Nhận định, soi kèo Mali vs Bờ Biển Ngà, 0h00 ngày 4/2

Nhiều nỗ lực tìm kiếm vật liệu thay thế fibro xi măng

Amiang là tên thương mại chung của các loại sợi khoáng gồm nhóm sợi amphibole và nhóm serpentine. Nhóm sợi amiang xanh và nâu đã bị cấm sử dụng hoàn toàn trên thế giới. Nhóm sợi amiang trắng vẫn được sử dụng trên 149 quốc gia trên thế giới như Mỹ, Canada, Liên bang Nga, Brazil, Ukraine, Kazakhstan, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Việt Nam...

Tại Việt Nam, ngành sản xuất tấm lợp amiang đã tồn tại từ 50 năm trước, đến nay đã phát triển thành một ngành công nghiệp gồm 41 cơ sở sản xuất với công suất thiết kế hơn 106 triệu m2/năm, sử dụng hơn 5.000 lao động.

Năm 2001, Chính phủ có Quyết định 115 có nội dung định ngừng sử dụng amiăng vào năm 2004 nhưng đến 2004 Quyết định 133 phân định rõ cấm sử dụng amiăng màu, sử dụng có kiểm soát amiăng trắng, không đầu tư mới, không mở rộng. Theo Quyết định 1469 vể quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng đến 2020 tầm nhìn 2030, Chính phủ xác định năm 2020 sản xuất 106 triệu m2 tấm hợp fibro-ximăng, không mở rộng nhà máy sản xuất tấm lợp loại này và tiến tới ngừng sử dụng amiăng trắng.

Chính phủ cũng đã giao Bộ KH&CN tiến hành nghiên cứu và đưa ra các giải pháp sử dụng sợi thay thế. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu sau gần 20 năm qua cho thấy, sản phẩm thay thế không đạt được kỳ vọng do có tuổi thọ thấp, chi phí cao, không phù hợp với môi trường khí hậu ở Việt Nam và nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng.

Dây chuyền xé bao tự động trong xưởng SX tấm lợp fibro xi măng.

Theo ông Phạm Văn Miện - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Bạch Đằng (Nam Định), hiện nay tại Việt Nam có hai cơ sở sản xuất tấm lợp không aimang là Tân Thuận Cường và công ty Vinavico. Nhưng thực tế sức tiêu thụ của thị trường với sản phẩm này không lớn.

Nếu đến năm 2020, Chính phủ cấm sử dụng amiăng trắng thì người tiêu dùng phải lựa chọn sản phẩm thay thế tấm lợp fibro xi măng. Ở Việt Nam hiện nay, các sản phẩm thay thế tấm lợp fibro xi măng ở phân khúc thị trường thu nhập thấp không có nhiều. Một sản phẩm thay thế có tuổi thọ tương đương có giá cao hơn từ 4 - 7 lần. Tấm lợp PVA là sản phẩm cạnh tranh nhất về giá trong số các sản phẩm thay thế, nhưng vẫn cao hơn 1,5 lần so với giá của tấm lợp fibro xi măng và tuổi thọ chỉ bằng một nửa.

Nghiên cứu “Ðánh giá tác động kinh tế nếu cấm sử dụng amiang trắng tại Việt Nam - Trường hợp tấm lợp fibro xi măng” của CIEM cho thấy tổng chi phí thay thế tấm lợp fibro xi măng bằng tấm lợp PVA (đến năm 2030) là 183,5 nghìn tỉ đồng. Chi phí kinh tế đối với ngành sản xuất tấm lợp fibro xi măng là 395,2 tỉ đồng. Chi phí kinh tế đối với Chính phủ lớn hơn chi phí tác động tới người tiêu dùng và ngành sản xuất tấm lợp fibro xi măng là 454,5 nghìn tỉ đồng.

Kiểm soát và sử dụng an toàn amiang trắng

Theo đánh giá của một số nhà nghiên cứu khoa học của Thụy Sỹ, Mỹ, Hy Lạp… và nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học Việt Nam, phơi nhiễm nghề nghiệp với amiang trắng nguyên chất ở trong mức độ cho phép, không liên quan đến sự gia tăng của ung thư phổi hay u trung biểu mô và chưa phát hiện được các bệnh liên quan đến amiang trắng.

Quá trình sản xuất fibro xi măng tục hiện đại hóa sản xuất từ việc cơ giới hóa trong vận chuyển, mở mái tăng cường ánh sáng tự nhiên đến việc công nhân thực hiện quy định không mang quần áo bẩn về nhà.

Theo, Tiến sĩ Võ Quang Diệm, Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Tấm lợp Việt Nam, hiện nay, việc sản xuất tấm fibro xi măng và ống nước fibro xi măng chỉ chứa một lượng rất nhỏ sợi amiang trắng (8-10%); trong đó tỉ lệ các loại vật liệu thô khác được sử dụng là xi măng 55%, tro bụi than thiên nhiên 35%. Các sợi serpentine (amiang trắng) được gắn kết rất chặt chẽ với hạt xi măng trong suốt quá trình sản xuất nên khó có thể bị phân tán ra môi trường bên ngoài.

Tại Công ước 162 của ILO có nêu: “Amiang trắng có thể được sử dụng an toàn nếu có kiểm soát” và “các quốc gia khi thực hiện kế hoạch thanh toán các bệnh liên quan đến amiang cần xem xét đến sự khác biệt giữa các loại sợi”.

Theo Luật Đầu tư được Quốc hội thông qua ngày 23/12/2014, số 67/2014/QH13, trong đó quy định: Kinh doanh amiăng trắng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Cụ thể, theo Quyết định 1469/QĐ-TTg, DN cần đáp ứng các tiêu chí sản xuất có điều kiện. Theo đó, DN nào đạt yêu cầu về trình độ công nghệ, có chứng nhận hợp quy, đạt quy chuẩn về môi trường, y tế, cam kết thực hiện chương trình sử dụng amiăng trắng an toàn có kiểm soát sẽ được tồn tại sản xuất kinh doanh. DN nào chưa đáp ứng sẽ phải ngừng sản xuất để hoàn thiện.

Khi những tranh cãi về việc nên tiếp tục hay dừng sản xuất tấm lợp có chứa amiăng trắng chưa có hồi kết, ngành công nghiệp tấm lợp fibro xi măng cũng đứng giữa áp lực thị trường yêu cầu sự đổi mới công nghệ sản xuất an toàn.

Để có một quy trình sản xuất an toàn, trên thực tế, DN cần có sự cam kết chặt chẽ, đồng bộ và hoàn toàn đáp ứng yêu cầu về môi trường, điều kiện lao động, kiểm soát các rủi ro, nguy cơ. Các nhà khoa học cần có những nghiên cứu chuyên sâu, trả lời rõ ràng câu hỏi về sự nguy hại của amiang trắng minh bạch, thuyết phục.… từ đó có minh chứng, làm căn cứ cho Chính phủ xây dựng chiến lược, ban hành chính sách phù hợp.

Thanh Loan

Lối vào nhà siêu lãng mạn. Khu nhà - vườn mát mẻ, nơi chị Hiền nuôi dưỡng tình yêu với cây, hoa của mình. Cây vảy ốc bao quanh ngôi biệt thự đá là ấn tượng khó phai với bất cứ ai có dịp ghé nơi này.

Chị Hiền đã đồng hành với khu nhà vườn có tổng diện tích tới 1200m² đến nay là năm thứ 3, sau 2 lần dịch chuyển từ nội đô ra ngoại thành để cây, hoa phát triển được thuận lợi.

Khu vườn vào thời điểm chúng tôi đến không có quá nhiều hoa hồng, lý do bởi sau đợt tấn công ào ạt của sâu lông từ các cây ăn trái khiến hàng trăm gốc hồng trụi hết lá, chị Hiền buộc phải di tản cây. Dù vậy cách chị chăm chút cho một vạt hồng còn được giữ lại ở hiên nhà cũng đủ để tôi hiểu tình yêu của chị với cây, hoa.

Cùng chuyện trò với chị Hiền để hiểu thêm về khu vườn tuyệt đẹp với hàng trăm loại cây, hoa và những gì tuyệt vời chị đã làm ra từ khu vườn này.

Chào chị, chị bắt đầu đến với công việc làm vườn từ khi nào?

- Mình bắt đầu tình yêu với cây cối từ năm 2013, khởi đầu là với cây không khí, sau đó là đến mô hình cây trồng treo ngược rồi cuối cùng mới đến hoa hồng. Đầu tiên mình thuê lại mảnh vườn của gia đình ở Nguyễn Công Trứ, sau đó muốn mở rộng nên mình chuyển vườn lên khu Hồ Tây. Nhưng do khu vực mình thuê gần vườn đào, quất nên các chủ vườn thường hay phun thuốc sâu, bởi thế mình quyết định chuyển hẳn sang ngoại thành. Thật may mắn, mình mượn lại được ngôi nhà - vườn của gia đình người bạn và bắt đầu chuyên tâm hơn vào việc trồng hồng và làm các sản phẩm từ hoa hồng.

Những lối đi thanh vắng, thư giãn, an yên như trong những câu chuyện cổ. Một góc sân vườn nơi chị Hiền ngắm cảnh, dùng cơm và ngồi nghỉ ngơi thư giãn sau những lúc làm vườn. Trong vườn có một ao cá nhỏ cũng được chị Hiền chăm chút mỗi ngày.

Một ngày của chị bắt đầu như thế nào?

- Mình thường thức dậy lúc 6 giờ sáng, sau đó bắt đầu thăm vườn, thu hái hoa hồng rồi tưới cây. Nếu thu hoạch được nhiều hoa hay quả trái thì bắt tay vào làm sản phẩm từ cây nhà lá vườn.

Có thể thấy trong vườn của chị có rất nhiều hoa hồng. Vậy tổng cộng chị có tất bao nhiêu loại hoa hồng?

- Tổng cộng trong vườn có 75 giống hồng, gồm cả hồng bản địa lẫn hồng Anh. Hồng bản địa như hồng cổ Sapa, hồng đào, hồng nhung Hải Phòng, hồng leo trắng Đà Lạt, hồng bạch chữa ho. Hồng Anh có khoảng 70 loại, trong đó nhiều loại thuộc dòng David Austin như Juliet, Rosalind, Miranda, Patience... Thực ra như thế còn ít, bởi theo mình được biết hồng Anh có đến hơn 1000 dòng (cười).

Một vài giống hồng Anh trong khu vườn của chị Hiền. Green diamond, một giống hồng rất đặc biệt - khi nở ra có màu trắng, nhưng một thời gian sẽ chuyển sang xanh nhạt.

Hoa hồng Anh là loại hoa khá đỏng đảnh. Vậy chị chọn giống hoa như thế nào để phù hợp với khí hậu Việt Nam?

- Hồng Anh là giống hoa rất ưa lạnh và mỗi một loại hồng được lai tạo ra đều được phân ra theo từng khu vực. Do vậy khi chọn hoa mình thường đọc qua tài liệu để chọn được cây khỏe nhất, hợp với mọi khí hậu và thơm nhất để lấy cánh làm siro, rượu...

Mình có 1 một quyển sách nghiên cứu về tập tính từng loại, mỗi loài có một độ PH riêng. Hiện tại mình chưa có đủ thời gian chăm sóc tối đa từng loài nhưng vẫn đảm bảo để chăm sóc cơ bản nhất cho từng cây.

Hồng đào - một giống hồng bản địa thường được chị Hiền chọn để làm trà.

Các loại hoa gốc Việt Nam mình phải về tận các vùng để lấy được gốc chuẩn, còn đối với hoa hồng nhập, mình nhập loại hồng bareroot (chỉ gồm bộ rễ và từ hai đến ba cành) rồi về chăm sóc bằng phương pháp tự nhiên, không dùng các chất kích cây, kích rễ.

Chị có thể chia sẻ một số kinh nghiệm về cách làm đất, chăm sóc cho hoa hồng?

- Đất để trồng hoa được mình xử lý bằng cách trộn 30% xơ dừa, 30% đất, phân trùn quế... Xơ dừa nhập từ Bến Tre, đất là đất phù sa giàu dinh dưỡng và thoát nước cao. Mình thấy mọi người hay trồng cây bằng đất sét nhưng thực tế đất sét khiến cây bị bịt rễ, nặng, không thoát được nước. Hoa hồng là cây cần rất nhiều nước nhưng lại cần thoát nước nhanh nếu không sẽ bị úng rễ.

Những chiếc chậu chuyên dụng được chị Hiền nhập về từ Mỹ để trồng hoa hồng.

Toàn bộ hồng Anh trong vườn đều được trồng trong chậu nhập từ Mỹ. Những chậu này làm bằng vải có khả năng chống tia UV, nhẹ, toát nước dễ, cây thậm chí còn xuyên rễ được qua thân chậu để phát triển tốt nhất. Để bổ sung dinh dưỡng cho hoa, chị dùng dung dịch trùn quế để tưới vào gốc cũng như phun lên lá để chăm sóc cây.

Hoa hồng là loại cây rất dễ bị sâu bệnh, vậy chị phòng chống sâu bệnh cho cây như thế nào?

- Mình thường cho ngâm tỏi, ớt, gừng, thuốc lào, rượu cồn 40% làm hỗn hợp trừ sâu. Hỗn hợp gừng tỏi ớt ngâm càng lâu càng tốt. Nếu trời nắng thì phun 1 tuần/ lần. Nếu mật độ sâu bệnh dày lên thì phun 2, 3 tuần/ lần. Tuy nhiên mình nghĩ hoa hồng có sâu cũng giống như con người bị cảm cúm, ốm, sổ mũi vậy, vấn đề là không để cây bị sâu, ốm, bệnh quá nặng để ảnh hưởng đến cây bị chết, bị yếu. Hiện tại nhiều cây trong vườn vẫn có sâu và một số bệnh thông thường.

Chị Hiền thường thu hoạch hoa vào mỗi sáng sớm.

Còn đối với các loại cây trồng khác trong vườn thì sao?

- May mắn là khu vườn này có khí hậu và thổ nhưỡng tốt nên không phải chăm sóc quá nhiều. Thêm nữa, mình thường phân loại những rác thải sinh hoạt thành rác hữu cơ và rác vô cơ, rác hữu cơ thì sẽ gửi lại các gốc cây để làm phân bón tự nhiên.

Trong vườn của chị còn có rất nhiều chậu cây treo ngược.

Ngoài hồng, cây ăn quả, trong vườn của chị còn có đến hơn 70 loại cây không khí. Nhưng cây không khí chăm sóc thì đơn giản hơn, chỉ cần để lên giàn, lâu lâu tới chút nước là cây có thể sống khỏe.

Khu vực tầng 2 được dành riêng cho cây không khí.

Được biết chị tạo ra rất nhiều sản phẩm an toàn và có ích từ khu vườn này?

- Hiện tại các loại hoa hồng khi thu được mình sẽ sử dụng tùy theo loại hoa và công dụng. Với hoa hồng bạch, mình ngâm với đường phèn và mật ong để chữa ho cho trẻ nhỏ. Hồng đào thì sấy làm trà, hồng Anh thì phơi và pha cùng trà đen làm trà hoa hoặc ngâm làm siro cũng rất ngon. Ngoài ra mình cũng làm cả xà phòng từ hoa. Tuy nhiên tất cả các sản phẩm không có thường xuyên, vài tháng mới có một mẻ vì phải chờ hoa nở tự nhiên.

Các loại siro, trà hoa làm từ hoa trong vườn. Những bánh xà phòng được từ hoa trong vườn.

Để chăm sóc khu vườn rộng thế này, chị có cần nhiều nhân công không?

- Hiện tại, việc chăm sóc, thu hoạch đều do mình và bạn Nguyên (đồng chủ vườn) đảm nhận, trong đó Nguyên phụ trách chính về các vấn đề kĩ thuật. Vì khá kĩ tính nên công việc thu hái chỉ có mình và Nguyên phụ trách, sau khi rửa tay bằng cồn để đảm bảo. Còn lại vào thứ 7 hàng tuần cũng có một số người yêu hoa đến giúp làm cỏ, chăm sóc đơn giản. Những việc như rẫy cỏ, vớt bèo, phụ tưới nước thì mình thuê những người dân địa phương đến giúp đỡ.

Cảm ơn chị Hiền về những chia sẻ thú vị. Chúc chị ngày càng làm ra được nhiều điều kì diệu từ khu vườn này.

TheoTrí thức trẻ