Một chi tiết khiến vụ việc này thêm phần phức tạp hơn đó là những đứa trẻ trong Tịnh thất cũng bị lôi kéo vào câu chuyện. Những “chú tiểu” được ông Vân giới thiệu là trẻ mồ côi bỗng dưng nổi tiếng sau khi tham gia các chương trình truyền hình. Chúng được lập kênh YouTube riêng, thường xuyên đăng tải những video có bàn tay sắp đặt của người lớn lên đó. Thậm chí, những đứa trẻ 5-7 tuổi còn có những “bài thuyết trình” rất dài và đanh thép lên tiếng bênh vực cho ông Vân trên mạng xã hội.

Điều đáng nói là khi ông Vân và những người lớn trong Tịnh thất càng bị chỉ trích, tố cáo thì những đứa trẻ càng bị nhắc đến nhiều hơn. Cộng đồng mạng, truyền thông liên tục nhắc tên và chia sẻ rộng khắp hình ảnh của chúng. Rất ít người quan tâm đến việc những đứa trẻ chỉ là nạn nhân. Thậm chí, nhiều người lan truyền những hình ảnh, clip của bọn trẻ với thái độ châm biếm, giễu cợt. Mục đích chính của họ là tố cáo những người lớn trong Tịnh thất, nhưng họ cũng không ngại ngần sử dụng bọn trẻ làm công cụ cho mục tiêu của mình.

Đâu đó có một số người lên tiếng cảnh báo trên các hội nhóm: “Tôi chỉ thấy thuơng bọn trẻ. Chúng có biết gì đâu trong tấn bi hài kịch này. Rồi lớn lên, chúng sẽ sống sao khi bị tổn thương nặng nề như thế. Xin mọi người đừng chia sẻ hình ảnh và tên tuổi của các con vô tư như vậy”.

Đồng tình với luồng ý kiến này, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm Khoa Các khoa học Giáo dục (Trường ĐH Giáo dục, ĐHQG Hà Nội) cho rằng, trong câu chuyện này, bất luận thế nào, trẻ em cũng là nạn nhân.

Theo ông Nam, cho dù những đứa trẻ có đồng thuận và tự nguyện thực hiện những hành vi không phù hợp thì đó cũng là do chúng đã bị thay đổi về mặt nhận thức, bị người lớn thao túng.

“Chính vì thế, chúng ta phải coi những đứa trẻ là nạn nhân cần được bảo vệ trong vụ việc này, chứ không phải là thủ phạm hay những người đồng loã”.

Việc cộng đồng hay truyền thông liên tục nhắc đến sự việc, đặc biệt là theo hướng có những bình luận tiêu cực, công khai hình ảnh, danh tính của những đứa trẻ sẽ gây những hậu quả nặng nề đến tâm lý và cuộc sống của trẻ về sau. “Khi khuôn mặt của trẻ bị công khai khắp nơi, bị mọi người nhận ra sau này, khi chúng biết cách tiếp cận các kênh thông tin, nó sẽ như một nhát dao cứa lại và khó lành. Việc tái chấn thương này sẽ gây ra những hậu quả về mặt tinh thần và thể chất của trẻ, bao gồm: hoảng loạn, bất an, trầm cảm, thậm chí là các hành vi tự chấm dứt cuộc sống của mình.

Trong tương lai, cơ hội hoà nhập với cuộc sống bình thường của trẻ sẽ bị ảnh hưởng, khó khăn hơn”.

PGS.TS Trần Thành Nam cũng cho biết, hơn lúc nào hết, trong những vụ việc như thế này, chúng ta cần cân nhắc kỹ những gì mình viết hay chia sẻ trên mạng xã hội. Bởi vì nhiều khi chúng ta đang làm trái pháp luật mà không hay biết.

“Việc đưa thông tin cá nhân lên mạng, lan truyền nó, đưa ra những bình luận tiêu cực, làm hạ phẩm giá của người khác… cũng là những hành vi vi phạm pháp luật. Còn về mặt đạo đức, đó là hành vi bắt nạt trên môi trường mạng. Đặc biệt, việc phát tán hình ảnh của trẻ em mà không được phép có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật. Chính vì thế, việc nhiều người thiếu hiểu biết và không biết cách ứng xử phù hợp trên môi trường mạng có thể gây ra nhiều hệ luỵ không chỉ cho nạn nhân, mà còn cho chính mình”.

“Nguyên tắc đạo đức cơ bản là thiện tâm và không gây hại. Chúng ta cần đảm bảo những nạn nhân và người yếu thế được bảo vệ để họ có thể tiếp tục hoà nhập với cuộc sống sau này”, ông Nam nhấn mạnh.

Nguyễn Thảo

'Tịnh thất Bồng Lai: Khi đạo đức không còn và u mê dẫn lối'

Tôi mất ngủ một đêm chỉ để tìm đọc những thông tin đang "náo loạn" mạng xã hội. Từ hôm qua đến nay, tôi liên tiếp được bạn bè gửi sơ đồ huyết thống của "thầy ông nội" Lê Tùng Vân.

Theo đó, công nghệ đang thay đổi "chóng mặt", điều này tác động đến lực lượng lao động và nền kinh tế. Chúng ta cần phải liên tục học hỏi và duy trì các kỹ năng của mình để theo kịp thế giới.

Cá nhân hóa bằng cấp 

Các công việc trong tương lai sẽ đòi hỏi một bộ kỹ năng đa dạng từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhưng mô hình giáo dục hiện tại khiến chúng ta dành ra ít nhất ba năm học trong một khuôn phép nhất định. Vì xu hướng kỹ năng sẽ thay đổi nhiều lần trong khi nghề nghiệp dần phát triển nên bằng cấp đại học cũng thích ứng theo, chủ yếu tập trung vào các đề nghị cấp chứng chỉ linh hoạt và tùy chỉnh được.

Ở tương lai này, hãy tưởng tượng rằng thay vì tốt nghiệp với một bằng duy nhất từ một trường đại học, bạn sẽ thiết kế bằng cấp của riêng mình từ nhiều chương trình trực tuyến hoặc từ khu vực đang sinh sống. Các khối giáo dục nhỏ hơn sẽ lên ngôi, trải nghiệm học tập sẽ trở nên linh hoạt và dễ thay đổi.

Bao nhiêu việc trong nhà, tôi làm hùng hục nhưng dường như không được mẹ ghi nhận. Lắm lúc mẹ còn nói tôi này kia. (ảnh minh họa)

Tôi yêu chồng tôi nên phải cố gắng yêu gia đình chồng. Nhưng càng thiện chí thì mẹ chồng càng tỏ ra khó chịu. Mẹ bảo, mẹ không muốn con trai mẹ hư, nghe lời vợ nên những gì tôi nói thì mẹ gạt đi, không cho chồng tôi làm theo. Bao nhiêu năm nay, tôi là người con dâu sống thầm lặng trong nhà chồng vì những thói khó chịu của mẹ.

Tôi còn nhớ như in ngày mình mang bầu. Khi biết tin tôi mang thai con gái, mẹ nói một câu thế này ‘con gái thế nào chứ con gái lại giống mẹ nó thì chán phát ốm’. Tôi nghĩ bụng, ‘giống mẹ nó là như thế nào, chẳng lẽ mình có điểm gì xấu sao?’. Ý mẹ chồng là con trai mẹ đẹp, lấy tôi về không hợp nhan sắc. Ngày trước, khi về ra mắt nhà chồng, mẹ liên tục chê tôi xấu. Mẹ bảo, tôi nhìn mặt không cân, mắt thì một mí, miệng cười không xinh. So với những người con gái khác, tôi đã là dạng nổi trội rồi nhưng mà tiêu chí của mẹ chồng quá cao.

Đến lúc tôi sinh con, điều đau lòng là, mẹ chồng nhìn con gái tôi rồi chép miệng ‘tao biết ngay mà, nó lại giống mẹ nó như đúc, xấu quá là xấu luôn’. Tôi nghe mà nhói lòng. Có bà nội nào cháu vừa sinh xong lại chê bẻ chê bai là cháu xấu. Thú thực, dù là có xấu thật thì cũng không ai nói thế. Người ta luôn dành những câu khen ngợi tốt đẹp nhất khi nhìn thấy một đứa trẻ, bất kì người nào cũng hiểu đạo lý đó. Huống hồ đây là đứa trẻ mới sinh lại là cháu ruột của bà. Tôi nhăn mặt, thật sự cảm thấy bức xúc vì không hiểu tại sao mẹ chồng lại có thể cư xử được như thế.

Hàng xóm tới chơi, thăm con tôi, họ khen con tôi xinh. Mẹ chồng cho một câu phũ mồm thế này ‘nó giống con mẹ nó, xinh gì mà xinh. (ảnh minh họa)

Nhưng nói làm gì, nói ra thì cãi nhau. Với lại, tôi đang mệt mỏi vô cùng, vừa sinh con xong, đâu còn sức mà đôi co với mẹ. Xưa nay, biết là mẹ chồng chẳng ưng gì mình, nên tôi cũng nín nhịn, nuốt cục tức vào trong lòng.

Hàng xóm tới chơi, thăm con tôi, họ khen con tôi xinh. Mẹ chồng cho một câu phũ mồm thế này ‘nó giống con mẹ nó, xinh gì mà xinh. Sao không được nét nào của thằng bố, sau này lớn lên có vớt vát được gì không chứ thế này thì…’. Tôi bực mình ghê gớm, không muốn bàn luận gì. Thú thực, trước thái độ của mẹ chồng, tôi không muốn mẹ bế con tôi luôn. Cháu còn nhỏ, còn trộm vía như vậy, còn chưa biết cháu như thế nào, phát triển ra sao mà mẹ chồng chê con tôi xấu. Nghĩ lại đúng là bà không biết cách cư xử, không tâm lý chút nào.

Cuộc sống bao nhiêu năm ở nhà chồng vốn đã mệt mỏi lắm rồi, giờ lại thêm chuyện này nữa, đúng là, chẳng muốn sống chung nhà chồng luôn. Có ai như mẹ chồng tôi không, thật là sống không biết trước biết sau gì cả. Có lẽ, sau chuyện này, tôi nên suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề xin ra ở riêng.

Cá nhân tôi cho rằng, tùy hoàn cảnh và điều kiện của cá nhân mà mỗi người phải tự quyết định việc chi tiêu sao cho hợp lý, để có thể vừa hưởng thụ cuộc sống, vừa không vướng vào vòng xoáy nợ nần. Người đời có câu "Liệu cơm gắp mắm", hay ở phương Tây là "Live within your means" (sống trong khả năng) là vậy.

Ở đây, tôi muốn nhấn mạnh, tiết kiệm khác với hà tiện theo kiểu chi li, "đo lọ nước mắm, đếm củ dưa hành". Tiêu xài hoang phí cũng rất khác với tiêu tiền đúng nơi, đúng chỗ, đúng chuyện.

Đúng là người trẻ ngày nay, không chỉ riêng Gen Z, có suy nghĩ khác thế hệ ông bà, cha mẹ của họ về sự hưởng thụ và tiết kiệm. Nhưng nhìn một cách khách quan, xã hội, đời sống trong nước, cộng với thế giới chung quanh chúng ta đã và đang thay đổi rất nhiều. Điều đó sẽ có những tác động và ảnh hưởng nhất định đến suy nghĩ và cách sống của người trẻ hiện nay.

Tóm lại, tôi chỉ nghĩ đơn giản thế này, nếu họ chỉ tiêu số tiền mình làm ra và tự chịu trách nhiệm về hành vi tiêu xài của bản thân, không làm ảnh hưởng đến ai khác, thì chẳng có gì sai. Người ngoài cũng chẳng nên có ý kiến chỉ trích chỉ vì ai đó chi tiêu, hưởng thụ khác với mình.

>> Người già chê người trẻ tiêu xài vô nghĩa

Tất nhiên, ở chiều ngược lại, tôi cũng không cổ xúy lối sống chi tiêu bạt mạng mà không nghĩ tới tiết kiệm cho tương lại. Có người biện minh rằng: "Giá nhà bây giờ quá cao, tiết kiệm cả đời có khi cũng không mua được nhà". Nhưng tôi nghĩ đây là câu chuyện của không riêng gì ở các nước Á châu. Giới trẻ ở Mỹ ngày nay dù đi làm lương khá, cũng rất khó tiết kiệm đủ để mua nổi một căn nhà như cha mẹ của học cách đây ba, bốn chục năm. Có nhiều lý do cho thực trạng này như giá cả sinh hoạt tăng cao, giá bất động sản cũng leo thang chóng mặt...

Thế nên, những người khôn ngoan sẽ chọn sống cùng bố mẹ để tiết kiệm chi phí thuê nhà và tích lũy tiền từ sớm. Sau này chọn được bạn đời cũng có tích lũy như vậy thì cả hai mới gom đủ tiền để mua nhà ra ở riêng. Còn những người không muốn hay không có điều kiện ở chung với bố mẹ thì sẽ khó có của dư vì tiền thuê nhà cũng không rẻ và coi như đóng hụi chết.

Ngoài ra, những biến động về kinh tế toàn cầu ngày nay khiến một số người trẻ có tâm lý tiêu cực, muốn hưởng thụ ngay từ bây giờ thay vì sống cần kiệm để lo cho tương lai. Họ không mấy tin tưởng vào cách suy nghĩ "thà khổ trước nhưng sướng sau" của thế hệ bố mẹ, nhất là trong thời buổi mà hôm trước còn ngồi văn phòng máy lạnh, hôm sau có thể đang nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp.

Hiếu Dương

>> Bạn có đồng ý quan điểm của tác giả? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.