Các thông tin về Apple đến Việt Nam xuất hiện nhỏ giọt khiến nhiều người lầm tưởng Apple sẽ đặt nhà máy sản xuất ở Việt Nam như Samsung đã làm. Tuy nhiên, trên thực tế mô hình hoạt động của Apple không giống như Samsung. Apple không trực tiếp quản lý bất kỳ một nhà máy sản xuất nào. Thay vào đó, Apple hợp tác với các nhà cung ứng trên toàn thế giới để sản xuất, lắp ráp các sản phẩm của Apple. Các nhà cung ứng ấy được gọi với tên các OEM (Original Equipment Manufacturer).

Trên toàn thế giới, Apple có khoảng hơn 1.200 nhà cung ứng, trong đó hầu hết là ở châu Á. Một thông tin đáng ngạc nhiên khác, theo nguồn tin của VietNamNet, hiện ở Việt Nam từ lâu cũng đã có hàng chục nhà cung cấp kiểu đó cho Apple. Trong đó, có thể điểm mặt một số “gương mặt thân quen” như Foxconn, Samsung… Trong đó, nhà máy Samsung Display sản xuất màn hình cho cả Apple.

Vì thế, việc Apple gia tăng hiện diện ở Việt Nam phải hiểu rằng đó là doanh nghiệp này sẽ tăng cường đặt hàng các nhà cung ứng sản xuất các thiết bị “made in Vietnam” hoặc kêu gọi các nhà cung ứng đến Việt Nam mở nhà máy.

Đó cũng chính là lý do tháng 3/2019, Apple đã khai trương văn phòng điều hành để quản lý chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Dù với hình thức nào, rõ ràng thông tin Apple quan tâm đến chuỗi cung ứng đến từ Việt Nam là một thông tin đáng mừng, thể hiện được những nỗ lực của Việt Nam trong suốt bao năm qua khi ghi dấu trên bản đồ công nghệ thế giới, trở thành “cứ điểm sản xuất thiết bị điện tử” của nhiều thương hiệu lớn như Samsung, LG, Intel… Đó là thành tựu, là sự chuyển hướng ngoạn mục của Việt Nam trong việc thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao hơn, dù rằng trên thực tế Việt Nam còn có thể làm tốt hơn nữa, tận dụng tốt hơn nữa giá trị lan tỏa của dòng vốn này.

Nhưng, ít người biết rằng, để Apple đặt những bước chân đậm nét hơn vào thị trường Việt Nam không phải là dễ dàng. Apple cũng có những đắn đo, tính toán và cả những đề nghị đến nhiều cơ quan của Chính phủ Việt Nam, trong đó nổi bật nhất là vấn đề thủ tục, môi trường đầu tư kinh doanh.

Khi các lãnh đạo cấp cao của Apple làm việc với phía Việt Nam, họ cũng bày tỏ quan ngại lớn về thủ tục hải quan khi phải mất nhiều giờ hơn thông lệ quốc tế, phải thực hiện nhiều thủ tục hơn để thông quan hàng hóa, gây tốn kém thời gian và chi phí. Vì lẽ đó, Apple đã đề nghị cho được hưởng chế độ doanh nghiệp ưu tiên đặc biệt theo chương trình chính thức của Hải quan Việt Nam mà nhiều doanh nghiệp khác đang được áp dụng. Đây không phải lần đầu Apple đưa ra đề xuất này, trước đó ý kiến này đã bị hải quan từ chối vì nhiều lý do.

Từ câu chuyện của Apple cho thấy, cơ hội để Việt Nam đón nhận những dòng vốn lớn của các tập đoàn đa quốc gia đang ngày càng gần hơn. Trong xu thế dịch chuyển thương mại toàn cầu này, Việt Nam có thể trở thành một mắt xích quan trọng.

Gần đây, 4 nền kinh tế lớn bao gồm Australia, Nhật Bản, Ấn Độ và Hoa Kỳ đã chính thức nối lại cuộc đối thoại bốn bên sau 10 năm gián đoạn, nhóm đã nâng cấp thành đối thoại của các ngoại trưởng. Vào ngày 20/3, nhóm “Bộ tứ kim cương” đã mời thêm 3 quốc gia khác gồm Việt Nam, Hàn Quốc và New Zealand cùng thảo luận, nhóm mới này được tờ Thời báo Ấn Độ gọi là “bộ tứ mở rộng” (QUAD Plus). Nhóm bộ tứ mở rộng đang làm truyền thông quốc tế dậy sóng với khả năng Mỹ đang đặt ra mục tiêu chuyển dịch chuỗi cung ứng rời khỏi Trung Quốc sớm nhất có thể.

Việt Nam đã được nhắc tên trong “bộ tứ mở rộng”. Cơ hội để Việt Nam đóng góp nhiều hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu đang gần hơn bao giờ hết. Vấn đề là chúng ta có thể thay đổi để nắm bắt cơ hội đó hay không. Điều này cần một sự thay đổi từ tư duy, tâm thế, thay đổi để tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi hơn, thông thoáng hơn cho doanh nghiệp và đối tác.

Những băn khoăn của Apple khi đàm thoại với các cơ quan của Việt Nam có lẽ cũng chính là nỗi lòng của nhiều doanh nghiệp khác. Trong các cuộc hội nghị, tọa đàm ở các cấp bao lâu nay, không ít doanh nghiệp, hiệp hội đã kêu gọi điều ấy. Việt Nam cũng đã lắng nghe và thay đổi, nhưng chưa được như kỳ vọng. Có lúc, có nơi còn trì trệ, tư duy hành chính quan liêu còn “ăn sâu” vào không ít người thực thi công vụ.

Việt Nam sẽ còn phải làm rất nhiều việc để có một bước đi dài vào chuỗi giá trị toàn cầu. Sau Samsung, LG, Intel…, việc đón Apple sẽ mở đầu thiết lập một kỷ nguyên mới cho dòng vốn đầu tư vào Việt Nam. Nếu làm được, những tập đoàn lớn cũng sẽ chọn Việt Nam là điểm đến, để từ đó những sản phẩm “made in Vietnam” sẽ rộng đường đi ra thế giới.

Bộ TT&TT vừa phát động chiến dịch thúc đẩy chuyển đổi số bằng công nghệ điện toán đám mây Việt Nam. Ông có thể chia sẻ về vai trò và tầm quan trọng của công nghệ điện toán đám mây trong việc phát triển kinh tế số?

Hạ tầng số đặc biệt quan trọng trong kinh tế số và phát triển xã hội số. Trong hạ tầng số thì hạ tầng về dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu điện toán đám mây đóng vai trò lớn, là “xương sống” của hạ tầng số. Mọi người hay gọi điện toán đám mây là “i-Cloud”, nhưng theo tôi từ bây giờ chúng ta nên gọi là “V-Cloud”, là hạ tầng điện toán đám mây của Việt Nam, xây dựng bởi người Việt Nam cho người Việt sử dụng.

Các doanh nghiệp Việt đã có các hạ tầng vật lý kết nối như các Data Center (trung tâm dữ liệu), nhưng quan trọng hơn, chúng ta cần hạ tầng về dữ liệu. Nền tảng để đảm bảo cho hạ tầng dữ liệu chính là Cloud. Với sự ra mắt của Liên minh Điện toán đám mây Việt Nam, tôi rất tin tưởng chúng ta sẽ có một nền tảng điện toán đám mây Việt Nam, mà tôi đặt là “V-Cloud”. Tôi hi vọng trong một tương lai không xa, V-Cloud không chỉ phục vụ cho các dịch vụ điện toán đám mây ở Việt Nam mà hoàn toàn có thể cung cấp ra khu vực và thế giới, với giấc mơ Việt Nam có thể trở thành quốc gia cung cấp được hạ tầng số mà tôi gọi là “Digital Hub”, trước mắt là cho Châu Á – Thái Bình Dương.

Dưới góc nhìn của ông, năng lực điện toán đám mây của Việt Nam hiện nay ra sao?

Chúng ta đều biết mọi việc đều cần có sự khởi đầu. Vài ba năm gần đây, các doanh nghiệp công nghệ thông tin - viễn thông lớn đã có những bước đầu chuẩn bị về điện toán đám mây, xây dựng Cloud riêng với hệ thống bảo mật vững chắc… Ví dụ, Tập đoàn Công nghệ CMC đã chính thức công bố ra mắt nền tảng hệ sinh thái hạ tầng mở cho doanh nghiệp và tổ chức – C.OPE2N mà trong đó hạ tầng nền tảng số chính là C.Cloud, tuân thủ đúng theo bộ tiêu chuẩn của Cục An toàn thông tin. Có thể nói, chúng ta đang xây dựng Cloud theo tiêu chuẩn quốc tế, hiện nay các khách hàng của CMC, VNG… cũng có những khách hàng quốc tế, chẳng hạn như CMC đang cung cấp hạ tầng điện toán đám mây cho SAMSUNG SDS.

Tuy nhiên, nếu nói các công ty điện toán đám mây Việt Nam đã có thể ngang bằng với các công ty hàng đầu thế giới như Microsoft, Amazon… thì cần sự nỗ lực nhiều hơn. Một công ty chỉ là các cá thể đơn lẻ và khó có sức mạnh cạnh tranh trên thị trường thế giới. Do đó, khi liên minh lại với nhau thì các doanh nghiệp có sự cộng hưởng và tạo nên sức mạnh lớn, từ số lượng kỹ sư, con người, hạ tầng đến chất lượng sản phẩm dịch vụ (ví dụ 40.000 doanh nghiệp CNTT liên kết lại sẽ có lực lượng hàng trăm nghìn kỹ sư CNTT). Cho nên tại lễ phát động của Bộ TT&TT, 11 doanh nghiệp điện toán đám mây Việt Nam đã công bố cam kết tham gia cùng nhau để tiếp cận các khách hàng toàn cầu. Hơn thế nữa, chúng tôi còn đang muốn dựa trên nền tảng mở để xây dựng hệ tri thức cho toàn nhân loại, thực hiện ước mơ tạo ra các sản phẩm công nghệ “Make in Vietnam”.

Dịch bệnh Covid-19 đã và đang ảnh hưởng tới tất cả các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo ông, ngành CNTT đã có tác động như thế nào đến kinh tế Việt Nam nói chung và phòng chống dịch Covid-19 nói riêng trong thời gian qua?

Đúng vậy, dịch bệnh Covid-19 đang tác động tới tất cả các quốc gia trên thế giới, có thể nói đây là một cuộc “đại khủng hoảng” kéo theo rất nhiều hệ lụy. Hàng loạt quốc gia bị đóng băng, không thể hoạt động được để thúc đẩy kinh tế. Việt Nam may mắn đã đối phó được bước đầu để ổn định tình hình trong nước, trong đó việc ứng dụng CNTT trong xử lý, phát hiện, theo dõi, truy vết các trường hợp nghi nhiễm được người dân trong nước cũng như báo đài quốc tế đánh giá cao. Chúng ta cũng đẩy mạnh E-learning, họp trực tuyến, làm việc tại nhà, khám chữa bệnh từ xa… Hiện nay, Tập đoàn CMC đang phối họp với các hãng công nghệ lớn để triển khai ứng dụng làm việc nhóm như Microsoft Teams trong toàn tập đoàn và cho các khách hàng doanh nghiệp. Đây là giải pháp công nghệ hỗ trợ làm việc online, làm việc từ xa hàng đầu thế giới do CMC là đối tác chiến lược được ủy quyền phân phối tại thị trường Việt Nam.