PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, cho rằng có sự chênh lệch này do các tiêu chí xếp hạng không rõ ràng. Cụ thể như tiêu chí cơ sở vật chất chỉ dựa vào số m2/sinh viên là rất vô lý, bởi vì chất lượng của một trường đại học phụ thuộc vào trang thiết bị.

Đặc biệt những trường khối kỹ thuật, y sinh bắt buộc phải có trang thiết bị rất giá trị. Chưa kể những yếu tố khác như sự khai báo không thành thật, khai man số liệu, số liệu chưa được kiểm chứng, một số trường đang có dư luận về việc "mua" bài báo quốc tế, đứng tên chung bài báo với người nước ngoài để tính số lượng, trong khi đó nhóm xếp hạng không dựa vào tiền thưởng bài báo hàng năm của Bộ GD-ĐT.

Theo ông Dũng một điểm bất hợp lý của bảng xếp hạng là những trường đại học không được đánh giá cao về chất lượng, chất lượng thí sinh đầu vào rất kém, điểm chuẩn 14-15, thậm chí tuyển sinh không được thì xếp hạng rất cao. Trong khi đó, những trường có uy tín, có chất lượng thì xếp rất thấp. Điều này tạo ra sự bất bình trong dư luận là bảng xếp hạng không đúng thực chất. 

VietNamNet có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Vinh San, sau khi nhóm công bố bảng xếp hạng. 

Lý do nào khiến nhóm chọn các tiêu chí: Chất lượng được công nhận (30%), Dạy học (25%), Công bố bài báo khoa học (20%), Nhiệm vụ khoa học công nghệ và Sáng chế (10%), Chất lượng người học (10%), Cơ sở vật chất (5%) để xếp hạng các trường đại học. Lần đầu xếp hạng đại học Việt Nam, nhóm có tham khảo tiêu chí của các bảng xếp hạng quốc tế không?
 
Ông Nguyễn Vinh San:VNER (Viet Nam’s University Rankings)- Bảng xếp hạng các trường đại học của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở tham khảo, kế thừa các tiêu chuẩn, tiêu chí của các bảng xếp hạng quốc tế và các nghiên cứu công bố xếp hạng của Việt Nam trước đây. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đưa vào các tiêu chuẩn, tiêu chí mang tính chất đặc thù của Việt Nam như: Tiêu chuẩn chất lượng được công nhận và Cơ sở vật chất.
 
Việc xác định các trọng số của tiêu chuẩn, tiêu chí thông qua việc chuẩn hóa và thử rất nhiều lần, dựa trên đồ thị phân bố chuẩn của Gauss để đi đến bộ trọng số phù hợp với thực trạng đại học Việt Nam hiện nay.
 
Sau khi công bố Bảng xếp hạng đại học đại học Việt Nam 2023, nhóm nhận được phản hồi như thế nào?
 
Sau khi công bố, chúng tôi đã nhận được nhiều phản hồi, góp ý của các chuyên gia, nhà quản lý, lãnh đạo các trường đại học. Bên cạnh sự ủng hộ, động viên nhóm thực hiện và chia sẻ, góp ý, đề ra giải pháp để phát triển của các chuyên gia thì nhóm cũng nhận được các ý kiến chưa ủng hộ hoặc nghi ngại về chất lượng của bảng xếp hạng, dữ liệu thu thập và phương pháp tính toán.

Chúng tôi trân trọng tất cả những ý kiến đó và tổng hợp để đánh giá, rút kinh nghiệm và tiếp thu để có thể hoàn thiện và phát triển trong thời gian tới. Chúng tôi cũng xác định đây là những bước đi đầu tiên và bảng xếp hạng cũng chỉ là một thước đo khác có thể tham khảo về chất lượng của một trường đại học. 

Dư luận nghi ngờ về sự thiếu minh bạch cũng như có động cơ phía sau bảng xếp hạng mà nhóm công bố, ông nghĩ như thế nào về điều này? 
 
Hiện tại, chúng tôi chưa tiếp nhận được những thông tin như vậy. Về động cơ và mục đích của nhóm đã được nhóm thể hiện rất rõ trên website của VNUR. Số lượng các trường đại học quan tâm đến chúng tôi cũng rất nhiều, dù một số trường chưa ủng hộ vì nghi ngờ về động cơ, chúng tôi không nghĩ nhiều về điều đó vì chúng tôi hoạt động hoàn toàn phi lợi nhuận.
 
Trong bảng xếp hạng nhóm công bố, những trường đại học vốn được đánh giá cao về chất lượng và được công chúng quan tâm như Trường ĐH Y Hà Nội, Trường Y Dược TP.HCM, … tại sao có thứ hạng khá thấp? Trong khi những trường từ trước đến nay ít được đánh giá cao như D.T; M.Đ.C, TSP K.T.H.Y… lại có thứ hạng khá cao. Ông có thể lý giải vì sao?
 
Tôi xin phép không trao đổi về một trường đại học cụ thể, vì đánh giá của bảng xếp hạng dựa trên một Bộ tiêu chuẩn với nhiều tiêu chí khác nhau, bên cạnh các trọng số của từng tiêu chí.

Chúng ta thường có tâm lý tự xếp hạng các trường dựa trên một vài yếu tố nhất định như: lịch sử hình thành, độ “hot” của ngành/lĩnh vực đào tạo hay điểm chuẩn đầu vào mà chưa có cái nhìn đầy đủ hơn về các lĩnh vực khác mà trường đại học phải thực hiện.

Trong xếp hạng thì các trường đa ngành hay các trường định hướng nghiên cứu sẽ có lợi thế hơn các trường chuyên ngành. Vì vậy, chúng tôi đã tạo ra bộ lọc để người dùng có thể so sánh các trường trong cùng lĩnh vực với nhau.
 
Việc xếp hạng được nhóm thực hiện từ thu thập thông tin trên website các trường đại học, vậy nhóm có tính tới những tình huống như một số trường khai man hồ sơ, trong khi đó một số trường khác thông tin chưa đầy đủ dẫn tới sự thiệt thòi khi xếp hạng?
 
Chúng tôi thu thập dữ liệu từ nhiều kênh khác nhau, trong đó có báo cáo công khai và đề án tuyển sinh hàng năm của các trường đại học. Đây là các báo cáo bắt buộc các trường phải công bố và chịu trách nhiệm giải trình xã hội. Vì vậy, chúng tôi không nghĩ các trường sẽ khai man vì các trường còn chịu sự giám sát từ chính cán bộ giảng viên và sinh viên của mình.

Chúng tôi chỉ xếp hạng 191 trường có đủ dữ liệu để xếp hạng. Các trường không thu thập đủ dữ liệu thì chúng tôi không đưa vào xếp hạng.
 
Từ bảng xếp hạng này, ông có đề xuất gì về sự thay đổi của giáo dục đại học? Các trường cần làm gì để đúng nghĩa - trường có thứ hạng cao là trường tốt?
 
Các nhân tôi mong muốn các trường đại học ở Việt Nam sẽ ngày càng minh bạch hóa thông tin, thực hiện tốt trách nhiệm giải trình xã hội của mình để mọi người có cái nhìn chính xác hơn về nhà trường.

Bên cạnh đó các trường phải không ngừng nâng cao chất lượng ở tất cả các lĩnh vực của nhà trường: Nhân lực, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, cơ sở vật chất, phục vụ cộng đồng… và thúc đẩy quốc tế hóa, vươn mình ra khu vực và quốc tế.

Khi các thông tin được minh bạch và tường minh thì xã hội sẽ không còn nghi ngờ về vị thứ xếp hạng của các trường đại học. 

“Chẳng có bảng xếp hạng đại học nào đáng tin cậy”

Dù những hành khách này đã có thẻ lên máy bay và thẻ hành lý, nhưng khi họ vẫn chưa kịp vào chỗ ngồi, máy bay đã cất cánh tới Delhi theo lịch trình. 

Phát ngôn viên hãng Go First xác nhận đang tiến hành điều tra sự cố. Ngoài ra, có 53 hành khách đã lên chuyến bay của một hãng hàng không khác và tới Delhi muộn hơn 4 tiếng đồng hồ so với lịch trình ban đầu. Hai người khác chọn cách lấy lại tiền vé. 

Thời gian gần đây, các hãng hàng không Ấn Độ gặp một số sự cố trong quá trình hoạt động.

Tuần trước, cảnh sát Ấn Độ đã bắt giữ một nam hành khách vô ý thức tè bậy lên người nữ hành khách ngồi khoang thương gia trên chuyến bay của hãng Air India tới New York. 

Các nhà hoạt động đã phản đối mạnh mẽ việc người đàn ông chỉ bị cấm bay 30 ngày sau hành vi thô lỗ. Sau đó, một tòa án ở New Delhi đã phát lệnh giam tù 14 ngày đối với nam hành khách trong lúc cảnh sát tiến hành điều tra sự việc. Nếu bị kết án, người này có thể phải nhận án 3 năm tù. 

Minh Thu 

“Đã qua rồi thời sinh viên tiêu 2 triệu/tháng”

Chí Hoàng là cậu sinh viên trường Báo. Ngày lên Hà Nội nhập học, tài sản của Hoàng chỉ có một chiếc xe máy cũ mua lại với giá 2,5 triệu đồng, một cái túi to đựng vài ba bộ quần áo, sách vở và 4,3 triệu đồng tiền mặt. Sau khi nhập học, còn chưa đầy 2 triệu đồng, Hoàng phải nghĩ cách kiếm việc làm thêm.

Buổi chiều hôm đó cậu đi lang thang khắp nơi tìm việc. “Vị trí nhân viên bán hàng họ chỉ tuyển nữ”, Hoàng nói.

Cậu đi đến mạn Long Biên. Tại đây người ta giới thiệu cho cậu công việc bốc vác đêm. “200 nghìn đồng có lẽ đủ chi tiêu 5 ngày”. Thế là Hoàng đồng ý.

Hoàng kể về những ngày đi làm thuê bốc vác. Dáng người nhỏ, sức cậu không cân nổi việc. Mỗi lần trở về phòng, cơ thể mệt mỏi rã rời. Không chịu được, Hoàng quyết định nghỉ việc sau 3 ngày.

Cậu lại tiếp tục đi tìm công việc mới. Lần này, cậu tìm được công việc ngay sát trường. Đó là việc bưng bê tại một quán ăn trên đường Nguyễn Phong Sắc. Những khi vãn người, cậu kiêm luôn dọn bàn ghế và lau sàn nhà. Công việc này với Hoàng là vừa sức. Làm việc 5 tiếng một ngày, cậu được nhận mức lương 2 triệu đồng.

Nhưng công việc này cũng chỉ kéo dài khoảng hơn một tháng. “Chủ quán lấy đủ lý do o ép để giữ lại nửa lương”. Không chấp nhận, Hoàng lại xin nghỉ việc.

Cuối cùng, cậu chọn một công việc an toàn hơn: làm xe ôm.

“Nghề xe ôm có nhiều cái thuận lợi là tiền hôm nào biết hôm đó. Cứ chạy một cuốc là có tiền ngay”. Những ngày nghỉ, Hoàng đi làm được khoảng 300.000 đồng. “Còn những ngày phải đi học hay mưa gió cũng chẳng được mấy”, Hoàng kể.

Bố Hoàng mất sớm. Từ những năm cấp 2, cậu quen với việc phụ mẹ bán hoa ngoài chợ. Mọi chi phí khi lên đại học, cậu hoàn toàn phải tự lo.

Hoàng hài lòng với công việc đang làm dù nó không đem lại cho bản thân những kỹ năng gần với ngành học. Điều Hoàng cần bây giờ là tiền để trang trải cuộc sống.

Theo một báo cáo mới đây của Tập đoàn HSBC với nhan đề "Giá trị của Giáo dục – Cái giá của thành công", sinh viên đại học trên khắp thế giới dành phần lớn thời gian để kiếm thêm thu nhập – trung bình là 3,4 giờ mỗi ngày, nhiều hơn thời gian họ lên giảng đường và học nhóm (2,7 giờ), học ở nhà (2,5 giờ) hoặc ở thư viện (1,6 giờ).

Cứ 5 sinh viên lại có 4 người (83%) vừa học vừa làm, hầu hết là do họ cần kiếm thêm tiền (53%).

Tại Việt Nam, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, phần lớn sinh viên đều lựa chọn công việc làm thêm để kiếm thêm thu nhập. Trong đó, xu hướng phổ biến là đi bán hàng, bưng bê, đi gia sư hay chạy xe ôm…

Những công việc này mặc dù không đem về những giá trị mặt tri thức nhưng lại đem đến thu nhập – điều mà mọi sinh viên đều quan tâm khi bước chân vào giảng đường.

Tỷ lệ sinh viên vừa học vừa làm trên thế giới (Đồ họa: Thúy Nga)

Cho rằng số tiền 12 nghìn đồng/ giờ là quá rẻ mạt, Hà Giang (sinh viên năm 3, Trường ĐH Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội) lựa chọn công việc làm PG. Công việc này giúp cô có một khoản thu nhập khá hơn so với nhiều công việc hiện tại.

“PG có nhiều loại: PG tiệc, PG sự kiện, PG tiếp thị sản phẩm, trong đó PG tiệc có mức lương cao nhất, không dưới 1 triệu đồng/ buổi. Tuy nhiên, PG tiệc yêu cầu khá cao về vóc dáng và khả năng giao tiếp”, Giang nói.

Giang không chọn làm PG tiệc. Cô lý giải: “PG tiệc không hợp lắm với em. Làm cái này phải biết uống rượu và ăn nói khéo léo. Nhưng chỉ uống thôi chứ không phải làm mấy chuyện linh tinh gì đâu”.

Cô lựa chọn PG nước mắm. Công việc dù không yêu cầu khắt khe nhưng lại mệt vì phải đứng nhiều. Thù lao PG tiếp thị sản phẩm cũng thấp hơn so với các loại PG khác.

Làm 8 tiếng/ 2 ca/ ngày, Giang được nhận 500 nghìn đồng.

“Nếu chẳng may rơi vào lịch học thì buộc phải nghỉ nếu muốn làm lâu dài. Đó đều là mối quen nên mình không thể từ chối. Họ cũng không thích việc mình xin nghỉ liên tục như thế”.

Vì thế, nếu hôm nào trùng lịch, Giang phải  thuê người học hộ với giá 50 nghìn đồng một buổi.

“Thực ra trên lớp cũng chỉ học lý thuyết. Nếu nghỉ cũng không ảnh hưởng gì mấy”, Giang phân trần.

Quen nghề, Giang không muốn thay đổi nữa. Làm PG dễ kiếm ra tiền. Giang có thể mua cho mình những món đồ yêu thích mà không phải xin bố mẹ thêm bất cứ khoản nào.

“Làm những công việc như bán quần áo hay bưng bê giá vài chục nghìn một giờ em nghĩ không đáng”, Giang nói.

Còn đối với Minh Hiếu, sinh viên Trường ĐH Ngoại thương, cậu không chấp nhận đi làm những công việc bán sức lao động. Trong câu chuyện của mình, Hiếu kể về những người bạn cùng lớp bị chủ bóc lột, quỵt tiền, những cô bạn gái làm mẫu ảnh thường xuyên bỏ tiết. Hiếu cho điều đó không đáng để đánh đổi.

“Các bạn ấy có thể bị lừa, thậm chí là gặp nguy hiểm tới thân thể”.

Hiếu vẫn đang kiên trì làm ở vị trí nhân viên sale tại một trung tâm tiếng Anh. Mức lương cậu thu được từ công việc này khoảng 1,5-2,5 triệu đồng.

“Mặc dù mức lương không phù hợp lắm với công sức bỏ ra nhưng em lại học được nhiều kỹ năng liên quan đến lĩnh vực mình theo đuổi. Em nghĩ nó giá trị hơn so với việc nhận về vài triệu đồng”.

Hiếu cho rằng, hiệu quả công việc được tính bởi công thức “kết quả : công sức bỏ ra”. Trong khi sinh viên phải đi làm hàng ngày, chuẩn đến từng giờ, từng phút, áp lực vì bị chủ cằn nhằn nhưng chỉ nhận lại mức lương 12–15 nghìn đồng. Điều đó là không đáng.

“Ví dụ khi đi bưng bê, các bạn chỉ nhận về nhưng kỹ năng thông thường lặp lại theo mô–típ “Anh chị muốn mua gì ạ” chứ không cải thiện được kỹ năng làm việc nhóm hay mở rộng các mối quan hệ.

Theo em, sinh viên không nên đi làm thêm trái chuyên ngành, bởi nếu đi rất dễ bị bóc lột và bị lừa. Em nghĩ tiềm năng của sinh viên còn hơn thế rất nhiều nếu chịu khó nhẫn nại học tập. Khi ra trường chắc chắn bạn sẽ mạnh hơn và là hạt giống tốt hơn”.

Thúy Nga

“Đã qua rồi thời sinh viên tiêu 2 triệu/tháng”

2 triệu đồng là mức tiền mà 7 năm trước anh trai Huyền vẫn thường được bố mẹ cho để trang trải chi phí trên thành phố. Nhưng với Huyền bây giờ, mức tiền đó “chỉ còn là ký ức xa xôi của thế hệ 8x, 9x đời đầu”.

Ngay sau khi phát hiện vụ việc, nhà trường tổ chức sơ cứu ban đầu và đưa nữ sinh này đến cấp cứu tại Bệnh viện Lê Lợi, TP.Vũng Tàu.

Chiều nay, bà Trần Thị Ngọc Châu, Giám đốc Sở GD-ĐT cùng lãnh đạo UBND TP.Vũng Tàu đã đến thăm hỏi, động viên nữ sinh này.

Trường THCS Nguyễn Thái Bình (Phường 10, TP.Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Ảnh: website nhà trường.

Về phía nhà trường, bà Miền cho hay đã trao đổi trực tiếp với bác sĩ. Đồng thời, cử giáo viên túc trực liên tục ở bệnh viện để chăm sóc nữ sinh này. 

"Các bác sĩ xác định cháu bị rạn xương chậu, tổn thương gan cấp độ 1. Hiện, cháu vẫn phải tiếp tục ở lại bệnh viện để theo dõi”, bà Miền nói.

Cũng theo bà Miền thì: “Hiện, sức khỏe của cháu được đặt lên hàng đầu. Đợi đến khi sức khỏe và tâm lý của cháu tốt hơn thì chúng tôi mới từng bước hỏi han về nguyên nhân. Còn việc học của cháu thì bình thường”.

Điều khiến bà Miền lo lắng và quan tâm nhất lúc này là tâm lý của nữ sinh cũng như các học sinh khác trong trường. Do đó, nhà trường đang tập trung ổn định tâm lý để học sinh.

Thanh Hùng

Bộ GD-ĐT lên tiếng vụ nữ sinh An Giang nghi tự tử vì uất ức

Liên quan đến vụ nữ sinh nghi tự tử, Bộ GD-ĐT yêu cầu Sở GD-ĐT An Giang và Trường THPT Vĩnh Xương giải quyết sự việc một cách thấu đáo, đúng pháp luật và tổ chức động viên để học sinh trở lại học tập bình thường.