 thúc đẩy hơn 40 tỷ USD đầu tư công và tư vào bán dẫn. Nhật Bản chi khoảng 6 tỷ USD để đạt gấp đôi doanh thu chip nội địa vào cuối thập niên. Đài Loan có khoảng 150 dự án sản xuất chip do chính quyền tài trợ trong thập kỷ qua và chưa dừng lại. Singapore là điểm đến cho nhà máy 5 tỷ USD của United Microelectronics. </p><p>“Chúng ta đang trong cuộc đua trợ cấp sản xuất bán dẫn”, Peter Hanbury - đối tác chuyên về chuỗi cung ứng công nghệ của hãng tư vấn Bain & Co cho biết. Các nước phải cạnh tranh với nhau nhằm thu hút số lượng ít các nhà sản xuất chip, bên cạnh việc mở rộng nhân tài kỹ thuật, hạ tầng ổn định và chuỗi cung ứng.</p><figure class=)
Nhiều nước chạy đua phát triển bán dẫn trong nước, không riêng gì Mỹ.Bán dẫn xuất hiện trong gần như mọi thiết bị điện tử và vô cùng quan trọng với hàng loạt các ngành công nghiệp lớn, từ smartphone, xe hơi đến thiết bị quân sự và thiết bị y tế. Cuộc khủng hoảng chip làm xáo trộn chuỗi cung ứng gần đây nhấn mạnh nền kinh tế thế giới và việc làm liên quan có thể bị suy sụp như thế nào khi thiếu vắng linh kiện bé nhỏ này.
Với những ưu đãi hiện có, câu hỏi quan trọng là Mỹ làm thế nào để có được cái gật đầu của các nhà máy chip lớn. Ngành công nghiệp chip khét tiếng bảo thủ về chi phí vốn đầu tư vì những nhà máy hiện đại tiêu tốn hàng chục tỷ USD và một cỗ máy cũng có giá hơn 150 triệu USD.
Nhiều nước vạch ra tham vọng trở thành những người chơi lớn trên thị trường sản xuất chip. Tuy nhiên, chỉ số ít có tiềm năng tài chính để bật đèn xanh cho các dự án tỷ đô và nhận được trợ cấp từ chính phủ, giúp giảm chi phí xây dựng và vận hành cũng như nghiên cứu, tuyển dụng. Theo Will Hunt, nhà phân tích chuyên về chính sách bán dẫn của Trung tâm Công nghệ mới nổi và an ninh Georgetown, Mỹ có thể phối hợp với các nước sản xuất chip lớn khác để tránh cuộc đua trợ cấp, dẫn đến dư thừa sản xuất hoặc chồng chéo các khoản đầu tư chính phủ. “Bạn không muốn ở trong cuộc đua xuống đáy”, Hunt nói.
Mỹ đang đi sau châu Á
Hãng tư vấn chip International Business Strategies dự đoán nhu cầu chip tăng mạnh trong các năm tới, với doanh thu ước đạt 1,35 nghìn tỷ USD vào năm 2030, hơn gấp đôi 553 tỷ USD năm 2021. Dù một số loại chip có thể dư cung trong 2 năm tới, cuộc khủng hoảng sẽ quay lại trong năm 2025, 2026.
Khoảng 3/4 năng lực sản xuất chip đặt tại Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc và Nhật Bản, theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn (SIA). Mỹ chiếm khoảng 13%. Các ưu đãi mới của Mỹ nếu được ông Biden chấp thuận sẽ giảm đáng kể chi phí xây dựng nhà máy chip trên đất Mỹ.
Hàng chục năm trước, Mỹ và châu Âu có chỗ đứng vững chãi trong sản xuất bán dẫn. Hiện nay, theo SIA, chi phí xây dựng và duy trì một nhà máy chip ở Mỹ đắt hơn 35% so với Đài Loan, Hàn Quốc và Singapore. Khoảng cách với Trung Quốc là 50%. Sở dĩ chênh lệch như vậy là do thiếu trợ cấp từ chính phủ. Chi phí lao động và tiện ích cũng là các yếu tố ảnh hưởng.
Chính điều này khiến Intel phải lên tiếng trì hoãn lễ khởi công nhà máy chip 20 tỷ USD tại Ohio nếu Quốc hội Mỹ không thông qua dự luật trợ cấp. Samsung Electronics gần đây cũng nói về triển vọng đầu tư 200 tỷ USD cho 11 nhà máy chip tại Texas trong các thập kỷ tới. Các gã khổng lồ chip khác muốn tận dụng ưu đãi của Mỹ bao gồm TSMC, GlobalFoundries và Texas Instruments.
Maryam Rofougaran, CEO startup 5G Movandi, cho biết gói trợ cấp sẽ cung cấp nguồn chip ổn định, đáng tin cậy cho những doanh nghiệp như của cô, “thúc đẩy phong trào và tạo ra công nghệ của tương lai”.
Ngành công nghiệp bán dẫn đã và đang trên đà chi tiêu lịch sử. Theo hãng nghiên cứu Garter, năm 2021 thế giới phê duyệt khoảng 153 tỷ USD chi phí vốn, cao hơn 50% so với trước dịch bệnh và gấp đôi 5 năm trước. Gartner dự đoán Mỹ chiếm khoảng 13% đầu tư vốn bán dẫn toàn cầu và châu Á chiếm hơn 3/4. Sự phân bổ địa lý không khác nhiều so với các năm qua.
Trung Quốc ưu đãi bằng tiền mặt, tài trợ và giảm thuế cho các nhà sản xuất chip. Theo ước tính của SIA, từ năm 2014 đến 2030, nền kinh tế thứ hai thế giới sẽ chi hơn 150 tỷ USD. Trong khi đó, Đài Loan xem bán dẫn là phao cứu sinh cho kinh tế và quân sự nên từ lâu đã giảm thuế và hỗ trợ cơ sở hạ tầng, tài chính cho các công ty bán dẫn. Trong báo cáo thường niên 2021, TSMC nhắc đến khoản miễn trừ thuế 2 tỷ USD nhận được từ năm 2020 nhờ xây dựng và mở rộng hai nhà máy Đài Loan.
Hàn Quốc sẽ bù đắp chi phí tiện ích như điện và nước tại một số cơ sở sản xuất, đồng thời ưu đãi thuế cho các khoản đầu tư lớn vào nhà máy bán dẫn. Một phần quan trọng của chiến lược chip mới của Nhật Bản giúp bù đắp chi phí cho nhà máy TSMC.
EU vẫn đang cân nhắc hàng chục tỷ USD cho các quỹ bán dẫn nhưng muốn đảm bảo châu lục này có thể gấp đôi thị phần chip toàn cầu từ 9% hiện nay lên 20% vào năm 2030. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen nhận xét: “Chip là trung tâm của cuộc đua công nghệ thế giới”.
Du Lam
" alt="Cuộc chạy đua bán dẫn khốc liệt giữa Mỹ và thế giới"/>
Van de Beek không thể góp mặt ở VCK Euro 2020
