Được biết, "cụ đa" này ngày xưa được trồng cạnh một miếu thờ thành hoàng làng, qua vài trăm năm, cây còn miếu mất. Cũng do chịu đựng sương gió, mưa bão, sấm sét, đôi khi lũ trẻ nghịch ngợm đốt lửa, "cổng làng" độc đáo này giờ đây đã có phần già nua, xơ xác.

Nằm cách Hà Nội khoảng 60km, đây là một địa điểm thú vị cho các bạn trẻ yêu thiên nhiên. Đến đây bạn có thể hòa mình vào không khí thiên nhiên mát mẻ của làng quê. Đã có nhiều người ghé thăm tận mắt "cụ đa" và lưu giữ những bộ ảnh đẹp.

Nhờ sự kì diệu của tạo hóa, rễ của cây đa không biết tự bao giờ cứ thế trồi lên từ lòng đất, vươn mình mạnh mẽ và tạo đúng một khoảng trống bên dưới đủ để cho người dân trong làng đi lại dễ dàng.

Cây đa này được công nhận là cây đa di sản.

Ông Hoàng Văn Cải (Tân Hưng, Hưng Yên) cho biết ông năm nay 63 tuổi, nghe các cụ cao tuổi trong làng kể lại trước đây khu vực này có một cái ao, cây đa được các cụ làm dây đu qua ao sau dần hình thành ra cây đa cổ thụ hai cụm thân như bây giờ.

Theo người dân kể lại, trước đây cây đa bị cháy và sét đánh làm chết một nhánh cây.

Cây đa có hai cụm thân bên trong rỗng tạo thành một lối đi tượng trưng cho một cái cổng làng cho người dân đi lại.

Hiện tại cây đa vẫn sống và phát triển tốt.

Trước đây cây đa từng bị cháy, người dân trong làng phải tưới nước ba ngày để cứu cây đa.

Toàn cảnh cây đa gần 500 tuổi ở Hưng Yên.

Cây thông bị phượt thủ 'xẻ thịt' lấy nhựa nhóm lửa ở Tà Năng - Phan Dũng

Một số bạn trẻ trong nhóm phượt khi trekking ở cung Tà Năng - Phan Dũng đã cắt vỏ cây thông để lấy nhựa nhóm lửa. Hành động này nhận về phản ứng gay gắt từ cộng đồng.

"Đây cũng là điểm thu hút em đăng ký vào trường Sư phạm bởi gia đình không có điều kiện", Thanh nói. Tuy nhiên, sau đợt chi trả cho học kỳ I năm thứ nhất vào sát Tết Nguyên đán năm ngoái, Thanh chưa nhận được thêm khoản hỗ trợ nào.

Hồ Quân, sinh viên năm thứ hai ngành Sư phạm Ngữ văn, Đại học Sư phạm TP HCM và nhiều sinh viên khác của Đại học Sài Gòn phản ánh tương tự.

"Chúng em nhiều lần hỏi trường nhưng trường cũng nói đợi kinh phí từ cấp trên, không biết khi nào mới được chi trả", Quân nói, cho rằng việc này khiến em và nhiều bạn bè chật vật vì không có tiền sinh hoạt.

Bảy tháng chưa nhận được hỗ trợ, gia đình Quân và Thanh phải xoay xở vay mượn. Thanh còn phải làm thêm để có thu nhập đóng học phí và trang trải sinh hoạt.

Theo các trường, nguyên nhân tình trạng này do việc "đặt hàng" đào tạo theo Nghị định 116 từ các địa phương và phân bổ kinh phí còn nhiều vướng mắc.

“Thà bán đất, bán trâu chứ không bán ché”

Ngồi cùng vợ trên ngôi nhà sàn đang trên đà xuống cấp, ông ông K’Mun Sơn (ngụ huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng) kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện kể về vật thiêng của người K’Ho tại cao nguyên Di Linh trong niềm say đắm lạ kỳ.

Ông nói, ở Di Linh này, bây giờ hầu như không còn ai giữ được ché cổ của tổ tiên. Ché cổ vốn đã ít ỏi, nay càng khan hiếm hơn. Ché được các tay buôn cổ vật săn lùng trước khi người K’Ho nơi đây chưa từ bỏ các hủ tục, còn lánh mình sau những vạt rừng.

Lúc ấy, nhà sàn nào cũng có ché ông, ché bà. Khi bước chân vào những gia đình có uy tín trong buôn, người ta phải giật mình, thán phục vì bắt gặp dàn ché cổ to lớn, màu men bóng bẩy, rực rỡ.

Thế rồi những đồng tiền từ giới buôn cổ vật ùa vào buôn làng, cuốn phăng chiêng, ché, xà gạc cổ khỏi nhà người dân. Các bậc cao niên trong thôn K’Ming (thị trấn Di Linh) kể, họ không biết "người Kinh giàu có mua ché để làm gì".

Thế nhưng, những tay buôn ché cổ trả giá rất cao. Không thể cầm lòng trước món tiền quá lớn, nhiều gia đình người K’Ho chấp nhận bán đi vật thiêng của dòng họ để đổi lấy nhà gạch, ruộng bằng…

Sở hữu bộ sưu tập ché cổ với số lượng lớn, ông K’Mun Sơn dĩ nhiên trở thành “mồi ngon” của những tay buôn cổ vật. Ông nói, mỗi năm, ông gặp và từ chối khách lạ đến hỏi mua ché “không dưới chục lần”.

Đây là 2 cặp ché cổ có tên gọi mặt trăng, mặt trời. Ông Sơn tiết lộ, một nhà nghiên cứu văn hóa tại địa phương xác nhận, hiện nay, chỉ ông mới có đủ 2 cặp ché Nhật – Nguyệt như thế. (Ảnh: Nguyễn Sơn).

“Mỗi người đến tìm tôi bằng một cách khác nhau. Có người giả vờ là nhà nghiên cứu văn hóa đến thăm quan ché rồi đặt vấn đề mua lại. Có người thẳng thắn nói rằng mình trong giới buôn ché cổ cho nhà giàu, có người lại tìm cách làm thân rồi tỉ tê, dụ dỗ tôi bán ché. Họ trả giá cao lắm, có người trả cả mấy trăm triệu đồng để mua lại cặp ché ông, ché bà của tôi”, ông K’Mun Sơn kể.

Thế nhưng, ông vẫn quả quyết, “cái bụng mình không ưng bán ché”. Mặc ai trả giá, mặc ai tỉ tê, dụ dỗ, ông vẫn một mực chối từ, kiên quyết không bán.

Để khẳng định ý định của mình, ông nói với chúng tôi rằng, "nếu gia đình gặp chuyện” thà bán đất, bán lúa, bán trâu chứ không bao giờ bán ché.

Liều mình chống nạn “chảy máu” vật thiêng

Ông Sơn nói: “Bây giờ giá ché cổ cao lắm. Tiền bán một cái ché cổ bằng mấy mùa rẫy, mùa lúa. Nhưng bán đi là bán cả nét đẹp văn hóa dân tộc mình, bán đi linh hồn cha ông mình. Tôi không bán để giữ lại văn hóa dân tộc và cũng để làm gương cho người khác”.

Ông Sơn cũng chia sẻ, việc chống lại nạn “chảy máu” cổ vật khiến ông gặp phải không ít rắc rối. Không thuyết phục được ông, các tay buôn cổ vật nhắm đến bà Ka Nhoi, vợ ông. Thậm chí, các đối tượng này còn dụ dỗ, kích động con cái ông để họ thúc ông bán ché.

Già làng K’Tiếu cẩn thận lau chùi, cất giữ, bảo quản những vật thiêng của dân tộc mình. (Ảnh: Nguyễn Sơn).

Bà Ka Nhoi kể: “Họ đến nhiều lần lắm. Ban đầu, họ nói chỉ đến xem ché cho biết nhưng sau đó hỏi mua. Họ trả tiền cao lắm. Tôi nói không bán, họ bảo rằng, khi chúng tôi chết đi, con cái tôi cũng bán, có khi còn vứt bỏ. Bây giờ được giá, bán còn có lời. Tuy nhiên, chúng tôi quyết rồi, không bán ché đâu”.

Cũng theo bà Ka Nhoi, không chỉ kiên quyết không bán ché dù gia đình thiếu trước hụt sau, ông Sơn còn vận động bà con trong làng không bán ché cổ, xà gạc cúng,… Ông đến từng gia đình vận động, khơi dậy niềm tự hào văn hóa dân tộc mình cũng như chia sẻ thêm giá trị tinh thần của những chiếc ché cổ.

Trong khi đó, ông K’Broh cũng kiên quyết nói không với việc bán cổ vật của dân tộc. Bằng uy tín của một cán bộ về hưu, mỗi khi có dịp, ông đều phân tích về những vật thiêng của người K’Ho. Qua đó, ông khuyên bà con không bán ché, bán xà gạc.

Ông luôn đau đáu chuyện “chảy máu” vật thiêng và bản sắc văn hóa dân tộc K’Ho dần mai một. (Ảnh: Nguyễn Sơn).

Tại thôn Duệ (xã Đinh Lạc, huyện Di Linh), già làng K’Tiếu cũng giữ vững tấm gương bảo vệ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc mình. Tại huyện Di Linh, già Tiếu được biết đến như người con ưu tú, đầy uy tín của thôn Duệ.

Ông không chỉ nắm rõ các luật tục dân tộc mình mà còn là người truyền lửa văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ. Thế nên việc ông vẫn giữ gìn các vật thiêng của cộng đồng người K’Ho khiến dân làng cảm phục, “không dám” tự ý bán đi cổ vật của dân tộc.

Già Tiếu nói: “Tôi rất buồn vì những bản sắc của dân tộc mình ngày càng mai một. Người K’Ho đánh mất ché, xà gạc cúng… vào tay lái buôn cổ vật cũng chỉ là một khía cạnh trong việc bản sắc dân tộc bị mai một dần thôi. Tuy vậy, nếu không chữa được cái nhỏ thì làm sao sửa được cái lớn”.

“Khi có người đến nhà hỏi mua ché, xà gạc cúng, tôi đều từ chối và khuyên họ nên rời khỏi buôn làng, tìm một loại vật dụng hay thú vui khác để mua, sưu tầm. Tôi cũng nói thẳng là không chỉ tôi mà các gia đình khác trong thôn nếu còn ché, xà gạc cũng sẽ không bán cho họ đâu”, già Tiếu nói thêm.

Người phụ nữ Hà thành hơn 50 năm làm nghề sửa chữa ô tô

Hơn nửa thế kỷ gắn bó với nghề sửa chữa ô tô, bà Hồng Sâm vẫn chưa có ý định nghỉ, dù đã bước qua tuổi 70. 

Việc học đại học ở tuổi trung niên từng khiến cuộc sống của bà Lees đảo lộn, gây ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống của chồng và 5 người con. 

Ban đầu, bà Lees đăng ký theo học chuyên ngành ngôn ngữ Anh và truyền thông tại một trường cao đẳng. Sau khi học xong, bà tiếp tục đăng ký học đại học và nhận được học bổng của Đại học Pennsylvania (Mỹ). Thành quả sau 10 năm đèn sách, bà Lees đã lấy được bằng cử nhân chuyên ngành ngôn ngữ Anh.

Hiện tại, bà Lees viết bài cộng tác với một số tờ tạp chí, làm biên tập viên cộng tác với một số nhà xuất bản và mở một số khóa học về viết văn sáng tạo.

Chia sẻ về hành trình học tập đã qua, bà Lees cho hay, bà vốn sinh ra trong một gia đình không khuyến khích con cái theo đuổi con đường học vấn. Vì vậy, ở tuổi 40, bà Lees muốn tạo nên một minh chứng thuyết phục cho con cái trong việc nỗ lực học tập và theo đuổi ước mơ.

Bà đã phải tìm cách cân bằng cùng lúc cả việc học, việc làm và công việc gia đình. Ngoài giờ học, bà còn làm một số công việc như thợ giặt là, phụ bếp, gia sư... Mỗi sáng, bà vẫn lái xe đưa các con đi học.

Bà Lees cũng phải tìm cách học tập linh hoạt. Các bài giảng trên lớp được bà thu âm lại, khi bà tranh thủ làm việc nhà, bà sẽ vừa làm việc vừa nghe lại các bài giảng đã thu âm.

Để tạo được sự thấu hiểu, cảm thông trong gia đình, bà đã liên tục chia sẻ với các con về việc học của bản thân, về những điều bà đã được học trên lớp.

Các câu chuyện được chia sẻ vui vẻ trong bữa ăn gia đình hay khi bà đưa các con tới trường. Những câu chuyện như vậy vừa khiến các con nghe lời và hỗ trợ mẹ nhiều hơn, lại vừa giúp bà ôn lại những kiến thức đã học được ở trường.

Trong thời gian theo học, bà thừa nhận không thể dành thời gian và tâm sức cho các con nhiều như trước. Các con của bà phải từ bỏ một số hoạt động ngoại khóa, bởi cha mẹ không có thời gian đưa đón liên tục.

Bà cũng không còn thời gian để nấu những bữa ăn cầu kỳ như trước, các bữa ăn trong tuần luôn rất giản dị. Dù vậy, các con vẫn luôn tự hào về người mẹ đầy nghị lực của mình. 

Bà Lees hạnh phúc vì sau cùng, bà đã tự giúp được mình, giúp gia đình và các con trân trọng tri thức, nỗ lực theo đuổi việc học và cùng nâng cao nền tảng học vấn trong gia đình.

Vì là bạn thân lâu năm, vốn tin tưởng nhau, số tiền lại không quá lớn (nằm trong khả năng của mình) nên tôi không nghĩ ngợi nhiều và cho bạn vay luôn. Cầm tiền của tôi, bạn hứa sau Tết có tiền sẽ trả lại ngay.

Nhưng chờ mãi, tôi vẫn không thấy bạn liên lạc để nói về chuyện trả nợ. Thậm chí, khi tôi chủ động gọi điện cho bạn để hỏi han tình tình thì bạn không bắt máy. Thắc mắc không biết bạn có chuyện gì không mà mất liên lạc, tôi bèn đến tận nhà bạn để xem sự tình. Tới nơi, tôi vẫn tìm gặp được bạn. Bạn nói mọi chuyện vẫn bình thường nhưng điện thoại bị hư nên không thể bắt máy.

Bạn cũng tâm sự chưa kịp chuẩn bị tiền ngay nên hứa qua tháng sẽ mang tiền tới trả tôi đầy đủ. Tất nhiên, tôi cũng tin bạn nên không đòi hỏi gì thêm. Thế nhưng, qua tháng sau, tôi vẫn chưa thấy bạn xuất hiện, tiền cho vay vẫn chưa được bạn chuyển trả vào tài khoản của mình.

>> Cho vay một phút, đòi nợ hai năm

Vậy là, tôi bèn lên nhà bạn thêm một lần nữa để hỏi chuyện. Lần này, bạn nói lý do bản thân đang kẹt tiền nên chưa có ngay để trả nợ. Nghĩ chắc bạn cũng khó khăn thật, trong khi bản thân cũng chưa tới mức cần tiền gấp nên tôi nói với bạn: "Để năm sau trả cũng được, có điều bạn phải trả đầy đủ, nếu không tôi sẽ tăng khoản nợ lên thành 15 triệu".

Nghe vậy, bạn tôi gật đầu đồng ý ngay và cảm ơn rối rít. Bẵng đi một thời gian, qua năm 2020, tôi tiếp tục chủ động liên hệ lại với bạn để đòi lại số tiền cho vay theo đúng lời hẹn trước đó. Trong thâm tâm tôi xác định lần này sẽ nhất quyết đòi bằng được, không cho bạn khất nợ thêm nữa. Thấy tôi làm gắt, không thể lùi hẹn trả nợ thêm được, bạn tôi lật giọng, tỏ vẻ khó chịu: "Có ba cái đồng bạc mà cứ đòi hoài, chừng nào có thì trả".

Nghe đến đây, tôi không thể chịu đựng được nữa, nên tuyên bố thẳng: "Tiền này mày có thể trả hoặc không, nhưng tình nghĩa bạn bè thì chắc chắn không còn nữa". Nói rồi, tôi đứng dậy và đi về thẳng. Thấy tôi gay gắt, bạn vội chạy theo níu lại và xin lỗi rối rít. Nhưng lần này, tôi từ chối thẳng thừng, xác định coi như mình đã mất luôn cả số tiền kia và một người bạn.

Quốc Khánh