Thực ra, câu chuyện thưởng Tết ở nước ta vốn khá nhạy cảm khi tâm lý chung của người Việt vẫn là mong chờ một khoản tiền thưởng lớn vào dịp Tết Nguyên đán. Đến mức nhiều người coi thưởng Tết là một nét văn hóa độc đáo ở Việt Nam, thể hiện sự tri ân của doanh nghiệp với người lao động. Từ đó, người ta mặc định công ty nào càng thưởng nhiều tức càng có môi trường làm việc đáng mơ ước và ngược lại.

Vậy nhưng, năm nay là một năm hết sức đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát diện rộng, tác động đến mọi mặt kinh tế - xã hội, đặc biệt nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng lớn do phải ngừng sản xuất trong một thời gian dài. Thực tế, hai năm qua, hàng loạt doanh nghiệp đã phải giải thể, số khác tạm dừng hoạt động, một phần nhỏ vẫn cố gắng trụ lại nhưng phải đương đầu với vô vàn khó khăn. Vì thế, thời điểm này, nhiều doanh nghiệp đang đau đầu tìm cách thưởng Tết để giữ chân người lao động, trong khi ở chiều ngược lại, phần đông người lao động vẫn luôn mong chờ một khoản thưởng lớn sau một năm thất thu.

Vậy năm nay có nên là ngoại lệ? Thực ra thưởng Tết vẫn rất có ý nghĩa với đại đa số người Việt. Ít nhất nó cũng cho thấy sự quan tâm, chăm sóc đến đời sống vật chất và tình thần, đồng cam cộng khổ với người lao động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây không thể là một mối quan hệ một chiều. Ở hướng ngược lại, bản thân người lao động cũng cần ý thức được những khó khăn mà công ty đang phải trải qua để có cái nhìn cảm thông với tổ chức.

>> Ngừng làm việc vì giảm thưởng Tết

Người ta thường nói: "Muốn đi nhanh thì đi một mình, còn muốn đi xa thì đi cùng nhau". Doanh nghiệp và người lao động cũng cần cộng sinh để tồn tại, đôi bên cùng có lợi, thay vì đòi hỏi lợi ích về một phía. Nếu việc thưởng Tết đang trở thành gánh nặng, đe dọa trực tiếp đế mục tiêu tái khởi động, đẩy doanh nghiệp đến nguy cơ tan vỡ, vậy đòi hỏi lương thưởng Tết của người lao động có còn là chính đáng?

Công ty tôi mới đây cũng công bố mức thưởng Tết của năm nay, chỉ thấp bằng một phần tư với năm ngoái. Chắc chắn, nếu đem so sánh như vậy, chẳng ai có thể thấy vui. Nhưng nếu đặt trong bối cảnh dịch bệnh cả năm nay, tình hình sản xuất, kinh doanh sụt giảm nghiêm trọng, đây có thể xem là một nỗ lực vượt bậc của Ban Giám đốc. Thế nên, anh chị em nhân viên chúng tôi tuyệt nhiên không ai phàn nàn hay gây sức ép đòi tăng thưởng. Thay vào đó, chúng tôi động viên nhau cùng cố gắng để vượt qua khó khăn trước mắt và hy vọng năm sau sẽ tốt hơn.

Tiếc rằng, ý niệm chung sức, sẻ chia khó khăn với doanh nghiệp vẫn còn khá ít với người lao động Việt. Đó là lý do khiến mối quan hệ này vốn rất mong manh, đễ vỡ trong các hoàn cảnh đặc biệt. Chứng kiến nhiều doanh nghiệp lao đao khi công nhân bỏ về quê thay vì ở lại tái sản xuất, tôi hiểu câu chuyện này không đơn giản, một chiều như nhiều người vẫn nghĩ. Có lẽ đã đến lúc người Việt cần thay đổi tư duy hợp tác, đồng hành cùng doanh nghiệp như một thể thống nhất để phát triển bền vững. Đừng chỉ chăm chăm đòi thưởng Tết cao một cách vô cảm.

Đào Văn Hạnh

>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.

Nói về chuyện chọn ăn Tết nhà nội hay nhà ngoại, độc giả Thichcommentchia sẻ quan điểm:

"Nghe nhiều bạn trai trẻ tuổi bày tỏ suy nghĩ rằng 'phụ nữ lấy chồng thì phải theo chồng, ăn tết bên nhà nội, vun vén cho gia đình chồng', mà tôi thấy thật buồn cười. Những tư tưởng như vậy là rất lạc hậu, cổ hủ, thậm chí hơn cả bố mẹ chồng gần 70 tuổi của tôi.

Nhà chồng tôi xưa nay chỉ đến ngày rằm thì bố mẹ chồng mới hỏi con dâu hôm nào về ngoại ăn Tết để còn chuẩn bị quà gửi về cho nhà thông gia. Mẹ chồng còn tự tay gói bánh, làm nem... để tôi mang về ngoại ăn Tết. Đến hôm về, bà còn dúi thêm cho tôi ít tiền, bảo về đến đấy mua thêm mấy thùng bia hay nước ngọt hộ bà để biếu nhà ngoại, chứ mua ở đây tội con cái bê vác nặng về mệt mỏi.

Nhà ngoại cách nhà nội 70 km. Mười mấy năm lấy chồng, tôi chỉ ăn Tết nhà chồng đúng năm đầu tiên, còn lại chúng tôi đều ăn Tết bên ngoại. Có năm, vợ chồng tôi còn về từ 22-23 tháng Chạp đến tận Rằm tháng Giêng mới quay lại nhà chồng. Bố mẹ chồng tôi bảo: 'Nhà nào cũng mong con về ăn Tết, nhưng vợ chồng con ở đây cả năm rồi, bố mẹ cả năm có con, có cháu ở cùng rồi, nên Tết có mấy ngày chẳng lẽ lại tranh con, tranh cháu với bên ngoại'.

>> 'Bảy năm lấy chồng thèm một lần về ăn Tết nhà ngoại'

Có người cho rằng, theo phong tục truyền thống của người Việt, con trai phải có nghĩa vụ thờ cúng tổ tiên, phụng dưỡng cha mẹ già. Bù lại người con trai sẽ được phần nhiều tài sản thừa kế hơn như đất đai, nhà cửa... Thế nên, không thể đòi hỏi công bằng tuyệt đối mọi thứ, kể cả việc ăn Tết nội - Tết ngoại. Cá nhân tôi không đồng tình với quan điểm này vì nhiều nhà chồng còn chẳng có gì cho con nhưng vẫn đòi hỏi con cái phải ăn Tết nhà nội.

Lắm ông chồng say xỉn cả Tết, thậm chí còn đánh vợ, mắng con cả ngày. Có người còn nợ nần ngập mặt. Bố mẹ chồng lại đau ốm quanh năm, bắt con dâu phải phục dịch. Mà có nhà con trai họ không cờ bạc, rượu chè, họ không ốm đau, nhưng có mảnh đất lại chỉ chăm chăm cho con trai, cho cháu nội, chứ cũng chưa đến lượt con dâu được nhận đồng nào. Tư tưởng 'trọng nam khinh nữ' như vậy đã ăn sâu vào tiềm thức nhiều người.

Tóm lại, với không ít người, phụ nữ đến làm dâu thì phải chịu thiệt suốt đời, nhà chồng coi con dâu như là tài sản của riêng mình, cho rằng con dâu hưởng phúc nhà chồng nên phải ăn Tết nhà chồng. Thực ra, con dâu chẳng có gì, chỉ được ở nhờ trên đất nhà chồng chứ không được quyền làm gì khác.

Tôi luôn cho rằng, vợ là người đi cùng chồng suốt cuộc đời, cùng trải qua mọi vui buồn, khó khăn, sinh cho chồng và gia đình chồng những đứa con. Thế nên, nếu người vợ có mong muốn được về nhà ngoại ăn Tết thì đó cũng là nhu cầu chính đáng, đâu có trái với luân thường đạo lý. Thế nên, chồng và nhà chồng chẳng việc gì phải khó khăn, ngăn cản hay so đo tính toán với con dâu. Nếu làm chồng mà có mỗi việc cho vợ về quê ăn Tết cũng không làm được thì có lẽ người đàn ông nên xem lại chính mình".

>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.