Về mặt phân bố địa lý, Coimbra, Braga và Açores là những khu vực thông thạo hàng đầu. Những người Bồ Đào Nha trẻ tuổi, đặc biệt ở độ tuổi 21-25, có xu hướng sở hữu trình độ thông thạo cao nhất, theo trang tin Câmara de Comércio Luso-Sueca.
Thành tích của quốc gia Tây Nam châu Âu này phản ánh những ảnh hưởng lịch sử, nhưng quan trọng nhất là chính sách giáo dục và các chương trình ngôn ngữ hiệu quả, có mục tiêu được thiết kế để nâng cao kỹ năng tiếng Anh cho nhiều nhóm nhân khẩu học khác nhau.
Sự chú trọng của Bồ Đào Nha vào giáo dục tiếng Anh bắt nguồn từ những kết nối lịch sử và trao đổi văn hóa. Là thành viên của Liên minh Châu Âu (EU) từ năm 1986 và là điểm đến du lịch nổi tiếng, Bồ Đào Nha nhận thấy tầm quan trọng của tiếng Anh như một ngôn ngữ chung toàn cầu.
Năm 2019, trước thời điểm đại dịch Covid-19, Bồ Đào Nha đón gần 17 triệu du khách quốc tế/năm- nhiều hơn cả dân số nước này chỉ hơn 10 triệu người.
Bồ Đào Nha xếp hạng rất cao trên toàn cầu về trình độ tiếng Anh. Nhận thức lịch sử và kinh tế này đã thúc đẩy các nỗ lực cấp quốc gia nhằm tích hợp việc học tiếng Anh vào cơ cấu của hệ thống giáo dục.
Giáo dục tiếng Anh ở Bồ Đào Nha bắt đầu sớm và là môn học bắt buộc từ lớp 3 (khoảng 8 tuổi) kể từ năm 2015. Một số trường thậm chí bắt đầu từ lớp 1. Việc tiếp xúc sớm này có vai trò then chốt trong việc xây dựng nền tảng vững chắc về kỹ năng tiếng Anh cho những người học trẻ tuổi.
Trong chương trình giáo dục THCS, học sinh được yêu cầu học ngoại ngữ thứ hai: tiếng Pháp hiện là lựa chọn ngôn ngữ phổ biến nhất, xếp sau là tiếng Tây Ban Nha với tỷ lệ ngày càng tăng, theo nghiên cứu của Ủy ban châu Âu/EACEA năm 2023.
Ở bậc THPT, học sinh ở cả bậc giáo dục phổ thông và dạy nghề đều phải tuân theo các yêu cầu học ngôn ngữ giống nhau. Các em đều bắt buộc học tiếng Anh và ngoại ngữ thứ hai trong hai năm.
Chương trình giảng dạy quốc gia được thiết kế để dần dần phát triển trình độ của học sinh, đảm bảo rằng các em đạt được trình độ năng lực cao khi hoàn thành chương trình giáo dục bắt buộc.
Đáng chú ý, ngược lại với xu hướng ở hầu hết các nước châu Âu khác, ở Bồ Đào Nha, tỷ lệ học sinh học nghề học tiếng Anh cao hơn so với những học sinh học tiếng Anh trong giáo dục phổ thông. Điều này cho thấy các chương trình giáo dục nghề nghiệp ở Bồ Đào Nha đặc biệt chú trọng đến đào tạo tiếng Anh, chuẩn bị tốt hơn cho sinh viên trong thị trường việc làm toàn cầu
Ngoài ra, một trong những sáng kiến nền tảng trong chiến lược giáo dục ngôn ngữ của Bồ Đào Nha là Programa Nacional de Ensino do Inglês (PNEI).
Chương trình này cung cấp các nguồn lực toàn diện, hướng dẫn chương trình giảng dạy và các công cụ đánh giá giúp tiêu chuẩn hóa việc giảng dạy tiếng Anh trên toàn quốc.
Cách tiếp cận có cấu trúc của chương trình đảm bảo rằng học sinh trên khắp Bồ Đào Nha được tiếp cận với nền giáo dục tiếng Anh thống nhất và chất lượng cao.
Bồ Đào Nha cũng đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt cho trình độ 2 ngoại ngữ phù hợp với Khung tham chiếu chung châu Âu (CEFR).
Cụ thể, khi kết thúc giáo dục trung học cơ sở, học sinh phải có trình độ B1 về tiếng Anh và trình độ A2 về ngoại ngữ thứ hai trừ khi đó là tiếng Tây Ban Nha. Trong trường hợp đó, mục tiêu yêu cầu là B1 cho Đọc và nghe và A2 cho Nói và Viết. Khi kết thúc chương trình giáo dục bắt buộc, học sinh phải đạt trình độ B2 về tiếng Anh và trình độ B1 cho ngoại ngữ khác.
Ở Bồ Đào Nha, một số học sinh chọn tham gia kỳ thi tiêu chuẩn quốc gia (Exames Nacionais do Ensino Secundário)/kỳ thi tuyển sinh đại học bằng tiếng Anh và/hoặc ngoại ngữ khác.
Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào sự lựa chọn học tập của các em. Kỳ thi đánh giá cả 4 kỹ năng (Đọc, Nghe, Nói và Viết) và phần Nói được đánh giá nội bộ.
Bồ Đào Nha cũng tích cực tham gia vào các sáng kiến ngôn ngữ của EU. Các dự án này cung cấp kinh phí và hỗ trợ cho các dự án giáo dục ngôn ngữ nhằm mục đích nâng cao tính đa ngôn ngữ, cải thiện các tiêu chuẩn giảng dạy ngôn ngữ và thúc đẩy việc học nhiều ngôn ngữ, bao gồm cả tiếng Anh, trên khắp các quốc gia thành viên EU, theo Portugal News.
Bên cạnh đó, thông thạo tiếng Anh là kỹ năng căn bản trên thị trường lao động Bồ Đào Nha. Năm 2021, 42% vị trí tuyển dụng trực tuyến ở Bồ Đào Nha yêu cầu một số trình độ tiếng Anh. Người dân Bồ Đào Nha cũng được tiếp xúc với tiếng Anh trong cuộc sống hàng ngày thông qua phim ảnh, truyền hình, âm nhạc và công nghệ kỹ thuật số, ước tính chiếm đến 53% nội dung.
Tử Huy
