Tại buổi thảo luận, đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội) cho hay, cử tri cả nước còn rất băn khoăn lo lắng đến việc xây dựng 2 môn tích hợp trong chương trình SGK tới đây và đề nghị Bộ trưởng Bộ GD-ĐT làm rõ về phương án tích hợp 5 môn.

“Đó là phương pháp giảng dạy tích hợp giữa các môn và được biên soạn mới hay chỉ là phương án lồng ghép cơ học kiến thức của 5 môn thành hai cuốn SGK. Liệu phương án tích hợp này có giảm tải lượng kiến thức cho học sinh không hay lại tạo thêm áp lực cho giáo viên và học sinh. Nếu là phương án tích hợp 1 thầy dạy 3 môn thì chương trình đào tạo bồi dưỡng giáo viên dạy môn tích hợp đã được triển khai thế nào, chất lượng ra sao? Ngược lại, nếu là phương án 3 thầy dạy 1 môn tích hợp thì Bộ trưởng đã tính đến những bất cập khi triển khai tại các trường như việc bố trí giáo viên, vào điểm, cho điểm, ra đề, chấm bài,…hay chưa”, đại biểu Ánh chất vấn.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội ngày 30/10.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho hay, Nghị quyết 29 của Văn phòng TƯ, Nghị quyết 88 của Quốc hội và sau đó là Nghị quyết 404 của Chính phủ cũng đều yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông phải tích hợp cao ở các môn ở các lớp dưới và phân hóa dần ở các lớp trên.

“Đây là xu hướng phù hợp với một số nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới. Tích hợp có nhiều mức, trong đó, mức tích hợp các kiến thức của các môn khoa học gần nhau và một môn thành môn tích hợp, đây là mức tích hợp cao nhất. Với cấp tiểu học, số môn tích hợp tương đối nhiều nhưng cấp THCS có 2 môn tích hợp, đây là điểm mới (môn thứ nhất là Khoa học tự nhiên, môn thứ hai là Lịch sử và địa lý)”.

Theo bộ trưởng, môn Khoa học tự nhiên gồm 4 chủ đề: Chất và sự biến đổi chất (thiên về kiến thức hóa học), Năng lượng và sự biến đổi (thiên về kiến thức vật lý), Vật sống (thiên về kiến thức sinh học), Trái đất và bầu trời (thiên về kiến thức vật lý và một phần kiến thức sinh học). Cấu trúc này cũng tương tự như các môn khoa học tự nhiên của các nước trên thế giới.

Môn Lịch sử và địa lý gồm 2 phân môn là Lịch sử và Địa lý, mỗi một phân môn cũng có một tính hệ thống tương đối phù hợp với đặc trưng môn học. Bên cạnh đó, có rất nhiều kiến thức chung, do vậy cấu trúc thành 5 chủ đề và 5 chủ đề này bổ trợ cho nhau. “Theo Nghị quyết 113 của Quốc hội, dù tích hợp nhưng vẫn giữ tên môn lịch sử, cấu trúc của chương trình này vẫn giữ tên của môn lịch sử. Đối với học sinh tiểu học học lên thì 2 môn này không xa lạ nhưng đối với THCS vấn đề đặt ra đối với giáo viên, chúng tôi cũng đã có tính toán.

Thứ nhất, môn tích hợp các cấu phần giáo viên chuyên sâu môn nào sẽ dạy môn đó và có sự phối hợp lẫn nhau. Thời gian để áp dụng chương trình trung học cơ sở theo lộ trình cuốn chiếu của Nghị quyết 51, còn khoảng 6 đến 7 năm nữa cho nên quỹ thời gian cũng đủ để bồi dưỡng cho các giáo viên này và chúng tôi đang tiến hành chương trình bồi dưỡng.

Tiếp theo, trong số giáo viên có điều kiện và nhu cầu có thể học thêm các chuyên đề, các học phần của các môn khác để dần từng bước tiến đến có thể dạy được hai môn. Đồng thời, chúng tôi cũng có giải pháp hướng tới đào tạo những giáo viên có thể dạy được cả ba môn trong một môn học ở những năm dài hơn, đây cũng là kinh nghiệm của các nước. Vì quỹ thời gian còn dài để chuẩn bị việc này và đây cũng là xu hướng của quốc tế.

Thiết kế như thế này, trước hết xét thấy giảm tải, giảm tải không chỉ ở cấu trúc của môn học mà giảm tải còn phụ thuộc vào cấu trúc của chương trình và đổi mới phương pháp. Đây cũng là một trong những yếu tố để có thể giảm tải được khối lượng kiến thức cũng như những áp lực hiện nay của học sinh. Cũng đã tính đến các phương pháp để triển khai theo hướng này, chúng tôi cho rằng phương pháp này có tính khả thi cao”.

Đồng tình về việc phải đổi mới chương trình giáo dục theo hướng giảm tải, song đại biểu Dương Minh Ánh còn băn khoăn với một số vấn đề trong phần trả lời của Bộ trưởng. “Nếu đưa kiến thức cả 3 môn Toán, Lý, Hóa tích hợp lại thành chủ đề trong môn Khoa học tự nhiên và phương án trước mắt là Bộ sẽ bố trí 3 giáo viên dậy 1 môn, câu hỏi đặt ra là các giáo viên này có thể đảm bảo ngay việc dạy tích hợp và chủ đề liên môn như Bộ trưởng nói hay không. Chưa kể đến những bất cập trong việc tổ chức triển khai tại các trường, như việc vào điểm, ra bài, ra đề chấm thi vào môn thi tích hợp của các trường, như tôi đã đặt câu hỏi mà Bộ trưởng chưa trả lời”, đại biểu chia sẻ.

Thanh Hùng

Chương trình Địa lý và Lịch sử mới: Yêu cầu cao về dạy học tích hợp

Môn Lịch sử và Địa Lý ở tiểu học và THCS trong chương trình giáo dục phổ thông mới đặt ra nhiều yêu cầu đối với giáo viên và học sinh đặc biệt là về việc dạy học tích hợp.

Một người bạn thân cho biết trong thời gian qua Chiba đã chịu "bạo lực mạng" nặng nề sau khi lên tiếng tố cáo mình là nạn nhân tình dục của một đạo diễn. Nữ diễn viên và gia đình liên tục bị một nhóm người quấy rối, làm phiền với những lời lẽ miệt thị. "Ngoài yếu tố tâm lý bị đả kích nặng, cuộc sống của Chiba thời gian qua thực sự không ổn. Cô mắc bệnh nặng, chịu áp lực khi làm mẹ đơn thân của cậu con trai ba tuổi", người này nói thêm. 

Tháng 4/2022, một số nghệ sĩ giấu mặt tố cáo bị đạo diễn Sono Sion có hành vi cưỡng dâm, quấy rối tình dục. Chiba lúc này lộ diện và cho biết mình cũng là nạn nhân bị ông lạm dụng. Nữ diễn viên cho biết cô được đưa đến nhà riêng đạo diễn, sau đó bị ông ép lên giường cởi đồ nhưng may mắn chạy thoát. 

Đạo diễn Sono Sion đã nộp đơn kiện ngược nữ diễn viên với tội danh "phỉ báng người khác". Một bộ phận khán giả còn chỉ trích Chiba vì cho rằng cô đang cố tình lợi dụng sự việc để hâm nóng tên tuổi. Song trước làn sóng tẩy chay từ dư luận, Sono Sion buộc phải lên tiếng xin lỗi. 

Cái chết của Milla Chiba khiến dư luận Nhật Bản chấn động. Trong 2 năm qua, làng giải trí nước này liên tiếp bị phanh phui bởi nạn cưỡng bức, hiếp dâm trong môi trường nghệ thuật. Một số đạo diễn, nghệ sĩ có tên tuổi có những hành vi tấn công tình dục. Họ lợi dụng một số diễn viên trẻ để thỏa mãn thể xác, đổi tình lấy vai diễn. 

Một số gương mặt như: Hideo Sakaki, Houka Kinoshita, Sono Sion,... đều bị chỉ đích danh trên sóng, khiến khán giả tẩy chay. Các nghệ sĩ trong showbiz tham gia chiến dịch "Loại bỏ văn hóa làm việc độc hại trên phim trường". Một số nữ đạo diễn và diễn viên mong có sự bình đẳng giới và được bảo hộ khi tham gia môi trường nghệ thuật. 

Milla Chiba sinh năm 1986, gia nhập làng giải trí năm 2005 với vai trò ca sĩ. Cô từng là giọng ca chính của nhóm nhạc rock Scarlet Diva. Từ năm 2008, Milla Chiba theo đuổi diễn xuất, đóng các phim Hikinzoku no yoru, Yoru dakara... Những năm gần đây cô vắng bóng màn ảnh, chuyển sang lĩnh vực thiết kế thời trang.

Đến lớp học khuyết tật và thiểu năng trí tuệ của Trường Tiểu học Sơn Lạc (huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang), khi cô giáo đang giảng bài, ở dưới, em gục đầu trên bàn ngủ, em khác chốc chốc đứng lên ngồi xuống hò hét nháo nhác, em thì bắt cả 2 chân lên ghế ngồi. Lớp 12 học sinh mỗi em một tật, thế nhưng, cô Nguyễn Thị Hội vẫn tỉ mẩn, kiên nhẫn liên chân đi từng bàn để ổn định trật tự và dạy học.   

Lớp học 12 học sinh thì mỗi trẻ một tật. Trong ảnh, một trẻ đang ngủ ngay trong giờ học của cô giáo Hội.

Cô Hội tâm sự,  việc dạy học sinh khuyết tật, thiểu năng rất vất vả vì không phải chỉ dạy chữ mà phải dạy các em biết cách tự phục vụ.

Trong lớp mỗi em một dạng khuyết tật, em thì câm điếc, em bị hội chứng Down, tim bẩm sinh,... Có em 11 tuổi nhưng bị liệt 2 chân, không có cơ vòng hậu môn, đường tiêu hóa rất kém nên không làm chủ được việc đại tiện. Chân em lại bị liệt nên việc vệ sinh thường xuyên là rất khó. Vì vậy, cô Hội đã trích tiền túi của mình mua bỉm hàng tháng cho em, để giảm bớt gánh nặng với gia đình.

“Có em bị nhũn lão bẩm sinh kết hợp câm, điếc không nghe ai, đến lớp thì đòi ngồi lòng cô giáo, em khác thì bị tăng động, thiểu năng trí tuệ nghịch ngợm, chạy nhảy khắp trong lớp, không ngồi yên một chỗ. Việc trông các em cũng rất vất vả”-  cô tâm sự tuy vậy, những lúc bên các em vẫn thấy vui và yêu công việc mà nhiều người từ chối làm.

Dạy các học sinh bình thường từ lớp 1 đã khó, dạy trẻ khuyết tật còn khó khăn hơn nhiều lần. “Có cháu cả năm chỉ hoàn thiện được một chữ cái. Dạy chữ đã rất khó khăn chứ chưa nói đến tính toán”.

Cô Hội cho biết rào cản lớn nhất là khả năng giao tiếp, ngôn ngữ. “Nhiều khi không hiểu các em muốn gì để tìm cách giải quyết”.

Lớp học có trẻ từ 6 tuổi cho đến cao nhất là 14 tuổi. Độ tuổi đã không đồng đều mà mỗi một đối tượng lại phải dạy một kiểu khác nhau. Do đó cô phải tự biên soạn chương trình, theo nhận thức của từng em. “Có em cứ 15 phút đang học lại chạy ra ngoài chơi. Mình nói không khéo, học trò sẽ tự ái ngay và rất khó thuyết phục”.  

Cô kể, làm công việc này phải làm quen với những căng thẳng. Thậm chí, có khi trò xông vào đánh hay cắn, cũng phải chịu đựng và đó cũng là chuyện thường. “Trước đây từng có học sinh bị Down, khi tôi đang đang dạy thì xông lên ôm cổ. Các cô giáo từ lớp khác phải sang hộ để gỡ ra vì học sinh lớn. Lúc đấy bản thân không biết làm thế nào, thật sự nghĩ đến vẫn sợ. Năm nào cũng có những trường hợp đó”

Hoàn cảnh gia đình khó khăn, chồng mất để  lại con trai cùng mẹ già ốm nằm liệt một chỗ. Đồng lương ít ỏi nhưng cô Hội luôn tự nhủ có thể làm gì giúp được cho các em thì phải cố gắng hết sức và không hề nản lòng.

Cô Đinh Phú Hiền (Trung tâm Bảo trợ trẻ em mồ côi và tàn tật Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) chia sẻ để dạy trẻ khuyết tật có hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải thật kiên nhẫn, luôn nhẹ nhàng và kiềm chế hết sức.

Mỗi một đối tượng học sinh, cô phải có một phương pháp dạy học khác nhau. Có em phải mềm mỏng, phải dỗ dành, có em cần nghiêm nghị.

Cô Hiền sử dụng ngôn ngữ ký hiệu để trao đổi với học sinh của mình.

Kỷ niệm mà cô nhớ nhất cách đây 7 năm về một học sinh bị câm điếc nhưng tính rất ngang.

“Gia đình rất muốn cho em học một nghề gì đó nhưng trường mở nghề may nên ban đầu em đó cũng không thích học. Vì vậy nên đến trường em chỉ phá phách. Cô gọi lên học thì trốn vào trong nhà vệ sinh. Khi gọi ra thì em lấy chổi trong đó phi vào người cô”. Liên tục trong vòng 1 tháng, cứ đến trung tâm là học sinh này trốn trong nhà vệ sinh và phi chổi ra như vậy để chống đối.

Sau đó, cô Hiền phải tìm cách thuyết phục để em hiểu sự quan trọng của học nghề trước khi dạy rằng có được một nghề trong tay để sau này tự đi làm nuôi sống được bản thân, không phụ thuộc ai suốt đời. Sau đó cô Hiền thuyết phục em vượt qua mặc cảm về bản thân để trở thành người có ích cho xã hội. Hiện, em này đã được nhận vào làm công nhân trong một nhà máy ở miền Nam.

Gần 18 năm dạy học sinh khuyết tật, chị Hiền tâm sự rằng nếu không yêu nghề, không có tình yêu thương dành cho học sinh có lẽ chị không thể trụ lại được.

“Tình yêu thương của người giáo viên dạy trẻ khuyết tật đem đến cho các em không thể chữa lành khuyết điểm trên cơ thể nhưng nó sẽ giúp các em có thể sống hòa nhập cùng cộng đồng, xoa dịu phần nào sự thiệt thòi mà các em phải gánh chịu”, cô Hiền nói.

Cô Nguyễn Thị Ái Vân (Trung tâm Hỗ trợ phát triển Giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật tỉnh Yên Bái) chia sẻ vẫn nhớ như in cảm giác xấu hổ, ân hận khi trách nhầm một học sinh bị khuyết tật khi còn công tác tại một trường THCS và đó như một cơ duyên đưa cô đến với công việc này.

Cô Ái Vân bật khóc khi kể về kỷ niệm với những học trò khuyết tật.

Lần đó, vừa bước lên bục giảng, cô Vân nghe tiếng một học sinh xin vào lớp do đến muộn. Nhìn ra cửa lớp, cô thấy một cậu học sinh có dáng đứng khệnh khạng, mặt đỏ bừng, cả lớp bắt đầu có tiếng xì xào. Cho học sinh vào lớp, nhưng chợt nhìn vào bước đi của học sinh, một ý nghĩ nhanh thoáng qua đầu chị là học trò định bắt nạt giáo viên mới, nên đã yêu cầu em nghiêm túc, đi thẳng người lên.

“Cả lớp bỗng cười ồ lên, cậu học sinh mặt càng đỏ, mắt chớp dồn như muốn khóc. Bạn lớp trưởng khi đó mới đứng lên giải thích không phải do bạn cố ý mà chân bạn ấy bị tật như thế. Một cảm giác thật khó tả lúc đó, cổ họng nghèn nghẹn, tôi có chút xấu hổ và ân hận,…Một phút lặng đi, các em cũng im bặt, tôi vội xin lỗi”, cô Vân vừa kề vừa lấy tay lau nước mắt.

Cô Ái Vân bên học trò mắc chứng bệnh bạch tạng.

Nhưng khi về Trung tâm, chị hiểu hơn khó khăn không chỉ có vậy khi hàng năm tiếp nhận học sinh vào học với đủ các loại tật.

“Khi rời bố mẹ hoặc người đỡ đầu là khóc lóc đòi về, nhiều em chỉ tìm cơ hội trốn. Chưa kể, chúng tôi luôn phải đối mặt với khó khăn chồng chất, học sinh ốm đau liên miên, nhiều em ốm nặng phải nằm viện. Cán bộ, giáo viên thay nhau trông nom và nhiều khi bỏ tiền túi ra để mua cơm cháo”.

Có học sinh khuyết tật về trí tuệ, khi mới đến trung tâm lầm lì, ngại tiếp xúc; có em hay cáu, có khi hất đổ cả mâm cơm;… “Chúng tôi phải tỉ mẩn từng tí giỗ dành, phân tích, giảng giải,...24 giờ trên ngày luôn phải trực để quản lí, hướng dẫn học sinh”.

Tuy vậy, nhiều khi hướng dẫn một đằng, các con làm một nẻo. “Có lúc các con trốn lên ngọn cây, chui vào bụi cây, các xó xỉnh chỉ vì lỡ tay đánh vỡ một tấm kính nhỏ, để rồi các cô và các bạn nháo nhác, vã mồ hôi đi tìm”.

Hạnh phúc bên các học trò nhỏ.

Tuy nhiên, chị Vân cho hay việc dạy trẻ khuyết tật cũng có những hạnh phúc vô bờ. “Mỗi ngày nhìn thấy sự tiến bộ của các con dường như chúng tôi quên bớt đi sự mệt mỏi. Không chỉ là những thành quả lớn như các con đạt thành tích cao trong học tập, mà đã vui mừng khi các con biết tự mình làm được một công việc tưởng chừng đơn giản. Đó là khi các con biết thương yêu, chia sẻ những khó khăn của bạn, cõng bạn lên lớp, đỡ bạn dậy khi ngã; các con biết chào hỏi, biết tự làm những việc đơn giản để chăm sóc chính bản thân; nói được một từ; viết được tên, chịu ngồi yên. Hay các con biết cười khi vui, biết gật đầu, cười khi gặp thầy cô, thậm chí biết đẩy các cô ngã nhào khi vui mừng…”.

Những tiến bộ của học trò chính là nguồn động lực để chị Vân và các đồng nghiệp cố gắng hết mình. “Ngọn nến thẳng hay ngọn nến cong, khi được thắp lên thì đều cháy sáng lung linh” - chị Vân tin rằng như thế và muốn các học trò của mình hiểu rằng dẫu đường đời còn nhiều khó khăn, nhưng được sinh ra đã là điều hạnh phúc và cần sống thật ý nghĩa.

Thanh Hùng

Sẽ tuyên dương 63 thầy cô đang dạy học sinh khuyết tật

Ngày 25/7, TƯ Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam phối hợp với Bộ GD-ĐT, Bộ LĐ – TB&XH, Tập đoàn Thiên Long tổ chức họp báo giới thiệu chương trình “Chia sẻ cùng thầy cô” năm 2018.