Sau trào lưu Khá Bảnh, phụ huynh có con em ở tuổi bắt đầu tiếp cận Internet lại tiếp tục hoang mang khi các nội dung về ma túy lại được các YouTuber khai thác triệt để. Đặc biệt, những video này không được gắn nhãn độ tuổi và được đăng tải bởi những kênh hướng đến trẻ chưa đủ tuổi vị thành niên.

Cha mẹ lạc giữa rừng nội dung liên quan đến ma túy

"Gần đây, các video có nội dung liên quan đến ma túy rộ lên khiến tôi phải tạm cấm con dùng mạng xã hội video này", chị Trang cho biết vì muốn bảo vệ con, chị đã tạm cấm trẻ sử dụng YouTube.

Nhiều kênh YouTube hướng tới trẻ em đang xem ma túy như một trò đùa.

Cấm con dùng YouTube là một trong những phản ứng dễ thấy của nhiều phụ huynh khi phát hiện các vấn đề nội dung của nền tảng này.

"Việc phụ huynh bảo vệ con bằng cách cấm sử dụng hoàn toàn không sai. Đây là phản ứng tất yếu. Tuy vậy, nó khiến trẻ không còn cơ hội tiếp cận những nội dung bổ ích khác trên Internet", Nguyễn Thanh Thái, chuyên gia tâm lý tại TP.HCM chia sẻ.

Tuy nhiên, ngoài cấm, các bậc làm cha mẹ không còn lựa chọn nào khác triệt để hơn.

Với từ khóa "dùng ma túy và cái kết", YouTube cho ra hàng trăm kết quả là những kênh có chủ đề "troll" (trò chơi khăm) và cả những MV với ca từ cổ xúy việc sử dụng ma túy.

Tháng 3/2019, kênh YouTube của rapper Bình Gold đăng tải MV "Đớ". Chưa đầy 2 tháng, video trên đã đạt gần 1,8 triệu lượt xem và lọt top thịnh hành của YouTube. Nội dung bài hát của Bình Gold cổ xúy việc sử dụng ma túy đá với các câu rap như "Đam mê thì có gì sai, không chơi thì phí cả đời trai, kệ cho đời trôi...".

Không chỉ có người lớn, nhiều kênh trẻ em cũng đăng tải những video có nội dung dùng thử ma túy.

Những tiêu đề như "Troll buôn ma túy thử lòng gia đình và mọi người", "Mời bạn chơi ma túy và cái kết đắng", "Giả vờ chơi ma túy thử lòng mẹ" xuất hiện nhan nhản trên YouTube được thực hiện bởi nhiều trẻ chưa đủ tuổi vị thành niên.

Trẻ em dư sức tự tắt YouTube Kids

Ngọc Oanh (ngụ Tân Bình, TP.HCM)  làm nhân viên văn phòng. Đặc thù công việc buộc chị phải làm nhiều vào ban đêm. Không có thời gian cho con nhỏ, chị nhờ YouTube thay mình làm bạn với con.

Ý thức được các mối nguy với nền tảng video YouTube, chị Oanh đã cài YouTube Kids cho bé trai 13 tuổi, con chị.

“Ban đầu, bé khóc rất nhiều vì theo bé YouTube Kids quá ít thứ để xem. Phải thừa nhận, nội dung trên YouTube Kids chỉ dành có các bé dưới 12 tuổi. Vậy từ 13-16, giai đoạn hình thành nhân cách, các cháu xem gì?”, chị Oanh chia sẻ.

Một video được thực hiện với một nhóm trẻ đang diễn lại cảnh sử dụng ma túy.

Chính nhu cầu về nội dung này khiến cháu tuy đồng ý sử dụng YouTube Kids nhưng sau ít ngày, chị Oanh phát hiện cháu có thể tự tắt YouTube Kids mở YouTube khi bố mẹ không chú ý.

Việc tắt một ứng dụng để mở một ứng dụng khác với trẻ em trên 8 tuổi hết sức đơn giản. Có lẽ đây cũng là một khuyết điểm YouTube Kids. Nhưng, việc yêu cầu mật khẩu để thoát ứng dụng là chuyện gần như bất khả thi trên nền tảng iOS.

"YouTube chứa nhiều kiến thức tốt cho sự phát triển của trẻ. Nhưng nếu họ không có biện pháp khắc phục, buộc lòng phụ huynh hoặc cấm, hoặc chỉ cho xem trong khoảng thời gian có phụ huynh, việc này rất hạn chế sự tìm tòi của bé, chị Châu nói.

"Đùa cợt với ma túy sẽ biến điều bất thường trở nên bình thường"

“Việc xuất hiện tràn lan các clip về ma túy vô hình trung cổ xúy cho những điều bất thường, bất hợp pháp trở thành những điều bình thường hàng ngày trong suy nghĩ", chuyên gia tâm lý Thanh Thái nhận định.

Cũng theo ông Thái, nếu trẻ em xem những video này sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến tư tưởng, hành vi.

Video "lần đầu thử chơi ma túy" của một kênh hướng tới trẻ em đạt 700.000 lượt xem.

"Do nhận thức của trẻ còn hạn chế, nếu xem các video "thử thách với ma túy", các em có thể bắt chước, rủ rê lôi kéo bạn bè cùng tham gia thực hiện, sao chép mô phỏng hoặc biến tấu tạo thành trào lưu hoặc các thách thức nguy hiểm cho bản thân và cộng đồng”, ông Thái cho biết.

Theo chuyên gia tâm lý Thanh Thái, việc có thể làm trong lúc chờ nền tảng video "sửa chữa nội dung" là giáo dục con trẻ.

"Phân tích cho trẻ biết đâu là đúng đâu là sai cũng là một cách cần áp dụng ngay. Tuy vậy nội dung trên YouTube thay đổi, lồng ghép, biến hóa quá nhiều khiến phụ huynh khó lòng theo kịp trẻ", ông Thái cho biết.

Để video ma túy xuất hiện tràn lan, YouTube đang phạm luật

Tuy vậy, hành vi truyền bá hình ảnh sử dụng ma túy lại được quy định tại điểm b, điểm đ, khoản 1, Điều 5 Nghị định 72/2013/NĐ-CP. Đây được xem là hành vi bị cấm khi lợi dụng việc cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng nhằm mục đích tuyên truyền, kích động tệ nạn xã hội hoặc thực hiện hành vi quảng cáo, tuyên truyền, mua bán hàng hóa, dịch vụ bị cấm.

Nếu hành vi truyền bá hình ảnh sử dụng ma túy nhằm mục đích rủ rê, dụ dỗ, xúi giục hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy thì sẽ vi phạm quy định tại Điều 258 Bộ luật hình sự 2015.

Tuy nhiên, soi kỹ điều khoản của Facebook Dating, bạn có thể phát hiện ra "mini app" này sử dụng chính sách chung về dữ liệu của Facebook và việc bạn muốn hẹn hò với ai có thể vẫn bị mạng xã hội này khai thác để có lợi nhuận.

Tháp nhu cầu Maslow là thước đo những thứ mà con người luôn mong ước được đáp ứng. Theo tiêu chuẩn này, Facebook hiện cung cấp từ nhu cầu được thể hiện mình, nhu cầu được quý trọng, nhu cầu về giao tiếp xã hội, nhu cầu an toàn. Và mạng xã hội này không dừng lại ở đó.

Mới đây, Facebook còn khai thác cả vào nhu cầu sinh lý khi đưa ra tính năng hẹn hò bí mật. Đáng chú ý, trong khi Tinder - ứng dụng hẹn hò lớn nhất thế giới thu hàng chục triệu USD từ ứng dụng hẹn hò thì Facebook lại đang cung cấp nó miễn phí (chưa rõ có thu phí trong tương lai hay không).

Hẹn hò là tính năng mới giúp Facebook thu thập thêm dữ liệu từ người dùng.

Tuy vậy, đúng như câu nói "Sản phẩm miễn phí thì người dùng là sản phẩm", Facebook đang tạo ra một nền tảng mới để thu thập hành vi, và sở thích của người dùng. Facebook buộc phải làm việc này trong bối cảnh người dùng đã quá mất lòng tin vào nền tảng.

Miếng phô mai thơm béo mà Facebook khó lòng ngồi yên

Trong vài năm qua, các ứng dụng và trang web hẹn hò trực tuyến được xem là cứu cánh cho những người không thể tìm thấy một nửa ngoài cuộc sống thật.

Theo số liệu từ Visual Capitalist, năm 2019, mỗi phút có hơn 1,4 triệu lượt vuốt trên ứng dụng Tinder. Trong khi đó, Google có 3,4 triệu lượt tìm kiếm mỗi phút. Không chỉ có lượng tương tác lớn, các ứng dụng hẹn hò còn khiến người dùng chi tiền để có được sự chú ý, tăng cơ hội tìm được nửa kia hơn so với những người dùng miễn phí.

Theo Statista, Mỹ là quốc gia có tỷ lệ người dùng trả tiền cho ứng dụng hẹn hò cao nhất thế giới với 26,4%. Ngoài Mỹ, Vương quốc Anh và Đức cũng thuộc top 3 với lần lượt 20,8 và 17% người dùng trả tiền cho ứng dụng hẹn hò.

Nhờ sự tăng trưởng mạnh mẽ của người đăng ký, công ty mẹ của Tinder đã tăng doanh thu 30% vào năm 2018, đạt doanh thu kỷ lục với 1,73 tỷ USD. Trong đó, Tinder đóng góp 805 triệu USD.

Chính sự tăng trưởng này khiến Facebook không thể ngồi yên.

Facebook sẽ kiếm tiền theo cách khác từ tính năng hẹn hò?

Tháng 5/2019, Facebook chính thức giới thiệu tính năng hẹn hò bí mật tại 19 quốc gia gồm, Canada, Mexico, Colombia, Thái Lan, Argentina, Phillipines, Singapore, Malaysia, Lào, Guyana, Brazil, Peru, Chile, Bolivia, Ecuador, Paraguay, Uruguay, Suriname và Việt Nam.

Dù có lượng người dùng lớn, Mỹ và các nước châu Âu không có tính năng hẹn hò. Đây cũng là những nơi đang có những tranh cãi gay gắt, phản ứng với thái độ hời hợt của Facebook trong chính sách quản lý dữ liệu.

Trong tính năng hẹn hò bí mật, người dùng có thể chọn 9 người để theo dõi. Khi một trong 9 người này cũng thêm người dùng vào danh sách bí mật, hai tài khoản sẽ được kết nối với nhau.

Facebook đặt những câu hỏi trong tính năng hẹn hò để hiểu thêm người dùng.

"Chính việc giới hạn số lượng người theo dõi này khiến người dùng chủ động khai báo những dữ liệu cá nhân để có thể ghép đôi với những người mong muốn nhất. Từ đó, Facebook có được nguồn dữ liệu đáng tin cậy hơn phục vụ cho quảng cáo", Thanh Hùng, Thạc sĩ chuyên ngành Digital Marketing của Đại học South Wales, Anh cho biết.

Để tăng độ chính xác trong việc tìm kiếm bạn hẹn hò và "làm đẹp" cho hồ sơ hẹn hò, người dùng được gợi ý trả lời một số câu hỏi về đời tư như: "Bạn được ăn một món một tuần thì đó là món gì?", "Chó hay mèo? Hay loài nào khác?", "Hoang đảo: bạn sẽ chọn bộ phim nào?", "Thức uống bạn yêu thích và nơi thưởng thức lý tưởng?"...

Trước đây, khi người dùng đăng nhập bằng nhiều thiết bị di động, Facebook sẽ đoán họ là người đam mê công nghệ. Nếu check-in tại nhiều địa điểm, Facebook sẽ đoán người dùng yêu thích du lịch...

"Với kinh nghiệm phân tích hành vi, dữ liệu người dùng hơn 10 năm qua, Facebook có những thuật toán để đoán được sở thích của người dùng qua các câu trả lời", ông Hùng nói thêm.

Facebook dùng dữ liệu của tính năng hẹn hò cho việc gì?

Trong chính sách của tính năng hẹn hò, Facebook ghi rõ, chính sách dữ liệu của công ty được áp dụng lên hẹn hò.

"Chính sách dữ liệu của Facebook sẽ vẫn tiếp tục được áp dụng cho tính năng hẹn hò, bao gồm cả dữ liệu được bảo vệ đặc biệt theo pháp luật tại quốc gia của bạn", Facebook viết.

Doanh thu tăng đều của ứng dụng hẹn hò Tinder khiến Facebook không thể ngồi yên. Ảnh: Statista.

Chính sách dữ liệu Facebook quy định: "Chúng tôi sử dụng những thông tin đã có về bạn, bao gồm thông tin về sở thích, hành động và kết nối, để lựa chọn và cá nhân hóa quảng cáo, ưu đãi cũng như nội dung được tài trợ khác mà chúng tôi hiển thị cho bạn".

Như vậy, khi sử dụng hẹn hò, người dùng đã tình nguyện cho Facebook thu thập những dữ liệu cá nhân, kể cả những dữ liệu nhạy cảm nhất liên quan đến chuyện tình cảm. 

Dựa vào nhu cầu và cảm xúc của người dùng, Facebook đã khéo léo tìm ra cách thu thập dữ liệu người dùng mới trong bối cảnh người dùng đang căng thẳng với các bê bối dữ liệu của mạng xã hội này.

Theo thông tin từ cộng đồng người dùng iPhone lock trong nước, tối ngày 13/3/2018, SIM ghép “thần thánh” phiên bản 6 đã bị khóa khiến cho nhiều người dùng iPhone lock không sử dụng được như trước.

Trước thực tế này, tại một số diễn đàn, cộng đồng người dùng iPhone lock cũng đã nhanh chóng khuyến cáo không nên tháo thay SIM khác, không reset lại máy cũng như không cập nhật iOS.

Một cửa hàng kinh doanh iPhone lock Nhật Bản tại Hà Nội nhận định dự kiến phải từ 1-2 tuần nữa mới có SIM ghép "thần thánh" phiên bản mới.

Cùng đó, phía cửa hàng này cho hay trong thực tế tính đến tối ngày 13/3, sự cố mới xảy ra với các đời máy như iPhone 7 Plus, iPhone 6 và 6 Plus lock. Còn iPhone 6S và iPhone 6S Plus vẫn thay SIM bình thường, chưa bị vô hiệu hóa. Dù vậy, để đảm bảo an toàn người dùng hai loại máy này cũng không nên thử tháo lắp SIM, cập nhật phần mềm...

Đáng chú ý, cũng theo tìm hiểu của ICTnews, bên cạnh những người lo lắng cho số phận chiếc iPhone lock của mình thì cũng không ít người đón nhận thông tin loại SIM ghép thần thánh phiên bản 6 bị khai tử khá bình thản do đã qua nhiều lần loại SIM này “chết đi sống lại” và tiếp tục chờ đợi đến ngày phiên bản mới ra mắt.

Như vậy, chỉ tính riêng từ đầu năm 2018 tới nay, chỉ trong hơn 3 tháng SIM ghép “thần thánh” đã trải qua 4 lần bị khóa (phiên bản 3, 4, 5 và 6), đồng thời vòng đời của mỗi phiên bản ngày càng ngắn.

Theo The Japan Times, tất cả số mới có đầu số “020”. Kế hoạch là muộn nhất cuối năm 2021 phải giới thiệu số mới. 3 nhà mạng lớn nhất của Nhật Bản – NTT Docomo, KDDI, SoftBank – đều đồng ý với ý tưởng này và sẽ nâng cấp hệ thống đủ cho 10 tỷ số mới. Bộ Truyền thông Nhật Bản dự định trao thưởng cho các nhà mạng hoàn thành trước thời hạn.