Gần 70 năm sau, Quỳnh Nghĩa và Tiến Thủy lại về chung một nhà. Đầu tháng này, thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính xã Quỳnh Nghĩa và Tiến Thủy, huyện Quỳnh Lưu đề nghị điều chỉnh đặt tên mới thành Phú Nghĩa. Tên mới, thực ra là cũ này, có vẻ nhận được sự đồng thuận. Các xã còn lại lận đận hơn. Chính quyền áp dụng nguyên tắc ghép tên hai xã hiện tại, Quỳnh Đôi sáp nhập với Quỳnh Hậu thành Đôi Hậu; Quỳnh Mỹ - Quỳnh Hoa thành Hoa Mỹ; Sơn Hải - Quỳnh Thọ thành Hải Thọ. Nhưng nhiều xã không muốn bị mất, dù chỉ một nửa, tên gốc của mình.

Trước sự phản ứng mạnh, huyện Quỳnh Lưu dự định làm lại quy trình đặt tên xã vào tháng tới, sau khi được tỉnh chỉ đạo.

Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2023-2030 yêu cầu cân nhắc yếu tố truyền thống, văn hóa, tập quán nhưng dường như thiếu phương pháp và tiêu chí rõ ràng cho cách đặt tên.

Mỗi địa phương một giải pháp. Huyện Ứng Hòa, Hà Nội đề xuất phương án "hòa cả làng", Cao Thành, Sơn Công và Đồng Tiến thành Cao Sơn Tiến; trong khi quận Đống Đa chấp thuận "đôi bạn cùng tiến" Phương Liên - Trung Tự, Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Điểm bất cập của một số tên mới là đánh mất các địa danh nổi tiếng, như trường hợp vùng đất khoa bảng Quỳnh Đôi, tạo ra tên xa lạ (Cao Sơn Tiến) hoặc quá dài, gây khó cho người dân khi làm thủ tục hành chính. Một số tỉnh, thành, sợ vướng vấn đề đặt tên, đang manh nha đề xuất thay địa danh bằng con số khô khan.

Theo thống kê, đợt sắp xếp bắt buộc 2023-2025 gồm 56 tỉnh, 33 huyện và hơn 1.300 xã, phường. Nếu tính trung bình 3.500 dân/xã và 100.000 dân/huyện, ước chừng gần 8 triệu người dân sẽ có tên quê quán, địa chỉ thường trú mới. Đó là chưa kể hàng triệu người khác cũng sẽ bị ảnh hưởng, bởi thông tin quê quán truyền qua nhiều đời.

Chính phủ cần 1.323 tỷ đồng (55 triệu USD) ngân sách Trung ương để thực hiện chương trình sắp xếp. Ngân sách gồm kinh phí xây dựng đề án tại địa phương, tuyên truyền, vận động, lấy ý kiến cử tri, chi trả chế độ cho cán bộ, công chức dôi dư. Dự toán chưa tính tới chi phí thay đổi dữ liệu địa danh trong hệ thống thông tin nhà nước, chi phí cơ sở vật chất như thay con dấu, thay tên trụ sở, cũng như nguồn lực người dân bỏ ra để cập nhật giấy tờ tùy thân.

Tôi chỉ phải thay đổi tên quê quán, nửa vui vì được quay về địa danh thân thương cũ, nửa băn khoăn về những bất tiện trong việc cập nhật thông tin. Nhiều người vất vả hơn. Chẳng hạn, người thân của tôi ở phường Trung Tự, trong một ngày, bỗng nhận tin sẽ phải thay cả tên quê lẫn địa chỉ nơi ở. Họ có thêm nỗi lo về việc giao dịch các tài sản có liên quan tới địa chỉ, ví dụ hợp đồng mua bán nhà, chứng nhận quyền sử dụng đất. Tại các cuộc họp lấy ý kiến, đa phần cư dân thắc mắc vấn đề này.

Chủ trương sáp nhập các đơn vị hành chính hướng tới giảm chi ngân sách, về lâu dài, tạo không gian phát triển kinh tế, xã hội. Chương trình sắp xếp tới năm 2030 dự kiến giúp giảm cán bộ cấp huyện khoảng 2.500 người, cấp xã 27.900 người và cán bộ không chuyên trách cấp xã 16.000 người. Theo báo cáo của Chính phủ, trong giai đoạn 2019-2021, việc tái cơ cấu các đơn vị hành chính giúp tiết kiệm ngân sách 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, các chi phí vô hình và hữu hình của việc "tách ra nhập vào" chưa được tính toán đầy đủ, do đó người dân chưa được tiếp cận tổng thể các hoạt động này.

Trong xây dựng pháp luật, công cụ Đánh giá tác động chính sách (Regulatory Impact Assessment - RIA), hiện được các nước phát triển áp dụng triệt để nhằm lượng hóa tác động của thay đổi chính sách tới các nhóm bị ảnh hưởng. Theo đó, nhóm dự thảo luật chịu trách nhiệm xác định vấn đề, phương án chính sách, cân đối lợi ích chi phí của từng phương án và chọn phương án tối ưu, đồng thời, thông tin rõ ràng kết quả đánh giá tới người ra quyết định và các bên liên quan. Theo các chuyên gia phát triển của Mỹ, nước đầu tiên áp dụng RIA, một đồng bỏ ra cho RIA, doanh nghiệp và người dân tiết kiệm được khoảng 100 nghìn đồng. Dù Việt Nam làm quen với RIA từ giữa những năm 2000, việc áp dụng cách tiếp cận này chưa thành thói quen trong hoạt động ban hành chính sách trong nước. Đó là một trong những lý do khiến nhiều quy định vừa ban hành phải thay đổi, hoặc nhiều đề xuất mới chào sân đã phải dừng, ví dụ mất bằng lái xe phải thi lại, hay mỗi người dân chỉ được bán 3-5 nhà trong một năm.

Với việc sắp xếp đơn vị hành chính, mục tiêu cắt giảm gánh nặng ngân sách có thể thực hiện thông qua tăng cường năng lực của cán bộ. Một chức danh có thể phụ trách nhiều xã mà không cần thay, xóa tên xã nào. Tương tự, cán bộ chuyên môn có thể đảm nhận công việc của nhiều xã.

Nếu sáp nhập được xác định mang lại nhiều lợi ích hơn, việc đặt tên mới cần tiến hành thấu đáo, trên nguyên tắc duy trì di sản văn hóa, lịch sử, tinh thần của địa phương. Người dân, các chuyên gia kinh tế, lịch sử, văn hóa, ngôn ngữ, truyền thông cần được mời tham gia ý kiến từ sớm để đề xuất các phương án toàn diện, tạo đồng thuận trong cộng đồng.

Chu toàn như vậy sẽ hạn chế được những trường hợp máy móc như "Đôi Hậu" quê tôi.

Cẩm Hà

Nhân vật mà chúng tôi nhắc đến là Bùi Ngọc Quý (SN 1997), trú tại thôn Hoàng Tiên, xã La Pìn, huyện Chư Prông, Gia Lai.

Trước đây, khi là nhân viên cắm hoa ở Quận 7, TP.HCM, Quý có thu nhập 8 triệu/tháng, nhưng cậu chưa thực sự hài lòng.

Quý cho rằng, không có công việc gì gọi là ổn, kể cả khi công việc có vẻ thuận lợi cũng không có nghĩa là ổn. Vì không có những thử thách, khó khăn chúng ta sẽ không thể biết sự an toàn đó kéo dài được bao lâu.

Chàng trai Bùi Ngọc Quý.

Nghĩ là làm, một tháng trước khi quyết định đi bộ với hành trình 1.800km, Quý đã viết đơn xin nghỉ việc. Chàng thanh niên 23 tuổi dự định, sau khi kết thúc chuyến đi sẽ đầu quân cho một công ty khác với những trải nghiệm khác lạ và thử thách mới.

Sau khi nghỉ việc, Quý trình bày dự định đi bộ từ Sài Gòn ra Hà Nội với người thân và nhanh chóng nhận được phản hồi.

Gia đình đồng thuận và động viên Quý, cho rằng đây là cơ hội để chàng trai làm mới bản thân. Tuy nhiên một số bạn bè, đồng nghiệp và người xung quanh lại cho rằng ý tưởng đó thật điên rồ.

Hàng tá những ý kiến cho rằng Quý bị khùng mới nghĩ ra những việc không có tính khả thi như vậy. 

Dưới cái nắng nóng khắc nghiệt, cánh tay của Quý bị cháy rám.

“Tôi bỏ qua hết những lời không hay ở ngoài tai. Việc mình thích thì mình cứ làm thôi, mình sống cho mình. Sự động viên, ủng hộ về mặt tinh thần của gia đình đối với tôi là động lực lớn nhất”, chàng trai 23 tuổi nói.

Và rồi Bùi Ngọc Quý quyết định chuẩn bị cho chuyến đi 1.800km của mình với hành trang là 1 ba lô, trong đó có 5 đôi tất chân, 3 bộ đồ, 2 đôi giày, 1 điện thoại, 1 cục sạc dự phòng và không 1 xu dính túi. 

Quý xuất phát từ cầu Sài Gòn (TP.Hồ Chí Minh) và chọn Lăng Bác (Hà Nội) là điểm kết thúc.

Khi chúng tôi gặp, chàng trai đã đặt chân đến địa phận Quảng Trị. Chia sẻ về những nơi đã đặt chân đến, Ngọc Quý cho hay, mỗi nơi cậu đi qua đều rất đẹp, đem lại những trải nghiệm mới và nhiều điều đáng để học hỏi.

Đi đến đâu, quyên góp tiền xây trường đến đó

Quý cho hay, cậu ưa thích việc làm từ thiện và sẵn sàng tham gia khi có thể.

Thời gian gần đây, qua các kênh thông tin, Quý biết được các xã biên giới thiếu điểm trường hoặc có những điểm trường xuống cấp. Và Quý lưu tâm tới xã Mù Cả, huyện Mường Tè, Lai Châu.

Anh Lê Huệ (phải) trải nghiệm 1 ngày đi bộ với Bùi Ngọc Quý.

Quý đã lên ý tưởng đi bộ từ Nam ra Bắc quyên góp tiền, dùng số tiền đó xây dựng trường hoặc một nhà sinh hoạt bán trú cho các em học sinh và mua tặng cho 253 em học sinh nơi đây mỗi em một bộ áo quần mới. 

Cứ như vậy, mỗi nơi đi qua, Quý đều ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ bằng điện thoại rồi đăng tải liên tục trên Facebook để kêu gọi các mạnh thường quân, nhà hảo tâm ủng hộ. 

Ngọc Quý cho biết, dự định chuyến đi kéo dài 45 ngày qua 1.800km, mục tiêu đạt được 120 triệu. Nhưng khi tới địa phận Quảng Trị, chàng trai trẻ đã quyên góp đủ số tiền đặt ra.

Có lần, Quý nhận được cùng lúc 72 triệu đồng chuyển vào tài khoản ngân hàng, điều đó khiến cậu rất bất ngờ. Đến giờ, Quý vẫn chưa biết ai đã chuyển cho mình số tiền lớn như vậy.

“Chỉ ai ủng hộ tiền qua tài khoản thẻ mình mới nhận, ai ủng hộ tiền mặt thì mình từ chối. Mình đi bộ như thế này, có tiền mặt sẽ tiềm ẩn nguy hiểm cho bản thân. Giữ tiền mặt, lỡ mình đánh mất hoặc cuốn mình vào những rắc rối không đáng có…”, Quý bộc bạch.

Những kỉ niệm khó quên

Xuất phát từ ngày 25/5 đến thời điểm gặp PV, Ngọc Quý đã đi qua 14 tỉnh.

Đi với cái túi rỗng nên đến đâu Quý xin ăn, tắm và ngủ nhờ đến đó. Vì đi quá dài ngày, một trong 2 đôi giày cậu mang theo đã nát bươm, phải bỏ lại trên đường đi.

Những nơi Quý đã qua được ghi chép lại bằng những bức ảnh.

Quý kể, có những hôm không xin được chỗ ngủ, cậu đành tá túc trên ghế đá ở các trường học, công viên hoặc các điểm chờ xe buýt... 

“Chuyến đi của mình là đúng đợt nắng nóng cao điểm nên không hề dễ dàng. Nó thử thách sự kiên trì, chịu khó nên mình phải vượt qua nó”, Ngọc Quý chia sẻ.

Chàng trai trẻ cho hay, đi đến đâu Quý đều được người dân tặng đặc sản vùng miền đó. Đặc biệt, khi đến tỉnh Quảng Trị, Quý còn có thêm những bạn đồng hành.

Đó là anh Lê Huệ (SN 1991), anh Trần Khương Hoàn (cùng trú tại huyện Gio Linh). Khi biết Qúy sẽ đi qua địa phận của mình, các anh đã tiếp đón và trải nghiệm đi bộ cùng.

Dù đã rất cố gắng nhưng khi anh Huệ đi được khoảng 35km (từ huyện Hải Lăng đến TP. Đông Hà) thì phải dừng lại vì không nhấc nổi chân. 

“Đi cùng Quý một ngày giữa cái nóng như rang của Quảng Trị mới hiểu được sự vất vả mà Quý đã trải qua trong hành trình chinh phục bản thân mình. Tôi cùng Quý thức dậy lúc 3h sáng và bắt đầu trải nghiệm việc đi bộ. Lúc đầu, tôi tràn đầy năng lượng nhưng đến chiều thì thực sự không thể đi tiếp được nữa. Tôi rất khâm phục Quý”, anh Lê Huệ chia sẻ.

Chàng trai cưới cô gái vô tình gặp và chụp ảnh chung 23 năm trước

Heidi Savitt và Ed Savitt vốn tưởng rằng gặp người kia vào năm 2011 khi học đại học. Tuy nhiên qua bức ảnh hồi nhỏ, lần gặp đầu tiên của hai người là cách đây 23 năm.

Tuy nhiên, một số người vẫn nghi hoặc về việc liệu lò vi sóng có làm cho thức ăn mất hết chất dinh dưỡng không, hay thực phẩm trong lò vi sóng có an toàn cho sức khỏe không?

Bài viết đăng trên Tạp chí Sức khỏe Harvard của Trường Y, ĐH Harvard (Mỹ) sẽ lý giải điều này.

Cách hoạt động của lò vi sóng

Lò vi sóng nấu thức ăn bằng cách sử dụng sóng năng lượng tương tự như sóng vô tuyến nhưng ngắn hơn.

Những sóng này có tính chọn lọc đáng kể, chủ yếu là gây tác động đến nước và các phân tử khác không đối xứng về điện - một đầu tích điện dương, còn đầu kia tích điện âm. Sóng này khiến các phân tử rung động và nhanh chóng tích tụ nhiệt.

Thức ăn nấu qua lò vi sóng có an toàn không?

Một số chất dinh dưỡng sẽ bị phá vỡ khi chúng tiếp xúc với nhiệt, cho dù nhiệt đó từ lò vi sóng hay từ lò nướng thông thường. Vitamin C có lẽ là một ví dụ rõ ràng nhất.

Nhưng bởi vì thời gian nấu trong lò vi sóng ngắn hơn nên nấu bằng lò vi sóng vẫn sẽ giữ được vitamin C và các chất dinh dưỡng khác.

Còn với rau, việc nấu rau bằng nước sẽ làm mất đi một số giá trị dinh dưỡng, bởi vì các chất dinh dưỡng này sẽ thấm vào nước nấu.

Ví dụ như bông cải xanh luộc sẽ làm mất glucosinolate - một hợp chất có chứa lưu huỳnh và có đặc tính chống ung thư. Vậy rau hấp - thậm chí là hấp bằng lò vi sóng - có tốt hơn không? Câu trả lời là có. Ví dụ như, bông cải xanh hấp sẽ giữ được nhiều glucosinolate hơn luộc hoặc xào.

Lò vi sóng có hại cho sức khỏe không?

Cách nấu để giữ lại chất dinh dưỡng tốt nhất là nấu nhanh, hâm nóng thức ăn trong thời gian ngắn nhất có thể và sử dụng càng ít nước càng tốt.

Lò vi sóng đáp ứng được những tiêu chí này. Sử dụng lò vi sóng với một lượng nước nhỏ, về cơ bản sẽ là hấp thức ăn từ trong ra ngoài. Cách này sẽ giữ lại nhiều vitamin và các khoáng chất hơn bất cứ cách nấu ăn nào. Vì thế, có thể khẳng định đồ ăn trong lò vi sóng thực sự tốt cho sức khỏe. 

Bóc tỏi bằng lò vi sóng và mẹo tiết kiệm thời gian làm bếp cho bạn

Thí nghiệm ngắn sau đây sẽ giúp bà nội trợ tìm ra phương pháp bóc vỏ tỏi nhanh và hiệu quả nhất. Chỉ cần áp dụng mẹo nhỏ này, bạn sẽ tiết kiệm thời gian làm bếp đáng kể.