- Theo ông, những tổn thương tâm lý lâu dài với những trẻ em từng là nạn nhân của các hành vi xâm hại là gì?

PGS.TS Trần Thành Nam: Trẻ là nạn nhân của dâm ô và xâm hại ở độ tuổi càng nhỏ thì mức ảnh hưởng càng lớn và hậu quả càng lâu dài. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài ba tuần với các dấu hiệu đặc trưng về cảm xúc (lo lắng, bồn chồn, trở nên quá cảnh giác hoặc nhạy cảm với các tình huống gợi nhớ); hành vi (né tránh những bối cảnh, không gian, địa điểm, con người có thể gợi nhớ lại sự kiện gây hoảng sợ làm cá nhân không thể thoải mái sinh hoạt và tham gia các hoạt động như trước đây nữa) và  ký ức xâm nhập (những hành động sợ hãi đó có thể xuất hiện lặp lại trong giấc mơ khiến trẻ gặp ác mộng, tỉnh dậy giữa đêm và không thể trở lại đi ngủ được).

Nghiên cứu cũng cho thấy nạn nhân của xâm hại thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự tức giận. Các em tự đổ lỗi dằn vặt bản thân, mất sự tin tưởng vào người khác; tự thu mình lại trước các mối quan hệ xã hội. Về lâu dài, các em có nguy cơ phát triển các rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống (cuồng ăn hoặc chán ăn); rối loạn trong đời sống tình dục khi lớn lên; lạm dụng chất gây nghiện.

Tính trung bình, những em đã từng bị dâm ô hoặc xâm hại tình dục nghiêm trọng sẽ có hành vi tự hủy hoại (cắt tay; tự hành xác) nhiều hơn. Trung bình, mỗi em sẽ có từ 10-13 lần lập kế hoạch tự tử. Đáng sợ hơn là những người đã từng bị lạm dụng có nguy cơ trở thành tội phạm lạm dụng những đứa trẻ khác trong tương lai. Thế hệ sau của các em cũng thường có nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần hơn những nhóm trẻ khác. 

- Có một thực tế ở Việt Nam là nhiều người lớn không ý thức được những hành vi đụng chạm của mình với trẻ là một hành động gây tổn hại tâm lý trẻ, mà chỉ coi đó là sự trêu đùa. Theo ông, làm thế nào để nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo vệ thân thể và tâm lý trẻ em trong những trường hợp này? 

Theo quan điểm của cá nhân tôi, có lẽ kiến thức về những hành vi dâm ô và xâm hại trẻ em đã được giới thiệu trên truyền thông quá nhiều rồi. Tôi tin là về mặt nhận thức ai cũng biết, chỉ là vẫn còn khoảng cách giữa nhận thức chưa thay đổi hành vi.

Nó cũng giống như luật giao thông ai cũng biết không được vượt đèn đỏ nhưng vẫn có người vượt nếu như môi trường thuận lợi và không có cảnh sát giao thông. Vì vậy, tôi nghĩ rằng tất cả những khu vực có nguy cơ (cụ thể trong trường hợp này là thang máy), chúng ta nên dán một thông báo rõ ràng, ví dụ như “Vì lý do an toàn, mọi hành vi của bạn đang được máy quay ghi lại”. Đó là biện pháp bất đắc dĩ khi một bộ phận thiếu ý thức về hành vi cá nhân nơi công cộng.

Một hành vi đụng chạm vào bộ phận nhạy cảm của trẻ trong thang máy xảy ra ở Hà Nội mới đây.

- Ông có thể chia sẻ một số biện pháp giúp trẻ tự vệ và nhận biết những kẻ khả nghi ở nơi công cộng?

Các chương trình tập huấn phòng chống xâm hại tình dục đã có nhiều. Tôi chỉ muốn nhấn mạnh là những chương trình này phải được xây dựng dựa trên những bằng chứng nghiên cứu đi trước về tính hiệu quả của các chương trình, chứ không thể làm bừa, làm cho có, làm cho qua. Các chuyên gia thiết kế chương trình can thiệp phải dựa trên bằng chứng nghiên cứu khoa học chứ không phải thiết kế dựa trên quan điểm cá nhân “tôi nghĩ là” hay “tôi tin là”.

Ví dụ, nghiên cứu trên thế giới về các chương trình phòng chống xâm hại tình dục ở học sinh thường được thiết kế trên tiếp cận trường học (School-based), tiếp cận cộng đồng (community based), tiếp cận gia đình (family based) và tiếp cận tại chỗ (placed based). Mặc dù phải có sự đồng bộ triển khai giữa các hướng tiếp cận nhưng tiếp cận trường học đóng vai trò nòng cốt có sự ảnh hưởng nhất.

Về nội dung giảng dạy, các chương trình có hiệu quả đều nêu các vấn đề chính như: Giới thiệu về phổ hành vi xâm hại, lạm dụng tình dục; Quyền bất khả xâm phạm về thân thể cá nhân; Hành vi dẫn dụ làm thân; Nhận diện các tình huống an toàn và không an toàn; Cách nói không một cách nhất quán và tự tin; Tầm quan trọng và cách thức chia sẻ những bí mật với người lớn; Nhận diện các dạng động chạm phù hợp và không phù hợp. 

Về phương pháp tổ chức giảng dạy, phần nhiều các chương trình có hiệu quả đều sử dụng đa dạng các phương pháp trong đó có chiếu phim, đóng vai trong đó tình huống sân khấu hoá chiếm đa số. Các phương pháp giảng dạy quy trình hoá từ làm mẫu hành vi – yêu cầu tập luyện đóng vai – đưa ra phản hồi điều chỉnh – tiếp tục thực hành đóng vai – mở rộng các tình huống để khái quát hoá kỹ năng (qua game, bài luận thu hoạch, viết truyện, giải quyết tình huống mẫu) được vận dụng nhiều.

Ngoài ra, các bằng chứng đi trước cũng cho thấy nhiều phương pháp khác cũng được áp dụng trong quy trình tổ chức giáo dục phòng chống kỹ năng xâm hại tình dục cho các em còn sử dụng các bài hát, các phương tiện hỗ trợ trình chiếu, hình ảnh, thời gian phản hồi trực tiếp với giảng viên hoặc giám sát sau đó. Với những chương trình có hiệu quả, luôn có phần giới thiệu những nội dung giáo dục với cha mẹ của trẻ và có mạng lưới kết nối sau khoá tập huấn giữa học sinh – cha mẹ - nhà trường -  các tổ chức bảo vệ trẻ em và các số điện thoại hỗ trợ khẩn cấp.

Cá nhân tôi mong muốn đề nghị các cơ quan có thẩm quyền sẽ rà soát lại nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức của các chương trình giáo dục phòng chống xâm hại hiện hành để đảm bảo tính khoa học và hiệu quả.

Bé trai 6 tuổi bị người đàn ông dâm ô trong thang máy

Hình ảnh trích xuất từ camera thang máy chung cư ở Hà Nội cho thấy, người đàn ông đá vào vùng nhạy cảm của cậu bé.

Qua vụ việc về 2 cháu bé bị người lạ có hành động dâm ô trong thang máy mới đây, PGS. TS Trần Thành Nam (ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội) nhận định, các bậc phụ huynh và cộng đồng đừng nghĩ rằng các bé trai không phải là đối tượng bị xâm hại tình dục, đừng cho rằng thủ phạm chỉ là những người ít học, có diện mạo bên ngoài bất hảo mà có thể là bất kỳ ai trông đáng kính và có học thức.

Cha mẹ cũng nên hiểu, hành vi xâm hại trẻ không chỉ từ hành động trực tiếp được camera ghi hình mà còn cả xâm hại tinh thần. Nhiều trẻ em bị khủng bố qua lời nói tục tĩu, bình luận về bộ phận sinh dục (khẩu dâm) hoặc phô bày bộ phận sinh dục một cách lén lút (thị dâm) – những hành vi mà camera khó có thể bắt được góc quay phù hợp.

“Vì thế, cha mẹ cũng đừng nghĩ là con đã được nghe nói về vấn đề xâm hại tình dục là được rồi, coi như là biết rồi. Thực tế thì từ việc biết đến hiểu, từ nhận thức đến thay đổi thái độ và thay đổi hành vi là một quá trình dài mà cha mẹ không thể chỉ nói với con qua qua là hình thành được kỹ năng ứng phó”. 

Chuyên gia tâm lý học lâm sàng Trần Thành Nam đã có cuộc trò chuyện với VietNamNet về chủ đề này. 

PGS. TS Trần Thành Nam (Trường ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội)

- Theo ông, những tổn thương tâm lý lâu dài với những trẻ em từng là nạn nhân của các hành vi xâm hại là gì?

PGS.TS Trần Thành Nam: Trẻ là nạn nhân của dâm ô và xâm hại ở độ tuổi càng nhỏ thì mức ảnh hưởng càng lớn và hậu quả càng lâu dài. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài ba tuần với các dấu hiệu đặc trưng về cảm xúc (lo lắng, bồn chồn, trở nên quá cảnh giác hoặc nhạy cảm với các tình huống gợi nhớ); hành vi (né tránh những bối cảnh, không gian, địa điểm, con người có thể gợi nhớ lại sự kiện gây hoảng sợ làm cá nhân không thể thoải mái sinh hoạt và tham gia các hoạt động như trước đây nữa) và  ký ức xâm nhập (những hành động sợ hãi đó có thể xuất hiện lặp lại trong giấc mơ khiến trẻ gặp ác mộng, tỉnh dậy giữa đêm và không thể trở lại đi ngủ được).

Nghiên cứu cũng cho thấy nạn nhân của xâm hại thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự tức giận. Các em tự đổ lỗi dằn vặt bản thân, mất sự tin tưởng vào người khác; tự thu mình lại trước các mối quan hệ xã hội. Về lâu dài, các em có nguy cơ phát triển các rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống (cuồng ăn hoặc chán ăn); rối loạn trong đời sống tình dục khi lớn lên; lạm dụng chất gây nghiện.

Tính trung bình, những em đã từng bị dâm ô hoặc xâm hại tình dục nghiêm trọng sẽ có hành vi tự hủy hoại (cắt tay; tự hành xác) nhiều hơn. Trung bình, mỗi em sẽ có từ 10-13 lần lập kế hoạch tự tử. Đáng sợ hơn là những người đã từng bị lạm dụng có nguy cơ trở thành tội phạm lạm dụng những đứa trẻ khác trong tương lai. Thế hệ sau của các em cũng thường có nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần hơn những nhóm trẻ khác. 

- Có một thực tế ở Việt Nam là nhiều người lớn không ý thức được những hành vi đụng chạm của mình với trẻ là một hành động gây tổn hại tâm lý trẻ, mà chỉ coi đó là sự trêu đùa. Theo ông, làm thế nào để nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo vệ thân thể và tâm lý trẻ em trong những trường hợp này? 

Theo quan điểm của cá nhân tôi, có lẽ kiến thức về những hành vi dâm ô và xâm hại trẻ em đã được giới thiệu trên truyền thông quá nhiều rồi. Tôi tin là về mặt nhận thức ai cũng biết, chỉ là vẫn còn khoảng cách giữa nhận thức chưa thay đổi hành vi.

Nó cũng giống như luật giao thông ai cũng biết không được vượt đèn đỏ nhưng vẫn có người vượt nếu như môi trường thuận lợi và không có cảnh sát giao thông. Vì vậy, tôi nghĩ rằng tất cả những khu vực có nguy cơ (cụ thể trong trường hợp này là thang máy), chúng ta nên dán một thông báo rõ ràng, ví dụ như “Vì lý do an toàn, mọi hành vi của bạn đang được máy quay ghi lại”. Đó là biện pháp bất đắc dĩ khi một bộ phận thiếu ý thức về hành vi cá nhân nơi công cộng.

Một hành vi đụng chạm vào bộ phận nhạy cảm của trẻ trong thang máy xảy ra ở Hà Nội mới đây.

- Ông có thể chia sẻ một số biện pháp giúp trẻ tự vệ và nhận biết những kẻ khả nghi ở nơi công cộng?

Các chương trình tập huấn phòng chống xâm hại tình dục đã có nhiều. Tôi chỉ muốn nhấn mạnh là những chương trình này phải được xây dựng dựa trên những bằng chứng nghiên cứu đi trước về tính hiệu quả của các chương trình, chứ không thể làm bừa, làm cho có, làm cho qua. Các chuyên gia thiết kế chương trình can thiệp phải dựa trên bằng chứng nghiên cứu khoa học chứ không phải thiết kế dựa trên quan điểm cá nhân “tôi nghĩ là” hay “tôi tin là”.

Ví dụ, nghiên cứu trên thế giới về các chương trình phòng chống xâm hại tình dục ở học sinh thường được thiết kế trên tiếp cận trường học (School-based), tiếp cận cộng đồng (community based), tiếp cận gia đình (family based) và tiếp cận tại chỗ (placed based). Mặc dù phải có sự đồng bộ triển khai giữa các hướng tiếp cận nhưng tiếp cận trường học đóng vai trò nòng cốt có sự ảnh hưởng nhất.

Về nội dung giảng dạy, các chương trình có hiệu quả đều nêu các vấn đề chính như: Giới thiệu về phổ hành vi xâm hại, lạm dụng tình dục; Quyền bất khả xâm phạm về thân thể cá nhân; Hành vi dẫn dụ làm thân; Nhận diện các tình huống an toàn và không an toàn; Cách nói không một cách nhất quán và tự tin; Tầm quan trọng và cách thức chia sẻ những bí mật với người lớn; Nhận diện các dạng động chạm phù hợp và không phù hợp. 

Về phương pháp tổ chức giảng dạy, phần nhiều các chương trình có hiệu quả đều sử dụng đa dạng các phương pháp trong đó có chiếu phim, đóng vai trong đó tình huống sân khấu hoá chiếm đa số. Các phương pháp giảng dạy quy trình hoá từ làm mẫu hành vi – yêu cầu tập luyện đóng vai – đưa ra phản hồi điều chỉnh – tiếp tục thực hành đóng vai – mở rộng các tình huống để khái quát hoá kỹ năng (qua game, bài luận thu hoạch, viết truyện, giải quyết tình huống mẫu) được vận dụng nhiều.

Ngoài ra, các bằng chứng đi trước cũng cho thấy nhiều phương pháp khác cũng được áp dụng trong quy trình tổ chức giáo dục phòng chống kỹ năng xâm hại tình dục cho các em còn sử dụng các bài hát, các phương tiện hỗ trợ trình chiếu, hình ảnh, thời gian phản hồi trực tiếp với giảng viên hoặc giám sát sau đó. Với những chương trình có hiệu quả, luôn có phần giới thiệu những nội dung giáo dục với cha mẹ của trẻ và có mạng lưới kết nối sau khoá tập huấn giữa học sinh – cha mẹ - nhà trường -  các tổ chức bảo vệ trẻ em và các số điện thoại hỗ trợ khẩn cấp.

Cá nhân tôi mong muốn đề nghị các cơ quan có thẩm quyền sẽ rà soát lại nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức của các chương trình giáo dục phòng chống xâm hại hiện hành để đảm bảo tính khoa học và hiệu quả.

Bé trai 6 tuổi bị người đàn ông dâm ô trong thang máy

Hình ảnh trích xuất từ camera thang máy chung cư ở Hà Nội cho thấy, người đàn ông đá vào vùng nhạy cảm của cậu bé.

Từ đầu tháng 5/2020 miền Trung cùng cả nước bước vào đợt nắng nóng cao điểm, hàng ngàn hộ dân tiếp tục phải đối diện với thực trạng khô hạn, thiếu nước sạch ngày càng nghiêm trọng.

Là một thôn miền núi đông dân và tập trung nhiều trường học, Thôn Ka Nôn 1, xã Lâm Đớt, huyện A Lưới, Thừa Thiên - Huế đã và đang gặp nhiều khó khăn vì thiếu nước sạch. Không chỉ có địa hình đồi núi gây cản trở cho việc dẫn nước, A Lưới còn là địa phương có vị trí gần vùng chiến trường cũ và bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chất độc màu da cam, nên nguồn nước giếng khoan tự đào tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khoẻ.

Người dân phụ thuộc vào một công trình cấp nước duy nhất để có nước sạch cho sinh hoạt và canh tác. Tuy nhiên sau nhiều năm, dưới tác động bởi thiên tai, công trình này đã xuống cấp trầm trọng. Mỗi ngày, nước thủy lợi chỉ về vài tiếng đồng hồ, không đảm bảo cung cấp cho các hộ gia đình và trường học trong địa bàn thôn.

Người dân A Lưới phải di chuyển quãng đường 2-3km để lấy nước sinh hoạt.

Để giải quyết tạm thời tình trạng thiếu nước, người dân tại đây phải tận dụng tối đa các nguồn nước xung quanh. Vào mùa hạn, khi không thể dựa vào nước mưa, bà con mang theo xô, can đi bộ có khi tới 2-3km mỗi ngày để lấy từ ao hồ, sông suối, chấp nhận nguồn nước nhiều rong rêu, cặn bẩn. Những năm gần đây, các nguồn nước này cũng đang dần cạn kiệt do biến đổi khí hậu gây ra tình trạng nắng nóng kéo dài, mùa khô đến sớm và ngày càng khắc nghiệt.

Vất vả nhưng lượng nước lấy được chẳng là bao, người dân phải chắt chiu từng giọt mới đủ dùng cho cả gia đình trong ngày. Đa số hộ dân phải tận dụng nước ao hồ gần nhà, thậm chí tái sử dụng nước đã rửa rau, rửa mặt, mặc cho nỗi lo dịch bệnh.

Năm 2020 vấn đề thiếu nước sạch càng trở nên cấp bách, bởi nước phục vụ cho ăn, uống đã không đủ, nước sạch để vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên phòng dịch bệnh lại càng khan hiếm. Không có nước, việc sinh hoạt hàng ngày đã gặp nhiều khó khăn, hoạt động sản xuất nông nghiệp cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều mảnh vườn trồng rau và trái cây của thôn héo vàng, còi cọc do thiếu nước, cuộc sống bà con càng vất vả.

Tin vui nước sạch về trong những ngày hạn

Thôn Ka Nôn 1 là địa phương thứ 2 mà Huda lựa chọn để triển khai chương trình “Khơi nguồn nước sạch vì miền Trung yêu thương" trong năm 2020, với tổng mức đầu tư 1 tỷ đồng.

Để giải quyết vấn đề thiếu nước tại đây, Huda phối hợp với UBND huyện A Lưới và các chuyên gia, xây dựng hệ thống đường dẫn đấu nối với công trình cấp nước sạch của xã Đông Sơn, được vận hành và quản lý bởi Công ty cổ phần cấp nước Thừa Thiên - Huế. Đồng thời, đội ngũ kỹ sư sẽ tiến hành cải tạo các đường ống nước cũ, bổ sung đường ống mới với tổng chiều dài tuyến tổng khoảng 2090 m

Khi đi vào hoạt động, hơn 110 hộ dân sẽ có nguồn nước đảm bảo vệ sinh sử dụng. Đây là một tin vui làm dịu đi cái nóng mùa hạn cho người dân A Lưới.

Anh Hồ Xuân Diệp, một người dân Ka Nôn 1, chia sẻ: “Nước về là quý hơn vàng. Mừng nhất là bà con sẽ được dùng nước sạch, đảm bảo vệ sinh, đảm bảo sức khỏe con người”.

Nguồn nước sạch mới khơi niềm hi vọng về một cuộc sống an cư, an toàn dài lâu.

“Khơi nguồn nước sạch vì miền Trung yêu thương” - giải pháp nước sạch bền vững cho các tỉnh Trung Bộ - là một trong các nỗ lực vì đời sống và phát triển kinh tế quê hương của thương hiệu bia “đậm tình” Huda.

Khởi động từ năm 2019 và dự kiến hỗ trợ thêm hơn 10.000 người dân trong năm 2020, chương trình đang tiếp tục được triển khai trên quy mô rộng hơn, kỳ vọng mang nguồn nước mới lan tỏa khắp miền Trung.

Ngọc Minh

A Lưới mong mỏi chờ nước sạch

Từ đầu tháng 5/2020 miền Trung cùng cả nước bước vào đợt nắng nóng cao điểm, hàng ngàn hộ dân tiếp tục phải đối diện với thực trạng khô hạn, thiếu nước sạch ngày càng nghiêm trọng.

Là một thôn miền núi đông dân và tập trung nhiều trường học, Thôn Ka Nôn 1, xã Lâm Đớt, huyện A Lưới, Thừa Thiên - Huế đã và đang gặp nhiều khó khăn vì thiếu nước sạch. Không chỉ có địa hình đồi núi gây cản trở cho việc dẫn nước, A Lưới còn là địa phương có vị trí gần vùng chiến trường cũ và bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chất độc màu da cam, nên nguồn nước giếng khoan tự đào tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khoẻ.

Người dân phụ thuộc vào một công trình cấp nước duy nhất để có nước sạch cho sinh hoạt và canh tác. Tuy nhiên sau nhiều năm, dưới tác động bởi thiên tai, công trình này đã xuống cấp trầm trọng. Mỗi ngày, nước thủy lợi chỉ về vài tiếng đồng hồ, không đảm bảo cung cấp cho các hộ gia đình và trường học trong địa bàn thôn.

Người dân A Lưới phải di chuyển quãng đường 2-3km để lấy nước sinh hoạt.

Để giải quyết tạm thời tình trạng thiếu nước, người dân tại đây phải tận dụng tối đa các nguồn nước xung quanh. Vào mùa hạn, khi không thể dựa vào nước mưa, bà con mang theo xô, can đi bộ có khi tới 2-3km mỗi ngày để lấy từ ao hồ, sông suối, chấp nhận nguồn nước nhiều rong rêu, cặn bẩn. Những năm gần đây, các nguồn nước này cũng đang dần cạn kiệt do biến đổi khí hậu gây ra tình trạng nắng nóng kéo dài, mùa khô đến sớm và ngày càng khắc nghiệt.

Vất vả nhưng lượng nước lấy được chẳng là bao, người dân phải chắt chiu từng giọt mới đủ dùng cho cả gia đình trong ngày. Đa số hộ dân phải tận dụng nước ao hồ gần nhà, thậm chí tái sử dụng nước đã rửa rau, rửa mặt, mặc cho nỗi lo dịch bệnh.

Năm 2020 vấn đề thiếu nước sạch càng trở nên cấp bách, bởi nước phục vụ cho ăn, uống đã không đủ, nước sạch để vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên phòng dịch bệnh lại càng khan hiếm. Không có nước, việc sinh hoạt hàng ngày đã gặp nhiều khó khăn, hoạt động sản xuất nông nghiệp cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều mảnh vườn trồng rau và trái cây của thôn héo vàng, còi cọc do thiếu nước, cuộc sống bà con càng vất vả.

Tin vui nước sạch về trong những ngày hạn

Thôn Ka Nôn 1 là địa phương thứ 2 mà Huda lựa chọn để triển khai chương trình “Khơi nguồn nước sạch vì miền Trung yêu thương" trong năm 2020, với tổng mức đầu tư 1 tỷ đồng.

Để giải quyết vấn đề thiếu nước tại đây, Huda phối hợp với UBND huyện A Lưới và các chuyên gia, xây dựng hệ thống đường dẫn đấu nối với công trình cấp nước sạch của xã Đông Sơn, được vận hành và quản lý bởi Công ty cổ phần cấp nước Thừa Thiên - Huế. Đồng thời, đội ngũ kỹ sư sẽ tiến hành cải tạo các đường ống nước cũ, bổ sung đường ống mới với tổng chiều dài tuyến tổng khoảng 2090 m

Khi đi vào hoạt động, hơn 110 hộ dân sẽ có nguồn nước đảm bảo vệ sinh sử dụng. Đây là một tin vui làm dịu đi cái nóng mùa hạn cho người dân A Lưới.

Anh Hồ Xuân Diệp, một người dân Ka Nôn 1, chia sẻ: “Nước về là quý hơn vàng. Mừng nhất là bà con sẽ được dùng nước sạch, đảm bảo vệ sinh, đảm bảo sức khỏe con người”.

Nguồn nước sạch mới khơi niềm hi vọng về một cuộc sống an cư, an toàn dài lâu.

“Khơi nguồn nước sạch vì miền Trung yêu thương” - giải pháp nước sạch bền vững cho các tỉnh Trung Bộ - là một trong các nỗ lực vì đời sống và phát triển kinh tế quê hương của thương hiệu bia “đậm tình” Huda.

Khởi động từ năm 2019 và dự kiến hỗ trợ thêm hơn 10.000 người dân trong năm 2020, chương trình đang tiếp tục được triển khai trên quy mô rộng hơn, kỳ vọng mang nguồn nước mới lan tỏa khắp miền Trung.

Ngọc Minh

Ở Mỹ, khoảng cách này lớn đến mức 1% người giàu của nước này đang sống tách biệt khỏi xã hội, trong những cộng đồng riêng hoặc những toà tháp được kiểm soát nghiêm ngặt.

Thế nhưng, ở Nhật Bản, người giàu lại sống rất khác, ít nhất là chúng ta nhìn thấy như vậy. Người ta thường nói rằng, ở Nhật Bản, bạn có thể sống cạnh một tỷ phú mà không biết, bởi vì ngôi nhà của anh ta cũng giống như ngôi nhà của bạn.

Việc người giàu Nhật Bản không thích khoe khoang tài sản có lẽ nằm ở định kiến của người Nhật về việc không muốn mình nổi bật giữa đám đông.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, truyền thông Nhật Bản đã bắt đầu chú ý tới giới siêu giàu nước này.

Như thế nào thì được gọi là một người giàu ở Nhật Bản? Theo Atsushi Miura - tác giả cuốn ‘The New Rich’, ngành công nghiệp tài chính coi một người là giàu có nếu thu nhập hằng năm của họ từ 30 triệu yên (gần 6,6 tỷ đồng) trở lên và có tài sản ít nhất 100 triệu yên.

Khoảng 1,3 triệu người Nhật Bản đang sở hữu mức tài sản này – tương đương với 1% dân số nước Nhật. Có một cách khác để xác định người giàu là họ có xu hướng sống nhờ tiền lãi và các khoản lợi nhuận khác tới từ tài sản, mà không cần phải động vào tài sản gốc.

Người giàu Nhật Bản không thích chi nhiều tiền cho nhà cửa, xe cộ. Ảnh: Bloomberg

Trong nghiên cứu của mình, tác giả Miura phát hiện ra rằng 1% người Nhật này có xu hướng tránh sự phô trương. Họ không xây biệt thự và họ tin rằng như thế là ném tiền một cách bừa bãi.

Tuy nhiên, người giàu Nhật Bản sẽ chi tiền cho những thứ mà họ thích và có xu hướng ủng hộ những thứ phi vật chất. Họ thích chi tiền cho nghệ thuật, tới các buổi hoà nhạc hơn là phô trương trên những chiếc xe hơi thể thao hay trang sức đắt tiền. Họ cũng đi du lịch thường xuyên.

Miura cho rằng, giới người giàu mới nổi Nhật Bản đang sống hướng nội nhiều hơn. Họ mua hàng Nhật và đi du lịch trong nước. Họ thích rượu sake xịn thay vì rượu ngoại. Họ cũng thích các tác phẩm nghệ thuật của Nhật hơn là của phương Tây. Đó không chỉ là vấn đề khẩu vị, mà còn là biểu hiện của trách nhiệm công dân.

Những người giàu mới nổi hiểu vị trí của mình trong xã hội và biết rằng nước Nhật cần tiền của họ.

Một đặc điểm khác của tầng lớp người giàu mới nổi ở Nhật Bản là họ tỉnh táo trước sự giàu có của mình. Họ vẫn có xu hướng kiếm việc làm và làm việc cả đời. Lý do chủ yếu là vì họ đạt được sự giàu có là nhờ nỗ lực tự thân hoặc nhờ một số kỹ năng, ý tưởng đặc biệt.

Trên thực tế, điều khiến những gia đình giàu có ở Nhật Bản cứ giàu mãi là vì họ trao cho con cái công cụ kiếm tiền, thay vì cho số tiền đó. Cụ thể là nền tảng giáo dục tốt nhất mà họ có thể dùng tiền để mua được, những hiểu biết cơ bản về cách mà tiền vận hành – những điều mà người bình thường không thể dễ dàng có được.

Theo một nghiên cứu, người giàu mới nổi ở Nhật được chia thành 3 nhóm. Nhóm đầu tiên là những đứa trẻ có cha mẹ giàu có. Tuy nhiên, họ không trông mong vào việc nhận thừa kế. Thay vào đó, họ học hỏi từ tấm gương của bố mẹ và xây dựng chiến lược riêng cho mình.

Theo nghiên cứu, chỉ có 8% dân số nói chung có kinh nghiệm về đầu tư, trong khi 24% con cái của những người có tài sản từ 100 triệu yên trở lên có kinh nghiệm này. 52% trong số đó có danh mục đầu tư chứng khoán.

Nhóm nhà giàu thứ 2 là những cặp đôi quyền lực. Họ đều đi làm và thu nhập ít nhất 10 triệu yên/năm (gần 2,2 tỷ đồng). 44% trong số này có kinh nghiệm đầu tư. Đặc biệt là, nhóm này thường thuê các nhà hoạch định tài chính và các chuyên gia tư vấn cách quản lý tiền bạc vì không không có thời gian để tự làm việc này. Họ tiêu tiền một cách tự do, nhưng chủ yếu cho những thứ giúp họ tiết kiệm thời gian hơn như dịch vụ dọn nhà.

Nhóm cuối cùng là những người già giỏi công nghệ. Họ là những người đã nghỉ hưu, giỏi công nghệ và dành nhiều thời gian online. Họ hiểu cách mà thế giới vận hành. Họ tự học về đầu tư thông qua Internet.

Ước tính có khoảng 8,8 triệu người trong nhóm này – những người có tài sản trung bình lên tới 26 triệu yên (khoảng 5,7 tỷ đồng).

Những điều kỳ lạ nhất chỉ xuất hiện ở Nhật Bản

Có rất nhiều điều kỳ lạ được khám phá ở Nhật Bản, nhưng những thứ dưới đây sẽ khiến bạn kinh ngạc.

Một trong những vấn đề kinh tế xã hội lớn nhất trong thế giới phát triển ngày nay là khoảng cách thu nhập ngày càng lớn giữa người giàu và người không giàu.

Ở Mỹ, khoảng cách này lớn đến mức 1% người giàu của nước này đang sống tách biệt khỏi xã hội, trong những cộng đồng riêng hoặc những toà tháp được kiểm soát nghiêm ngặt.

Thế nhưng, ở Nhật Bản, người giàu lại sống rất khác, ít nhất là chúng ta nhìn thấy như vậy. Người ta thường nói rằng, ở Nhật Bản, bạn có thể sống cạnh một tỷ phú mà không biết, bởi vì ngôi nhà của anh ta cũng giống như ngôi nhà của bạn.

Việc người giàu Nhật Bản không thích khoe khoang tài sản có lẽ nằm ở định kiến của người Nhật về việc không muốn mình nổi bật giữa đám đông.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, truyền thông Nhật Bản đã bắt đầu chú ý tới giới siêu giàu nước này.

Như thế nào thì được gọi là một người giàu ở Nhật Bản? Theo Atsushi Miura - tác giả cuốn ‘The New Rich’, ngành công nghiệp tài chính coi một người là giàu có nếu thu nhập hằng năm của họ từ 30 triệu yên (gần 6,6 tỷ đồng) trở lên và có tài sản ít nhất 100 triệu yên.

Khoảng 1,3 triệu người Nhật Bản đang sở hữu mức tài sản này – tương đương với 1% dân số nước Nhật. Có một cách khác để xác định người giàu là họ có xu hướng sống nhờ tiền lãi và các khoản lợi nhuận khác tới từ tài sản, mà không cần phải động vào tài sản gốc.

Người giàu Nhật Bản không thích chi nhiều tiền cho nhà cửa, xe cộ. Ảnh: Bloomberg

Trong nghiên cứu của mình, tác giả Miura phát hiện ra rằng 1% người Nhật này có xu hướng tránh sự phô trương. Họ không xây biệt thự và họ tin rằng như thế là ném tiền một cách bừa bãi.

Tuy nhiên, người giàu Nhật Bản sẽ chi tiền cho những thứ mà họ thích và có xu hướng ủng hộ những thứ phi vật chất. Họ thích chi tiền cho nghệ thuật, tới các buổi hoà nhạc hơn là phô trương trên những chiếc xe hơi thể thao hay trang sức đắt tiền. Họ cũng đi du lịch thường xuyên.

Miura cho rằng, giới người giàu mới nổi Nhật Bản đang sống hướng nội nhiều hơn. Họ mua hàng Nhật và đi du lịch trong nước. Họ thích rượu sake xịn thay vì rượu ngoại. Họ cũng thích các tác phẩm nghệ thuật của Nhật hơn là của phương Tây. Đó không chỉ là vấn đề khẩu vị, mà còn là biểu hiện của trách nhiệm công dân.

Những người giàu mới nổi hiểu vị trí của mình trong xã hội và biết rằng nước Nhật cần tiền của họ.

Một đặc điểm khác của tầng lớp người giàu mới nổi ở Nhật Bản là họ tỉnh táo trước sự giàu có của mình. Họ vẫn có xu hướng kiếm việc làm và làm việc cả đời. Lý do chủ yếu là vì họ đạt được sự giàu có là nhờ nỗ lực tự thân hoặc nhờ một số kỹ năng, ý tưởng đặc biệt.

Trên thực tế, điều khiến những gia đình giàu có ở Nhật Bản cứ giàu mãi là vì họ trao cho con cái công cụ kiếm tiền, thay vì cho số tiền đó. Cụ thể là nền tảng giáo dục tốt nhất mà họ có thể dùng tiền để mua được, những hiểu biết cơ bản về cách mà tiền vận hành – những điều mà người bình thường không thể dễ dàng có được.

Theo một nghiên cứu, người giàu mới nổi ở Nhật được chia thành 3 nhóm. Nhóm đầu tiên là những đứa trẻ có cha mẹ giàu có. Tuy nhiên, họ không trông mong vào việc nhận thừa kế. Thay vào đó, họ học hỏi từ tấm gương của bố mẹ và xây dựng chiến lược riêng cho mình.

Theo nghiên cứu, chỉ có 8% dân số nói chung có kinh nghiệm về đầu tư, trong khi 24% con cái của những người có tài sản từ 100 triệu yên trở lên có kinh nghiệm này. 52% trong số đó có danh mục đầu tư chứng khoán.

Nhóm nhà giàu thứ 2 là những cặp đôi quyền lực. Họ đều đi làm và thu nhập ít nhất 10 triệu yên/năm (gần 2,2 tỷ đồng). 44% trong số này có kinh nghiệm đầu tư. Đặc biệt là, nhóm này thường thuê các nhà hoạch định tài chính và các chuyên gia tư vấn cách quản lý tiền bạc vì không không có thời gian để tự làm việc này. Họ tiêu tiền một cách tự do, nhưng chủ yếu cho những thứ giúp họ tiết kiệm thời gian hơn như dịch vụ dọn nhà.

Nhóm cuối cùng là những người già giỏi công nghệ. Họ là những người đã nghỉ hưu, giỏi công nghệ và dành nhiều thời gian online. Họ hiểu cách mà thế giới vận hành. Họ tự học về đầu tư thông qua Internet.

Ước tính có khoảng 8,8 triệu người trong nhóm này – những người có tài sản trung bình lên tới 26 triệu yên (khoảng 5,7 tỷ đồng).

Những điều kỳ lạ nhất chỉ xuất hiện ở Nhật Bản

Có rất nhiều điều kỳ lạ được khám phá ở Nhật Bản, nhưng những thứ dưới đây sẽ khiến bạn kinh ngạc.