hướng đến việc xóa bỏ rào cản ngôn ngữ trong tiếp cận giáo dục của trẻ, đồng thời phát triển tính tư duy, óc tưởng tượng và đặc biệt là cải thiện và bồi đắp khả năng nói cho trẻ”.

Một số hoạt động đã được triển khai trong mô hình có thể kể đến như: xây dựng góc chơi, góc đọc hấp dẫn; hoạt động trẻ tự làm sách, làm quen với văn học, trẻ tự sáng tác chuyện, kể chuyện sáng tạo; áp dụng phương pháp dạy trẻ phù hợp theo các giai đoạn phát triển ngôn ngữ…

Tạo môi trường giàu ngôn ngữ bằng cách khuyến khích trẻ sáng tạo câu chuyện bằng ngôn ngữ của mình

Còn tại trường Mẫu giáo Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, các giáo viên đã thực hiện sáng kiến “Giáo dục mầm non có đáp ứng giới” nhằm xóa bỏ rào cản giới trong tiếp cận giáo dục của trẻ.

Cô Trần Thị Tài - giáo viên trường mẫu giáo Tiên Cảnh chia sẻ: “Không chỉ tập trung vào trẻ, sáng kiến còn có sự tham gia của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và đặc biệt là cả cha mẹ học sinh. Theo đó, trường Mẫu giáo Tiên Cảnh đã thực hiện bồi dưỡng kiến thức, tập huấn cho đội ngũ giáo viên về dạy học có đáp ứng giới, tạo môi trường giáo dục có đáp ứng giới, truyền thông và vận động cha mẹ thực hiện nuôi dạy trẻ có đáp ứng giới…

Đồng hành cùng dự án từ những ngày đầu tiên, TS. Nguyễn Thị Mỹ Trinh - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Giáo dục Mầm non, Viện khoa học Giáo dục Việt Nam chỉ ra, kết quả nghiên cứu đo lường các chỉ số phát triển của trẻ trong giai đoạn 2018 - 2020 cho thấy Dự án BAMI có tác động tích cực đến sự phát triển chung của trẻ 5 tuổi, giảm thiểu rào cản về giới và rào cản đối với trẻ em dân tộc thiểu số trong tiếp cận giáo dục.

Bên cạnh đó, dự án còn có tác động đến nhiều yếu tố khác của trẻ như: nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm - kỹ năng xã hội, văn hóa - sự tham gia, khả năng tập trung… Đây là cơ sở vững chắc cho việc nhân rộng mô hình này trong tương lai.

Phương Dung