Lật tẩy mánh lới những kẻ tuyên truyền thông tin sai lệch vẫn dùng để qua mặt khoa học

Gần đây, tôi có dịp được mời đến một buổi tiệc liên hoan dành cho trẻ con tại thành phố Nayoro tỉnh Hokkaido. Một lần nữa tôi lại bị ấn tượng bởi các cư xử và tính kỷ luật của trẻ con Nhật. Chúng thể hiện nay trong cách bọn trẻ ăn uống và “ứng xử” với thức ăn.

Người Việt chúng ta từ lâu tự cho rằng cứ là trẻ con thì được quyền bày bừa trong bữa ăn và cha mẹ thì có trách nhiệm chuẩn bị đồ ăn cho con cũng như dọn dẹp, rửa bát sau khi trẻ ăn xong.

Ở Nhật thì không như vậy. Không chỉ ở nhà mà ngay cả ở trường học, trẻ con Nhật cũng đều được giáo dục rằng phải biết giúp đỡ cha mẹ chuẩn bị đồ ăn, cũng như làm thế nào để ăn uống một cách lịch sự và dọn dẹp sau khi ăn xong. Đấy là một phần của văn hoá ẩm thực Nhật Bản.

Trẻ em Nhật học nấu ăn.

Như tôi quan sát, các bà mẹ Nhật luôn để ý đến việc dạy con tự nấu những món ăn đơn giản cũng như khuyến khích trẻ giúp đỡ mẹ trong bếp với khả năng tối đa của trẻ. Điều này không những giúp trẻ biết quý trọng thức ăn, biết cách “cư xử” với thức ăn mà đồng thời còn khiến bé thấy ăn uống và nấu nướng cũng là một hoạt động rất vui và lý thú.

Trong suốt buổi tiệc mà tôi được tham dự ở Nayoro đấy, tôi quan sát thấy những đứa trẻ con mới tuổi mẫu giáo tự biết chuẩn bị sandwich và pizza cho bản thân với một sự hào hứng và lịch thiệp tuyệt vời. Đương nhiên, bánh sandwich và pizza sẽ do người lớn nướng nhưng bọn trẻ đều biết tự chuẩn bị phết bánh mì cũng như chọn loại thức ăn sẽ bỏ lên pizza theo ý thích và lựa chọn của mình.Không một ai yêu cầu bọn trẻ phải cho gì lên bánh pizza. Thay vào đó, chúng được khuyến khích lấy thật nhiều loại rau và thịt sao cho bánh pizza sặc sỡ và nhiều màu nhất có thể. Một số đứa trẻ chỉ thích ăn pizza với pho mát không hoặc một số chỉ thích sandwich, không ăn pizza. Không ai ép chúng. Tất cả chỉ muốn cho bọn trẻ có được những khoảng thời gian vui vẻ và cảm thấy tích cực với vấn đề ăn uống và thực phẩm. Người Nhật biết, trẻ con sẽ ăn được nhiều hơn nếu chúng cảm thấy ăn uống là một cách vui chơi, và nó rất vui. Sau bữa tiệc, bọn trẻ sẽ giúp thu dọn đĩa và cốc bẩn để vứt đi.

Ở bữa tiệc tai Nayoro hay ở bất cứ bàn ăn nào có trẻ nhỏ, tôi đầu thấy sau khi rửa tay, các bé không hề ăn ngay mà luôn nói "Itadakimasu". “Itadakimasu” là một cụm từ tiếng Nhật rất khó để dịch nghĩa trực tiếp. Tôi có thể ta nôm na như thế này: nó được nói lớn ngay trước khi ăn và có nghĩa đại loại như "Tôi rất vinh dự để bắt đầu ăn bữa ăn này”. Vậy là, sau khi một tràng những âm thanh "Itadakimasu!" líu lo vang lên cùng một lúc, các bé Nhật mới bắt đầu cắm cúi vào phần ăn uống của mình. Khi tất cả các bé hoàn thành, các em hét to một cách nhiệt tình "Goshisosamadeshita!" – một câu nói truyền thống của Nhật sau khi ăn cơm, nghĩa đại loại như "cảm ơn vì bữa ăn ngon miệng này" rồi cũng mới kết thúc bữa ăn.

Trẻ con Nhật ăn uống kỷ luật nhưng cũng rất vui và hào hứng với thức ăn. Trước đây tôi luôn tò mò không hiểu vì sao và nhờ phương pháp nào, mẹ Nhật có thể dạy con mình hai việc tưởng như mâu thuẫn như vậy. Thời gian ở Nhật đã cho tôi câu trả lời và cả sự ngưỡng mộ tuyệt đối đối với văn hoá giáo dục trẻ nhỏ, nhất là trong việc ăn uống của người Nhật.

Đây là những quy định thuộc Nghị định 167/2013/NĐ-CP về "xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình" mà Chính phủ mới ban hành.

Tiểu tiện ở đường phố bị phạt 300.000 đồng

Người mang "tội bất hiếu" sẽ bị xử phạt đến 2 triệu đồng. Cụ thể, Điều 50 của Nghị định nêu rõ: Phạt tiền từ trên 1,5 triệu đồng đến 2 triệu đồng đối với hành vi: Bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người già, yếu, tàn tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ; Đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như: bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân.

Cũng theo Nghị định, chồng chửi vợ hoặc vợ chửi chồng đều sẽ bị xử phạt đến 1 triệu đồng. Điều 51 quy định, phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết, xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên trong gia đình.

Chồng chửi vợ hoặc vợ chửi chồng sẽ bị xử phạt 1 triệu đồng (Ảnh minh họa)

Nghị định cũng quy định xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi cấm thành viên gia đình ra khỏi nhà, ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, bạn bè hoặc không cho thành viên gia đình tham gia các hoạt động xã hội hợp pháp, lành mạnh.

Từ ngày mai (28/12), tiểu tiện ở đường phố cũng sẽ bị phạt đến 300.000 đồng. Cụ thể: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi tiểu tiện, đại tiện ở đường phố, trên các lối đi chung ở khu công cộng và khu dân cư.

Nghị định cũng quy định mức phạt cảnh cáo hoặc 100.000 đồng đến 200.000 đồng đối với hành vi không xuất trình chứng minh nhân dân khi có yêu cầu kiểm tra của người có thẩm quyền.

Bỏ phạt "thả rông", "dọa ma trẻ con"

Thực ra, những quy định trên đều đã có từ nhiều năm nay. Thậm chí, trong các nghị định trước đây, nhiều hành vi khác liên quan đến trật tự an toàn xã hội, bạo lực gia đình bị xử phạt. Trong đó có quy định xử phạt hành vi không mặc quần áo nơi công cộng mà nhiều người quen gọi là "thả rông". Một số hành vi khác trước đây cũng có quy định xử phạt là: vợ kiểm soát tiền chồng hoặc chồng kiểm soát tiền vợ; cha mẹ dọa con bằng ma quỷ, ngáo ộp;... Nhưng thực tế, từ trước đến nay hầu như vẫn chưa ai bị xử lý.

Trước đây, ít ai để ý đến những quy định này. Cách đây không lâu, khi soạn thảo Dự thảo Nghị định 167, Bộ Công an tiếp tục đưa những hành vi này vào để lấy ý kiến dư luận. Theo đó, nhiều quy định xử phạt đã gây ra không ít tranh cãi.

Trong Dự thảo cuối cùng trình Chính phủ, Bộ Công an đã sửa đổi nhiều nội dung so với Dự thảo ban đầu. Và nghị định 167 Chính phủ mới ban hành, nhiều quy định như xử phạt "thả rông", "vợ kiểm soát tiền chồng", "dọa ma trẻ con" đều đã được bỏ ra khỏi Nghị định.

Một số hành vi khác được quy định cụ thể hơn. Chẳng hạn: Cá nhân, chủ hộ gia đình không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú hoặc điều chỉnh những thay đổi trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú cũng sẽ bị phạt số tiền tương tự.

Ngoài ra, Nghị định còn quy định, hoạt động điều tra, thám tử tư dưới mọi hình thức sẽ bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng.

Người nào đưa hối lộ để tránh xử lý vi phạm hành chính sẽ bị phạt nặng. Cụ thể, Nghị định nêu rõ: Phạt 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng đưa tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác cho người thi hành công vụ để trốn tránh việc xử lý vi phạm hành chính.

Người bán dâm sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng. Còn người mua dâm sẽ bị phạt nặng hơn, từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng. Đặc biệt, hành vi lôi kéo người khác mua dâm sẽ bị phạt 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng.

Cách đây khoảng 1 tuần, chị Hoàng Thị Mười (43 tuổi) nhìn thấy dòng chữ “Giúp người khó khăn quanh bạn” trên ứng dụng Zalo mà chị vẫn sử dụng hằng ngày. Tò mò, chị “click” thử và làm theo hướng dẫn.

“Tôi đưa thông tin cần giúp đỡ của mình lên nhưng cũng không nghĩ rằng mình sẽ được giúp đỡ”.

Chỉ 30 phút sau, chị nhận được tin nhắn đầu tiên hỏi thăm hoàn cảnh. Tối hôm đó, rất nhiều người nhắn tin cho chị. Chỉ 1, 2 ngày sau, nhóm công nhân 11 người của chị nhận được đủ thứ lương thực thực phẩm đủ ăn trong 7-10 ngày.

Nhóm công nhân của chị Mười nhận thực phẩm được hỗ trợ.

Quê Yên Bái, quanh năm chị Mười đi theo các công trình xây dựng khắp Hà Nội để làm phụ xây, nấu bếp kiếm tiền nuôi con. Hiện chị cùng 10 công nhân đang mắc kẹt tại một công trình xây dựng ở quận Nam Từ Liêm.

Cả tháng nay nhóm của chị không có việc, cũng chưa được chủ thầu trả hết lương. Hà Nội đang thực hiện giãn cách, một số địa phương kiểm soát rất chặt chẽ người dân đi về từ vùng dịch, cộng với xe cộ đi lại khó khăn nên cả nhóm chị bị mắc kẹt ở Hà Nội.

Từ khi hết việc, chủ thầu lo bữa cơm cho anh em được 10 ngày, sau đó họ cũng kiệt sức nên mọi người phải tự lo liệu.

Trước đó, chị Mười nhận tạm 1 triệu đồng tiền lương nhưng đã gửi hết về cho con trai đang học nghề ở Hoà Bình. Những người khác trong nhóm cũng khó khăn mỗi người một kiểu.

“Khi nhận được quà, chúng tôi rất vui và biết ơn tấm lòng của mọi người. Hiện tại, chúng tôi có gạo đủ ăn đến ngày 5/9, rau củ và thịt đủ ăn đến hết tháng 8. Ngoài đồ khô như gạo, mắm muối, trứng, lạc, sữa…, chúng tôi còn được cho 5-6kg thịt và cho mượn tủ lạnh để bảo quản”.

Chị Mười cho biết, vẫn còn một số người dân ngỏ lời giúp nhóm của chị nhưng chị xin nhường cho những hoàn cảnh khác. “Khi nào chúng tôi dùng hết thì lại xin mọi người hỗ trợ sau”.

Bữa cơm của nhóm đã có chút thịt, cá.

Cũng qua ứng dụng Zalo, nhóm thiện nguyện của chị Hoàng Thị Nữ (Nam Từ Liêm, Hà Nội) biết đến những hoàn cảnh khó khăn ngay xung quanh mình.

“Cứ tưởng những hoàn cảnh khó khăn ở đâu xa, khi nhìn vào Zalo Connect thì thấy rất nhiều người cần giúp đỡ ở ngay xung quanh mình”, chị Nữ cho biết.

Những ngày đầu, nhóm của chị Nữ chọn đối tượng cần giúp đỡ là 2 nhóm công nhân đang ở ngay trong khu vực toà nhà họ sinh sống. Sau khi xác minh thông tin, một số chị em trong khu chung cư đã tặng nhóm công nhân những túi đồ khô, mắm muối, rau củ…

Sau đó, nhận thấy trong khu vực phường mình đang ở cũng có rất nhiều trường hợp cần hỗ trợ, chị Nữ đã mạnh dạn kêu gọi quyên góp từ các hộ gia đình trong khu chung cư, bạn bè, người quen của mình. Cộng với một số nguồn quỹ từ các đợt quyên góp trước, nhóm của chị đang có trong tay gần 30 triệu đồng và bắt đầu lên kế hoạch phân bổ.

“Để xác định được đúng đối tượng cần giúp đỡ, chúng tôi đã liên hệ với phường để xin danh sách các hoàn cảnh khó khăn. Những đối tượng này có thể cần hỗ trợ nhiều lần vì thực phẩm họ nhận được mỗi lần cũng chỉ ăn được một vài ngày là hết, trong khi dịch bệnh còn kéo dài”.

Nhóm của chị Nữ sắp xếp thực phẩm hỗ trợ các hoàn cảnh khó khăn.

Thông tin về những người cần hỗ trợ có thể dễ dàng tìm thấy bằng ứng dụng Zalo.

Lợi dụng dịch bệnh để trêu đùa, lừa đảo

Chị Nữ cho biết, trong quá trình tìm hiểu những hoàn cảnh cần giúp đỡ qua ứng dụng Zalo, chị nhận thấy hoàn cảnh khó khăn rất nhiều nhưng cũng không thiếu những người không nghiêm túc hoặc không thực sự khó khăn đến mức cần phải hỗ trợ.

“Có trường hợp chúng tôi đến tận nhà, theo quan sát thì thấy không đến mức khó khăn như họ nói. Hay có trường hợp chúng tôi đến tận nơi hỏi ‘anh cần hỗ trợ gì?’ thì bảo ‘bây giờ anh chỉ cần người yêu thôi’".

Cũng không ít trường hợp đưa lời kêu gọi giúp đỡ mang tính vui đùa khiến người muốn giúp mất thời gian, còn người cần giúp lại mất đi cơ hội.

Một lời kêu gọi giúp đỡ được chia sẻ nhiều những ngày qua viết: “Em sinh viên năm cuối do giãn cách nên không về quê cũng không đi làm được. Mong mọi người giúp đỡ em gạo ST25, trứng cá hồi, thịt bò Kobe, tôm hùm Alaska để em sống qua ngày”.

Những thông tin không nghiêm túc được đăng lên.

Không dừng ở việc trêu đùa, một số cá nhân đã lợi dụng tình hình dịch bệnh để thực hiện hành vi lừa đảo.

Chị Nguyễn Thị Thuỷ, hiện là công nhân xây dựng ở Hoàng Mai, Hà Nội cho biết, sau khi chị đăng thông tin cần giúp đỡ lên Facebook cá nhân, một người đàn ông đã vào hỏi thăm. Rất nhanh chóng, người đàn ông này xin số tài khoản của chị để chuyển khoản 2 triệu cho nhóm công nhân 20 người mà chị đang sống cùng.

Người đàn ông này sử dụng một thủ đoạn cũ đã được cảnh báo nhiều trước đây nhưng vì chủ quan nên chị Thuỷ vẫn làm theo hướng dẫn.

“Anh ta nói đã chuyển tiền cho tôi thông qua Western Union. Sau đó, có một tin nhắn gửi tới số điện thoại của tôi, nội dung là đã chuyển 2 triệu cho tôi và đề nghị vào đường link đính kèm để hoàn thiện thủ tục nhận tiền. Tin nhắn ấy được gửi từ một số điện thoại cá nhân nhưng lúc đó tôi không để ý. Đến bước đòi mã xác thực, không thấy anh ta trả lời, tôi vào trang cá nhân của anh ta để xem thì thấy có người tố cáo anh ta lừa đảo. Tôi nhắn cho anh ta là ‘Anh lừa em à?’ thì bị chặn tin nhắn luôn. Rất may là tôi chưa bị mất tiền”.

Đoạn đối thoại giữa chị Thuỷ và người hứa sẽ chuyển tiền cho chị.

Chiêu lừa này rất cũ, chủ tài khoản sẽ bị mất số tài khoản nếu thực hiện theo các bước mà đối tượng yêu cầu. Việc này đã được cảnh báo trên nhiều phương tiện truyền thông nhưng do dịch bệnh khó khăn cộng với việc kẻ xấu “hack nick” của những người tử tế nên nhiều người vẫn mắc bẫy.

“Những anh chị em đang gặp khó khăn cần lưu ý. Nếu là các mạnh thường quân, những người làm từ thiện tử tế, một là họ hỏi địa chỉ và đến tận nơi trao quà, hai là hỏi số tài khoản rồi chuyển cho bạn mà không bắt bạn cung cấp mã này mã kia hay truy cập vào đâu cả. Bất kỳ ai yêu cầu anh chị cung cấp mã otp, hay vào đường link nào thì đều có dấu hiệu lừa đảo, đừng làm theo họ” - một cảnh báo trên nhóm giúp đỡ nhau mùa dịch.

Nguyễn Thảo

Ảnh: NVCC

Chủ xưởng in tặng ảnh thờ cho gia đình có người mất giữa đại dịch

Mỗi ngày, Thành Nhân cặm cụi bên máy tính chỉnh sửa ảnh, in, đóng khung những tấm ảnh miễn phí rồi gửi cho thân nhân người mất.