Nói chung tình cảm đến từ một phía bất hạnh lắm. Mày đã bao giờ yêu đơn phương ai đâu mà biết được. Ngày xưa Trung thích mày, bây giờ ở công ty lão Quân... Còn tao, tao thích Trung thì Trung thích mày. Tao yêu Khôi thì Khôi lại yêu người yêu cũ. Tình cảm của tao lúc nào cũng đến từ một phía".

Không bỏ lỡ cơ hội, Vy đánh liều hỏi Khôi: "Nếu em nói có tình cảm với anh thật, anh có tin không?". Khôi bần thần nói: "Em đừng có đùa anh, không anh lại tưởng thật". Vy tiếp lời: "Em sẽ không dành tình cảm cho người không yêu em đâu".

Trong chuyến du lịch cùng công ty, Quân (Nhan Phúc Vinh) nhắc Khôi (Bình An) nên tươi tỉnh, vui vẻ lên. Khôi buồn rầu nói: "Vui làm sao được. Đợt này về bọn em ký giấy ly hôn".

"Nếu bọn em quyết định như vậy rồi đành phải chấp nhận thôi. Nhưng nói thật, anh cảm thấy tiếc cho hai đứa, rồi sớm muộn gì một trong hai cũng cảm thấy hối tiếc với quyết định này. Anh vẫn cảm thấy Vy là một cô gái tốt. Sau khi ly hôn, chắc chắn sẽ có một anh chàng tốt hơn em đến với Vy", Quân nói. Khôi đáp: "Cảm ơn sự thật của anh! Còn hơn anh, suốt ngày dán mắt vào cô Hạnh kia. Lúc đầu tưởng kỳ thị người ta lắm cơ mà. Chối thế nào được". 

Vy và Khôi sẽ về với nhau? Quân có thừa nhận tình cảm dành cho Hạnh? Diễn biến chi tiết tập 19 Đừng làm mẹ cáuphát sóng vào 21h40 tối nay trên VTV3. 

Quỳnh An

Những căn bếp tuềnh toàng như vậy hoàn toàn không đáp ứng các tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ dây chuyền một chiều cho đến tủ lưu trữ thực phẩm, bàn sơ chế, dụng cụ chế biến và nấu nướng, cấp thoát nước...

Vệ sinh - an toàn thực phẩm và những khó khăn về cơ sở vật chất là vấn đề của không ít địa phương, không chỉ ở nơi xa xôi hẻo lánh, mà diễn ra ngay tại các thành phố lớn. Rất nhiều sự việc tiêu cực liên quan đến bữa ăn của học sinh đã bị phát hiện. Thậm chí có cả vụ cho thuốc trừ sâu vào thức ăn của học sinh vì tranh chấp quyền nấu ăn tại một trường học ở Sơn La năm 2023. Ở cấp học lớn hơn, sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng phải ăn "cơm thừa canh cặn".

Báo cáo gần đây của Bộ Y tế cho thấy, trong 5 năm qua, mỗi năm cả nước xảy ra trung bình 100 vụ ngộ độc thực phẩm với 23 trường hợp tử vong. Trong 5 tháng đầu năm 2024, có 36 vụ ngộ độc với 1.000 người bị ảnh hưởng được ghi nhận.

Nhưng đây chỉ là một phần của câu chuyện lớn hơn về bữa ăn trường học.

Tại Kỳ họp thứ 7 - Quốc hội khóa XV vừa qua, một đại biểu quốc hội đã nêu những bất cập của Nghị định số 116/2016/NĐ-CP về chính sách hỗ trợ học sinh ở các địa bàn khó khăn. Ví dụ nêu ra là một học sinh tiểu học nhà cách trường 3,9 km thì không được nhà nước hỗ trợ tiền ăn trưa, trong khi em khác ở cách trường 4 km thì được hỗ trợ. Điều này dẫn đến thực trạng mà đại biểu mô tả là "em thì ngồi gốc cây, em thì vào lớp học để ăn, trông rất phản cảm" khi đến bữa. Bất cập đại biểu nêu liên quan đến quy định về khoảng cách từ nhà tới trường để được hưởng hỗ trợ (bao gồm ăn trưa) của nhà nước cho học sinh bán trú: từ 4 km trở lên với cấp tiểu học, từ 7 km trở lên với cấp trung học cơ sở, và từ 10 km trở lên với cấp trung học phổ thông.

Phản hồi, Bộ trưởng Giáo dục cho biết đã xây dựng dự thảo nghị định mới nhằm khắc phục những tồn tại của Nghị định 116, và đang xin ý kiến các bộ ngành để hoàn thiện.

Ngoài ra, theo Nghị định 105/2020/NĐ-CP, nhà nước mới chỉ hỗ trợ bữa ăn cho nhóm trẻ trong độ tuổi mẫu giáo (3 tuổi trở lên) thuộc 5 nhóm đối tượng (tiêu chí) trong đó có đối tượng nghèo/cận nghèo. Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo 3-5 tuổi cũng quy định 5 nhóm đối tượng tương tự. Như vậy nhóm trẻ dưới 3 tuổi hoặc không thuộc 5 nhóm đối tượng này sẽ không được hỗ trợ bữa ăn trưa. Trong khi đó, số lượng hộ nghèo/cận nghèo ở mỗi địa phương có tính biến động cao. Một gia đình có thể trở thành hoặc tái nghèo/cận nghèo sau một trận thiên tai hoặc có người bị ốm đau, tai nạn, trong khi việc cấp giấy chứng nhận thường có độ trễ vì mỗi năm chính quyền địa phương bình xét và cấp giấy một lần.

Bằng chứng cho những bất cập này là việc trường học mà tôi đến khảo sát đề nghị triển khai hỗ trợ bữa ăn cho nhóm trẻ dưới 3 tuổi. Nhiều em ở trường này thuộc các gia đình nghèo/cận nghèo và là người dân tộc thiểu số. Cha mẹ các em không có khả năng đóng tiền ăn cho con nên phải tranh thủ đón về nhà ăn trưa rồi chiều lại gửi đến trường dù bận lên núi làm nương.

Khoảng trống chưa được lấp có thể dẫn đến cảm giác về sự vô cảm của chính sách từ góc nhìn của những đối tượng yếu thế và nằm ngoài phạm vi bao phủ. Trẻ em thơ ngây chưa hiểu chính sách là gì, tiêu chuẩn như thế nào. Nhưng các em có thể cảm thấy bị phân biệt đối xử và bị bỏ rơi khi so sánh với các bạn.

Việt Nam hiện phải đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng: vẫn còn 18,5% trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thấp còi, trong khi tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em lại gia tăng. Việc xã hội hóa nhằm huy động nguồn lực từ cộng đồng để chung tay giải quyết các thách thức về dinh dưỡng là rất quan trọng. Nhưng quan trọng hơn cả vẫn là vai trò của nhà nước trong việc xây dựng các chính sách có tính chất bao trùm để không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau như những câu chuyện trên.

Nguyễn Minh Hoàng

- Những điểm mới được đề cập trong cuốn sách, bạn có thể tiết lộ?

Quá khứ luôn có những ký ức mà mỗi khi chạm vào sẽ có thật nhiều câu chuyện ý nghĩa được mở ra. Từ Nguyên khí ngàn đờivới bức tranh về triều Mạc cùng trách nhiệm, sự hy sinh, sự trung thành và nhiều lời giải đáp cho câu hỏi trong lịch sử, đã có nhiều mối quan hệ, nhiều câu chuyện. Giống như một vị tướng khi thành công là có biết bao con người đồng cam cộng khổ, có thể không bao giờ nhắc được hết tên họ, nhưng mỗi hành trình sẽ có dấu ấn riêng.

Tri kỷ vượt thời giannói về sự gắn kết của một người là tri kỷ với Tiến sĩ Phạm Thọ Khảo, cùng tới Thành Thăng Long để ôn thi, cùng thi và đỗ đạt. Đó là Đỗ đại nhân, người cùng làm quan dưới triều Mạc, có ảnh hưởng tới rất nhiều đóng góp của Tiến sĩ Phạm Thọ Khảo. Cuốn sách này là hành trình tri ân, là sự tìm về với tình bạn, là tiếng nói của những ký ức không bao giờ phai mờ dù lịch sử có phủ lớp bụi dày đến mức nào. Tôi đã tìm được nhiều bài học cho chính mình khi viết Tri kỷ vượt thời gian.

-Trong quá trình viết, bạn đã gặp phải những khó khăn gì và làm thế nào để vượt qua? 

Khó khăn lớn nhất chính là làm sao kể lại đúng, đủ sự gắn bó và hành trình gắn kết của hai trí tuệ tuyệt vời. Hai con người thấu hiểu nhau dù không cần nói ra, họ sẵn sàng hy sinh cả mạng sống cho nhau, hai con người chỉ đau đáu cống hiến cho phát triển và giữ cội nguồn. Với rất nhiều ký ức, rất nhiều tình tiết, cả quá khứ, hiện tại và hướng tới tương lai nên tôi phải tiết chế thì số lượng trang mới dừng ở con số 532. Nếu không hơn 1000 trang cũng chưa đủ để nói hết về tình bạn keo sơn của hai bậc hiền tài.

- Cuốn tiểu thuyết có những yếu tố lịch sử chi tiết và phức tạp. Bạn có đảm bảo tính chính xác trong tác phẩm? 

Tôi chỉ dùng bối cảnh chứ không sử dụng mốc thời gian lịch sử. Đây là những gì diễn ra từ thời vua Mạc Phúc Nguyên tới thời vua Mạc Mậu Hợp gồm những điều được chính sử ghi chép nên tôi tuyệt đối chắc chắn về kết cấu và cách thể hiện đã lựa chọn. Đó là hai dòng thời gian độc lập nhưng gắn kết quá khứ và hiện tại của Tiến sĩ Phạm Thọ Khảo cùng Đỗ Đại nhân, đan xen là sự di chuyển ngược về quá khứ tiến tới tương lai để thực hiện nhiệm vụ lớn lao liên quan tới nguồn cội, liên quan đến chữ cổ, đến câu chuyện nhiều năm qua chúng ta vẫn ngược dòng thời gian để kiếm tìm.

-Tiến sĩ Phạm Thọ Khảo là một nhân vật có vai trò quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Bạn có ý định truyền đạt điều gì thông qua việc tạo ra hình ảnh và câu chuyện về ông trong cuốn tiểu thuyết của mình? 

Tri kỷ vượt thời giankể về trường thi triều Mạc cùng những bài học lớn, bài học cho những người chuẩn bị tâm thế bước vào quan trường, bài học cho những người làm quan, bài học giản dị cho mọi người, tất cả được xây dựng trên một trục là sự biết ơn. Hành trình biết ơn ở đây không phải là sự sáo rỗng, đây là những hành động, và khởi đầu chính là sự biết ơn với triều Mạc, một triều đại đã mở ra nhiều cơ hội, nuôi dưỡng nhân tài. Triều Mạc cũng là triều đại có những người thầy tuyệt vời, tôn trọng quá khứ, gìn giữ giá trị cốt lõi về văn hóa cho dân tộc.

Cuốn tiểu thuyết còn gửi thông điệp về sự gắn bó, thấu hiểu, hy sinh mà khó có một tình bạn nào có thể vượt qua. Thông điệp nằm trong từng con chữ, ẩn dưới từng lớp nghĩa và chắc chắn ai đọc, ai hiểu, ai tìm kiếm sẽ nhận được câu trả lời mà mình vẫn đi tìm.

- Trong quá trình viết, liệu bạn có những phát hiện mới nào về Tiến sĩ Phạm Thọ Khảo hoặc về thời kỳ lịch sử mà bạn muốn chia sẻ với độc giả?

Có nhiều điều mới mẻ tôi cảm nhận được ở hành trình của Tiến sĩ Phạm Thọ Khảo và Đỗ đại nhân đó là sự đồng hành của trí tuệ, sự rèn luyện bền bỉ theo thời gian và kiên định với chính mục tiêu của mình: trung thành với triều Mạc, hướng tới nguồn cội chung và thực hiện những sứ mệnh một cách kiên định. 

Tri kỷ vượt thời gianmong muốn vẽ lại một bức tranh về trường thi, chốn quan trường dưới triều Mạc. Dù có cái xấu, cái tốt nhưng trên tất cả, sự bình dị, trí tuệ, khoan dung và bình an luôn là nền tảng có được trong môi trường đặt con người lên cao nhất, để có được lớp lớp sĩ tử tâm - tài toàn diện cống hiến cho dân tộc. 

-Là một tác giả, bạn có đặt mục tiêu gì cho bản thân qua cuốn tiểu thuyết này?

Tôi xin nhắc lại lời tựa trong Tri kỷ vượt thời gianđể trả lời câu hỏi này. Một lần nữa tôi may mắn được làm nhiệm vụ chuyển thư từ quá khứ, một lá thư đặc biệt mà địa chỉ gửi là giới hạn. Bởi cuốn sách dành cho những ai thật sự mong muốn tìm về nguồn cội, những người sẽ góp phần giữ nguyên khí ngàn đời. Tôi mong muốn cuốn sách sẽ đến được đúng địa chỉ, là sợi dây kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai cùng những thông điệp được gửi gắm từ lịch sử qua các bậc tiền nhân đến với chúng ta.

Sao Khuê
Ảnh: NVCC