Nhận định, soi kèo Yanbian Longding vs Dalian Kuncheng, 14h00 ngày 22/4: Chưa thấy niềm vui

Đường phố ở thủ đô Copenhagen năm 1931. Ảnh: Global Look Press

1. Vụ đổ vỡ tại Đan Mạch

Thất bại lớn nhất của Tình báo Liên Xô không phải là do Cơ quan mật vụ Đức Quốc xã (Gestapo) hay Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) khui ra, mà là cảnh sát Đan Mạch không mấy tên tuổi. Trong lịch sử văn học, thất bại này được mô tả với cái tên “Cuộc gặp của những trùm tình báo”. 

Nguyên nhân đổ vỡ xuất phát từ việc các điệp viên Liên Xô đã không chú ý đúng mức đến chỉ thị từ Moscow về không tuyển mộ cơ sở là những người của đảng Cộng sản Đan Mạch. Đây là những người trung thành với Liên Xô, nhưng họ là mối nguy, vì bị các cơ quan tình báo, phản gián sở tại theo dõi thường trực. 

Chính từ hoạt động giám sát nhằm vào những người cộng sản Đan Mạch này, cảnh sát Copenhagen đã lần ra Alexander Ulanovsky, người chỉ huy lưới tình báo Liên Xô tại Đan Mạch. Ngày 20/2/1935, cảnh sát đột kích vào một căn hộ khi Ulanovsky và đồng nghiệp đang trao đổi, bàn bạc công việc. 

Ulanovsky, 3 nhân viên tình báo Liên Xô cùng với 10 điệp viên nước ngoài (2 người Mỹ, 8 người Đan Mạch) bị bắt giữ. Trong đó, hai nhân viên tình báo Liên Xô được phái sang dưới dạng “tình cờ”, không có ý ở lại Copenhagen: Họ đang trên đường từ Đức trở về Liên Xô và đơn giản chỉ là nghỉ dừng chân ở thủ đô Đan Mạch để thăm một người bạn cũ. 

Hệ quả từ “Cuộc gặp những ông trùm tình báo” chính là việc mạng lưới tình báo của Liên Xô lập tại Đan Mạch bị bóc dỡ hết. Liên Xô không có quá nhiều lợi ích tại Đan Mạch. Nhưng thông qua đất nước vùng Scandinavia này, Moscow có điều kiện để thu thập tin tức về Đức quốc xã. Chỉ vì sai lầm của Ulanovsky, Liên Xô phải tìm cách thiết lập một kênh thu tin mới. 

2. Cú sẩy chân của Ramsay

Đây chính là điệp viên giá trị nhất của Liên Xô ở nước ngoài. Từ năm 1933, nhà báo người Đức Richard Sorge, được Moscow đặt mật danh “Ramsay”, sống và làm việc tại Nhật Bản. Ông trở thành nguồn cung cấp thông tin mật chủ chốt cho tình báo Liên Xô về tình hình tại quốc gia phương Đông này. 

Điệp viên Richard Sorge. Ảnh: Sputnik

Mùa thu năm 1941, chính Sorge là người đã cung cho lãnh đạo tại Moscow thông tin tình báo quan trọng khẳng định Nhật Bản sẽ không tấn công Liên Xô và thực chất đang hướng sự thù hằn sang Mỹ. Nhờ đó, giới lãnh đạo, tướng lĩnh Liên Xô đi tới quyết định điều chuyển nhiều sư đoàn từ Serbia, Viễn Đông về Moscow, nơi đang cần chi viện lớn để đánh bại cuộc tấn công của quân Đức trong chiến dịch “Cơn lốc”. 

Thế nhưng, đến tháng 10 năm đó, Ramsay bị bắt. Xuất hiện nhiều giả thuyết về sự đổ vỡ này. Có thông tin cho rằng bức điện mà ông gửi về Moskva đã bị chặn thu, giải mã. Người khác nói ông bị phản bội bởi một điệp viên trong lưới hoạt động ở Nhật Bản. Cũng có tin cho rằng cảnh sát Nhật Bản theo dõi những người cộng sản bản địa từng được tình báo Liên Xô tuyển mộ và có liên hệ với Sorge và phát hiện ra điệp viên trùm sò của Liên Xô. 

Ngày 18/10/1941, Richard Sorge và 24 điệp viện trong mạng lưới của ông bị bắt. Cuộc điều tra kéo dài trong nhiều năm. Đến ngày 7/11/1944, đúng vào dịp kỉ niệm 27 năm ngày nổ ra cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga, Sorge bị chính quyền Nhật Bản đem ra xử tử hình bằng hình thức treo cổ tại nhà tù Sugamo. Tình báo Liên Xô nhiều năm sau đó mất đi một nguồn tin tin cậy ở Nhật Bản. 

3. Vụ ám sát von Papen bất thành

Năm 1939, Đức bổ nhiệm Franz von Papen làm Đại sứ mới tại Ankara. Ông này là một chính trị gia lão luyện, một nhà ngoại giao chuyên nghiệp. Nhiệm vụ của von Papen là lôi kéo Thổ Nhĩ Kỳ tham chiến và đứng về phe Trục (Axis Power) với Đức, Ý, Nhật Bản.

Ngoài ra, Von Papen còn có toan tính riêng cho bản thân. Với mối quan hệ ngoại giao rộng, ông này bí mật thăm dò khả năng đạt thỏa thuận hòa bình giữa Đức với các đồng minh phương Tây mà không tính đến lợi ích của Liên Xô. Von Papen kỳ vọng sẽ có được một chức vụ nổi bật trong chính quyền mới (không có Hitler).

Do viên Đại sứ Đức tại Thổ Nhĩ Kỳ trở nên quá nguy hiểm với Liên Xô, tình báo nước này quyết định phải thủ tiêu von Papen. Moskva hy vọng vụ sát hại von Papen không chỉ tạo ra rạn nứt trong quan hệ Ankara-Berlin, mà trong kịch bản “thuận lợi nhất” nó còn có thể gây ra cuộc chiến giữa hai nước.

Ngày 24/2/1942, Omer Tokat, một điệp viên do tình báo Liên Xô tuyển mộ, tìm cách tiếp cận Von Papen trên phố. Điệp viên này mang theo bom, nhưng thật không may trái bom kích hoạt sớm hơn dự kiến, khiến người này thiệt mạng, trong khi Đại sứ Đức và vợ chỉ bén nhiệt chút xíu từ đám cháy, không bị thương. 

Cơ quan an ninh Thổ Nhĩ Kỳ nhanh chóng thiết lập và siết chặt vòng vây nhằm vào số người tham gia kế hoạch ám sát này, phát hiện ra vai trò chủ chốt của hai sĩ quan tình báo Liên Xô dưới vỏ bọc đại diện thương mại là Leonid Korrnilov và Georgy Mordvinov. Không chỉ bắt giữ hai người này, cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ thậm chí còn phong tỏa Đại sứ quán Liên Xô trong nhiều ngày. 

Tòa án tại Ankara kết án 20 năm tù đối với Kornilov và Mordvinov. Tuy nhiên, khi Đức quốc xã bắt đầu hứng chịu thất bại ở một số mặt trận và Thổ Nhĩ Kỳ dần nhích lại gần phe Đồng minh, mức án đối với hai sĩ quan tình báo Liên Xô được giảm xuống. Tháng 8/1944, cả hai được phóng thích và đưa về Moscow. 

Theo baotintuc.vn

Gideon là bí danh của một tình báo viên Liên Xô được phái sang Canada vào những năm 1950. Nhiệm vụ của anh ta là khai thác thông tin về máy bay tiêm kích Avro Arrow. Tuy nhiên, Gideon lại say đắm một phụ nữ Canada có chồng là sỹ quan quân đội và đem hết chuyện của mình ra kể với cô này.

Người phụ nữ Canada đã khuyên tình nhân đến khai báo với cơ quan an ninh Canada. Tình báo Canada nhanh chóng tuyển mộ lại Gideon và biến ông ta thành điệp viên hai mang. Đây cũng là điệp viên đầu tiên và duy nhất được Canada gài cắm vào KGB. Ở vai trò này, Gideon cũng đã hoàn thành nhiệm vụ của mình – gửi tin về “Avro Arrow” cho Moscow.

Để đảm bảo an toàn, những ông chủ mới yêu cầu Gideon bí mật chuyện trăng hoa, đồng thời tìm cách chuyển chồng cô tình nhân đến Lucon, nên cô này phải từ bỏ Gideon để đi theo chồng. Sự kiện này gây một cú sốc lớn cho Gideon. Anh ta sầu não, ủ ê đến độ tuyên bố sẽ từ bỏ công việc.

Ảnh minh họa: Technologynetworks

Mặc dù phía Canada “phân bua” rằng họ không liên quan gì đến việc chồng cô kia bị thuyên chuyển, và nhắc Gideon rằng anh ta còn vợ và cha mẹ ở Nga, song Gideon vẫn chán nản. Một buổi tối, sau khi uống rượu say, Gideon gọi điện thoại đến một toà soạn báo ở Montreal và kể hết mọi bí mật đời mình. Tuy nhiên, tòa báo không tin vào câu chuyện.

Sau này, Morixon, một điệp viên Canada với bí danh “Mũi dài”, do thiếu tiền cho gái đã tiếp xúc với một nhà ngoại giao Liên Xô, kể hết những gì anh ta biết về Gideon để đổi lấy 4.200USD.

Tháng 10/1955 Gideon bị triệu về nước và bị kết án 25 năm tù, đày đi Siberia. Mãn hạn tù, Gideon trở về Kiev (Ukraina) làm công nhân bốc vác. Năm 1989, sau khi bức tường Berlin sụp đổ, nhờ sự giúp đỡ của các quan chức Anh ở Ukraina và sử dụng mật khẩu được trao 30 năm trước, Gideon rời Liên Xô đến sống tại Canada.

Vetrov tự nguyện hiến mình

Tháng 4/1983, Pháp tuyên bố trục xuất và cấm nhập cảnh 47 cán bộ Liên Xô, mà phần lớn trong số đó không dính dáng gì đến tình báo. Lý do là một cán bộ KGB tên là Vetrov bị phát hiện làm việc cho Pháp, đã bị toà án Liên Xô kết án tử hình.

Mọi chuyện bắt đầu từ một vụ án hình sự. Vetrov ngoại tình với một cô gái cùng đơn vị. Vào một ngày của năm 1982, hai người đi chơi ở ngoại ô Moscow. Cặp đôi đã lời qua tiếng lại, vì Vetrov không chịu ly dị vợ để hợp pháp hoá quan hệ với bạn tình. 

Trong cuộc tranh cãi, thấy người tình tỏ ý ít nhiều biết đến hoạt động ngầm của mình, Vetrov quyết định giết chết cô gái. Đúng lúc đó, một khách bộ hành đi qua nhảy vào can. Vetrov dùng dao đâm chết người can, còn cô gái bị thương nặng. Sau hôm gây án, anh ta quay lại kiểm tra xem người tình đã chết chưa thì bị nhận mặt và bị bắt.

Vì tội giết người, Vetrov bị kết án 10 năm tù giam. Tuy nhiên, cơ quan chức năng nghi ngờ thái độ thành khẩn của Vetrov có thể là để che đậy một tội lỗi nghiêm trọng hơn, nên khi ở trại giam Vetrov bị theo dõi rất kỹ. Không lâu sau, Vetrov viết thư bảo vợ báo tin cho người Pháp. Vetrov lo lắng người Pháp sẽ tìm đến anh ta và làm lộ mọi chuyện.

Cơ quan phản gián bắt được thư này, Vetrov bị “chuyển vùng” ngay lập tức. Trước chứng cứ không thể chối cãi, anh ta đã khai nhận về hoạt động làm gián điệp cho Pháp của mình. Cuối năm 1984, Vetrov bị kết án tử hình.

Điều tra cho thấy Vetrov tự nguyện hợp tác với tình báo Pháp. Điều ngạc nhiên là suốt một năm trời, người Pháp quan hệ với Vetrov rất công khai, “cởi mở”. Hai bên gặp nhau vào ngày giờ cố định, tại một điểm cố định ở Moscow, trao thông tin cho nhau bằng tay…

Nguyên Phong

Sứ mệnh khó khăn của quân đội Liên Xô ở Afghanistan

Tháng 9/1979, nhà lãnh đạo Afghanistan Taraki bị sát hại. Quyền hành lọt vào tay Hafizullah Amin, Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao.