Từ năm 1975 - 1981, ông làm trợ lý giáo sư Viện Công nghệ Massachuset (MIT) và Đại học Stanford. Tháng 9/1981, ông được bổ nhiệm làm giáo sư khoa Khoa học máy tính tại Đại học California và quay lại Stanford vào tháng 10/1982.

Tháng 7/1986, ông được mời đến Đại học Princeton với vai trò giáo sư thỉnh giảng. Năm 1998, ông được bầu làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ. 2 năm sau, ông được bầu làm thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Mỹ.

Với những đóng góp nổi bật cho Lý thuyết điện toán, bao gồm tạo số ngẫu nhiên, mật mã học và độ phức tạp giao tiếp, năm 2000, ông được Hiệp hội Khoa học Máy tính quốc tế (ACM) trao Giải thưởng Turing. Ông trở thành người Trung Quốc đầu tiên nhận giải này. 

Rời bỏ hào quang về nước cống hiến

Là nhà khoa học máy tính hàng đầu ở Mỹ và nổi tiếng thế giới, nhưng năm 2004, ông vẫn rời bỏ hào quang sau gần 30 cống hiến. Giáo sư xin từ chức tại Đại học Princeton để về nước theo lời mời của Đại học Thanh Hoa.

"Lòng yêu nước là lý do tôi trở về. Tôi hy vọng sẽ đóng góp vào sự phát triển khoa học và công nghệ của Trung Quốc. Tôi muốn làm điều gì đó cho quê hương. Bởi đây là tâm nguyện của tôi", ông chia sẻ.

Đang ở đỉnh cao sự nghiệp, ông đột ngột về nước gây nhiều tranh cãi. Người ủng hộ cho rằng, sự trở về của ông có ý nghĩa quan trọng với ngành Khoa học máy tính nước nhà. Ngược lại, bộ phận không đồng tình nói rằng, giáo sư hết thời ở Mỹ nên về nước tìm lại hào quang tuổi trẻ. 

Trước những tranh cãi, ông cho hay: "Tôi muốn bồi dưỡng những tài năng khoa học máy tính đẳng cấp cho quê hương. Với tôi, đây vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức. Tôi nghĩ Trung Quốc cần có nhiều tài năng hơn".

Về nước, ông cống hiến hết mình cho việc giảng dạy và nghiên cứu. Năm 2004, ông thành lập Chương trình đào tạo tài năng Khoa học máy tính(lớp Yao) tại Đại học Thanh Hoa, với mục tiêu xây dựng 'tuyến đường cao tốc nhanh nhất từ trước đến nay', vừa đẩy mạnh giảng dạy và nghiên cứu, song song là đổi mới ngành.

Hiện tại, đây là chương trình đào tạo nhân tài trẻ trong lĩnh vực máy tính hàng đầu Trung Quốc, chỉ tiêu 30 thí sinh/năm. Tại đây, giáo sư Diêu Kỳ Trí đảm nhận việc soạn thảo chương trình giảng dạy, tuyển giáo viên và tham gia tuyển sinh.

Đối với môn Toán ứng dụng máy tính, Mật mã hóa và Điện toán lượng tử,.. ông trực tiếp đứng lớp. Ngoài ra, cũng có nhiều nhà khoa học máy tính trong và ngoài nước đến đây giảng dạy.

Ông chia sẻ, đây là mô hình giáo dục cởi mở và mang tính khám phá, với triết lý: "Hướng theo sở thích, tùy vào khả năng và thúc đẩy đổi mới". Kết quả có nhiều sinh viên đạt huy chương Vàng các cuộc thi quốc tế Tin, Toán và Khoa học và Kỹ thuật Máy tính. Sau này, họ cũng là nghiên cứu sinh các trường như: MIT, Đại học Stanford, Princeton và Harvard…

Một số nhà khoa học máy tính nổi tiếng bước ra từ lớp Yao gồm: Giáo sư Lý Phi Phi - Giám đốc khoa học trí tuệ nhân tạo Google Cloud, Tôn Kiếm - Trưởng nhóm nghiên cứu Microsoft Research Asia, giáo sư Trương Lượng -  Phó khoa Khoa học máy tính tại Đại học Thanh Hoa…

Ông nhận định, khoa học máy tính là ngành 'trẻ' đầy hứa hẹn. "Tuy nhiên, còn nhiều khía cạnh đang chờ chúng ta khám phá, các vấn đề lớn cũng cần giải quyết. Tôi tin ngành này sẽ mang đến nhiều bất ngờ và lợi ích cho nhân loại. Nó sẽ thay đổi lối sống và cách suy nghĩ của chúng ta".

Sau thành công của chương trình đào tạo tài năng trẻ Khoa học máy tính, năm 2010, ông tiếp tục thành lập Viện Khoa học Thông tin liên ngành tại Đại học Thanh Hoa. Từ đó đến nay, giáo sư Diêu Kỳ Trí vẫn giữ chức viện trưởng. 

Ngoài ra, ông còn mở lớp nâng cao về AI và thông tin lượng tử. Ông nhận định, tương lai Trung Quốc có khả năng ghi 'tên tuổi' trong lĩnh vực công nghệ lượng tử và AI. Năm 2020, giáo sư cho ra mắt SGK AI dành cho học sinh trung học. 

Ở tuổi 78, ông vẫn duy trì làm việc hơn 10 tiếng/ngày, lên lớp 4 tiếng/tuần và ra nước ngoài giảng dạy 10 lần/năm. Giáo sư vẫn đam mê nghiên cứu và giảng dạy về Khoa học máy tính. Ông không ngừng tìm kiếm sáng tạo và học hỏi kiến ​​thức, công nghệ mới.

Khi được hỏi kế hoạch và mục tiêu tương lai, ông cho hay: "Tôi hy vọng có thể tiếp tục làm những gì mình thích, mình giỏi và những thứ tôi cho là ý nghĩa".

Các giải thưởng nhà khoa học máy tính Diêu Kỳ Trí nhận được sau 50 năm cống hiến:

- Năm 1982, ông nhận Giải thưởng ACM SIGACT của Hiệp hội Máy tính Mỹ vì công trình nghiên cứu Lý thuyết phức tạp tính toán mang tính đột phá.

- Năm 1986, ông nhận Giải thưởng George Pólya về Toán ứng dụng vì những đóng góp xuất sắc cho Lý thuyết phức tạp tính toán.

- Năm 1996, ông nhận được giải thưởng Knuth vì những đóng góp cơ bản cho Lý thuyết tính toán, bao gồm: Lý thuyết phức tạp, tạo số ngẫu nhiên giả và tính toán song song. 

- Năm 2021, giáo sư nhận Giải thưởng Kyoto về Công nghệ Tiên tiến vì những đóng góp tiên phong cho nền tảng Lý thuyết mật mã hiện đại và tính toán phân tán.

Một trong những đóng góp lớn nhất của ông phải kể đến công trình nghiên cứu Nguyên lý Min-Max - quy tắc quyết định Lý thuyết trò chơi và điện toán sau này. Ông Aleks Kisinger - Phó giáo sư ngành Máy tính lượng tử tại Đại học Oxford cho rằng: "Những công trình nghiên cứu của giáo sư Diêu Kỳ Trí mang đến những cách nhìn mới mẻ về thuật toán".

Chi phí học tập tối ưu

So với du học, sinh viên hệ liên kết quốc tế có cơ hội tiếp cận chương trình học chuẩn quốc tế với chi phí tối ưu hơn so với đi du học, phù hợp điều kiện kinh tế của nhiều gia đình Việt Nam hiện nay. Các gia đình sẽ giảm bớt gánh nặng chi phí sinh hoạt cao tại các nước phát triển và nỗi lo “sốc văn hóa” nơi xứ người khi đi du học. Khi đã vững vàng hơn sau một, hai năm, các sinh viên thực tập, học chuyển tiếp tại nước ngoài sẽ ít gặp khó khăn hơn. 

Ứng dụng kiến thức nhanh chóng trong thực tiễn

Khi học liên kết quốc tế bậc đại học ở Việt Nam, người học có cơ sở đối sánh giữa thực tế tại Việt Nam với những gì đã được học, từ đó có thể tự đúc kết kinh nghiệm cho bản thân, sẵn sàng thích nghi với môi trường làm việc sau khi tốt nghiệp. 

Cùng với kiến thức chuyên môn vững chắc, những kỹ năng được học tập, rèn luyện xuyên suốt trong các chương trình học quốc tế được đánh giá là sẽ trở thành hành trang, nền tảng vững chắc cho các sinh viên trong bối cảnh hội nhập, phát triển nhanh chóng như hiện nay.

Nâng cao trình độ ngoại ngữ và kỹ năng mềm

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, Việt Nam và các quốc gia trên thế giới có hợp tác quan hệ sâu rộng. Ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh trở nên rất cần thiết. Việc học tập cùng giảng viên quốc tế sẽ giúp sinh viên có cơ hội thường xuyên sử dụng ngoại ngữ, từ đó nâng cao trình độ, khả năng sử dụng ngoại ngữ của bản thân. 

Bên cạnh đó, chương trình đào tạo liên kết quốc tế cũng giúp sinh viên nâng cao những kỹ năng mềm như: giao tiếp, thuyết trình, phản biện,… qua các học phần và quá trình thực tập, học chuyển tiếp ở nước ngoài. 

Hình thức tuyển sinh đa dạng, nhiều cơ hội cho thí sinh

So với các chương trình học khác, chương trình học liên kết quốc tế có ưu thế hình thức tuyển sinh đa dạng, tạo nhiều cơ hội cho các thí sinh. Đa số các trường đại học đào tạo liên kết quốc tế tại Việt Nam hiện nay thực hiện xét tuyển sớm, quy trình nhanh gọn, được nhiều thí sinh ưa thích. 

Theo thông tin tuyển sinh năm học 2024 - 2025 của Viện Đào tạo Quốc tế trường Đại học Thương mại (http://dtqt.tmu.edu.vn/), thí sinh chỉ cần đã tốt nghiệp THPT là có thể chọn một trong các phương thức xét tuyển: theo kết quả học tập THPT; theo kết quả thi tốt nghiệp THPT; theo kết quả bài thi đánh giá HSA (Đại học Quốc gia Hà Nội), TSA (Đại học Bách Khoa Hà Nội), bài thi SAT. Đặc biệt, những thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ tiếng Anh và tiếng Trung đạt yêu cầu còn thời hạn giá trị đến thời điểm xét tuyển sẽ được xét tuyển thẳng. Hình thức xét tuyển này giúp các thí sinh tăng thêm cơ hội đến với ngôi trường và ngành học mơ ước.

Ngọc Diệp

Với Đặng Văn Lâm, anh tưởng như đầu quân cho đội Trẻ TP.HCM ở giải hạng Nhất, nhưng mọi việc vẫn đang phải chờ. Ít ngày trước, Văn Lâm tập luyện cùng CLB Bình Định. Thủ thành tuyển Việt Nam còn hợp đồng 1 năm với đội bóng đất Võ.

Tuy nhiên ở buổi tập gần nhất, Đặng Văn Lâm xuất hiện ở CLB Trẻ TP.HCM. Dù vậy, chưa bên nào có thông báo chính thức về thương vụ chuyển nhượng này.

Trong diễn biến mới nhất, có thông tin cho rằng Đặng Văn Lâm đang được CLB PVF-CAND lên kế hoạch mượn trong mùa tới để phục vụ mục tiêu thăng hạng V-League, khiến mọi chuyện trở nên phức tạp và khó đoán định.

Chưa biết Văn Lâm thi đấu cho đội bóng nào, ở hạng Nhất hay V-League, nhưng thời gian không còn nhiều với thủ thành sinh năm 1993. Anh sẽ phải đưa ra quyết định khi mùa giải 2024/25 sắp lăn bóng.

Tương tự là trường hợp của Hoàng Đức, cầu thủ này hiện vẫn đang khoác áo Thể Công Viettel chứ chưa đi đâu, dù từng tuyên bố tìm bến đỗ mới để thử thách bản thân.

Thông tin một đội bóng hạng Nhất chấp nhận bỏ ra 30 tỷ để mua Hoàng Đức mới chỉ dừng lại ở mức tin đồn. Sau đó lại xuất hiện một thông tin khác về việc Hoàng Đức chỉ đồng ý thi đấu ở V-League.

Trong trận giao hữu mới đây giữa CLB Thể Công Viettel và Hải Phòng (hòa 3-3), Hoàng Đức vẫn ra sân thi đấu, nhưng rõ ràng anh đang bị rối khi mà đi không được, ở cũng chẳng xong. Lý do bởi Thể Công Viettel được cho là "ra giá" 8 tỷ đồng đền bù hợp đồng (6 tháng còn lại) nếu Hoàng Đức muốn tìm bến đỗ mới. 

Trong trường hợp không có đội bóng nào chấp nhận chi số tiền lớn như vậy để mua lại hợp đồng từ Thể Công Viettel, Hoàng Đức có thể vẫn ở lại đội bóng áo lính, ít nhất là tới khi hết hợp đồng vào tháng 1/2025.

Gặp những vấn đề về chuyện tương lai ở CLB, Hoàng Đức và Văn Lâm lên tuyển Việt Nam mà không có sự thoải mái về tinh thần như các đồng đội. Dù vậy, cả hai đều là những cầu thủ chuyên nghiệp, và họ biết phải làm gì để những chuyện ngoài chuyên môn không làm ảnh hưởng tới kết quả tập luyện, thi đấu cùng tuyển Việt Nam trong 2 trận tới đây.

Hoàng Đức chính thức rời Thể Công Viettel sau 13 năm gắn bó

Ước mơ du học của Nhi bắt đầu nhen nhóm kể từ khi em học lớp 7. Thời điểm đó, Nhi đang theo học tại Trường THCS Ngô Sĩ Liên (Hoàn Kiếm). Em là một trong những học sinh của trường được lựa chọn tham gia cuộc thi Khoa học quốc tế (ISC). 

Trong 2 năm tham gia cuộc thi, ngoài các giải thưởng, điều giá trị hơn cả Nhi nhận về là cơ hội được giao lưu, trao đổi với bạn bè đến từ nhiều quốc gia. “Em ấn tượng với những người bạn Singapore, có thể vì môi trường học cạnh tranh nên các bạn rất ưu tú và tài năng. Trải nghiệm trong sự đa văn hóa ấy càng khiến em muốn được vươn ra ngoài thế giới”. Vì thế lên cấp 3, Nhi bắt đầu lên kế hoạch từng bước hiện thực hóa ước mơ này. 

Từng “cày cuốc” để thi đỗ vào 3 trường chuyên “đình đám” ở Hà Nội, hiểu được những băn khoăn, lo lắng của học sinh THCS khi chuẩn bị bước vào kỳ thi lớp 10, Nhi tham gia vào một dự án nhằm tư vấn, cung cấp thêm thông tin cho các em cấp THCS.

Năm lớp 11, Nhi đóng vai trò là phó ban tổ chức của dự án, trực tiếp tổ chức các “tour” đi tới từng trường THCS để tư vấn, chia sẻ thông tin tới các phụ huynh và học sinh lớp 9.

“Khi được nói chuyện với học sinh và phụ huynh, em nhìn thấy hình ảnh của bố mẹ mình trước đây. Nhiều phụ huynh tâm sự rằng họ lo lắng vì việc ôn thi vào trường chuyên sẽ rất vất vả, tốn tiền của, công sức mà chưa chắc đã đỗ vào trường. 

Thậm chí, họ cho rằng đây là một ván cược khá lớn. Vì thế, dự án sẽ giúp phụ huynh và học sinh có thể đưa ra lựa chọn đúng đắn, đồng thời cung cấp cho học sinh tài liệu để ôn tập nếu có nhu cầu”.

Đến hiện tại, dự án này đã có hơn 60.000 lượt theo dõi trên nền tảng xã hội. Nhi cho biết, điều em cảm thấy vui là sau dự án, em được gặp lại nhiều bạn từng có những băn khoăn, khi được tư vấn đã lựa chọn và thi đỗ vào trường.

Ngoài ra, Lan Nhi còn tham gia Hội vui Khoa học tự nhiên do Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ tổ chức với vai trò là Trưởng nhà. Đây là hội thao thường niên được tổ chức với nhiều hoạt động thi đua, thực hành thí nghiệm giúp học sinh dễ dàng tiếp cận với kiến thức về các môn tự nhiên hơn.

Lần đầu tiên quản lý hơn 400 người, Nhi từng lo lắng làm sao giữ được tinh thần hứng khởi, không khí vui vẻ cho mọi người khi tham gia. Vượt qua những trăn trở, gần 2 tháng ấy đã giúp Nhi trưởng thành hơn và nhận ra nhiều bài học giá trị về cách quản lý. 

“Sự trưởng thành” này cũng được Nhi đưa vào bài luận chính. Em kể về việc mỗi ngày đều được mẹ pha cho một cốc nước cam không đường nên rất khó uống. Nó cũng giống như ngôi nhà màu cam của em tại hội thao và việc em tham gia với vai trò quản lý, nhiều khi cũng rất khó nhằn.

“Một ngày khi em rất stress, mẹ đã pha cho em một cốc nước cam có đường. Khi nhận được cốc nước cam từ mẹ, em chợt nhận ra rằng việc đối xử “ngọt ngào” với mọi người, biết lắng nghe và tạo không khí vui vẻ sẽ đem lại những hiệu quả bất ngờ. Và quả thực, tinh thần ấy đã đưa chúng em giành được ngôi vô địch”.

Trong bài luận, Lan Nhi nói về những thay đổi của bản thân qua các trải nghiệm đã đem lại hiệu quả tích cực thế nào. “Em nghĩ điều này phù hợp với những điều trường đang tìm kiếm. Hồ sơ của em tuy không quá trau chuốt, nhưng nó thể hiện rất thật con người em”.

Lan Nhi bắt tay viết luận khá muộn, khi đã vào cuối tháng 9. Người luôn đồng hành, hỗ trợ em trong quá trình này là một người bạn cùng lớp.

“Chúng em thường ngồi nói chuyện với nhau về những chủ đề có thể đưa vào bài luận, cuối cùng nhận ra bài luận ý nghĩa nhất là “be yourself” - là chính mình và kể những câu chuyện của chính mình”.

Ngoài ra, theo Nhi, một điểm cộng của em khi "apply" hồ sơ Mỹ chính là sự chủ động. Vì yêu thích trường nên khi hay tin có đại diện tuyển sinh của trường đến Việt Nam, dù khi ấy chưa nộp hồ sơ và trường cũng không bắt buộc, Lan Nhi vẫn xin được tới phỏng vấn với ban tuyển sinh.

“Trong buổi phỏng vấn, em được hỏi rất nhiều câu như tại sao lại yêu thích trường, về sở thích, môn học em hứng thú và muốn tìm hiểu ở bậc đại học… Trước đó, em không biết phải chuẩn bị gì, vậy nên cứ là chính mình. Những thứ em thể hiện đều có sự nhất quán, thể hiện được hành trình của em tại sao lại đi được đến những dự định mong muốn ở đại học”.

Theo Nhi, khi được nói chuyện trực tiếp như vậy, đại diện trường cũng sẽ hiểu hơn về ứng viên và những thứ ứng viên có thể làm cho trường.

“Nếu mình tạo ra những thứ không phải là bản thân mình thì khi vào trường cũng sẽ không phù hợp. Do đó, em nghĩ câu chuyện của mỗi người sẽ khác nhau, quan trọng ứng viên cần chân thật với bản thân và thể hiện được hành trình của mình”.

Nhi cũng cho rằng, sẽ không có một công thức chung nào để vào các trường của Mỹ. Quan trọng nhất là sự kết nối phù hợp với trường.

“Sự phù hợp là điều quan trọng trong việc nộp hồ sơ vào các trường Mỹ. Khi mình thể hiện suy nghĩ qua các hoạt động, bài luận, trường sẽ thấy được định hướng, tư tưởng, suy nghĩ của mình có phù hợp với trường hay không. Do đó, chuyện đỗ trượt không hẳn chỉ phụ thuộc vào hồ sơ có mạnh hay yếu mà còn phụ thuộc vào việc ban tuyển sinh thấy được mình sẽ đóng góp được gì khi vào trường”.

Cho nên, với những bạn không đỗ trong đợt sớm, theo Nhi đây sẽ là cơ hội để giúp các bạn có nhiều thời gian tìm ra trường yêu thích. ”Việc bị từ chối đôi khi sẽ là một sự định hướng lại. Sau này khi nhìn lại, bạn sẽ thấy may mắn vì không đỗ vào ngôi trường đó, bởi ngôi trường mình đỗ vào chính là nơi yêu thích và phù hợp hơn”.

Tháng 8/2024, Lan Nhi sẽ lên đường tới Mỹ. Nhi cho biết em dự định sẽ theo học ngành Chính sách công. “Em từng đi xe ôm công nghệ và nhận ra một chính sách được đưa ra có thể tác động trực tiếp đến cuộc sống của rất nhiều người. Vì vậy, em mong muốn có thể tham gia vào quá trình hoạch định chính sách sau khi tốt nghiệp tại Mỹ”, Nhi nói.

Đối với những học sinh liên quan đến sự việc bị đình chỉ 1 tuần và thực hiện các biện pháp giáo dục khác theo quy định của Bộ GD-ĐT.

UBND tỉnh Tuyên Quang cho biết đến nay, tình hình tại Trường THCS Văn Phú đã ổn định, nhà trường đã tổ chức việc dạy và học bình thường. Trong thời gian tới, UBND huyện Sơn Dương sẽ tiếp tục theo dõi, chỉ đạo để nâng cao chất lượng dạy và học.