'Bông hoa tím' của Motorola

Tại Việt Nam, 2 thập kỉ trước, nhà sáng lập Ecopark đã tạo ra xu hướng này khi kiến tạo đô thị Ecopark, cách trung tâm Hà Nội khoảng 13-14 km về phía Đông Nam. Thành công của Ecopark là khi lần lượt nhận được nhiều giải thưởng quốc tế cũng như trong nước. Trong đó phải kể đến giải thưởng: Khu đô thị có cảnh quan đẹp nhất thế giới, dự án phát triển nhà ở bền vững xuất sắc nhất châu Á, Đại Đô thị tốt nhất châu Á, Dự án phát triển nhà ở bền vững xuất sắc nhất châu Á",... 

Cảm hứng từ rừng hoa đầy hương sắc 

Vẫn đưa thiên nhiên vào trong kiến trúc không gian nhưng ở một phiên bản cao cấp hơn, mới đây nhà sáng lập Ecopark ra mắt dự án “đảo hoa” Ecovillage Saigon River, nằm tại cửa ngõ phía đông TP.HCM.

Dự án Ecovillage Saigon River lấy cảm hứng từ những ngôi làng nhỏ đầy màu sắc, với không gian chăm sóc sức khoẻ ẩn mình giữa rừng hoa rực rỡ bên dòng sông. Tại dự án này, nhà sáng lập Ecopark bắt tay với huyền thoại thiết kế cảnh quan và quy hoạch quốc tế LJ-ASIA - đơn vị đã có mặt ở hơn 15 quốc gia trải dài khắp thế giới.

“Sự hòa quyện giữa các yếu tố thiên nhiên, đất, trời, cỏ hoa và nước sẽ đánh thức mọi giác quan bừng tỉnh. Hệ thống sông nước tự nhiên cùng với diện tích mảng xanh rộng lớn trên tổng diện tích hơn 55ha được quy hoạch hài hòa sẽ làm nên bản sắc riêng cho một resort 6 sao”, đại diện LJ-ASIA nói về dự án.

Còn theo ông Nguyễn Tuấn Anh - Giám đốc cảnh quan cây xanh của nhà sáng lập Ecopark, dự án Ecovillage Saigon River sẽ có hơn 200 loài hoa khoe sắc quanh năm. Vì tôn trọng giữ vẹn nguyên hệ sinh thái tự nhiên nên những cây, hoa sẵn có tại dự án này vẫn sẽ phát triển một cách tự nhiên như vốn có. 

Cũng theo ông Tuấn Anh, cây xanh, hoa cỏ tại dự án sẽ được trồng thành 5 tầng, 5 lớp: Tầng cây cổ thụ - Tầng cây tạo bóng mát - Tầng cây tầm trung, cây bụi - Tầng cây thảm, lá màu, hoa, thủy sinh - Tầng cây cỏ. Với cách trồng này, ánh nắng sẽ không chạm đến đỉnh đầu cư dân, đồng thời ánh nắng sẽ tạo thành từng tia, rất đẹp, rất thơ chứ không hề bỏng rát.

“Cây ra hoa màu hồng có: kèn hồng, muồng hoa đào. Cây ra hoa màu vàng có: chuông vàng, muồng hoàng yến, lim xẹt. Cây ra hoa màu đỏ có: phượng vỹ, lộc vừng. Cây ra hoa màu cam có: sò đo cam, vàng anh. Cây ra hoa màu tím có bằng lăng. Cây ra hoa màu trắng, hương thơm có ngọc lan,…”, ông Tuấn Anh chia sẻ.

Vị đại diện nhà sáng lập Ecopark cũng chia sẻ thêm, thiết kế mô phỏng hoặc lấy cảm hứng từ những đóa hoa đã manh nha từ lâu trong phong cách kiến trúc chữa lành (Therapeutic Architecture) và đang trở thành xu hướng được ưa chuộng, nhất là sau dịch bệnh Covid-19. 

Theo Style Magazine, những tòa nhà được thiết kế lấy cảm hứng từ những bông hoa khiến giới thượng lưu phát sốt ngay từ khi còn đang xây dựng. Mở đầu cho trường phái này phải kể đến tháp Okan đang được xây dựng ở trung tâm thành phố Miami có đỉnh hình hoa tulip với tầm nhìn ra thành phố chính và vịnh Biscayne. 

Tại New York, năm 2022, CookFox Architects ra mắt Flatiron House, thiết kế gây chấn động giới thượng lưu lấy cảm hứng từ những đóa hoa với 44 dinh thự, hai tòa nhà nối với nhau bằng khu vườn khổng lồ trồng các loại hoa và cây bản địa. 

Ở Caribe, trên đảo Dominica, trong khu nghỉ dưỡng Secret Bay có hai biệt thự có kiến trúc mô phỏng loài hoa Ylang Ylang (hoa móng rồng) được giới thượng lưu đặc biệt yêu thích cho dù giá bán đắt đỏ (từ 3,8 triệu USD). 

Tại Ecovillage Saigon River - lấy cảm hứng từ rừng hoa ngập sắc hương với những hạng mục đầu tư quy mô và ý tưởng thể hiện hoàn toàn mới mẻ, đẳng cấp, nhà sáng lập Ecopark kỳ vọng dự án Ecovillage Saigon River chạm đến trái tim người Sài thành ở cả hai điểm chạm: cảm hứng sống tươi đẹp như những đóa hoa, nên thơ như cổ tích và tiện ích đẳng cấp xứng tầm giới tinh hoa trong những ngôi nhà đắt giá nhất thế giới phiên bản Việt.

Ngọc Minh

Mỗi doanh nghiệp có cách tiếp cận riêng của mình về đổi mới sáng tạo để phát triển doanh nghiệp mình, tái tạo chính mình và đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước. Ảnh: TD

Đổi mới sáng tạo thì bao giờ cũng phải bắt đầu từ nhận thức và tư duy. Để hiểu hơn về đổi mới sáng tạo thì tôi xin phép được nhìn nó từ một số góc nhìn khác nhau.

Người Nhật đề cập đến xã hội 5.0. Xã hội 1.0 là săn bắn, du cư. Xã hội 2.0 là làm nông nghiệp, định canh. Xã hội 3.0 là xã hội công nghiệp. Xã hội 4.0 là xã hội thông tin. Xã hội 5.0 là xã hội thông minh. Bây giờ cái gì cũng Smart. Đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp có thể hiểu theo nghĩa sau, sử dụng công nghệ, mà chủ yếu là công nghệ số, để tự động hoá, thông minh hoá toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, từ quản trị tới sản xuất, bán hàng. Với cách tiếp cận này thì từ khoá quan trọng nhất là: Thông minh hơn và tiếp tục thông minh hơn trong mọi hoạt động, và công cụ quan trong nhất giúp ích cho quá trình này là công nghệ, nhất là công nghệ số, công nghệ 4.0.

Một cuộc cách mạng xảy ra và khi đó, tương lai sẽ không nằm trên đường kéo dài của quá khứ. Đổi mới sáng tạo xảy ra là đúng vào lúc này. Hạ tầng cũ, cách làm cũ, tri thức cũ, sản phẩm cũ, mô hình kinh doanh cũ không còn phù hợp. Chúng ta cần hạ tầng mới, cách làm mới, tri thức mới, sản phẩm mới, mô hình kinh doanh mới. Rất nhiều thứ chỉ đơn giản là làm ngược lại. Trước đây là tìm mọi cách để tránh sai lầm thì nay là sai nhanh hơn với chi phí rẻ hơn. Trước đây là học trước làm sau thì nay là làm trước học sau, vì cái mới thì chưa có nên không thể học mà chỉ có thể thử. Trước đây là có việc trước rồi tìm người sau thì nay là tìm người phù hợp trước rồi mới nghĩ đến làm gì, vì việc là mới nên cần những người giống nhau ở chỗ đam mê khám phá. Trước đây sức mạnh của doanh nghiệp là đông người thì nay sức mạnh là ít người để phản ứng nhanh và chuyển động nhanh. Với cách tiếp cận này thì quan trọng nhất đối với các CEO là tìm cách tiếp cận mới trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty mình.

Một công ty thành công, đứng ở vị trí số 1 thì lại thường sụp đổ khi xuất hiện những công nghệ mới đột phá. Và qui trình sụp đổ thường là như sau. Bước 1, các công nghệ đột phá được các công ty thành công phát triển đầu tiên. Bước 2, đội ngũ marketing thăm dò phản ứng của những khách hàng trọng yếu về công nghệ mới, và không nhận được sự ủng hộ, vì các sản phẩm cũ vẫn đang tốt và quen dùng. Bước 3, các công ty thành công quay sang thúc đẩy sự phát triển các công nghệ mang tính duy trì, cải tiến sản phẩm cũ, nâng cao hiệu suất, tăng doanh thu và lợi nhuận. Bước 4, các công ty mới được thành lập dựa vào công nghệ mới đột phá và phải thăm dò thị trường mới, khách hàng mới, thường là những khách hàng ở lớp dưới, bằng cách thử và sai, và từ đây, hàng loạt các ứng dụng mới, sản phẩm mới có tầm ảnh hưởng được hình thành. Bước 5, các công ty mới gia nhập thị trường sẽ tiến lên các thị trường cao cấp. Bước 6, các công ty thành công nhập cuộc quá trễ nên không thể gìn giữ được khác hàng cơ bản của họ và sự đổi ngôi xảy ra. Và như vậy, sự đổi mới sáng tạo thường tạo ra cơ hội cho các công ty mới với công nghệ mới mang tính đột phá. Với góc nhìn này, các công ty lớn và thành công có những khuyết tật chết người, và tạo ra cơ hội cho các công ty mới, các công ty nhỏ, cơ hội vươn lên trở thành số một của các công ty không có tên tuổi, nhưng phải dựa vào công nghệ mới đột phá, và đi từ các thị trường mới để quay về lật đổ tại các thị trường truyền thống hiện tại.

Vậy có cách nào để các công ty lớn, đang thành công có thể xử lý được tình huống này không? Về cơ bàn, có 3 cách tiếp cận sau. Thứ nhất, thúc đẩy các công nghệ và thị trường mới nổi, để nó trở thành đủ lớn, đủ nhanh nhằm đóng góp vào tăng trưởng của công ty. Thứ hai, chờ cho đến khi thị trường mới, công nghệ mới ngày càng rõ nét và ra nhập khi thị trường này đã đủ lớn và trở thành hấp dẫn. Thứ ba, giao trách nhiệm thương mại hoá công nghệ đột phá cho các bộ phận mới, đủ nhỏ để hiệu suất kinh doanh của chúng chỉ phụ thuộc vào công nghệ mới, thị trường mới. Nhưng bộ phận mới này phải được hoạt động theo các qui trình mới và hệ giá trị mới để có thể giải quyết được các vấn đề mới. Các nghiên cứu cho thấy, cách tiếp cận thứ ba có nhiều hứa hẹn hơn. Cách thứ nhất khó thành công vì công nghệ mới, thị trường mới không tạo ra bùng nổ trong thời gian ngắn. Cách thứ hai thì lại quá muộn. Với góc nhìn này thì các công ty lớn, đang thành công vẫn có cơ hội tiếp tục tồn tại và phát triển, nhưng phải phân mình từ một tổ chức thành 2 tổ chức độc lập với 2 cách vận hành khác nhau, 2 văn hoá khác nhau. Và là một việc không dễ.

Đổi mới sáng tạo đòi hỏi sự thay đổi, nhưng chính các cơ chế, qui trình, hệ giá trị mà thông qua đó công ty tạo ra giá trị và thành công lại là kẻ thù của sự thay đổi. Năng lực của một tổ chức bao gồm 3 yếu tố: Tài nguyên, Qui trình và Hệ giá trị. Cả 3 yếu tố này khi công ty ở qui mô lớn và thành công thì đều mang tính duy trì. Do vậy, chính các năng lực của một tổ chức cũng là thứ ấn định những khuyết tật của nó. Và nhiệm vụ của các CEO là phải giải quyết mâu thuẫn này khi có yêu cầu về đổi mới sáng tạo. Các CEO có 3 lựa chọn sau. Thứ nhất, thâu tóm một công ty có qui trình và hệ giá trị tương đồng với nhiệm vụ mới. Thứ hai, cố gắng thay đổi các qui trình và hệ giá trị của tổ chức hiện tại. Thứ ba, tạo ra một bộ phận độc lập rồi phát triển các qui trình mới và hệ giá trị mới để đáp ứng được các yêu cầu mới. Với cách nhìn này thì các công ty lớn đang thành công quả là có một thách thức rất lớn khi nói về đổi mới sáng tạo.

Đổi mới sáng tạo dưới góc nhìn kinh tế số thì sẽ như thế nào?

Kinh tế số là các hoạt động kinh tế có sử dụng thông tin số, tri thức số như là yếu tố sản xuất chính; sử dụng mạng Internet, mạng thông tin làm không gian hoạt động; và sử dụng ICT, tức là viễn thông và CNTT, để tăng năng suất lao động, và để tối ưu nền kinh tế. Nếu nói đơn giản thì là nền kinh tế liên quan đến công nghệ số. Kinh tế số là một quá trình tiến hoá lâu dài. Là quá trình chuyển đổi số trên bình diện quốc gia. Ở những mức độ khác nhau, mọi lĩnh vực, mọi doanh nghiệp, mọi cá nhân đều có thể sử dụng công nghệ số để làm tốt hơn công việc của mình, thậm chí đột phá để thay đổi về chất công việc của mình.

Cách nhanh nhất để đẩy nhanh nền kinh tế số là sử dụng công nghệ số để thay đổi cách chúng ta đang sản xuất, đang làm việc. Dùng camera để giảm người bảo vệ, đó chính là kinh tế số. Tự động tưới cây khi đất khô, đó cũng chính là kinh tế số. Dùng văn bản điện tử thay giấy tờ cũng là số hoá nền kinh tế. Ai sẽ làm việc này? Đó là các doanh nghiệp công nghệ số. Bởi vậy phải khởi nghiệp công nghệ số, phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam. Dùng công nghệ số để giải quyết vấn đề Việt Nam, bài toán Việt Nam, và từ cái nôi Việt Nam, các doanh nghiệp công nghệ này sẽ đi ra toàn cầu. Công nghệ sinh ra là để giải quyết vấn đề, ở đâu có vấn đề là ở đó có công nghệ, có giải pháp. Vấn đề đang có ở mọi nơi, có thể là ngay trong công việc hàng ngày của mỗi chúng ta, và mỗi chúng ta có thể khởi nghiệp công nghệ để giải quyết bài toán của mình. Cuộc cách mạng toàn dân khởi nghiệp công nghệ số, phổ cập công nghệ số sẽ giúp Việt Nam số hoá nền kinh tế rất nhanh.

Công nghệ số sẽ sinh ra những mô hình kinh doanh mới, thách thức mới hoặc thay thế mô hình kinh doanh cũ. Thí dụ, Uber đang thách thức taxi. Fintech thách thức ngân hàng truyền thống. Mobibe money thanh toán mua hàng hoá giá trị nhỏ sẽ giải quyết bài toán thanh toán không dùng tiền mặt đến 100% người dân, nhưng lại thách thức ngân hàng. Vấn đề của chính phủ là có dám chấp nhận các mô hình kinh doanh mới này hay không. Nếu dám chấp nhận nhưng lại là người sau cùng chấp nhận thì cũng không có giá trị nhiều.

Bởi vậy mà nhiều người nói, số hoá nền kinh tế là một cuộc cách mạng về chính sách nhiều hơn là một cuộc cách mạng về công nghệ. Đầu tiên phải là chấp nhận các mô hình kinh doanh mới, chấp nhận các công nghệ mới làm thay đổi căn bản các ngành, thường là sự sáng tạo mang tính phá huỷ cái cũ. Chúng ta chấp nhận cái mới thì công nghệ mới của thế giới sẽ về, người tài trên toàn cầu sẽ về, và nền công nghiệp mới sẽ xuất hiện, và cái nôi Việt Nam sẽ tạo ra các sản phẩm công nghệ số xuất khẩu được. Nhưng phải là sự chấp nhận sớm, sớm hơn người khác. Đi sau người khác, đi cùng người khác thì sẽ không có cơ hội thay đổi thứ hạng Việt Nam. Khi chấp nhận cái mới, chúng ta có thể mất một số thứ. Nhưng chúng ta không có quá nhiều thứ để mất, đó là cơ hội của chúng ta.

Như vậy, dưới góc nhìn kinh tế số, hay chuyển đổi số thì đổi mới sáng tạo có nghĩa là: Doanh nghiệp thì tập trung vào chuyển đổi số để trở thành doanh nghiệp số, còn chính phủ thì tập trung vào xây dựng thể chế để chấp nhận các mô hình kinh doanh mới, các công nghệ mới đột phá. Những thách thức của đổi mới sáng tạo luôn là rất lớn. Nhưng cơ hội của những nước đang phát triển như chúng ta lại là lớn hơn. Và đây cũng chính là cơ hội để Việt Nam thay đổi thứ hạng và trở thành nước phát triển vào năm 2045. Mỗi doanh nghiệp có cách tiếp cận riêng của mình về đổi mới sáng tạo để phát triển doanh nghiệp mình, tái tạo chính mình và đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng

Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam là để Make in Vietnam

Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, sản xuất tại Việt Nam. Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam là để Make in Vietnam.

Chiều 28/5, tại Sơn La, đã diễn ra lễ ký kết thoả thuận hợp tác giữa UBND tỉnh Sơn La, Cục Xúc tiến thương mại - Bộ Công Thương, sàn thương mại điện tử Shopee và Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) - đơn vị quản lý sàn thương mại điện tử Postmart, với mục tiêu hỗ trợ đưa nông sản và các sản phẩm tiêu biểu khác của địa phương lên sàn thương mại điện tử.

Đây là hoạt động trong khuôn khổ hội nghị “Bàn giao sản phẩm Xoài Sơn La theo thỏa thuận tiêu thụ cho các đơn vị chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu và thương mại điện tử năm 2021”.

Hai loại đặc sản của Sơn La là xoài và mận hậu hiện đã có trên sàn Postmart.

Ngay sau khi thỏa thuận hợp tác được ký kết, đặc sản xoài Yên Châu đã được đưa lên tiêu thụ trên hai sàn thương mại điện tử Shopee và Postmart.

Riêng với Postmart, bà con nông dân ở Sơn La cũng vừa được Vietnam Post hỗ trợ mở gian hàng đặc sản mận hậu trên sàn thương mại điện tử này để có thể nhanh chóng tiếp cận với người tiêu dùng cả nước.

Những tháng gần đây, Vietnam Post còn hỗ trợ nông dân nhiều tỉnh, thành đưa nông sản lên bán trên sàn Postmart, như vải thiều Thanh Hà (Hải Dương), vải thiều Lục Ngạn, dứa Lục Nam (Bắc Giang), hành tím (Sóc Trăng), dưa hấu (Quảng Bình), mít thái của các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long…

Toàn bộ nông sản đưa lên sàn Postmart đều được hỗ trợ truy xuất nguồn gốc sản phẩm và đảm bảo chất lượng. Qua sàn Postmart, nhiều nhà cung cấp đã chủ động giới thiệu về đặc sản vừa mang tính vùng miền vừa mang tính thương hiệu riêng của hộ gia đình đến người tiêu dùng.

“Để hỗ trợ nông dân tiêu thụ sản phẩm nông sản, thời gian qua Vietnam Post không chỉ tập trung giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình vận chuyển hàng đi tiêu thụ, mà còn chú trọng hướng dẫn người dân mở thêm kênh tiêu thụ nông sản mới trên sàn Postmart. Trong một tuần gần đây, chúng tôi đã hỗ trợ tiêu thụ hàng chục tấn nông sản của nông dân tại nhiều địa phương”, Phó Tổng giám đốc Vietnam Post Lê Quốc Anh chia sẻ.

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, tiêu thụ nông sản của nông dân, cùng với Postmart, đã có nhiều sàn thương mại điện tử khác như Vò Sò, Lazada, Sendo, Shopee… tham gia tiêu thụ nông sản.

Trao đổi tại sự kiện ngày 28/5, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú cho biết, việc đưa các sản phẩm địa phương lên sàn thương mại điện tử gặp nhiều thách thức như năng lực về thương mại điện tử của các hợp tác xã, người nông dân còn hạn chế, thiếu nguồn nhân lực hiểu biết về CNTT; đặc biệt những kỹ năng về tư vấn, chăm sóc khách hàng hay đánh giá xu hướng tiêu dùng, thị hiếu thị trường khá xa lạ với các hợp tác xã.

Vì thế, thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Cục Xúc tiến thương mại sẽ đẩy mạnh hợp tác với các sàn thương mại điện tử để vừa kết hợp nâng cao năng lực chuyên môn vừa từng bước hỗ trợ tiêu thụ hiệu quả cho các địa phương thông qua kênh này.

Xoài Yên Châu (Sơn La) được đóng gói, bảo quản đúng quy cách trước chi chuyển tới khách hàng.

Thực tế, từ tháng 3/2021, bên cạnh việc hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa nông sản bị ùn ứ do ảnh hưởng dịch bệnh, hai doanh nghiệp bưu chính Vietnam Post và Viettel Post đã trực tiếp tổ chức nhiều nhóm công tác xuống tận các trang trại, hợp tác xã, hộ nông dân để hướng dẫn, đào tạo theo hình thức “cầm tay chỉ việc”. Qua đó, bà con biết cách mở gian hàng, chụp ảnh, live stream và viết giới thiệu sản phẩm cũng như đăng bán nông sản trên các sàn thương mại điện tử.

Trong thời gian tới, thực hiện chủ trương đẩy mạnh chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại đã lên kế hoạch phối hợp với Vietnam Post triển khai chương trình hỗ trợ nông dân, chủ trang trại trên cả nước bán nông sản hàng hóa, nông sản thực phẩm an toàn theo hình thức trực tuyến (livestream).

Cụ thể, Cục Xúc tiến thương mại sẽ phối hợp với Vietnam Post, đào tạo tập huấn chon nông dân, chủ trang trại kỹ năng quảng bá sản phẩm, kỹ năng bán hàng qua livestream, hỗ trợ áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc để tạo điều kiện cho bà con trực tiếp tiếp xúc với khách hàng, hiểu và nắm bắt rõ hơn về xu hướng và yêu cầu thị trường; từ đó sẽ tổ chức sản xuất được hiệu quả, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng.

Vân Anh

Hỗ trợ nông dân Bắc Giang tiêu thụ nông sản trên 2 sàn Postmart, Vỏ Sò

Dự kiến ngày 5/6, sàn Vỏ Sò sẽ phối hợp mở “Gian hàng Việt trực tuyến” để tiêu thụ vải thiều Bắc Giang. Còn với Postmart, một tuần qua dứa Lục Nam, vải thiều Lục Ngạn đã được đưa lên bán trên sàn thương mại điện tử này.

Doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng là do không có đủ điều kiện. Đặc biệt trong điều kiện về vốn hoá của cổ phiếu giảm. Trái phiếu là một trong những nguồn lớn cho doanh nghiệp nhưng không phát hành thì nguồn vốn hướng về ngân hàng. Rất nhiều doanh nghiệp tiến hành đồng thời nhiều dự án, giả sử có 10 dự án, 8 dự án chưa đủ điều kiện về pháp lý, 2 dự án đã vay rồi thì việc vay vốn rõ ràng là khó khăn. 

Còn đối với người mua nhà, trước đây với khoảng 2 tỷ có thể mua được nhà ở thương mại trung cấp nhưng hiện nay với mức giá này người dân khó có thể mua nhà phân khúc này. Không phải tự nhiên NHNN nâng mức độ rủi ro lên, đó như một "lằn ranh đỏ" để cảnh báo các ngân hàng thương mại nếu cứ cho vay ra thì các tổ chức tín dụng cũng không an toàn. Nên nói người mua nhà khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng là vì thế. 

Theo tôi, điều cần thiết để khơi thông “điểm nghẽn” này là doanh nghiệp BĐS nên giảm giá nhà để bán được hàng. Với những tài sản gần hoàn thành có thể tìm nguồn theo phương thức liên doanh, liên kết hoặc các biện pháp khác để có vốn hoàn thành. Phải chấp nhận trước đây tăng giá thì bây giờ giảm giá và phải về giá trị thực. 

PV:Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng đã nêu lên lo ngại về khả năng quản trị của các doanh nghiệp BĐS, đặc biệt có doanh nghiệp đang thực hiện cùng một lúc trên 50 dự án. Khi thị trường phát triển tốt thì không sao nhưng đến thời điểm thị trường khó khăn như bây giờ thì nguy cơ doanh nghiệp "chết trên đống tài sản” là hiện hữu. Ông đánh giá như thế nào về thực trạng trên?

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh: 

Đối với vấn đề này, theo tôi, cơ quan quản lý hiện nay làm chưa tròn trách nhiệm trong việc thẩm định và thực hiện việc đấu thầu cũng như giao các dự án. Không có lý gì một doanh nghiệp có vốn điều lệ 1.000 – 2.000 tỷ đồng đi đấu thầu một dự án hàng trăm nghìn tỷ. Như vậy đặt ra việc thực hiện sẽ như thế nào? Điều này cần phải được đánh giá rõ ràng. 

Tính đến 31/12/2022, dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản xấp xỉ 800.000 tỷ đồng (Nguồn: Ngân hàng Nhà nước /Biểu đồ: H.Khanh)

Kể cả việc giao dự án cũng vậy, phải dựa trên năng lực của nhà đầu tư, xem xét cụ thể tất cả các điều kiện. Đây là vấn đề quan trọng. Một năm doanh nghiệp có tổng doanh thu từ hoạt động xây dựng chỉ 1.000 tỷ đồng mà giao dự án 7.000 tỷ thì việc thực hiện sẽ ra sao? Nguồn lực chỉ có 1 mà giao gánh gấp 2-3 thậm chí 5-7 lần thì việc “gãy lưng” sẽ xảy ra. 

Như việc huy động vốn cho dự án này nhưng lại thực hiện việc khác hay đổ vốn cho dự án khác. Tôi cho rằng, vấn đề này từ phía Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch Đầu tư phải xem lại yêu cầu về việc phát hành trái phiếu bổ sung hay nguồn tiền huy động. 

PV: Lãnh đạo Bộ Xây dựng cho rằng, doanh nghiệp BĐS phải tiếp tục rà soát, bán bớt dự án để củng cố lại nguồn lực tài chính nhằm thực hiện các dự án có hiệu quả hơn. Theo ông giải pháp này có khả thi không?

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh: 

Theo tôi, đây là điều cần thiết. Nếu còn thực hiện được thì giữ lại dự án; nếu không, có thể liên doanh, liên kết hoặc tìm nguồn vốn, phát hành cổ phiếu, trái phiếu để đảm bảo quá trình đầu tư. Hoặc phải tính đến chuyện bán. Kể cả bán lỗ cũng phải chấp nhận. Bởi rõ ràng, nếu cố ôm và để đó thì có thể càng “sa lầy”, lỗ thêm và kéo chìm cả doanh nghiệp. 

Doanh nghiệp bán bớt dự án thì nhu cầu, gánh nặng về vốn sẽ bớt đi và thêm dòng tiền để thực hiện tốt các dự án khả thi. Bây giờ là lúc doanh nghiệp nên giảm bớt lòng tham, tránh việc “chết chìm trên đống tài sản”. 

Xin cơ chế riêng là phi thị trường

PV: Một trong những giải pháp mà doanh nghiệp kiến nghị là cho phép tái cơ cấu các khoản vay đến hạn. Quan điểm của ông về vấn đề này? Theo ông, giải pháp nào là hợp lý cho doanh nghiệp BĐS hiện nay?

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh:

Trước hết, các doanh nghiệp BĐS phải nghĩ đến cái chung và vì cái chung của nền kinh tế chứ đừng vì mình quá. Khi đi vay đã có những cam kết và rõ ràng thời điểm giãn, hoãn chuyển nhóm nợ… từ tháng 7/2022 đã qua rồi. Bây giờ lại đề nghị tiếp thì không thể. 

Doanh nghiệp phải tự đảm bảo theo đúng hợp đồng, thực hiện theo đúng luật pháp và giữ uy tín của mình. Nếu doanh nghiệp quá khó khăn phải có phản ánh đến các cơ quan cấp cao, từ đó Chính phủ sẽ có biện pháp tháo gỡ phù hợp chứ không thể yêu cầu, kiến nghị ngân hàng làm đồng loạt khoanh hay giãn nợ. 

Có thể thấy, về vấn đề này các doanh nghiệp BĐS đang xử lý vấn đề phi thị trường. Như người mua nhà không thực hiện đúng hợp đồng thì phải chịu phạt lãi, thậm chí bị thanh lý, huỷ hợp đồng… nhưng khi doanh nghiệp gặp khó lại muốn cơ chế riêng. Theo tôi kiến nghị này không khả thi. 

PV: Từ bài học thị trường bất động sản 10 năm trước, có ý kiến đề nghị, cho phép chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được chia căn hộ lớn thành căn hộ nhỏ để có nhiều sản phẩm phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của đại đa số người dân cũng như khơi thông nhà ở xã hội. Theo ông, đề nghị này có khả thi không?

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh: 

Về kiến nghị cho phép chia nhỏ căn hộ thương mại diện tích lớn tôi cho là hợp lý. Tất nhiên cần có sự xem xét cho hợp lý tại mỗi dự án với tỷ lệ phù hợp để đảm bảo về mặt quy hoạch. 

Nhà ở xã hội sẽ là một trong những điểm sáng và góp phần khơi thông thị trường bất động sản. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy nguồn cung nhà ở xã hội đang rất thiếu. Điều này đặt ra lo ngại có tiền nhưng không có chỗ tiêu. Những vấn đề trong phát triển nhà ở xã hội đã được đặt ra nhiều năm nay nhưng vẫn chưa có nhiều chuyển biến, doanh nghiệp không mấy “mặn mà”. 

Muốn tháo gỡ được nút thắt đó cần tái cấu trúc. Phải mở rộng đầu tư làm nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội, nhà trung cấp; giảm đầu tư nhà ở cao cấp. Không để tình trạng mất cân đối sản phẩm như hiện nay khi phân khúc bất động sản cao cấp là chủ yếu, đang dư thừa. Phân khúc này đang bong bóng, giá cao mà không bán được nên vốn mắc ở đây, vì vậy cần tái cấu trúc. 

Theo tôi, cần tạo điều kiện tháo gỡ cơ chế chính sách từ Chính phủ cho các dự án về pháp lý để chủ đầu tư có thể khởi công các dự án nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội, nhà ở trung cấp. Nếu càng phát triển nhiều các dự án này, càng đáp ứng nhu cầu thực thì càng tốt, giá bất động sản sẽ giảm xuống.

Cùng với đó, tháo gỡ các nguyên nhiên vật liệu, thủ tục giấy tờ để giảm thiểu chi phí, giảm giá nhà. Nếu giảm giá được ở một phân khúc cơ bản cho xã hội thì các phân khúc khác cũng sẽ giảm xuống.

Chính phủ cần hỗ trợ các doanh nghiệp làm nhà ở xã hội, nhà giá rẻ để chủ đầu tư có lãi hợp lý… Có như vậy, tự khắc luồng vốn sẽ chảy vào đó và lưu thông trên toàn thị trường. 

Việc Chính phủ đưa ra chương trình 1 triệu căn nhà ở xã hội từ nay đến năm 2025, đây là bài toán lớn, nếu quyết tâm làm được thì quá tốt. Đây thực sự là điều mong muốn của người dân và là nhu cầu thực. Làm được điều này thị trường bất động sản cũng sẽ tốt ngay.

Xin cảm ơn ông!