Siêu máy tính dự đoán Chelsea vs Leicester City, 21h00 ngày 9/3

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, thừa cân và béo phì ở người trưởng thành chiếm 25% dân số. Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị thừa cân béo phì tăng gấp 9 lần sau 10 năm (2000-2010) và năm 2015 tỷ lệ này là trên 5%.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thừa cân béo phì, trong đó chế độ ăn uống và lối sống là quan trọng hơn cả.

Tết Nguyên đán năm nay được nghỉ 7 ngày, các lễ hội sau tết còn kéo dài.

Ngày xưa các cụ thường nói “tháng Giêng là tháng ăn chơi", vì thế, sau nghỉ tết, mọi người thường khen nhau “mập ra”, “béo tốt ra”. Câu khen này trong thời kỳ bao cấp còn đói kém, thiếu ăn, thiếu dinh dưỡng thì rất phấn khởi nhưng ngày nay nếu khen “mập ra” thì không phải ai cũng mừng, đặc biệt đối với người thừa cân và béo phì.

Cần kiểm soát nghiêm ngặt cân nặng của người thừa cân và béo phì một cách thường xuyên và định kỳ, đặc biệt trước, trong và sau tết. Sau những ngày tết, nhiều người lại tăng cân và một số người có nguy cơ tăng cân tái phát.

Điều trước tiên phải nói đến nhu cầu năng lượng trong dịp lễ tết: thường nhu cầu năng lượng của mọi người giảm hơn do thời gian nghỉ ngơi nhiều, đồng thời hoạt động thể lực, lao động chân tay giảm.

Mặt khác trong năm, người bị thừa cân và béo phì hàng ngày thường thực hiện chế độ ăn uống hạn chế kiêng khem, tăng cường hoạt động thể lực, nhưng những ngày tết thì việc ăn uống thường phóng khoáng hơn và hoạt động thể lực giảm, dẫn tới dễ dàng tăng cân tái phát.

Với người có nguy cơ thừa cân và béo phì cần lưu ý: mỗi miếng bánh chưng có khoảng 150 đến 250 Kcalo, nếu ăn từ 2 đến 3 miếng bánh mỗi ngày thì năng lượng khẩu phần của bạn đã tăng lên đáng kể, chưa tính đến các loại khác như bánh kẹo và rượu bia.

Ăn quá nhiều thịt cá, sử dụng nhiều đồ ngọt bánh kẹo và nước ngọt, uống nhiều rượu bia, ăn ít rau trong ngày tết ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe, đặc biệt là người thừa cân béo phì.

Chế độ ăn uống nhiều thịt cá (tăng đạm nguồn gốc động vật), ăn không điều độ, ăn không đúng bữa và số bữa ăn cũng nhiều hơn.

Nhiều người còn quan niệm là “ăn cỗ hoặc đãi khách” trên mâm phải có nhiều món ăn, nhiều thịt cá và ít rau, do vậy mức tiêu thụ thịt cá tăng lên nhiều so với bữa ăn hàng ngày dẫn đến mất cân đối khẩu phần ăn.

Chế độ ăn này rất nguy hại đối với người bị bệnh gút, tăng huyết áp, thừa cân và béo phì. Người thừa cân béo phì không nên ăn quá nhiều thịt đỏ, ưu tiên ăn cá, thịt gia cầm. Nên ăn thịt vừa phải (không quá 100 g/ngày/người trưởng thành), khuyến khích ăn cá và đậu phụ.

Cần hết sức coi trọng vai trò của rau quả trong chế độ ăn hàng ngày, người thừa cân và béo phì cần tăng cường ăn rau quả, giảm lượng đường bột. Nên sử dụng đủ rau, quả hàng ngày với lượng trên 400 g/ngày.

Vai trò của rau và quả chín cung cấp nguồn các vitamin, chất khoáng và chất xơ đã được khẳng định. Đồng thời các chất sinh học quan trọng khác của rau quả, đó là các carotenoid, bioflavonoid có vai trò là các chất chống oxy hóa và phòng ngừa nhiều loại ung thư.

Trong những ngày lễ tết, bên cạnh khẩu phần ăn nhiều đạm động vật thì việc sử dụng quá nhiều bánh mứt kẹo, nước ngọt có ga, các loại nước ngọt khác cũng làm tăng năng lượng khẩu phần, vì vậy, nên hạn chế sử dụng các loại sản phẩm này.

Uống rượu bia nhiều những ngày tết ảnh hưởng không tốt đối với những người bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp, thừa cân và béo phì, vì thế không nên lạm dụng cần hạn chế rượu bia, đặc biệt đối với người thừa cân và béo phì.

Nên uống nước chè xanh, vì chè là một thức uống rất có giá trị do cung cấp nhiều loại flavonoid chống oxy hóa, fluor và nhiều vitamin.

Để tết và lễ hội thực sự có ý nghĩa, mỗi chúng ta cần duy trì cân nặng ở mức "nên có", đặc biệt cần kiểm soát cân nặng với người thừa cân/béo phì thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý phối hợp với nếp sống lành mạnh, năng động, hoạt động thể lực đều đặn, vừa sức.

Lời khuyên dinh dưỡng hợp lý với người thừa cân béo phì là: khuyến khích một tỷ lệ cân đối giữa nguồn chất béo động vật và thực vật. Tránh dùng các thực phẩm nhiều chất béo, nhiều cholesterol như: thịt mỡ, bơ, format, não, nội tạng động vật, các món xào rán...

Các thực phẩm này tiêu thụ vừa phải. Nhóm bột đường nên sử dụng bánh mì đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ.

Đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng từ rau xanh quả chín, rau xanh ăn khoảng 300 g/ngày, hoa quả chin từ 100-200g/ngày. Xây dựng thói quen ăn giảm mặn, ăn uống điều độ đúng theo nhu cầu. Không ăn bánh ngọt/ kẹo, đồ uống nước ngọt/có ga. Không lạm dụng rượu, bia.

Ths.BS Nguyễn Văn Tiến(Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng)