Tinh thần hiếu học của dòng họ Nguyễn không chỉ thể hiện qua các thành tích khoa bảng mà còn qua sự quan tâm đến giáo dục của con cháu. Trong gia phả của dòng họ Nguyễn làng Kim Đôi ghi lại, từ thế kỷ 15, cụ Nguyễn Cung Thuận khi đó là vị tiến sĩ thuộc đời thứ 5 của dòng họ, đã hiến 8 sào ruộng, ao làm quỹ khuyến học. Sau này, cháu nội cụ, tiến sĩ Nguyễn Năng Nhượng, cũng tiếp nối truyền thống này.

Ngày nay, các thế hệ con cháu làng Kim Đôi vẫn không ngừng học tập, vươn lên trong mọi lĩnh vực. Cả dòng họ hiện đã có thêm 9 tiến sĩ và hàng chục thạc sĩ, hơn 100 người là cử nhân đại học. Hàng năm, ban khuyến học dòng họ Nguyễn thực hiện các hoạt động ý nghĩa như trao cờ khen thưởng cho các gia đình học tập, thăm hỏi học sinh trước kỳ thi, hỗ trợ các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn... 

Ngôi làng có nhiều người đỗ đại khoa

Lương Xá (xã Phú Lương, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh) có 8 người đỗ Trạng nguyên và tiến sĩ, góp phần tô điểm cho vùng đất Kinh Bắc nổi tiếng khoa bảng. 

Tiêu biểu ở Lương Xá là gia tộc khoa bảng họ Vũ. Đình nguyên Hoàng giáp Vũ Kính là người đỗ đại khoa thứ ba trong làng, khởi đầu trong dòng họ Vũ với 3 người đỗ đại khoa. Em trai ông là Vũ Cẩn đỗ tiến sĩ năm 1556 thời nhà Mạc, con trai ông là Vũ Giới đỗ Trạng nguyên khoa Đinh Sửu (1577) đời Mạc Mậu Hợp. 

Ngoài họ Vũ, họ Phạm trong làng cũng nổi danh với những câu chuyện còn lưu truyền về thần đồng Phạm Quang Tiến.

Lương Xá không chỉ là làng khoa bảng với số lượng tiến sĩ nhiều nhất ở Kinh Bắc, mà còn nổi bật với việc có ba người đạt danh hiệu đỗ đầu - một thành tích hiếm thấy ở bất kỳ làng khoa bảng nào trên toàn quốc.

"Làng đại học" Mão Điền

Ở tỉnh Bắc Ninh có một địa phương thuần nông được gọi là “Làng Đại học” - đó là xã Mão Điền thuộc huyện Thuận Thành trước đây, nay là thị xã Thuận Thành. 

Theo thống kê, mảnh đất Mão Điền đã góp cho sự nghiệp trồng người quê hương Bắc Ninh 9 giáo sư, phó Giáo sư, 35 tiến sĩ, hàng trăm thạc sĩ và hàng nghìn cử nhân, kỹ sư, bác sĩ (riêng dòng họ Nguyễn Xuân đã có hơn 700 người)… 

Tại Mão Điền, các mô hình khuyến học được xây dựng và không ngừng phát triển. Đến nay, 100% đoàn thể, nhà trường, thôn xóm, các dòng họ đều có chi hội khuyến học.

Các dòng họ đều xây dựng tộc ước, với những quy ước về xây dựng gia đình khuyến học, gia đình văn hóa, trong đó đề ra tiêu chí hàng đầu là có con cháu ngoan, học giỏi. Số hội viên hội khuyến học chiếm tỷ lệ cao so với dân số (khoảng 35% trong khi tỷ lệ trên toàn tỉnh là 12,5%). Số gia đình đạt danh hiệu Gia đình hiếu học đạt đến hơn 75%.

Để tiếp nối truyền thống hiếu học, khoa bảng những năm qua tỉnh Bắc Ninh đã chủ động cụ thể hóa Nghị quyết 29-NQ/TW bằng các cơ chế, chính sách đồng bộ, chú trọng quan tâm, chăm lo đến công tác giáo dục trên địa bàn tỉnh, khích lệ vai trò của các thầy cô giáo và tinh thần hiếu học của các em học sinh.

Bên cạnh những chính sách của tỉnh, Hội khuyến học ở các địa phương và gia tộc cũng đóng góp tích cực vào sự nghiệp giáo dục, đào tạo, kế thừa và phát huy truyền thống hiếu học khoa bảng của quê hương.

Theo số liệu thống kê từ bia “Kim bảng lưu phương”, bia “phụ ký” ở Văn Miếu Bắc Ninh thì Bắc Ninh - Kinh Bắc có tới 669 vị đỗ đại khoa (thời kỳ phong kiến). So sánh với các tỉnh trong cả nước, Bắc Ninh - Kinh Bắc có số lượng các vị đỗ đại khoa nhiều nhất nước thời kỳ phong kiến. Theo địa danh, địa giới hành chính hiện nay (8 huyện, thị xã, thành phố), tỉnh Bắc Ninh có tổng số 393 vị đại khoa.

Truyền thống hiếu học khoa bảng Kinh Bắc có nhiều đặc trưng nổi tiếng như: Nhiều dòng họ và làng khoa bảng, vị đỗ thủ khoa đầu tiên, vị đỗ trạng nguyên đầu tiên, vị đỗ đại khoa trẻ tuổi nhất, vị đỗ đại khoa cao tuổi nhất, có dòng họ anh, em, cha, con, bác cháu cùng đỗ đại khoa… 

Dấu ấn khoa bảng và tinh thần khuyến học của làng Kim Đôi

Làng Kim Đôi, thuộc phường Kim Chân, thành phố Bắc Ninh, từ lâu được biết đến là vùng đất giàu truyền thống hiếu học, từng được gọi là “làng tiến sĩ” nhờ những thành tích khoa bảng nổi bật. 

Dòng họ Nguyễn tại Kim Đôi có nhiều người đỗ đại khoa khi còn trẻ tuổi như Nguyễn Nhân Thiếp đỗ Tiến sĩ lúc 15 tuổi, Nguyễn Nhân Dư đỗ Tiến sĩ năm 17 tuổi và hơn 10 vị đỗ Tiến sĩ ở tuổi 18-21. Dòng họ còn nổi danh với 13 đời liên tiếp đỗ đạt cao, có 5 anh em ruột đỗ Tiến sĩ và cùng làm quan một triều, giữ những trọng trách quốc gia. Kỳ tích này mang về cho làng Kim Đôi 8 chữ “Kim Ðôi gia thế, chu tử mãn triều” (nghĩa là: họ Nguyễn làng Kim Ðôi, áo đỏ áo tím đầy triều) do Vua Lê Thánh Tông ban tặng.

Tinh thần hiếu học của dòng họ Nguyễn không chỉ thể hiện qua các thành tích khoa bảng mà còn qua sự quan tâm đến giáo dục của con cháu. Trong gia phả của dòng họ Nguyễn làng Kim Đôi ghi lại, từ thế kỷ 15, cụ Nguyễn Cung Thuận khi đó là vị tiến sĩ thuộc đời thứ 5 của dòng họ, đã hiến 8 sào ruộng, ao làm quỹ khuyến học. Sau này, cháu nội cụ, tiến sĩ Nguyễn Năng Nhượng, cũng tiếp nối truyền thống này.

Ngày nay, các thế hệ con cháu làng Kim Đôi vẫn không ngừng học tập, vươn lên trong mọi lĩnh vực. Cả dòng họ hiện đã có thêm 9 tiến sĩ và hàng chục thạc sĩ, hơn 100 người là cử nhân đại học. Hàng năm, ban khuyến học dòng họ Nguyễn thực hiện các hoạt động ý nghĩa như trao cờ khen thưởng cho các gia đình học tập, thăm hỏi học sinh trước kỳ thi, hỗ trợ các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn... 

Ngôi làng có nhiều người đỗ đại khoa

Lương Xá (xã Phú Lương, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh) có 8 người đỗ Trạng nguyên và tiến sĩ, góp phần tô điểm cho vùng đất Kinh Bắc nổi tiếng khoa bảng. 

Tiêu biểu ở Lương Xá là gia tộc khoa bảng họ Vũ. Đình nguyên Hoàng giáp Vũ Kính là người đỗ đại khoa thứ ba trong làng, khởi đầu trong dòng họ Vũ với 3 người đỗ đại khoa. Em trai ông là Vũ Cẩn đỗ tiến sĩ năm 1556 thời nhà Mạc, con trai ông là Vũ Giới đỗ Trạng nguyên khoa Đinh Sửu (1577) đời Mạc Mậu Hợp. 

Ngoài họ Vũ, họ Phạm trong làng cũng nổi danh với những câu chuyện còn lưu truyền về thần đồng Phạm Quang Tiến.

Lương Xá không chỉ là làng khoa bảng với số lượng tiến sĩ nhiều nhất ở Kinh Bắc, mà còn nổi bật với việc có ba người đạt danh hiệu đỗ đầu - một thành tích hiếm thấy ở bất kỳ làng khoa bảng nào trên toàn quốc.

"Làng đại học" Mão Điền

Ở tỉnh Bắc Ninh có một địa phương thuần nông được gọi là “Làng Đại học” - đó là xã Mão Điền thuộc huyện Thuận Thành trước đây, nay là thị xã Thuận Thành. 

Theo thống kê, mảnh đất Mão Điền đã góp cho sự nghiệp trồng người quê hương Bắc Ninh 9 giáo sư, phó Giáo sư, 35 tiến sĩ, hàng trăm thạc sĩ và hàng nghìn cử nhân, kỹ sư, bác sĩ (riêng dòng họ Nguyễn Xuân đã có hơn 700 người)… 

Tại Mão Điền, các mô hình khuyến học được xây dựng và không ngừng phát triển. Đến nay, 100% đoàn thể, nhà trường, thôn xóm, các dòng họ đều có chi hội khuyến học.

Các dòng họ đều xây dựng tộc ước, với những quy ước về xây dựng gia đình khuyến học, gia đình văn hóa, trong đó đề ra tiêu chí hàng đầu là có con cháu ngoan, học giỏi. Số hội viên hội khuyến học chiếm tỷ lệ cao so với dân số (khoảng 35% trong khi tỷ lệ trên toàn tỉnh là 12,5%). Số gia đình đạt danh hiệu Gia đình hiếu học đạt đến hơn 75%.

Để tiếp nối truyền thống hiếu học, khoa bảng những năm qua tỉnh Bắc Ninh đã chủ động cụ thể hóa Nghị quyết 29-NQ/TW bằng các cơ chế, chính sách đồng bộ, chú trọng quan tâm, chăm lo đến công tác giáo dục trên địa bàn tỉnh, khích lệ vai trò của các thầy cô giáo và tinh thần hiếu học của các em học sinh.

Bên cạnh những chính sách của tỉnh, Hội khuyến học ở các địa phương và gia tộc cũng đóng góp tích cực vào sự nghiệp giáo dục, đào tạo, kế thừa và phát huy truyền thống hiếu học khoa bảng của quê hương.

Để giải quyết câu chuyện giá bất động sản tăng có phù hợp với nhu cầu, khả năng mua của người dân, kiểm soát các nguyên nhân tăng giá trên, Thứ trưởng Xây dựng cho hay, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), các Luật Cạnh tranh, Luật Đất đai, và đặc biệt Luật Kinh doanh bất động sản 2023 đã có nhiều quy định rất rõ ràng, mạnh mẽ hơn trong việc kiểm soát các hành vi thổi giá và lũng đoạn thị trường bất động sản.

Vừa qua, để kịp thời chấn chỉnh hiện trạng đấu giá quyền sử dụng đất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện yêu cầu và giao nhiệm vụ cụ thể đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, UBND các tỉnh và các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Đề xuất thí điểm Trung tâm giao dịch bất động sản do nhà nước quản lý

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Xây dựng đã ban hành văn bản “phân tích cơ cấu giá thành, giá bán, nguyên nhân tăng giá bất động sản và đề xuất một số giải pháp nhằm giảm giá nhà ở, đất ở và ổn định thị trường bất động sản” gửi Văn phòng Chính phủ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, Bộ cũng có văn bản về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm soát tình hình biến động giá bất động sản ở các tỉnh, thành phố.

Trong cả hai văn bản này, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương thực hiện nghiêm công điện của Thủ tướng; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc thực thi các quy định pháp luật liên quan đến các dự án, chủ đầu tư/đơn vị môi giới có hiện tượng thổi giá, trục lợi; có biện pháp ngăn ngừa, xử lý các hành vi vi phạm (nếu có).

Các tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy mạnh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính về đầu tư, giải phóng mặt bằng, xác định tiền sử dụng đất… nhằm đảm bảo nguồn cung cho thị trường (nhằm giảm thiểu lệch pha cung cầu, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM nơi nhu cầu thị trường lớn nhưng nguồn cung hạn chế).

Cùng với đó, các tỉnh, thành phố thường xuyên tổ chức công bố, công khai thông tin về thị trường bất động sản, các chương trình, kế hoạch phát triển khu đô thị, nhà ở, các dự án bất động sản được phê duyệt, các dự án đầu tư đáp ứng điều kiện huy động vốn theo quy định pháp luật, nhằm đảm bảo minh bạch thông tin thị trường, ngăn chặn các hiện tượng gian lận, lừa đảo trong kinh doanh bất động sản.

Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ giao Bộ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, thí điểm mô hình “Trung tâm giao dịch bất động sản và giao dịch quyền sử dụng đất do nhà nước quản lý" nhằm hạn chế rủi ro về giá và pháp lý cho người mua.

Đồng thời, giao Bộ Tài chính nghiên cứu, tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành chính sách thu thuế phù hợp nhằm hạn chế tình trạng nhà, đất đã được mua, bán, nhưng bỏ hoang, không sử dụng gây lãng phí nguồn lực xã hội, tạo ra cầu ảo.

'Vần còn tình trạng vì lợi ích cục bộ, ngại phân cấp xuống địa phương'

Chiều 7/10, tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2024, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng trả lời câu hỏi về việc giá nhà ở một số thành phố lớn đang tăng đột biến.

Theo ông Nguyễn Việt Hùng, có ba nguyên nhân dẫn đến tình trạng giá nhà đất tăng cao. Nguyên nhân đầu tiên là lệch pha cung cầu, cầu lớn hơn cung nhiều. Hai là việc thổi giá, đẩy giá.

Vừa qua, nhiều cơ quan báo chí đã thông tin về việc một số địa phương tổ chức đấu giá, như Hà Nội, giá bất động sản bị đẩy lên rồi bỏ cọc. Ba là do chi phí đầu tư đầu vào của bất động sản tăng cao, đến từ chi phí đầu tư xây dựng và tiền sử dụng đất.

Để giải quyết câu chuyện giá bất động sản tăng có phù hợp với nhu cầu, khả năng mua của người dân, kiểm soát các nguyên nhân tăng giá trên, Thứ trưởng Xây dựng cho hay, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), các Luật Cạnh tranh, Luật Đất đai, và đặc biệt Luật Kinh doanh bất động sản 2023 đã có nhiều quy định rất rõ ràng, mạnh mẽ hơn trong việc kiểm soát các hành vi thổi giá và lũng đoạn thị trường bất động sản.

Vừa qua, để kịp thời chấn chỉnh hiện trạng đấu giá quyền sử dụng đất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện yêu cầu và giao nhiệm vụ cụ thể đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, UBND các tỉnh và các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Đề xuất thí điểm Trung tâm giao dịch bất động sản do nhà nước quản lý

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Xây dựng đã ban hành văn bản “phân tích cơ cấu giá thành, giá bán, nguyên nhân tăng giá bất động sản và đề xuất một số giải pháp nhằm giảm giá nhà ở, đất ở và ổn định thị trường bất động sản” gửi Văn phòng Chính phủ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, Bộ cũng có văn bản về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm soát tình hình biến động giá bất động sản ở các tỉnh, thành phố.

Trong cả hai văn bản này, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương thực hiện nghiêm công điện của Thủ tướng; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc thực thi các quy định pháp luật liên quan đến các dự án, chủ đầu tư/đơn vị môi giới có hiện tượng thổi giá, trục lợi; có biện pháp ngăn ngừa, xử lý các hành vi vi phạm (nếu có).

Các tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy mạnh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính về đầu tư, giải phóng mặt bằng, xác định tiền sử dụng đất… nhằm đảm bảo nguồn cung cho thị trường (nhằm giảm thiểu lệch pha cung cầu, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM nơi nhu cầu thị trường lớn nhưng nguồn cung hạn chế).

Cùng với đó, các tỉnh, thành phố thường xuyên tổ chức công bố, công khai thông tin về thị trường bất động sản, các chương trình, kế hoạch phát triển khu đô thị, nhà ở, các dự án bất động sản được phê duyệt, các dự án đầu tư đáp ứng điều kiện huy động vốn theo quy định pháp luật, nhằm đảm bảo minh bạch thông tin thị trường, ngăn chặn các hiện tượng gian lận, lừa đảo trong kinh doanh bất động sản.

Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ giao Bộ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, thí điểm mô hình “Trung tâm giao dịch bất động sản và giao dịch quyền sử dụng đất do nhà nước quản lý" nhằm hạn chế rủi ro về giá và pháp lý cho người mua.

Đồng thời, giao Bộ Tài chính nghiên cứu, tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành chính sách thu thuế phù hợp nhằm hạn chế tình trạng nhà, đất đã được mua, bán, nhưng bỏ hoang, không sử dụng gây lãng phí nguồn lực xã hội, tạo ra cầu ảo.

'Vần còn tình trạng vì lợi ích cục bộ, ngại phân cấp xuống địa phương'