Kiểm tra đại trực tràng thường xuyên là một trong những cách tốt nhất để phòng tránh ung thư. Polyp tiền ung thư thường không biểu hiện triệu chứng, có thể được tìm thấy qua nội soi đại tràng vài năm trước khi ung thư xâm lấn phát triển. Kiểm tra sàng lọc cũng tìm thấy được polyp tiền ung thư và cắt bỏ trước khi nó trở thành ung thư. Đây được xem là cách phòng bệnh cụ thể nhất.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến nghị nên bắt đầu tầm soát ở tuổi 45 đối với những người có nguy cơ mắc bệnh trung bình.

Ung thư đại tràng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ mà mọi người có thể phòng tránh được như:

- Hạn chế ăn các loại thịt đỏ, các loại đồ chiên, nướng, thịt xông khói...

- Bổ sung các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân. Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng oxy hóa.

- Hạn chế các loại nước uống chứa cồn, rượu bia, thuốc lá để giảm nguy cơ ung thư đại tràng. Sử dụng rượu có liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn. Tốt nhất bạn không nên uống rượu. Nếu uống, bạn không quá 2 ly mỗi ngày đối với nam giới và 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ. 

- Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Nếu bạn không hoạt động thể chất, bạn có thể có nhiều khả năng bị ung thư đại tràng. Việc tích cực vận động hơn có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. 

- Kiểm soát cân nặng

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ mắc và tử vong do ung thư đại tràng. Ăn uống lành mạnh hơn và tăng cường hoạt động thể chất có thể giúp bạn kiểm soát cân nặng.

- Đừng hút thuốc

Những người đã hút thuốc trong một thời gian dài có nhiều khả năng phát triển ung thư đại tràng hơn những người không hút thuốc. 

Nghiên cứu cho thấy các thói quen liên quan đến chế độ ăn uống, cân nặng và tập thể dục có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ ung thư đại tràng. Thay đổi một số thói quen lối sống này có thể khó. Nhưng thực hiện những thay đổi cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác, cũng như các bệnh nghiêm trọng khác như bệnh tim và tiểu đường.

 Nước là thức uống quan trọng nhất cho cơ thể. Các tế bào sử dụng nước để vận chuyển chất độc vào máu. Sau đó, thận sử dụng nước để lọc các chất độc này ra ngoài và tạo ra nước tiểu để vận chuyển chúng ra khỏi cơ thể.

Chúng ta có thể hỗ trợ các chức năng này của cơ thể bằng cách uống nước.

Cơ thể hàng ngày cần khoảng 2-2,5 lít nước từ thực phẩm và đồ uống để bù lại lượng nước mất qua các con đường khác nhau. Tỷ lệ hai phần ba lượng nước do đồ uống cung cấp, phần còn lại do thực phẩm khác cung cấp.  Nhu cầu nước phụ thuộc vào trọng lượng cơ thể, hoạt động thể lực.

Cá béo

Cá hồi, cá ngừ và các loại cá béo nước lạnh khác có nhiều axit béo omega-3 có thể có lợi cho bất kỳ chế độ ăn kiêng nào.

Cơ thể không thể tạo ra axit béo omega-3, điều đó có nghĩa là chúng phải đến từ chế độ ăn uống. Cá béo là nguồn tự nhiên tuyệt vời của những chất béo lành mạnh này.

Chất béo omega-3 có thể làm giảm lượng chất béo trong máu và cũng làm giảm nhẹ huyết áp. Vì huyết áp cao là một yếu tố nguy cơ gây bệnh thận, nên việc tìm ra những cách tự nhiên để hạ huyết áp có thể giúp bảo vệ thận, theo Healthline.

Khoai lang

Khoai lang chứa các vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như kali, có thể giúp cân bằng lượng natri trong cơ thể và giảm tác dụng của nó đối với thận.

Tuy nhiên, vì khoai lang là thực phẩm giàu kali nên bất kỳ ai mắc bệnh thận mãn tính hoặc đang chạy thận nhân tạo nên hạn chế ăn loại rau này.

Rau lá xanh đậm

Các loại rau lá xanh đậm, như rau bina, cải xoăn và củ cải, là những loại thực phẩm chủ yếu trong chế độ ăn uống có chứa nhiều loại vitamin, chất xơ và khoáng chất. Nhiều loại cũng chứa các hợp chất bảo vệ, như chất chống oxy hóa.

Tuy nhiên, những thực phẩm này cũng có xu hướng chứa nhiều kali. Vì vậy chúng có thể không phù hợp với những người có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt hoặc những người chạy thận nhân tạo.

Quả mọng

Các loại quả mọng sẫm màu, bao gồm dâu tây, quả việt quất và quả mâm xôi, là nguồn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hữu ích và các hợp chất chống oxy hóa. Chúng có thể giúp bảo vệ các tế bào trong cơ thể khỏi bị hư hại.

Các loại quả mọng có thể là một lựa chọn tốt hơn so với các loại thực phẩm có đường khác để thỏa mãn cơn thèm ngọt.

Táo

Một quả táo là một món ăn nhẹ lành mạnh có chứa một loại chất xơ quan trọng được gọi là pectin. Pectin có thể giúp giảm một số yếu tố nguy cơ gây tổn thương thận, chẳng hạn như lượng đường và cholesterol trong máu cao.

Các thực phẩm cần tránh

Có một số loại thực phẩm mà mọi người nên tránh nếu muốn cải thiện sức khỏe của thận hoặc ngăn ngừa tổn thương cho các cơ quan này.

Chúng bao gồm:

- Thực phẩm giàu phốt pho

Quá nhiều phốt pho có thể gây căng thẳng cho thận. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối tương quan giữa lượng phốt pho cao và tăng nguy cơ tổn thương thận lâu dài. Tuy nhiên, không có đủ bằng chứng để chứng minh rằng phốt pho gây ra thiệt hại này, vì vậy cần phải nghiên cứu thêm về chủ đề này.

Đối với những người muốn giảm lượng phốt pho, bạn có thể cần biết thực phẩm giàu phốt pho bao gồm thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa, hầu hết các loại ngũ cốc, cây họ đậu, cá…

Một số loại protein có thể khó xử lý hơn đối với thận hoặc cơ thể nói chung. Chúng bao gồm thịt đỏ.

Nghiên cứu ban đầu cho thấy những người ăn nhiều thịt đỏ có nguy cơ mắc bệnh thận giai đoạn cuối cao hơn những người ít ăn thịt đỏ. Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn để điều tra nguy cơ này.

Theo Webmd, mặc dù nghiên cứu gần đây cho thấy nước hầm xương có thể không phải là nguồn cung cấp collagen đáng tin cậy, nhưng lựa chọn này cho đến nay vẫn được truyền miệng phổ biến nhất.

Nước hầm xương được làm bằng cách ninh xương động vật và mô liên kết trong một thời gian dài. Quá trình này giúp chiết xuất collagen từ xương và da. Các loài động vật phổ biến được sử dụng để làm nước hầm xương bao gồm gà, bò, gà tây và hươu (thịt nai).

Vì nước hầm xương được làm từ xương và mô liên kết nên nó chứa canxi, magie, phốt pho, collagen, glucosamine, chondroitin, axit amin và nhiều chất dinh dưỡng khác. Tuy nhiên, mỗi loại nước hầm xương đều khác nhau do chất lượng của xương được sử dụng cùng với các nguyên liệu khác.

Cá còn da

Cá là một nguồn collagen tuyệt vời từ thực phẩm, miễn là bạn để nguyên da. Đó là bởi vì phần lớn collagen trong cá được lưu trữ ở da. Các lợi ích khác của cá bao gồm axit béo omega-3 và vitamin D.

Thịt gà

Có một lý do tại sao nhiều chất bổ sung collagen có nguồn gốc từ thịt gà. Món thịt trắng yêu thích của mọi người chứa nhiều chất này.

Nếu bạn từng cắt cả một con gà, có lẽ bạn đã nhận thấy thịt gia cầm chứa nhiều mô liên kết. Những mô này làm cho thịt gà trở thành một nguồn collagen dồi dào trong chế độ ăn uống.

Một số nghiên cứu đã sử dụng cổ và sụn gà như một nguồn cung cấp collagen để điều trị viêm khớp. Đặc biệt, chân gà - mặc dù không phải là thực phẩm phổ biến ở một số nơi trên thế giới - nhưng lại là một nguồn cung cấp collagen dồi dào.

Với người ăn chay, hãy cân nhắc ăn thực phẩm giàu vitamin C. Ăn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng này sẽ khuyến khích cơ thể tạo ra collagen và giúp bạn khỏe mạnh. Các thực phẩm giàu vitamin C bao gồm các loại trái cây như đu đủ hoặc cam quýt và các loại rau như rau lá xanh, súp lơ.

Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA), đậu phụ còn chứa các vitamin và khoáng chất thiết yếu như canxi, mangan, sắt, vitamin A. 

Đậu phụ có thực sự tốt cho sức khỏe?

Chuyên gia Mok chia sẻ với CNBC, thực phẩm có nguồn gốc thực vật cũng có isoflavone, một loại estrogen thực vật. Theo AHA, các sản phẩm từ đậu nành và isoflavone không được ưa chuộng ở Mỹ do lịch sử phức tạp.

Một số người liên kết isoflavone với sự phát triển của một số bệnh ung thư như ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt. Mối lo ngại này bắt nguồn từ mối liên hệ giữa mức tăng estrogen và nguy cơ mắc các bệnh ung thư cao hơn. Điều này đã khiến nhiều người không coi đậu phụ như một lựa chọn thay thế lành mạnh.

Vậy liệu đậu phụ có thực sự tốt? Theo chuyên gia trên, xét về các khoáng chất và vitamin, đậu phụ là một lựa chọn lành mạnh để mọi người cân nhắc.

Quan niệm cho rằng đậu nành có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe là hoàn toàn sai lầm. Theo đó, mặc dù đậu nành có chứa isoflavone nhưng chúng tương tự như estrogen của con người (estrogen nội sinh) và thực tế là yếu hơn nhiều.

Mok cũng lưu ý rằng isoflavone cũng rất khác so với estrogen tổng hợp, có thể góp phần gây ra một số vấn đề sức khỏe.

Nghiên cứu cho thấy các hóa chất thực vật này (isoflavone) thậm chí có một số lợi ích sức khỏe giúp điều chỉnh estrogen, từ đó giúp bảo vệ chống lại ung thư vú.

Sau khi phân tích các nghiên cứu với hơn 9.500 người sống sót sau ung thư vú ở Trung Quốc và Mỹ, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối liên quan giữa việc tiêu thụ isoflavone từ đậu nành sau chẩn đoán và nguy cơ tái phát khối u thấp hơn 25%.

Và trong nhiều năm qua, đã có nhiều ý kiến trái chiều về việc liệu ăn các sản phẩm từ đậu nành có thực sự có lợi cho sức khỏe tim mạch hay không. Những nghiên cứu gần đây cũng cho thấy nó thực sự tốt cho tim mạch. 

Một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên tạp chí y khoa Circulation cho thấy trong số 210.000 đàn ông và phụ nữ Mỹ, những người ăn đậu phụ ít nhất một lần một tuần có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn 18% so với những người hầu như không ăn đậu phụ.

Giá trị của đậu nành

100g đậu nành cung cấp 400 kcal năng lượng, 34g chất đạm, 18,4g chất béo và các vi chất khác như canxi, magie, photpho, kẽm và một số vitamin nhóm B. 

Đậu nành có nhiều đạm hơn thịt, nhiều canxi hơn sữa bò, nhiều lecithin hơn trứng. Đậu nành là một nguồn cung cấp protein có giá trị sinh học cao, chất xơ, kali và acid folic chất lượng cao. Nó cũng là nguồn cung cấp protein tốt, nhưng đậu nành lại không chứa cholesterol (do có nguồn gốc thực vật) và là nguồn cung cấp acid béo thiết yếu.

Do đó sử dụng đậu nành rất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là người mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Theo bác sĩ Bệnh viện K Trung ương, cho đến nay, các nghiên cứu trên những người bệnh sau điều trị ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt cho thấy không có tác dụng có hại nào từ đậu nành đối với sự phát triển khối u và nguy cơ tái phát ung thư. 

Một số nghiên cứu còn cho thấy isoflavone có thể "kích hoạt" các gen làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư và kích thích quá trình tự hủy của chúng ("quá trình tự chết"). Các hợp chất này cũng có thể hỗ trợ khả năng chống oxy hóa của cơ thể và sửa chữa DNA, giúp bảo vệ chống lại bệnh ung thư.

Đậu nành được xem như một loại thực phẩm có lợi trong khẩu phần của chế độ ăn uống lành mạnh. Từ đậu nành có thể chế biến ra các món ăn ngon miệng, bổ dưỡng gần gũi với văn hóa và đời sống của người Việt Nam. 

Do đó, không có lý do gì để tránh hoặc kiêng đậu nành, đừng để những lầm tưởng về đậu nành ngăn bạn thưởng thức chúng như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh.

Khuyến nghị đậu nành cho bệnh nhân ung thư hiện nay là 1-2 đơn vị/ngày tương đương với 1-2 bìa đậu phụ, 1-2 cốc sữa đậu nành, 30-60g hạt đậu nành.