Với phương châm “xã hội hóa” và nguyên tắc “tự nguyện”, các khoản đóng góp bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị lớp học, hoạt động ngoại khóa… tại các trường học công lập được chuyển về từng lớp, thực hiện thông qua “Hội phụ huynh”. Mọi việc sẽ không trở thành nỗi lăn tăn của nhiều bậc cha mẹ nếu các khoản phụ thu chính đáng và phù hợp với khả năng đóng góp của các gia đình.

Tuy nhiên, không khó để tìm ra những khoản “lạm thu” gây ấm ức. Theo thông tin báo chí, đầu năm học 2020-2021, một số khoản thu tại một số trường trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Bạc Liêu, và Bình Thuận đã bị phụ huynh phản đối công khai. Nguyên nhân trực tiếp của sự phản đối là bởi có những khoản thu cho những mục chi không thực sự cần thiết, năm nào cũng thu, hoặc sử dụng nguồn kinh phí không hiệu quả, gây lãng phí.

Những bậc cha mẹ ấm ức hoặc không đủ khả năng đóng góp bị rơi vào tình huống “tự nguyện bởi không thể từ chối”. Thực tế này là do mỗi khi họp, thường có những ý kiến mạnh mẽ ủng hộ đề xuất của giáo viên chủ nhiệm. Người ủng hộ không chỉ là những gia đình khá giả, mà còn bao gồm những cá nhân có thể được hưởng lợi gì đó từ phía nhà trường (ví dụ như con học trái tuyến, muốn cô giáo quan tâm hơn đến con mình…). Những người này không nhất thiết chiếm tỷ lệ đa số tuyệt đối hay đại diện cho nhu cầu của số đông phụ huynh nhưng lại tạo ra áp lực tâm lý cho những người còn lưỡng lự. Hệ quả là nhiều người dù không đồng tình nhưng đành im lặng, và biểu quyết cho xong trong trạng thái “tự nguyên bởi không thể từ chối”.

Lạm thu tạo ra hình ảnh méo mó của trường học công lập

Các khoản đóng góp hiếm khi là vấn đề gây bức bối với hệ thống trường học tư thục. Bởi khi cho con em học tập tại các trường tư, phụ huynh đã tìm hiểu kỹ cơ chế vận hành của nhà trường. Họ ý thức đầy đủ và sẵn sàng về mức độ đóng góp, và cơ hội con em mình được thụ hưởng sản phẩm giáo dục dựa trên cơ chế thị trường.

Sau không khí náo nức ngày khai giảng, nhiều bậc cha mẹ học sinh không khỏi lo lắng trước những cuộc họp phụ huynh đầu năm học (Ảnh có tính minh họa: Thúy Nga)

Ngược lại, hệ thống trường phổ thông công lập được nhà nước lập ra để đáp ứng nhu cầu học tập của đa số người dân. Xu hướng chung tại các quốc gia phát triển và ở Việt Nam thời gian gần đây là các trường công lập chủ yếu đáp ứng nhu cầu giáo dục cho bộ phận dân cư có mức thu nhập thuộc nửa phía dưới trong các thang bảng thu nhập hộ gia đình.

Những khoản thu “tự nguyện bởi không thể từ chối” đã gây ra những hệ lụy không đáng có với môi trường giáo dục công lập. Đó là sự khắc sâu thêm xu hướng phân hóa xã hội về thu nhập và mức sống giữa các hộ gia đình, đẩy nhiều gia đình vào tình thế khó xử, tạo ra những cảm xúc tiêu cực về cô giáo và nhà trường trong một bộ phận phụ huynh và học sinh…

Tình trạng lạm thu cũng khiến các giá trị cốt lõi của nền giáo dục công lập như: công bằng, bình đẳng, dung nạp/bao trùm…có biểu hiện bị xâm phạm. Những suy nghĩ vị kỷ và tính toán mang màu sắc thị trường nhưng không để ý đến thực tế bất bình đẳng về thu nhập giữa các gia đình có thể từng bước bào mòn lòng tin của xã hội vào thiết chế giáo dục công lập.

Cần những Ban Giám hiệu trách nhiệm và thấu cảm

Về hình thức, sẽ không có một Ban Giám hiệu nào lại ban hành chủ trương phụ thu tự nguyện tràn lan. Tuy nhiên, các Ban Giám hiệu cũng không thể vô can nếu để xảy ra tình trạng lạm thu đến mức gây bất bình trong phụ huynh. Bởi trường học là một thiết chế công, chứ không phải nơi để các thầy/cô chủ nhiệm và Hội phụ huynh tùy ý phát động đóng góp.

Để giữ gìn hình ảnh trong sáng của các trường học, cần sớm chấm dứt các khoản phụ thu “tự nguyện bởi không thể từ chối”. Tại mỗi trường cần có các Ban Giám hiệu trách nhiệm và thấu cảm. Trước khi định phát động đóng góp khoản gì, Ban Giám hiệu cần thẩm định chặt chẽ mức thu và mục đích chi tiêu.

Cùng với đó là sự khảo sát về đặc điểm nghề nghiệp, thu nhập, và điều kiện sống của từng hộ gia đình có học sinh trong mỗi lớp. Nhận định về khả năng chi phí của các gia đình phải là cơ sở đầu tiên để đưa ra mức đóng góp, bên cạnh mục đích chi tiêu phải thực sự thiết thực và chính đáng.

Thay vì đưa thẳng các mục dóng góp ra biểu quyết tại các cuộc họp đông người, các Hội phụ huynh nên tiến hành thăm dò từng bậc cha mẹ trước khi dự định phát động đóng góp. Hình thức họp phụ huynh và biểu quyết tập thể cho các khoản thu chỉ nên tổ chức khi biết chắc rằng tuyệt đại đa số phụ huynh đồng thuận. Đây là cách làm giúp giảm áp lực đám đông lên tâm lý phụ huynh, khuyến khích họ bày tỏ trung thực nhu cầu và thái độ đối với các khoản phụ thu.

Sau khi được biểu quyết thông qua, mức đóng góp cũng không nên cứng nhắc chia đều cho các gia đình. Thay vào đó, các phương án miễn giảm cần được Hội phụ huynh đề xuất và kín đáo thực hiện với các gia đình thực sự gặp khó khăn. Đây là cách hành xử văn minh, thấu tình, và đồng cảm.

Các thầy cô giáo và phụ huynh đều chung mong muốn đem đến cho học sính điều kiện giáo dục lý tưởng. Tuy nhiên, khả năng thanh toán cho điều kiện tốt đẹp đó là không giống nhau giữa các hộ gia đình. Chính sự bất bình đẳng về điều kiện kinh tế là một cơ sở cho sự tồn tại của hệ thống trường công lập – nơi thỏa mãn nhu cầu giáo dục cho số đông với chi phí tối thiểu.

Do đe dọa phá vỡ hình ảnh tốt đẹp, làm rối loạn chức năng của hệ thống trường phổ thông công lập, các khoản đóng góp tự nguyện cần phải được kiểm soát chặt chẽ. Nói cách khác thì cần chấm dứt tình trạng “tự nguyện bởi không từ chối”. .

TS. Nguyễn Văn Đáng(Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh)

Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả.

Dậy sóng vì tiền quỹ đầu năm, phụ huynh mong được 'tự nguyện' đúng nghĩa

Bài viết phản ánh nỗi niềm của phụ huynh trong “mùa” thu tiền tự nguyện đầu năm học mới đã tiếp tục nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc.

Gặp lại chúng tôi, chị Dung xúc động nói: “Từ ngày hoàn cảnh của cháu được báo VietNamNet đăng bài, gia đình đã nhận được nhiều sự động viên, giúp đỡ của các nhà hảo tâm trên mọi miền Tổ quốc.

Ngoài số tiền hôm nay báo trao, qua tài khoản của em hiện đã nhận được gần 30 triệu đồng của các nhà hảo tâm ủng hộ. Mẹ con em hiện vững tin hơn rất nhiều”.

Như báo đã chia sẻ, bé Nguyễn Huy Nam Khánh (8 tuổi, ở thôn Trung Hoà, xã Mai Trung, huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang) là nhân vật trong bài viết: “Mẹ đơn thân "vô gia cư" tuyệt vọng xin cứu con”. Nam Khánh không được may mắn như những đứa trẻ khác khi bố bỏ đi biệt tích, bản thân bệnh tật hành hạ.

Từ ngày Nam Khánh phát bệnh, một mình chị Dung mẹ em phải một mình gồng gánh xoay xở, đi vay mượn tiền khắp nơi để lo cho con. Hiện mẹ con chị đang ở nhờ nhà người thân, trong tay không có một thứ gì đáng giá để cầm cố.

Bé Nguyễn Huy Nam Khánh 9 tuổi bị ung thư phần mềm

Về sức khỏe của Nam Khánh, chị Dung cho biết, bé đang có nhiều tiến triển, hiện tại đang được về nghỉ ở nhà để đợi đợt điều trị tiếp theo.

Xúc động trước tấm lòng của bạn đọc VietNamNet dành tặng gia đình mình, chị Dung nghẹn ngào xin gửi lời cảm ơn tới các nhà hảo tâm gần xa đã quan tâm giúp đỡ cho bé Nam Khánh. Chị Dung cho biết, toàn bộ số tiền trên chị sẽ dành để chữa bệnh cho con trai.

Phạm Bắc

10 năm ròng cầm cự thuốc giảm đau, người đàn ông bị bệnh biến chứng nguy kịch

"Ròng rã 10 năm nay, mỗi lần đau là anh ấy chỉ dám uống thuốc giảm đau, không dám đi khám dù được nhiều người khuyên, vì nghĩ nhà không có tiền", chị Hồng nức nở.

Nhiều ý kiến cho hay, sinh viên thời nay dù được phát triển nhiều kỹ năng hơn, năng động hơn, tự tin hơn, song vẫn còn 2 vấn đề quan ngại chính: đó là thái độ làm việc và tính thực tế.

Theo chia sẻ của TS Phùng Minh Tuấn - Trưởng bộ môn Marketing tại ĐH Tôn Đức Thắng, ví dụ với lĩnh vực bán hàng, Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi mạnh mẽ, thâm nhập ngày càng sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong đó, quản trị marketing không còn đơn thuần là phát triển sản phẩm, giới thiệu thương hiệu mà phải tăng cường hiểu biết khách hàng, đón đầu xu thế thị trường toàn cầu. Và như vậy, ngay trên ghế nhà trường sinh viên cần được trao dồi những kiến thức, kỹ năng mang tính hội nhập.

Nắm bắt được vấn đề, nhiều trường ĐH hiện nay đã sớm triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng thực tế, đưa các tình huống dự án vào trong bài giảng.

Riêng ĐH Tôn Đức Thắng, ngày 19/9/2020 SMEI Vietnam - đại diện của Hiệp hội Sales & Marketing Quốc tế - đã tổ chức Lễ trao chứng chỉ Chuyên viên Bán hàng chuyên nghiệp (SCPS - SMEI Certified Professional Salesperson) và chứng chỉ Chuyên viên Marketing chuyên nghiệp (SCPM - SMEI Certified Professional Marketer) cho sinh viên khoá 20 Chương trình Chất lượng cao, Chuyên ngành Quản trị Marketing của trường.

Được biết, SMEI là viết tắt của Sales and Marketing Executives International, là tổ chức quốc tế cung cấp chứng chỉ chuyên nghiệp về bán hàng, quản lý bán hàng, tiếp thị và quản lý tiếp thị. SMEI là tổ chức phi chính phủ được thành lập tại New York vào năm 1935.

“Lần đầu tiên có sự kết hợp giữa chương trình đào tạo truyền thống của ĐH công lập với hiệp hội nghề nghiệp quốc tế. Sinh viên ra trường sẽ sở hữu 2 bằng song song, bao gồm 1 bằng đại học chính quy và 1 chứng chỉ hành nghề chuyên ngành sales - marketing được công nhận trên 138 quốc gia và vùng lãnh thổ”, đại diện SMEI nhấn mạnh.

Về phía ĐH Tôn Đức Thắng, TS. Phùng Minh Tuấn cũng đánh giá cao chương trình chứng chỉ lần này. Bởi, khác với các khoá đào tạo hiện nay, SCPS và SCPM là nơi mà chính người từ các doanh nghiệp trực tiếp đào tạo sinh viên, theo sát và cho phép sinh viên tham gia nhiều dự án của đơn vị. Điều này giúp sinh viên có được năng lực thực tế cũng như hiểu sâu hơn về ngành học, vận dụng được những kiến thức một cách thường xuyên.

Trong đó, khoá học sẽ chia làm 2 kỳ, kỳ đầu (2 năm đầu tiên) học viên sẽ được tiếp cận doanh nghiệp, đi thực tập nhận thức, được cọ sát với môi trường văn hoá doanh nghiệp. Kỳ cuối (2 năm còn lại) sẽ đi sâu vào các chuyên ngành, giáo trình sẽ là các nghiên cứu thực tiễn từ những đơn vị đứng đầu trong ngành kinh tế như Nielsen… Học xong lý thuyết, học viên cũng sẽ được thực hành, và phải tham gia các khoá thi định kỳ để cập nhật các kiến thức mới.

Cả sinh viên và nhà tuyển dụng đều “có lợi”

TS. Phùng Minh Tuấn bày tỏ, “Phát triển toàn diện kỹ năng marketing cần được suy nghĩ như một bước ngoặt đột phá. Thông qua chứng chỉ từ SMEI, sinh viên sớm tiếp cận chuẩn mực lao động quốc tế, sau đó phải luôn cập nhật, luôn đổi mới. Đặc biệt, chứng chỉ lần này cũng chú trọng vào công tác đào tạo đạo đức kinh doanh cho nhân sự ngay từ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường”.

Đại diện một DN cũng chia sẻ, SCPS và SCPM được thiết kế bao gồm các tình huống, cho phép học viên tham gia làm các dự án thật, theo đó sẽ tiếp cận được dữ liệu thật và đưa đến kết quả thật. Từ đó, DN cũng sẽ thuận lợi trong việc tuyển dụng khi được tiếp xúc, theo dõi sinh viên ngay từ ngày đầu, từ đó đánh giá chính xác năng lực cạnh tranh thật của các học viên.

Sinh viên Nguyễn Thảo Uyên, Khóa 20, Chuyên ngành Quản trị Marketing

Nói về cảm nhận của mình, sinh viên Nguyễn Thảo Uyên, Khóa 20, Chuyên ngành Quản trị Marketing cho hay, “Em đã trải nghiệm học tập chương trình đào tạo của chứng chỉ nghề quốc tế SCPM, được thiết kế khoa học và phù hợp với thực tế. Một trong những lợi thế của chương trình là các kiến thức được cập nhật theo sự phát triển ngành nghề. Do đó, khi đi làm thực tế, em tự tin vì các kiến thức đã học luôn mới, phù hợp với xu hướng của marketing toàn cầu”.

Sinh viên Bành Khả Tú, Khóa 20, Chuyên ngành Quản trị Marketing

Sinh viên Bành Khả Tú, Khóa 20, Chuyên ngành Quản trị Marketing cũng bày tỏ, “Quá trình học tập theo chương trình chứng chỉ nghề marketing chuyên nghiệp SCPM tại SMEI, giúp em sở hữu kiến thức nền tảng và nâng cao các kỹ năng nghề marketing. Không chỉ dừng lại ở lý thuyết, em còn được thực hành giải quyết các tình huống thực tế, ứng dụng những kĩ năng chuyên môn trong các hoạt động, từ cách lên ý tưởng, chiến lược cho đến quá trình triển khai thực tế”.

Năm 2016 là năm đầu tiên ĐH Tôn Đức Thắng liên kết với SMEI để đào tạo, cấp chứng chỉ SCPS, SCPM. Mức độ quan tâm năm đầu tiên theo TS Phùng Minh Tuấn là khả quan với tỷ lệ chọn 1/7, số lượng tham gia hiện nay vào mức 150 - 200 sinh viên/khoá. Năm 2020, trường dự kiến tiếp tục giới hạn số lượng học viên tương tự năm 2019 để đảm bảo chất lượng giảng dạy, đồng thời thu hút thêm các sinh viên ưu tú có học lực tốt.

Lễ trao chứng chỉ quốc tế SCPS và SCPM cho 58 sinh viên ĐH Tôn Đức Thắng

Lệ Thanh