4. Béo phì: Làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tuyến lên 1.52 lần với BMI 25-30, nguy cơ tăng lên khi BMI tăng lên.

5. Các bệnh tăng tiết axit dạ dày: làm tăng nguy cơ ung thư thực quản biểu mô tuyến.

6. Cắt túi mậtcó thể làm tăng nguy cơ ung thư thực quản biểu mô tuyến. 

7. Một số yếu tố nguy cơ khác:Bệnh co thắt thực quản, tiền sử cắt dạ dày, viêm dạ dày thể teo đét, HPV, bệnh tăng tạo chai lòng bàn tay, bàn chân, dùng thuốc Biphosphonate và mắc ung thư đường hô hấp trên. 

Một số loại thức ăn và thuốc có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc ung thư thực quản biểu mô tuyến:Chế độ ăn giàu chất xơ từ hạt ngũ cốc, beta-caroten, folate, vitamin C, B6, chất chống oxi hóa làm giảm nguy cơ bệnh Barrette thực quản và ung thư biểu mô tuyến. Ngược lại, chế độ ăn giàu cholesterol, đạm động vật và vitamin B12 làm tăng nguy cơ loại ung thư này. Aspirine và một số loại thuốc chống viêm không Steroid khác (như Paracetamol…) làm giảm tỉ lệ ung thư thực quản biểu mô tuyến.

Các triệu chứng:

Ở giai đoạn đầu:Triệu chứng báo hiệu thường không đặc hiệu. Bệnh nhân có thể có cảm giác thức ăn dính, khó nuốt nhưng vẫn có thể nuốt nếu nhai kỹ. Một số bệnh nhân có cảm giác nóng rát, khó chịu sau xương ức.

Ở giai đoạn tiến triển tại chỗ:

+ Bệnh nhân nghẹn thức ăn đặc tăng dần gây ra do khối u bít tắc lòng thực quản.

+ Sút cân: Liên quan tới nuốt nghẹn, tới thay đổi chế độ ăn và sự phát triển của khối u.

+ Trào ngược nước bọt hoạc thức ăn: Gặp ở một số bệnh nhân giai đoạn tiến triển.

+ Bệnh nhân có thể gặp viêm phổi do trào ngược.

+ Khàn tiếng nếu dây thần kinh thanh quản quặt ngược bị u xâm lấn.

+ Thiếu máu, thiếu sắt do mất máu mạn tính từ khối u là dấu hiệu rất thường gặp.

+ Ít khi có biểu hiện nôn ra máu, đi vệ sinh phân đen hay trào ngược ra dịch có máu. Xuất huyết tiêu hóa ồ ạt xảy ra khi u ăn mòn động mạch chủ, phổi hay động mạch phế quản.

+ Dò khí quản là biến chứng muộn của bệnh, xảy ra khi ung thư xâm lấn trực tiếp từ lòng thực quản vào lòng khí quản (đường thở, nằm ngay phía trước thực quản trong lồng ngực). Bệnh nhân ho không kiểm soát được và thường xuyên viêm phổi. Thời gian sống thêm của những bệnh nhân này là dưới 4 tuần.

Ung thư thực quản sẽ được phân biệt với một số bệnh lành tính cũng gây nuốt nghẹn như: Túi thừa thực quản; Co thắt tâm vị; Nuốt nghẹn do rối loạn tâm thần; Viêm hẹp thực quản do bệnh trào ngược dạ dày – thực quản; Sẹo hẹp thực quản do uống nhầm axít, kiềm, nuốt mật nóng. Bên cạnh đó, một số bệnh khối u vùng cổ và trung thất đè vào thực quản, ung thư cực trên dạ dày cũng gây nuốt nghẹn.

Nếu có những dấu hiệu kể trên, bạn nên tới các cơ sở y tế chuyên khoa để có thể được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán.

Bác sĩ Hà Hải Nam(Phó Trưởng khoa Ngoại Tiêu Hoá 1, Bệnh viện K)

Tại gia đình, nếu cha mẹ, người chăm sóc trẻ phải ra ngoài và nhờ người trông giúp, cần xem xét những yếu tố sau:

- Họ có đủ năng lực hành vi không?

- Khả năng giám sát trẻ em của họ thế nào?

- Trong gia đình đó và khu vực xung quanh có nguy cơ đuối nước không?

- Luôn cẩn trọng với các khu vực ao, hồ, sông, suối xung quanh nơi sống.

Thứ ba, hãy dạy trẻ em về nguyên nhân và những nguy cơ đuối nước. Trẻ cần được giáo dục rằng không chơi hoặc đến gần các nguồn nước mở, trừ khi được người lớn giám sát. Nếu thấy ai đó gặp đuối nước, trẻ em cần gọi người lớn ngay lập lức. Nếu không, giúp đỡ bằng cách đưa sào, gậy hoặc quăng dây, vật nổi như chai nước rỗng cho người gặp nạn. Tuyệt đối không xuống nước để cứu người bị nạn.

Thứ tư,làm rào chắn an toàn là lưu ý quan trọng. Rào chắn hoặc nắp đậy an toàn giúp ngăn trẻ em tiếp cận các nguồn nước mở (như ao, mương, hồ nước, giếng nước, lu nước, …); Rào chắn, nắp đậy có thể làm từ các vật liệu sẵn có như tre, gỗ, … nhưng phải an toàn, không gây thương tích, phù hợp với lứa tuổi và chiều cao của trẻ em.

Bên cạnh đó, luôn đóng cửa, khóa an toàn và rào chắn ở khu vực xung quanh nhà, khu vực trẻ chơi, nhà tắm, khu vệ sinh hoặc bể bơi trong khuôn viên.

Đối với trẻ em dưới 3 tuổi, để trẻ trong cũi an toàn là biện pháp hiệu quả, không chỉ giúp trẻ phòng tránh đuối nước mà còn các nguy cơ thương tích khác như bỏng, ngã, hóc dị vật.

Đối với các khu vực như sông, suối, ao, hồ khó có thể làm rào chắn thì phải chắc chắn khi trẻ chơi các địa điểm này bắt buộc phải có người lớn kế bên.

Liên quan đến sơ cứu, cấp cứu trẻ đuối nước, Bệnh viện Nhi Trung ương và nhiều cơ sở y tế vào mùa hè liên tiếp tiếp nhận các trường hợp nguy kịch vì tai nạn đuối nước tại bể bơi, ao hồ...

Điều đáng nói, rất ít trẻ được sơ cấp cứu ban đầu đúng cách, nhiều trường hợp được cấp cứu ngừng tuần hoàn sai cách. Nhiều trường hợp dù không tỉnh, không thở nhưng vẫn không được cấp cứu ngừng tim ngay, thay vào đó là bế dốc chạy vòng quanh, làm chậm trễ cấp cứu, tăng nguy cơ trào ngược và trẻ hít phải các chất dịch từ dạ dày vào phổi.

Theo Tiến sĩ Phan Hữu Phúc, Viện trưởng Viện Đào tạo và Nghiên cứu Sức khoẻ Trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương, sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng vì nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu oxy.

Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ khoảng từ 3-5 phút, nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh. Do đó, khi thấy một trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim thì cần phải hồi sức tim phổi (thổi ngạt, ép tim) ngay vì đây là thời điểm vàng để cứu sống trẻ.

Sau khi nhập viện 12 giờ, tình trạng tri giác của V. xấu dần, hôn mê, vàng da niêm nhiều. Đáng lo ngại, chức năng gan giảm, gan to kèm men gan tiếp tục tăng cao hơn 100 lần so với bình thường, rối loạn đông máu nặng. Ngay lập tức, bé được đặt nội khí quản giúp thở và chuyển đến khoa Hồi sức tích cực – Chống độc.

Tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, V. tiếp tục được hỗ trợ hô hấp, chống phù não, điều trị suy gan cấp nặng bằng thuốc N-Acetyl cystein, lọc máu liên tục, truyền máu và chế phẩm máu. 

Song song đó, các bác sĩ tiến hành các xét nghiệm tìm kiếm nguyên nhân gây tổn thương gan như sốt xuất huyết Dengue, nhiễm trùng, viêm gan siêu vi, viêm gan tự miễn, ngộ độc thuốc và bệnh chuyển hóa … 

Dù được điều trị tích cực nhưng bệnh nhi vẫn mê sâu, suy gan nặng và rối loạn đông máu. Các bác sĩ đã hội chẩn, quyết định thay huyết tương thể tích lớn kết hợp với lọc máu liên tục cho bé để thay thế chức năng gan và ổn định chức năng đông máu. 

Quyết định này có kết quả bất ngờ sau đó, tổn thương gan đã dừng lại và chức năng gan cải thiện dần. Kết quả xét nghiệm xác nhận nguyên nhân của tình trạng trên là sốt xuất huyết Dengue. Sau hơn 1 tuần điều trị tích cực, bệnh nhi tiến triển tốt, được ngưng lọc máu và cai máy thở. Bé được chuyển lên khoa Sốt xuất huyết vào ngày 28/5 tiếp tục theo dõi.  Dự kiến vài ngày tới bé có thể xuất viện.

PGS.BS Phạm Văn Quang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Nhi đồng 1 cảnh báo, nhiều trẻ mắc sốt xuất huyết nặng đã nhập viện vì trụy tim mạch, suy đa tạng. Trong đó, suy gan cấp nặng gây hôn mê gan, xuất huyết nặng có thể dẫn đến tử vong.

“Phụ huynh phải luôn cảnh giác với bệnh sốt xuất huyết Dengue. Trẻ sốt từ 2-3 ngày trở lên phải được đến khám tại cơ sở y tế để phát hiện sớm và điều trị kịp thời”, ông nói.

Từ đầu năm đến nay, tổng số ca sốt xuất huyết tại TP.HCM là gần 10.000 trường hợp, tăng 44% với cùng kỳ năm 2021, trong đó số ca nặng tăng 7 lần. Tập trung số mắc chủ yếu tai các quận Bình Tân, quận 12, quận Tân Phú, huyện Bình Chánh, huyện Củ Chi, huyện Hóc Môn.

Cũng trong ngày hôm nay, TP.HCM đã phát động chiến dịch hưởng ứng “Ngày ASEAN phòng chống sốt xuất huyết” lần thứ 12 năm 2022. 

Linh Giao