Thế nhưng, đội ngũ làm công tác phê bình văn học, nghệ thuật hiện nay có nhiều bất cập. 

Thưa vắng nhà phê bình 9X

PGS.TS. Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương khẳng định so với các lĩnh vực nghệ thuật, đội ngũ lý luận, phê bình văn học có sự nổi trội, nhiều thế hệ cùng đồng hành. Những cây bút trưởng thành từ giai đoạn trước vẫn tiếp tục sung sức trên văn đàn như Hà Minh Đức, Phong Lê, Trần Đăng Suyền, Bùi Việt Thắng, Đinh Xuân Dũng, Ngô Thảo…

Một số nhà văn, nhà thơ cũng tích cực tham gia công tác lý luận, phê bình như Hữu Thỉnh, Vũ Quần Phương, Nguyễn Thế Kỷ, Trần Đăng Khoa… Thế hệ 7X, 8X có những gương mặt nổi trội như Cao Kim Lan, Phong Điệp, Nguyễn Hoài Nam, Đỗ Anh Vũ, Nguyễn Thanh Tâm…

Nhưng đến nay, chưa có gương mặt nào của thế hệ sinh 9X ra mắt sách về lý luận, phê bình văn học.

Một trong những bất cập và thiếu hụt then chốt có thể nhận ra, đó là chưa có cơ sở đào tạo chuyên tâm về mảng phê bình. Đội ngũ phê bình văn học hiện nay chủ yếu do tự rèn luyện, trải nghiệm mà nên.

Cả nước chỉ có một cơ sở đào tạo duy nhất, ít nhiều gắn với việc hun đúc các cây bút phê bình văn học, đó là Khoa Viết văn Báo chí (Trường Đại học Văn hóa Hà Nội). Thế nhưng, khoa này thực chất quan tâm đào tạo và phát triển cả 3 mảng: sáng tác thơ, sáng tác văn xuôi và lý luận phê bình chứ không chuyên biệt.

"Nhiều năm nay, các sinh viên đại học, viện nghiên cứu không chọn ngành lý luận phê bình văn học, nghệ thuật, thậm chí có năm không chiêu sinh được. Nghề này phải dấn thân, chịu khó nhưng không đủ sống. Sự thiếu hụt đáng báo động, bởi không thể bù đắp trong ngày một ngày hai", PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ nêu thực trạng với VietNamNet.

PGS.TS. Đào Duy Quát - Nguyên Phó trưởng ban Thường trực Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương bày tỏ lo ngại khi các cây bút lớn tuổi gần như không còn viết phê bình (lui về nghiên cứu) các thế hệ trẻ không đủ lực lượng, bản lĩnh để lấp đầy khoảng trống. Ngoài văn học nổi lên một số tác giả phê bình trẻ hầu như các loại hình nghệ thuật khác đều vắng bóng.

Lắm "nhà" tự phong

Bàn sâu về thực trạng này, PGS.TS Phan Trọng Thưởng - Nguyên Phó chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cho biết, nhìn vào đội ngũ lý luận, phê bình hiện nay dễ dàng nhận ra sự hoà trộn của cả 3 loại “nhà”: nhà nghiên cứu, nhà lý luận, nhà phê bình. 

Điều đó dẫn đến những ngộ nhận, nhận nhầm, phong nhầm “nhà” nọ thành “nhà” kia. Đó cũng là nguyên nhân khiến đội ngũ lý luận, phê bình trở nên hỗn độn, ít mà tưởng nhiều, thiếu lại nghĩ hùng hậu. 

PGS.TS Phan Trọng Thưởng khẳng định, đội ngũ nhà phê bình của nước ta khá èo uột, không xứng với lực lượng sáng tác, không đáp ứng yêu cầu của công chúng thưởng thức nghệ thuật. 

"Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển, ai cũng có thể đưa ra ý kiến. Người người có thể trở thành nhà phê bình. Thế nhưng, những nhà phê bình có phương pháp, chuyên môn, được đào tạo bài bản vẫn phải ‘đốt đuốc đi tìm’", PGS.TS Phan Trọng Thưởng nói.

Trong lĩnh vực phê bình âm nhạc, PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân thừa nhận số lượng hội viên nghiên cứu âm nhạc chỉ khoảng 100 trên hơn 1.000 hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam.

Ở lĩnh vực phê bình trên báo chí - truyền thông thì đang có hiện tượng khen chê tùy tiện, PR trá hình làm nhiễu loạn hệ giá trị tác phẩm trong công chúng. Nhiều người có chuyên môn còn ngại xuất hiện, cho ý kiến đánh giá về các hiện tượng âm nhạc.

Theo TS. Ngô Phương Lan - Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, trong gần 20 năm trở lại đây, dường như thị trường điện ảnh càng lên thì lý luận, phê bình càng đi xuống.

Bà Lan nêu thực trạng, mỗi năm có đến 40 bộ phim truyện điện ảnh ra đời, mỗi lần phim ra rạp, nhất là phim “thương mại” đều rất tưng bừng từ rạp đến mặt báo. Song điều này không liên quan đến chất lượng phim mà chủ yếu phụ thuộc vào kinh phí nhiều hay ít của nhà sản xuất, phát hành, sự “ra tay” mạnh hay yếu của đội ngũ PR.

Cũng có những bộ phim ra đời kéo theo dư luận ồn ào, trái chiều, người khen kẻ chê, người tâng bốc, kẻ hạ bệ, chẳng biết đâu thật-giả. Điều đáng buồn nhất là chẳng mấy khi thấy ý kiến định hướng của các nhà phê bình.

Bài 2: Nhà phê bình nào trụ vững khi cơn lốc 'anh hùng bàn phím' bủa vậy?

Theo ông, trong bản tự kiểm điểm, nữ giáo viên tự nhận hình thức "khiển trách" nhưng qua xem xét, 5 thành viên hội đồng kỷ luật nhà trường thống nhất mức cao hơn là "cảnh cáo".

"Đây là biện pháp răn đe với những người khác", ông Sáu nói.

Sự việc được phát hiện sau bài đăng trên mạng xã hội của một phụ huynh lớp 6 hôm 13/11. Người đăng bài kèm hình ảnh nam sinh bầm tím hai chân, thể hiện sự bức xúc. Theo người nhà, em bị cô chủ nhiệm đánh sau khi xô xát với bạn, cách đó hai ngày.

Ông Lê Văn Tám, Hiệu trưởng trường THCS Lê Quý Đôn, nhìn nhận giáo viên đã nóng tính khi đánh học trò, nhẽ ra cô nên mời phụ huynh các em đến trao đổi. Khi biết tin, trường cử người cùng cô đến nhà hỏi thăm và đưa học sinh đi khám. Trường cũng đề nghị gia đình gỡ bài trên mạng xã hội để tránh sự việc không hay với các bên.

Năm 2022, Nissan Navara Pro4X có giá niêm yết 970 triệu đồng, cộng thêm cả chi phí để lăn bánh biển tỉnh thì chủ xe sẽ phải bỏ ra khoảng 1,03 tỷ đồng. Như vậy sau khoảng 2 năm sử dụng, mẫu xe này mất giá tầm 300 triệu đồng nếu tính cả chi phí đăng ký, lăn bánh.

Trong khi đó, đối thủ của Nissan Navara Pro4X là Ford Ranger Wildtrak lại giữ giá hơn trên thị trường ô tô đã qua sử dụng. Tham khảo một số cơ sở bán xe cũ, Ranger Wildtrak 2022 (dáng thế hệ mới) đã đi được 50.000km có giá sang nhượng khoảng 845 triệu đồng (giá niêm yết năm 2022 là 965 triệu đồng).

Giới chuyên gia lý giải, Nissan Navara bản Pro4X mất giá hơn Ford Ranger trên thị trường xe cũ do mẫu xe này "kén khách" hơn so với dòng bán tải thương hiệu Mỹ. Ngoài ra, dù là bản cao nhất nhưng trang bị của Navara Pro4X không thật sự ấn tượng.

Với giá bán 970 triệu đồng ở năm 2022, Nissan Navara Pro4X sở hữu ngoại thất khá bắt mắt với cụm đèn trước dạng Quad-LED và mâm hợp kim 17 inch. Tuy nhiên, nội thất của xe chỉ có ghế chỉnh cơ, màn hình giải trí 8 inch và không có các tính năng an toàn chủ động, hỗ trợ người lái như Ford Ranger.

Về khả năng vận hành, Nissna Navara Pro4X được trang bị động cơ dầu, tăng áp kép, dung tích 2.3L, cho công suất tối đa 190 mã lực và mô-men xoắn cực đại đạt 450Nm. Thông số này chưa vượt qua Ford Ranger Wildtrak (207 mã lực, 500Nm).

Lợi thế cạnh tranh của Navara nằm ở hệ thống treo sau đa điểm độc nhất phân khúc bán tải, trong khi các đối thủ vẫn sử dụng treo dạng lá nhíp truyền thống. Bên cạnh đó, hộp số tự động 7 cấp của mẫu xe Nhật được đánh giá là có khả năng vận hành ổn định hơn hộp số tự động 10 cấp của Ranger.

Chia sẻ chủ đề của sự kiện, nhà sưu tập Thúy Anh cho biết, “Hồng Tâm” chính là vẻ đẹp của tâm hồn nhân hậu, hướng thiện và ước nguyện đưa cái tâm đẹp đến với tác phẩm đẹp, hành động đẹp. 

Hai nội dung chính xuyên suốt sự kiện Vẻ đẹp Hồng Tâm là mạn đàm, chia sẻ về câu chuyện của vẻ đẹp nghệ thuật hướng tới cộng đồng với ba phần: Giá trị đẹp; Tác phẩm đẹp; Trái tim đẹp.

Dù có những kỷ niệm và cơ duyên gắn bó với nhau riêng nhưng tại sự kiện lần này, các văn nghệ sĩ luôn hướng đến câu chuyện vì cộng đồng trước khi đề cập đến yếu tố cá nhân.

Ôn lại giai đoạn đầy khó khăn đã qua, các nghệ sĩ đều mong muốn tiếp tục lan tỏa, thúc đẩy giá trị của nghệ thuật nói chung và mỹ thuật trong nước nói riêng đến với quốc tế bằng những con đường đẹp đẽ, nhân văn.

Họa sĩ Đào Hải Phong - người có nhiều tác phẩm được nhà sưu tập Thúy Anh sở hữu chia sẻ, các bộ sưu tập của chị không đơn thuần dừng lại ở sự tập hợp mà có gu riêng, thể hiện tinh thần lạc quan, nhân ái - một yếu tố rất quan trọng, mang tính quyết định tới giá trị đã được kiến tạo và định vị. 

Tại sự kiện, nhà sưu tập Thúy Anh giới thiệu không gian trưng bày 8 bức tranh từ 8 họa sĩ, cũng là những khách mời của buổi trà đàm. Họ đều là những gương mặt tài năng, đóng góp nổi bật trong công tác thiện nguyện. 

Phố tím của họa sĩ Phạm Luận là tác phẩm đã xuất hiện trong cuộc đấu giá tranh ủng hộ quỹ chống Covid-19. Bức tranh đặc biệt mang màu của phố cổ Hà Nội, lấy bối cảnh một góc phố Lãn Ông, có cây bằng lăng đang ra hoa tím như biểu tượng của tấm lòng thủy chung bền bỉ. Sau cuộc đấu giá, nhà sưu tập Thúy Anh đã sở hữu thành công tác phẩm.

Bình nguyên rực rỡ- tác phẩm nổi bật của họa sĩ Đào Hải Phong tạo ấn tượng với công chúng qua bầu trời, ngôi nhà, màu mây, tán cây… rực hồng ấm áp, căng đầy, gợi nhiều cảm xúc và suy tưởng vào tạo nên lối riêng mà người mến mộ gọi tên là “Lối Phong”. 

Cùng gam hồng, tác phẩm Sắc hồng của họa sĩ Phạm An Hải là một sáng tác mới khi đại dịch đã đi qua. Như một sự tiếp nối về tinh thần lạc quan, hy vọng, cái nhìn tươi sáng vào thực tại và tương lai của sự phục hồi, phát triển của đất nước.

Chung nhịp lạc quan, Đón xuâncủa họa sĩ Mai Xuân Oanh mang đến nét chấm phá thật nền nã mà tươi sắc không chỉ riêng với mùa xuân mà tất cả như gói trọn tình yêu, nhung nhớ.

Tác phẩm Bên hoa tháng tưcủa họa sĩ Lâm Đức Mạnh thể hiện chân dung của nhà sưu tập Thúy Anh được sáng tác đúng giai đoạn căng thẳng nhất của đại dịch Covid-19 ở Hà Nội. Trong khoảng thời gian giãn cách đúng dịp tháng tư, bức tranh ra đời với hình ảnh của những bông loa kèn tinh khôi bên người phụ nữ với dáng nét Hà thành kiêu sa như một khẳng định, dù thế giới có thay đổi và trải qua những thử thách gì, thì con người và mùa hoa Hà Nội vẫn mãi mãi là vậy. 

Phố hồngcủa họa sĩ Trần Cường sáng tác thuộc chùm 9 bức tranh phố thể hiện khát khao được hít thở không khí của phố phường trong thời gian giãn cách, với các gam màu rực rỡ như chứa đựng niềm tin, hy vọng vào tương lai cuộc sống sẽ tươi sáng hơn. 

Trong khi đó, tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Văn Đức mang tên Xuân vềcũng mang đến màu sắc tươi sáng, hữu tình được anh sáng tác trong giai đoạn giãn cách, như niềm mong mỏi được tự do thưởng ngoạn khung cảnh thiên nhiên. Dù dịch bệnh nhưng thiên nhiên quanh ta vẫn tươi đẹp và tràn đầy sức sống. 

Con ngõ nhỏ số 68, phố Yên Phụ, Tây Hồ, Hà Nội, được các hộ dân hô biến thành bức tranh tả cảnh thành phố Venice (nước Ý) khổng lồ.

Anh Vũ Thanh Tịnh (nhóm thực hiện bức tranh) chia sẻ: "Ban đầu, có một gia đình ngỏ ý mời chúng tôi vẽ tường một bức tranh phong cảnh. Tuy nhiên khi thấy bức vẽ đẹp và làm con ngõ nhỏ thô mộc ban đầu trở nên màu sắc hơn, sống động hơn nên hàng xóm 3 nhà đã cùng nhau thực hiện bức tranh toàn cảnh này...

Những ngày vừa rồi, Hà Nội mưa nên cả nhóm phải vẽ từng khoảng nhỏ, hôm nay vẫn phải dặm lại màu. Nhưng nếu thiết tiết tốt thì chỉ 30 phút là màu khô.

Sau khi hoàn thiện, chúng tôi sẽ phun một lớp sơn bảo quản, chống thấm, giúp bền màu hơn". Theo quan sát, bức vẽ được các họa sỹ thực hiện trên bức tường cao khoảng hơn 5m, chiều dài khoảng gần 10m.

Anh Vũ Thanh Tịnh nói thêm: “Bức tranh này có diện tích lớn vẽ lại phong cảnh Venice. Bức vẽ được vẽ hoàn toàn bằng màu 3D arylics có độ bền màu từ 10-20 năm".

Quách Thị Hằng, thành viên trong nhóm thực hiện bức tranh này chia sẻ, tính cả những phần phát sinh thêm thì bức vẽ có diện tích khoảng hơn 50m2.

Được biết, bức vẽ này được hoàn thiện trong thời gian 10 ngày làm việc liên tục.

Tranh vẽ 3D như thế này khó hơn nhiều so với các bức họa 2D thông thường nhưng có độ chân thực cao. Khó khăn nhất khi vẽ bức tranh lớn cỡ này ngoài trời đó là phụ thuộc vào thời tiết.

Bức họa phong cảnh Venice có chiều cao gần 5m, kéo dài từ đầu tới cuối con ngõ. Bức hoạ được vẽ theo phong cách 3D, tạo cảm giác chân thực, có chiều sâu đang được nhiều người quan tâm, thích thú.

Anh Ngô Trường Giang (số 6 - Ngõ 68 Yên Phụ) cho biết: “Thực ra ban đầu bức tường này trông rất đơn điệu, nhưng một chị ở nhà đầu tiên có ý tưởng làm cho con ngõ này đẹp hơn bằng những bức vẽ. Nhà chúng tôi thấy cũng đẹp nên đã xin ý kiến của nhà đối diện cho phép sử dụng mặt tường bên này để vẽ và làm đẹp con ngõ”.

Trước đây, chúng tôi đã từng vẽ nhiều bức tranh 3D lớn tại các nhà hàng, quán ăn, trung tâm thương mại… nhưng đây là bức họa ngoài trời lớn đầu của chúng tôi” - Hằng chia sẻ.

Nguyên Trí

Khi xuất hiện trong các clip kể về cuộc sống hàng ngày, mọi người luôn thấy Xiao Mo luôn nở nụ cười và rất lạc quan. Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, cô mắc một loạt các vấn đề về sức khỏe do chiều cao bất thường.

Từ lúc nổi tiếng trên mạng xã hội, nhiều người hâm mộ đã gửi quà để giúp đỡ Xiao Mo. Sự quan tâm của cộng đồng đã phần nào an ủi và giúp cho cô có được niềm vui trong cuộc sống. 

Trước khi Xiao Mo qua đời, cô gái được một nhóm blogger tổ chức tiệc sinh nhật đơn giản nhưng ấm cúng. Xiao Mo nhận được quà tặng là quần áo được thiết kế riêng để phù hợp với chiều cao 2,3m. Họ cùng nhau hát chúc mừng sinh nhật và mong Xiao Mo vui vẻ và sống lạc quan. 

Sau khi Xiao Mo qua đời, thi hài đã được hỏa táng tại địa phương. Điều đáng buồn là cha của cô chưa đến nhận tro cốt của con gái. Số phận của Xiao Mo vốn đã không may mắn, đến cuối đời vẫn ra đi trong cô quạnh. "Cha của con bé nói không muốn đi nhận tro cốt", một người hàng xóm xót xa chia sẻ. 

Tuy nhiên, theo thông tin mới nhất từ chính quyền địa phương, ông bà của Xiao Mo đã đến đưa tro cốt của cháu gái về nhà. 

Chia sẻ với báo chí, một người dân ở nhà đối diện với Xiao Mo cho hay, cô bé đã qua đời cách đây ít ngày. Trong ấn tượng của những người hàng xóm, cô bé Xiao Mo rất hiểu chuyện và lễ phép.

Nhiều cư dân mạng bày tỏ nỗi xót xa với câu chuyện của Xiao Mo: "Chúc bạn một hành trình vui vẻ nhé. Tôi hy vọng kiếp sau bạn sẽ là cô gái khỏe mạnh và được cha mẹ yêu thương".

Một cư dân mạng khác viết: "Cô bé và chị tôi là bạn học cấp 1 và cấp 2 với nhau. Xiao Mo vì quá cao, sức khỏe yếu nên phải nghỉ học sớm. Chị tôi nói cô bé là người tốt bụng, hòa đồng".

Trước đó, cô gái tên Rumeysa Gelgi ở Thổ Nhĩ Kỳ từng được kỷ lục Guinness công nhận là người phụ nữ cao nhất thế giới với chiều cao 2,13m.

Rumeysa Gelgi bị mắc hội chứng Weaver hiếm gặp. Đây là bệnh di truyền khiến xương phát triển quá mức dẫn đến chiều cao bất thường. Ngoài chiều cao, cơ thể của cô gái Thổ Nhĩ Kỳ này có nhiều vấn đề khác trong đó có cong vẹo cột sống.

Khi đi máy bay lần đầu tiên từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Mỹ, Rumeysa gặp nhiều vấn đề. Cô không thể đứng dậy sau khi ngồi quá 2 giờ. Cho nên, Rumeysa đã phải nằm trên cáng trong suốt chuyến bay kéo dài 13 tiếng. Hãng hàng không đã phải tháo 6 hàng ghế để đủ chỗ cho Rumeysa nằm.

"Nằm là lựa chọn khả thi và an toàn nhất với tôi", Rumeysa chia sẻ.

Chuyện về anh chàng khổng lồ, cao hơn cả những căn nhà trong làng