
Học sinh lớp tăng cường tiếng Anh ở Trường Tiểu học Võ Trường Toản, quận 10, TP HCM. Ảnh: Tấn Thanh
Rút khỏi Cambrigde thì học gì đây?
“Tôi từng muốn rút con ra khỏi lớp Cambridge nhưng lúc đó có thông tin nếu muốn rút thì con phải chuyển vào học tại cơ sở 2 của trường ở khu chợ tạm nên phải cố cho con theo để được học ở trung tâm. Nay, với việc ngừng tuyển sinh Cambridge, tôi càng muốn rút con ra khỏi lớp này nhưng không học Cambrdge thì con tôi sẽ học chương trình tiếng Anh nào khi đang lỡ cỡ ở giữa cấp?” - chị H. lo lắng.
Hiệu trưởng một trường tiểu học tại quận 5 cho biết trong 2 ngày vừa qua, rất nhiều phụ huynh hỏi thông tin muốn chuyển con sang lớp tiếng Anh thường - tức là tiếng Anh tự chọn, tiếng Anh tăng cường và tiếng Anh theo đề án - thì phải làm thế nào? Theo vị hiệu trưởng này, tiếng Anh tự chọn càng ngày càng ít đi và phụ huynh cũng không thích chương trình này; tiếng Anh theo đề án hiện cũng rất ít lớp. Còn tiếng Anh tăng cường lại yêu cầu học sinh phải qua khảo sát, đạt các chứng chỉ: hết lớp 2 phải lấy được chứng chỉ Starters, xong lớp 4 phải có chứng chỉ Movers, xong lớp 5 phải có chứng chỉ Flyers. Mà các lớp tiếng Anh tăng cường cũng chỉ có hạn, nếu đột ngột chuyển học sinh đang theo học Cambridge sang lớp tăng cường thì khó có khả năng đáp ứng.Bên cạnh đó, lâu nay tuyển sinh đầu cấp tại TP HCM không phân tuyến theo Cambridge mà theo hộ khẩu. Tức là những học sinh dù hoàn thành chương trình Cambridge ở bậc tiểu học nhưng khi lên bậc THCS, theo phân tuyến vào trường không dạy Cambridge (ở bậc THCS, chỉ có một vài trường dạy Cambridge) thì xem như việc học gián đoạn.
Ông Đinh Thiện Căn, Trưởng Phòng GD-ĐT quận 1, cho biết với những học sinh học Cambridge, khi lên bậc THCS, muốn vào trường có tổ chức Cambridge thì chuyển hồ sơ về phòng để xem xét, giải quyết. Thế nhưng, một hiệu trưởng khác tại quận 1 nói rằng khi chương trình Cambridge ngưng tuyển sinh thì với những học sinh vừa hoàn thành chương trình ở bậc tiểu học xem như đứt đoạn.
Bất bình đẳng, khó thành công
Ở góc độ giáo dục, PGS-TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên giảng viên Trường ĐH Bách khoa TP HCM, cho rằng thật phi lý khi ngưng chương trình này để triển khai chương trình khác một cách đột ngột. Đáng ra Sở GD-ĐT TP HCM cần có sự đánh giá, cân nhắc, phải báo động trước khi ngưng.
PGS Tống băn khoăn: Liệu chương trình tiếng Anh tích hợp thay thế có hay hơn, ưu việt hơn so với chương trình Cambridge? Sở phải thuyết minh được chương trình mới hay hơn, ưu việt hơn cụ thể ở những mặt nào để cho học sinh, phụ huynh được biết, tránh triển khai một chương trình mà chất lượng không rõ ràng, để rồi lại không đạt như kỳ vọng. “Việc thay đổi một chương trình học không thể do các nhà quản lý dùng quyền lực quyết định mà phải có hội đồng thẩm định gồm các nhà chuyên môn, những người giảng dạy, nghiên cứu tiếng Anh trực tiếp đánh giá trên cơ sở khoa học và khách quan. Không nên tạo tiền lệ “sự đã rồi” như vậy” - PGS Tống nói.
PGS Tống nêu thêm: Học sinh học chung trường, mặc cùng bộ đồng phục nhưng lại phân biệt có tiền mới được học chương trình này, không có tiền thì phải học chương trình khác là một điều rất sai lầm về mặt giáo dục. Những gia đình khá giả có thể cho con học thêm tiếng Anh như một môn học ngoại khóa ở bên ngoài, sở không nên đưa những chương trình có tính phân biệt như vậy vào trường công, gây sự bất bình đẳng trong giáo dục.
Cũng theo PGS Tống, Sở GD-ĐT TP cần cân nhắc việc sử dụng cơ sở vật chất công để triển khai các chương trình tiếng Anh nước ngoài và phải hạch toán, tính khấu hao hợp lý. Nếu được thì phải lấy thặng dư để bù cho các trường nghèo, học sinh nghèo để tránh bất công, lãng phí.
Một chuyên gia về tiếng Anh tại TP HCM - người đã từng tham gia biên soạn nhiều sách giáo khoa về tiếng Anh - cho rằng chương trình tích hợp tiếng Anh mà sở sắp triển khai ông đã được biết qua và không thể đánh giá được chương trình này tốt hơn chương trình Cambridge. “Hiện chỉ có 10% trường học đủ điều kiện để triển khai chương trình tiếng Anh tích hợp. Với điều kiện giảng dạy không phù hợp thì khó có thể duy trì một chương trình tiếng Anh thành công” - chuyên gia này nhận định.
Mù mờ về chuẩn chương trình
Nhận xét về chuyên môn, chuyên gia này cho rằng chương trình tích hợp tiếng Anh mà sở sắp triển khai là do các tác giả người Anh và Úc viết, vì vậy không thể phù hợp với học sinh Việt Nam, đặc biệt là học sinh dưới 10 tuổi. Chương trình này không viết những câu chuyện gần gũi với các em như đi thăm bà nội, món ăn em ưa thích…, mà nói về những chuyện ở không gian rất xa. “Tôi nghĩ phải thành lập lại ban chuyên môn người Việt để viết lại sách giáo khoa cho chương trình này” - vị chuyên gia nói.
Ông cũng tỏ ra lo lắng khi triển khai chương trình tiếng Anh tích hợp thay thế mà đa số giáo viên chưa đạt chuẩn về chuyên môn.
Theo một số chuyên gia, chương trình này được nghiên cứu và áp dụng mà không dựa trên một chuẩn nào cụ thể. Theo bà Vũ Hà Thủy, chuyên gia giáo dục Anh - Mỹ, các chương trình của Anh đều yêu cầu phải được kiểm định. Muốn giảng dạy chương trình của Anh, phải đại diện cho Cambridge hay Edexcel. Cũng không có chuyện Bộ Giáo dục Anh Quốc cấp bằng nếu học sinh không thi chương trình tiếng Anh của 2 tổ chức này.
Ông Trịnh Quang Đồng, thành viên HĐQT Trường Quốc tế Canada (CIS), nói: “Kiểm định chất lượng đào tạo và chương trình là cực kỳ quan trọng. Chương trình không có kiểm định, chất lượng đào tạo sẽ tùy hứng lắm!”.
Nhấn mạnh bảo vệ trẻ em nói chung và bảo vệ trẻ em trên không gian mạng nói riêng đang là mối quan tâm chung của xã hội, ông Nguyễn Lâm Thanh cho rằng đây là trách nhiệm chung của toàn xã hội và mỗi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân tham gia đồng hành tổ chức cuộc thi “Học sinh với An toàn thông tin” đều coi việc xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho trẻ em là mối ưu tiên hàng đầu.
Đại diện TikTok Việt Nam đánh giá cao sáng kiến Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) cùng sự bảo trợ của 3 Bộ: TT&TT, GD&ĐT, LĐTB&XH trong việc tổ chức cuộc thi “Học sinh với An toàn thông tin”.
“Đây không chỉ là cuộc thi để cho các em học sinh, mà còn là hoạt động để các em cùng với gia đình, bố mẹ, thầy cô có được kiến thức để bảo vệ con em mình trên môi trường mạng. Chúng tôi tin rằng với cuộc thi được tổ chức rất quy mô, được sự hỗ trợ lan tỏa bởi các cơ quan truyền thông thì sau 3 tháng, 6 tháng nữa các phụ huynh, học sinh Việt Nam sẽ có nhiều kiến thức hơn để có thể tự bảo vệ mình”, ông Nguyễn Lâm Thanh chia sẻ.
Đại diện Bộ LĐTB&XH, bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em cho hay, có rất nhiều lợi ích khi trẻ em tham gia môi trường mạng. Nhưng bên cạnh đó, các em gặp rất nhiều rủi ro cũng như nguy cơ xâm hại trên môi trường mạng.
Theo thống kê của Tổng đài 111 trực thuộc Cục Trẻ em, trong năm 2020 có 229 cuộc gọi đến Tổng đài liên quan đến tư vấn cũng như hỗ trợ can thiệp các ca xâm hại trẻ em trên môi trường mạng. Đến năm 2021, con số này tăng lên gấp đôi: 458 cuộc gọi kể cả tư vấn về trẻ em trên môi trường mạng cũng như hỗ trợ can thiệp các ca trẻ em bị xâm hại trên môi trường mạng.
“Do vậy, việc trang bị “vắc xin số” để các em có những kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân trên mạng là rất cần thiết, cần sự vào cuộc của các bên”, bà Nguyễn Thị Nga nói.
Ở góc độ của cơ quan chủ trì Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025”, Cục trưởng Cục An toàn thông tin Nguyễn Thành Phúc cho biết, tại Việt Nam, 2/3 trẻ em có thể tiếp cận thiết bị kết nối Internet trong đó, 43,4% có thời gian sử dụng trung bình một ngày từ 1 - 3 tiếng.
Môi trường Internet mang lại nhiều lợi ích và cơ hội cho trẻ em như cung cấp kiến thức, thông tin; tương tác, chia sẻ, kết nối; vui chơi, giải trí hấp dẫn, đa dạng. Tuy vậy, Internet cũng có nhiều cạm bẫy khó lường đối với nhóm đối tượng là trẻ em - vốn chưa có đầy đủ nhận thức và kỹ năng để tự bảo vệ bản thân trên môi trường mạng.
Trong bối cảnh đại dịch Covid 19, mọi hoạt động làm việc, học tập hầu hết diễn ra trực tuyến, kéo theo gia tăng những nguy cơ, rủi ro đối với trẻ em trên môi trường mạng như: Tiếp cận với những nội dung độc hại (bạo lực, khiêu dâm, thông tin tiêu cực, vi phạm pháp luật…) làm lệch lạch suy nghĩ, lối sống, sự phát triển; Phát tán thông tin riêng tư, thông tin cá nhân của trẻ; Bắt nạt trực tuyến; Sử dụng quá mức và nghiện Internet; Bị lôi kéo, dụ dỗ, quấy rối, lừa đảo, dọa nạt, tống tiền, ép tham gia các hoạt động phi pháp, mại dâm, bị xâm hại tình dục,…
“Với vấn đề nêu trên, cách tốt nhất là trang bị cho trẻ các kiến thức, kỹ năng, công cụ cần thiết, những thứ có thể coi như là “vắc xin số” để trẻ em có thể tự bảo vệ, tự phát triển an toàn lành mạnh trên môi trường mạng”, ông Nguyễn Thành Phúc cho hay.
Năm 2022 là lần đầu tiên Việt Nam có một cuộc thi về an toàn thông tin mạng dành riêng cho đối tượng là trẻ em, các công dân số tương lai của đất nước. Theo kế hoạch, hệ thống thi thử sẽ được mở tại địa chỉ thihsattt.vn từ ngày 16/2/2022. Các thí sinh được thử thi không hạn chế số lần. Thời gian thi chính thức dự kiến kéo dài từ 3/3 đến 24/3/2022. Đề thi gồm 25 câu hỏi trắc nghiệm do hệ thống thi cung cấp ngẫu nhiên từ ngân hàng đề thi. Thời gian làm bài của thí sinh là 30 phút. Các câu hỏi là những kiến thức phổ thông về an toàn thông tin và bảo vệ trẻ em trên không gian mạng." alt="TikTok Việt Nam: Ngay cả bố mẹ, thầy cô cũng thiếu kỹ năng để an toàn trên mạng" width="90" height="59"/>