Thời điểm diễn ra phiên tòa?

Phiên tòa luận tội Tổng thống Trump tại Thượng viện đã chính thức khai mạc hôm 16/1 với các thủ tục mang tính nghi lễ. Sau khi đoàn nghị sĩ Dân chủ mang bản luận tội của Hạ viện trình lên Thượng viện, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Adam Schiff đã đọc to các điều khoản luận tội Tổng thống Trump trước Thượng viện.

Vài giờ sau, Chánh án Tòa tối cao John Roberts tuyên thệ nhậm chức chủ tọa phiên tòa xử lãnh đạo Nhà Trắng. Tiếp đó, từng thượng nghị sĩ lần lượt bước lên tuyên thệ trước mặt ông Roberts, cam kết sẽ "chí công vô tư" khi tham gia phiên tòa quyết định xem liệu có nên phế truất ông Trump hay không.

Phiên xử khai mạc đã khép lại chóng vánh. Phần xét xử chính sẽ bắt đầu vào lúc 13h ngày 21/1 theo giờ Mỹ (1h ngày 22/1 theo giờ Việt Nam). Trong suốt quá trình xét xử, các thượng nghị sĩ sẽ nghe các bên tranh luận 6 tiếng/ngày và 6 ngày/tuần trước khi bỏ phiếu thông qua phán quyết cuối cùng.

Tổng thống Trump có phải đích thân ra hầu tòa?

Luật pháp Mỹ không có quy định buộc tổng thống phải đích thân ra hầu tòa trong phiên xét xử tại Thượng viện. Hai tổng thống Mỹ trước đây từng bị luận tội là Andrew Johnson (năm 1868) và Bill Clinton (năm 1998) cũng không xuất hiện tại phiên tòa do Thượng viện tổ chức.

Nếu các nhân chứng được triệu tập đến phiên tòa luận tội Tổng thống Trump tại Thượng viện (hiện không có gì chắc chắn về điều này), nhóm đặc trách luận tội của Hạ viện, vốn đóng vai trò như các công tố viên trong các phiên xét xử, có thể cố gắng yêu cầu ông chủ Nhà Trắng phải ra điều trần. Song, một quyết định như vậy có thể làm dấy lên những tranh cãi về các đặc quyền, đặc biệt là quyền miễn trừ của tổng thống cũng như quyền chống lại việc tự buộc tội của mỗi cá nhân trong quá trình tố tụng theo quy định của Hiến pháp Mỹ. Chánh án Tòa tối cao John Roberts sẽ có trách nhiệm đưa ra phán quyết cuối cùng về vấn đề này.

Tuy nhiên, vẫn có một khả năng khác là ông Trump sẽ tình nguyện ra điều trần để tự bảo vệ mình trước tòa. Ông chủ Nhà Trắng trước đây từng bày tỏ sẵn sàng làm điều này. Song, căn cứ vào nhiều thông điệp Twitter và phát biểu "bất nhất" trước đây của ông Trump, hầu hết các nhà quan sát tỏ ra nghi ngờ việc tổng thống Mỹ rốt cuộc sẽ thực hiện ý định. Hơn thế nữa, các cố vấn chính trị cho Tổng thống Trump chắc chắn sẽ phản đối việc ông đích thân hầu tòa.

Theo lịch làm việc đã được Nhà Trắng công bố, ông Trump sẽ dự diễn đàn kinh tế thế giới ở Davos, Thụy Sỹ vào thời điểm phiên tòa luận tội của Thượng viện bắt đầu trong tuần này.

Nguy cơ ông Trump bị kết tội cao tới mức nào?

Khác với phiên xét xử tội phạm thông thường, kết quả phiên tòa luận tội tổng thống Mỹ sẽ phụ thuộc vào kết quả bỏ phiếu của toàn bộ các thành viên Thượng viện. Trong viễn cảnh xấu nhất, nếu 2/3 trong tổng số 100 thượng nghị sĩ (67 thượng nghị sĩ) bỏ phiếu ủng hộ kết tội tổng thống, ông Trump sẽ bị phế truất và phải rời Nhà Trắng khi chưa hết nhiệm kỳ. Kịch bản này được tin khó có khả năng xảy ra khi đảng Cộng hòa của ông Trump đang nắm quyền kiểm soát Thượng viện với 53/100 ghế và họ nhìn chung vẫn đồng thuận đứng về phía ông.

Nếu Thượng viện gần như chắc chắn không bỏ phiếu phế truất ông Trump, nỗ lực luận tội tổng thống của phe Dân chủ là vô ích?

Theo các tuyên bố lâu nay của các chính khách Dân chủ, lí do họ xúc tiến quá trình luận tội tổng thống dù biết cơ hội để phế truất ông Trump cực nhỏ là vì họ "cảm thấy có nghĩa vụ phải bắt lãnh đạo Nhà Trắng chịu trách nhiệm về những hành động của ông". Họ tin ông Trump đã lạm dụng quyền lực để gây sức ép buộc Ukraina phải điều tra đối thủ chính trị và nếu họ không ra tay ngăn chặn, tổng thống sẽ có đà lấn tới, "làm những chuyện còn ghê gớm hơn nữa", có thể gây bất lợi cho đảng Dân chủ trong cuộc tổng tuyển cử năm 2020.

Tất nhiên, việc phe Dân chủ thúc đẩy luận tội ông Trump có chứa đựng yếu tố chính trị. Nếu không nỗ lực làm điều này, họ có nguy cơ mất đi những người ủng hộ trung thành nhất. Khi đó, các chính khách Dân chủ hoặc đối mặt với vô vàn thách thức trong các cuộc bầu cử sơ bộ sắp diễn ra đầu năm nay hoặc thua trong tổng tuyển cử vào tháng 11 tới đây vì các cử tri không cảm thấy đủ động lực để đi bầu hoặc bỏ phiếu ủng hộ họ nữa.

Nếu Thượng viện rốt cuộc ra phán quyết tha bổng, ông Trump có phải lĩnh hậu quả tiêu cực nào không và có thể tái tranh cử không?

Tổng thống Trump tất nhiên có thể tái tranh cử khi Thượng viện tuyên trắng án trong phiên tòa luận tội ông. Song, tồn tại khả năng là quá trình luận tội có thể gây tổn hại về uy tín chính trị đối với lãnh đạo Nhà Trắng. Các cử tri có thể quá ngán ngẩm với những rắc rối pháp lý bủa vây ông Trump hoặc không còn tin tưởng vào những quyết sách của tổng thống đương nhiệm, khiến cơ hội tái cử của ông sụt giảm mạnh.

Nếu ông Trump đã phạm pháp nhưng Thượng viện vẫn quyết tha bổng thì ông có bị tòa án liên bang xét xử sau khi mãn nhiệm hay không?

Luật pháp Mỹ không có quy định tổng thống sau khi trải qua quá trình luận tội của Quốc hội, lúc mãn nhiệm sẽ thoát việc bị truy tố vì những vi phạm hình sự thời còn đương chức. Tuy nhiên, có sự khác biệt về các tiêu chuẩn của một phiên tòa hình sự với một phiên tòa luận tội ở Thượng viện. Các sai phạm của tổng thống khiến ông bị luận tội không nhất thiết cấu thành tội phạm theo luật pháp Mỹ hiện hành và ngược lại. Song, việc tổng thống buộc phải từ nhiệm không đồng nghĩa ông sẽ được miễn truy tố.

Thực tế, một trong những giai đoạn gây tranh cãi nhất trong bê bối Watergate (nghe lén đối thủ) của Richard Nixon là khi vị tổng thống thứ 37 này của Mỹ xin từ chức để tránh đối mặt với việc bị luận tội, người kế nhiệm ông - Gerald Ford đã ra quyết định ân xá cho mọi tội lỗi ông có thể phạm phải khi còn đương chức. Nếu không được hưởng đặc quyền miễn trừ như vậy, ông Nixon nhiều khả năng đã bị truy tố và xét xử tại tòa án liên bang.

Nếu ông Trump bị phế truất và Phó Tổng thống Mike Pence lên thay, ông Pence có thể bổ nhiệm ông Trump làm phó tổng thống không?

Dù Thượng viện nằm dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa được tin rốt cuộc sẽ tuyên Tổng thống Trump vô tội, nhưng hiện vẫn tồn tại một viễn cảnh ít khả năng xảy ra là, có ít nhất 20 thượng nghị sĩ Cộng hòa "làm phản", bỏ phiếu ủng hộ kết tội lãnh đạo Nhà Trắng, khiến ông Trump mất chức. Trong trường hợp này, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ lên tiếp quản Nhà Trắng thay cho ông Trump cho tới khi diễn ra tổng tuyển cử. Khi đó, ông Pence có thể bổ nhiệm ông Trump làm Phó Tổng thống cho mình vì Hiến pháp Mỹ không cấm điều đó.

Tuy nhiên, trở ngại đầu tiên là, việc ông Pence bổ nhiệm ông Trump sẽ cần được sự phê chuẩn của đa số nghị sĩ thuộc cả Hạ viện và Thượng viện. Do phe Dân chủ đối lập nắm đa số ghế tại Hạ viện, động thái dự kiến sẽ khó "qua cửa" cơ quan lập pháp này.

Ngoài ra, về mặt lý thuyết, ngoài việc bỏ phiếu ủng hộ phế truất ông Trump, Thượng viện cũng có thể ra phán quyết cấm ông về sau nắm giữ các chức vụ trong chính phủ. Nếu Thượng viện không làm điều đó, không có gì ngăn cản ông Pence đặt cược vào việc nâng đỡ "sếp" cũ.

Tuấn Anh

Một trong những sở trường của giới tình báo Israel là “chui sâu, leo cao”, tức là phái khiển gián điệp dưới các bình phong khác nhau xâm nhập vào nước đối tượng, xây dựng quan hệ xã hội, từ đó thu thập tin tức tình báo cần thiết.

Về mặt này, Israel có ưu thế rất rõ ràng. Sau khi thành lập Nhà nước Israel, những người Do Thái vốn sinh sống ở châu Âu đua nhau trở về quê hương, và từ một ý nghĩa nào đó, họ vẫn là những người châu Âu.

Thứ hai, một bộ phận lớn người Do Thái Israel từng sinh sống nhiều năm ở các nước Ảrập, hiểu rất rõ tập tục văn hoá, ngôn ngữ Ảrập, có cơ sở rộng rãi trong xã hội Ảrập. Những yếu tố này đã tạo điều kiện nguỵ trang tự nhiên cho hành động của người Israel khi trở lại hoạt động tình báo ở các nước khác.

Biểu tượng của tình báo Mossad, Israel. Ảnh: Wikipedia

Thứ ba, người Do Thái sống phân tán ở các nơi trên thế giới, song vẫn hướng về và sẵn sàng giúp đỡ Israel, kể cả cung cấp tin tức tình báo, điều đó càng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các cơ quan tình báo Israel.

Một trong những điệp viên chui sâu xuất sắc nhất của Israel là Wolfgang Lotz. Với kinh nghiệm sống nhiều năm ở Đức dưới vỏ bọc một cựu sĩ quan phát xít, sau khi đứng chân ổn định ở Ai Cập, Lotz đã nhanh chóng chui sâu leo cao vào xã hội thượng lưu của Ai Cập, thu thập được rất nhiều tin tức tình báo quan trọng cho AMAN (Cơ quan Tình báo quân sự Israel).

Một điệp viên nổi tiếng khác là Ile Coen. Dưới sự chỉ đạo, tổ chức và sắp xếp cẩn thận của AMAN, Coen đã cắm rễ lâu dài ở Syria, tìm cách tiếp xúc với tầng lớp lãnh đạo cao cấp của nước này, được tin cậy đến mức suýt trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Syria.

Coen không những thu thập được nhiều tin tức tình báo quân sự liên quan đến khu vực cao nguyên Golan, mà còn thu thập được các tin tức tình báo chiến lược về hoạt động chỉ huy, tình hình động viên quân đội và thực lực quân sự của Syria.

Chính hoạt động gián điệp của Lotz và Coen đã góp phần cực kỳ quan trọng cho việc Israel giành thắng lợi nhanh chóng trong cuộc “Chiến tranh 6 ngày” (1967).

Gián điệp Israel không những có kỹ năng “chui sâu” tương đối tốt, mà về mặt dụ dỗ, lôi kéo họ cũng tỏ ra khá thành thục. Tình báo Israel từng vận dụng thành công phương thức tấn công tâm lý và mua chuộc bằng tiền bạc, tuyển mộ được công trình sư của một công ty Thuỵ Sĩ, qua đó có được bản thiết kế máy bay chiến đấu Mirage III.

Nhờ bản thiết kế này, Israel đã tận dụng kỹ thuật của Pháp, nghiên cứu phát triển thành công loại máy bay chiến đấu “Kfir” của riêng mình.

Tình báo tín hiệu hàng đầu thế giới

Trinh sát vô tuyến điện luôn là một lĩnh vực cực kỳ bí mật trong hoạt động tình báo của Israel. Ngay sau khi Israel thành lập nhà nước, Phòng thu thập tình báo tín hiệu của AMAN đã xây dựng những trạm trinh sát do thám cỡ lớn trong nước, đặc biệt là ở các khu vực gần biên giới.

Ngày nay, phạm vi thu thập của những trạm trinh sát này có thể bao quát các nước Syria, Iraq, Jordan và Ai Cập.

Israel không những nhập khá nhiều các thiết bị kỹ thuật dịch/ phá mã, tổ chức chặn thu thông tin vô tuyến điện, mà còn thường xuyên sử dụng các thủ đoạn tình báo đặc nhiệm, thu thập các trang thiết bị kỹ thuật vô tuyến điện của các nước Ảrập để tìm hiểu các tham số kỹ thuật.

Đặc nhiệm Mossad. Ảnh: Times of Israel

Năm 1967, để tìm hiểu tính năng kỹ thuật của các thiết bị thông tin kiểu mới do Liên Xô chế tạo đang được các nước Ảrập sử dụng, cơ quan tình báo Israel đã tổ chức một nhóm gồm 12 lính đặc nhiệm tập kích, đánh chiếm và đưa trọn vẹn một trạm radar của Ai Cập về nước.

Thông qua thu chặn thông tin vô tuyến điện của các nước Ảrập, Israel đã thu được lượng lớn tin tức tình báo, những tin tức này phục vụ để lãnh đạo quân đội Israel lập kế hoạch tác chiến trong cuộc đối đầu với các đối thủ tại khu vực Trung Đông.

Đơn cử, trong cuộc “Chiến tranh 6 ngày”, trạm trinh sát do thám của AMAN đã thu được kế hoạch tấn công của các nước Ảrập, đặc biệt là Jordan và Ai Cập, các cuộc điện đàm giữa nguyên thủ các nước này, đặt cơ sở cho việc Israel thực hiện thành công nghi binh chiến lược, buộc các nước Ảrập thực hiện hành động chiến tranh trước, lộ rõ ý đồ tác chiến, bảo đảm cho đòn phản công hiệu quả của Israel.

Ngoài các trạm trinh sát do thám cỡ lớn, không quân Israel còn sử dụng máy bay trinh sát điện tử không người lái để thu chặn các tín hiệu radar mặt đất và thông tin tình báo.

Năm 1982, khi Israel xâm nhập vào Lebanon, họ cũng đã sử dụng máy bay trinh sát không người lái thu chặn tín hiệu của radar phòng không Syria, phá huỷ mọi hệ thống tên lửa phòng không của Syria ở thung lũng Beka.

Hiện nay, không quân Israel còn sở hữu cả máy bay chỉ huy và báo động sớm trên không E-2C, hình thành nên hệ thống thu chặn tình báo tín hiệu điện tử hiện đại hàng đầu thế giới.

Nguyên Phong

Với khả năng leo đèo xuất sắc, Igor Frolov là người cán đích đầu tiên trên đỉnh đèo Ngoạn mục, giữ vững danh hiệu Áo chấm đỏ - Vua leo núi.

Bước vào đèo Mimosa, cuộc đua cũng chỉ giành cho các ngoại binh  với kết quả Vladislav Duiunov về nhất, Igor Frolov về nhì, Petr Rikunov về hạng ba. 

Với việc về hạng nhì đèo Mimosa, tay đua Igor Frolov bảo vệ thành công danh hiệu Áo chấm đỏ - Vua leo núi vì hết giải không còn phải chinh phục đỉnh đèo nào khác.

Tại đích đến, Petr Rikunov một lần nữa chứng tỏ năng lực khi về nhất chặng và bảo vệ thành công danh hiệu Áo vàng danh giá cho tay đua có tổng thời gian thi đấu ít nhất và Áo xanh – Vua nước rút.

Ngày 19/4, Cúp xe đạp truyền hình TP.HCM – Tôn Đông Á tạm nghỉ trước khi bước vào tranh tài chặng thứ 16 vòng quanh hồ Xuân Hương với cự ly thi đấu 51 km.